Stabroek (België)

Stabroek

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Antwerpen
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	21,45 km² (2019) 72,15% 15,2% 12,64%
Coördinaten	51° 20' NB, 4° 22' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	18.680 (01/01/2021) 49,69% 50,31% 871,06 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2021) 19,01% 60,4% 20,59%
Buitenlanders	5,63% (01/01/2021)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Henri Frans (N-VA)
Bestuur	N-VA, CD&V
Zetels N-VA Vlaams Belang CD&V Vooruit-Groen Open Vld	25 11 5 4 3 2
Economie
Gemiddeld inkomen	21.595 euro/inw. (2018)
Werkloosheidsgraad	5,45% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 2940 2940	Deelgemeente Stabroek Hoevenen
Zonenummer	03
NIS-code	11044
Politiezone	Noord
Hulpverleningszone	Rand
Website	www.stabroek.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen in de provincie Antwerpen
Portaal    België

Kerkendam (Sint-Catharinakerk)

Sint-Catharinakerk, 2018

Kasteel Ravenhof (grensdorp Putte-Stabroek)

Stabroek is een dorp en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 18.000 inwoners. In het dorp Stabroek vindt elk jaar het folkloristische kwelspel 'gansrijden' plaats. Hoevenen is de andere grote plaats en deelgemeente in de gemeente.

Toponymie

Stabroek wