Putte (Belgische gemeente)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Putte (België))
Niet te verwarren met Putte (grensdorp), omvattende Putte-Woensdrecht, Putte-Kapellen en Putte-Stabroek
Putte
Gemeente in België Vlag van België
Putte (België)
Putte
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Mechelen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
35,16 km² (2021)
71,46%
19,54%
9%
Coördinaten 51° 3' NB, 4° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
18.631 (01/01/2023)
49,4%
50,6%
529,92 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
17,91%
59,32%
22,77%
Buitenlanders 4,19% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Peter Gysbrechts ([Open Vld])
Bestuur Open Vld, N-VA
Zetels
CD&V
Open Vld
N-VA
Groen
25
10
10
4
1
Economie
Gemiddeld inkomen 22.463 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 4,38% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2580
2580
Deelgemeente
Putte
Beerzel
Zonenummer 015 - 03
NIS-code 12029
Politiezone BODUKAP
Hulpverleningszone Rivierenland
Website www.putte.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Mechelen
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België

Putte is een plaats en gemeente in het zuiden van de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 18.000 inwoners, behoort tot het kanton Heist-op-den-Berg en ligt op de overgang van de Mechelse Groentestreek naar de Zuiderkempen.

Toponymie[bewerken | brontekst bewerken]

In de oudste geschiedenis (1008) heette de gemeente Badfriede of Befferen. Het gebied maakte vroeger deel uit van het uitgestrekte Waverwoud, in 1265 werd daar de gangbare naam Sint-Niklaas-Waver van afgeleid. Deze kende nog de variant Sint-Niklaas-Putte. Omstreeks 1400 werd de naam ingekort tot het huidige "Putte". Over de oorsprong van deze naam is geen zekerheid, er zijn verschillende mogelijke verklaringen.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Putte werd reeds bewoond in de prehistorie en in de Frankische tijd. In 1008 werd Putte voor het eerst vermeld, en wel als Badfrido, later Sint-Niklaas-Waver en (vanaf ongeveer 1300) Putte, wat mogelijk van een familienaam is afgeleid. In 1265 werd (het latere) Putte erkend als zelfstandige parochie. Het gebied behoorde tot het Land van Mechelen, onder bestuur van de familie Berthout. In 1296 verkocht Lodewijk II van Berthout het tiendrecht van de parochie aan de Commanderij van Pitzemburg. In de 14e eeuw kwam Putte in bezit van de familie Van Gelre en dan door huwelijk in bezit van ene Jan van Arkel, vervolgens Jan van Wesemael. Omstreeks 1560 was de heerlijkheid aan Petrus van Dale, in 1588 de familie Sterck, in 1606 De Berghes en in 1650 Van der Nath. Daarna kwam het aan ridder Antoon van Broeckhoven die in 1664 verheven werd tot baron. In de 18e eeuw was de heerlijkheid eigendom van de familie Van der Steghen.

Vooral onder het bewind van Maria Theresia (18e eeuw) werden de woeste gronden intensief ontgonnen.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Topografie[bewerken | brontekst bewerken]

  • In de Putse deelgemeente Beerzel ligt de Beerzelberg (51,60 m), het hoogste punt van de provincie Antwerpen.

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Putte 27,35 11.755 430 12029A
2 Beerzel 7,81 6.170 790 12029B

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente ligt naast Putte zelf nog de deelgemeente Beerzel. In deelgemeente Putte liggen ten zuiden van het centrum nog de gehuchten Grasheide en Peulis.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Putte voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Putte ligt op een hoogte van 10-27,5 meter. Het hoogste punt is Ixenheuvel.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[1]
1992 14.787
1993 14.841
1994 14.907
1995 15.102
1996 14.992
1997 15.046
1998 15.136
1999 15.333
2000 15.394
2001 15.389
2002 15.459
2003 15.399
2004 15.493
2005 15.474
2006 15.690
2007 15.813
2008 15.906
2009 16.138
2010 16.352
2011 16.557
2012 16.726
2013 16.896
2014 17.133
2015 17.195
2016 17.227
2017 17.379
2018 17.584
2019 17.800
2020 17.927
2021 18.109
2022 18.392
2023 18.631

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Putte maakt deel uit van het kieskanton Heist-op-den-Berg, gelegen in het provinciedistrict Lier, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Putte Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Mechelen Putte
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Lier Heist-op-den-Berg Putte
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

(Voormalige) burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne Burgemeester
jaar 9 van de Franse Republiek - 1807 Jean Baptiste Janssens
1808 - februari 1811 dhr. Pierre Bosmans
1811 - 1818 Jean de Perceval (LP, liet zich vaak vervangen door 'maire-adjunct' Jan Baptist Van der Vucht)
ca. 1858 Egidius De Preter
ca. 1868 Franciscus Van den Venne
1870 - 1884 Petrus Josephus Bogaerts
1885 - 1900 Carolus Reypens
ca. 1904 Theodoor Van der Auwera
1932 - 1938 Alfons Rappoort
1939 - 1941 Karel Bogaerts
1941 - 1945 Prosper Borré
1947 - 1956 Laura Van der Borght
1956 - 1970 Raymond Van Gorp
1971 - 1974 Vic Van Eetvelt (CVP)
1974 - 1994 Georges Jennen (CVP)
1995 - 2000 Roger Janssens (CVP)
2001 - 2012 Peter Gysbrechts (VLD / Open Vld)
2013 - 2015 Chris(tiane) De Veuster (CD&V)
2015 - heden Peter Gysbrechts (Open Vld)

Legislatuur 2013–2018[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeester is Peter Gysbrechts. Hij leidt sinds 2015 een coalitie bestaande uit Open Vld en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 25 zetels.

Aanvankelijk bestond de meerderheid uit CD&V en N-VA, met CD&V'ster Christiane De Veuster als burgemeester, maar in 2014 kwamen er strubbelingen in deze meerderheid. Op 9 mei 2014 werd een extra gemeenteraad bijeengeroepen door oppositiepartij Open Vld. Door het opstappen van een schepen op die dag en van een gemeenteraadslid vorig jaar, viel de meerderheid. Op deze gemeenteraad werd de onbestuurbaarheid vastgesteld. Voormalige meerderheidspartij N-VA besloot om een nieuwe coalitie te vormen met Open Vld en dit als oplossing aan te dienen bij gouverneur Cathy Berx van de provincie Antwerpen die de opdracht kreeg een bemiddeling te starten in de gemeente. Deze bemiddeling is niet gelukt.

Op 21 juli 2014 werd op een nieuwe, extra gemeenteraad kennisgenomen van de mislukking. Er werd gestemd om een nieuw gemeentebestuur vanaf 1 augustus 2014 te installeren. CD&V diende echter een klacht in tegen de beslissing van 21 juli en eveneens tegen de beslissing van 9 mei bij de Raad van State. De Raad van State verwierp de onbestuurbaarheid. In januari 2015 werd nogmaals de onbestuurbaarheid uitgesproken, maar ook dat werd tegengehouden door de Raad van State. In juni 2015 volgde een nieuwe poging, die wel slaagde. In juni 2015 werd een nieuw schepencollege gevormd met partijen Open Vld en N-VA. In juli legde de burgemeester dan de eed af.[2][3][4][5]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel 10-10-1976[6] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[7] 14-10-2012[8] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 23 % 23 % 23 % 23 % 25 % 25 % 25 % 25
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2 - 5,261 0 2,781 0 - - 43,73A 12 17,422 4 13,82 3
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 / CD&V-Groen PutteC 50,041 12 49,691 14 49,951 14 50,541 13 37,361 11 36,152 10 37,8C 11
GROEN1 / Agalev2 / sp.a-Groen!B / Groen3 / CD&V-Groen PutteC - 5,161 0 5,832 0 7,162 1 4,622 0 6,81B 1 6,983 1
SP1 / sp.a-Groen!B / sp.a2 / Open Putte3 14,541 3 12,641 2 11,371 2 8,781 1 7,711 1 4,462 0 4,93 0
PVV1 / VLD2 / Lijst Burgemeester3 - - 29,771 7 33,522 8 38,032 11 38,552 10 34,993 10 39,83 11
VIA-Putte - - - - - - - 3,8 0
O.K. - - - - 10,24 2 10,92 2 - -
W.O.W. - - - - 2,03 0 - - -
SAP-KP - - 0,3 0 - - - - -
GB 761 / GB2 35,421 8 27,252 7 - - - - - -
Totaal stemmen 9899 10586 11175 11450 11666 12082 12602 13094
Opkomst % 97,31 95,91 94,77 95,13 93,24 93,3
Blanco en ongeldig % 2,88 3,57 3,79 4,67 4,53 4,77 4,02 5,4

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Tentoonstellingen[bewerken | brontekst bewerken]

  • De Putse heemkundige kring vzw "Het Molenijzer" oogstte in 2006 internationale faam met zijn tentoonstelling "'T zit goed, 't is ondergoed". In deze lingerietentoonstelling werden een 150-tal stuks uit een collectie van ruim 500 hemden, broeken, bh's, korsetten en onderkleden tentoongesteld. Jaarlijks wordt een tentoonstelling georganiseerd die een deel van de collectie onder de aandacht brengt.

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Putte heeft 4 fanfares.

  • De Koninklijke Fanfare 'Sint-Niklaas' is gesticht in 1818 en is een van de oudste fanfares van de provincie Antwerpen.Ze vierden in 2018 hun 200-jarig bestaan. Ze hebben een lokaal aan de Mechelbaan achter de brandweerkazerne.
  • De Koninklijke Fanfare 'Trouw in Deugd' is gesticht in 1847 en heeft haar lokaal in zaal 'De Wildeman' in het centrum van Putte.
  • De Koninklijke Fanfare 'De Gouden Lier' uit Beerzel werd opgericht in 1927 en heeft haar lokaal in 'Feestzaal Kennedy'
  • De Koninklijke Fanfare 'Deugd Verheft' uit Grasheide is gesticht in 1910 en vierde in 2010 haar 100-jarig jubileum tijdens 5-daagse festiviteiten. Deze fanfare heeft een lokaal in het centrum van Grasheide in de Mr Van der Borghtstraat.

Streekproducten[bewerken | brontekst bewerken]

Net zoals vele steden heeft ook Putte zijn streekgebak: het Putse Ridderke. Dit is een rond, gevuld koekje met bovenop een laag chocolade. In de chocolade staat de beeltenis van een ridder en in de rand zijn de benaming 'De Putse Ridder' en drie molenijzers terug te vinden. De ridder verwijst naar de historische band met de Ridders van Pitsemburg en de molenijzers zijn afkomstig van het wapenschild. Het juiste recept wordt strikt geheimgehouden door de officiële leverancier, bakkerij Het Broodhuis.

Carnaval[bewerken | brontekst bewerken]

Putte kent sinds 1977 een carnavalsviering, georganiseerd door de gilde der verbrande Puttenaars. Elk jaar organiseert men, het weekend voor Pasen, de drie dolle dagen van Putte. Op vrijdag is er een receptie en een kroegentocht, op zaterdag een prinsenbal en op zondag een mis en een Carnavalsstoet. In 2019 is deze voor de laatste keer georganiseerd.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

  • Van 2004 t/m 2008 en in 2011 was Putte aankomstgemeente van de eindrit van de Ronde van België.
  • Putte was in 2007 de aankomstgemeente van een rit in de Eneco Tour, een rittenkoers op ProTour niveau.
  • Voetbalclub KFC Putte is aangesloten bij de KBVB. De club speelde in de jaren 70 en begin jaren 90 in de Belgische nationale bevorderingsreeksen.
  • Putte beschikt ook over een korfbalclub, namelijk Putse Korfbal Club, gelegen aan de Tinstraat. Deze is aangesloten bij de Koninklijke Belgische Korfbalbond(KBKB) en speelt sinds enkele jaren op het hoogste niveau van de nationale korfbal. Op het veld spelen ze in Promoleague. In zaal spelen ze in de Topleague.
  • In 2016 vond het eerste na-tour criterium van Putte Plaats.
  • In 1981 werd het nationaal kampioenschap beroepsrenners georganiseerd door de vereniging van Putse Wielerclubs die alle bestaande wielerclubs uit Putte en Beerzel omvatte. Kampioen werd Roger De Vlaemninck die solo finishte.

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

Van in de jaren 60 tot begin jaren 90 van de 20e eeuw was Putte een uitgaanscentrum, met onder meer de dancings Den Dok, De Drive-inn, De Tower, De LP, en Dancing De Toekomst.

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Peulis, Keerbergen, Grasheide, Beerzel, Berlaar-Heikant, Koningshooikt

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Putte (municipality in Belgium) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.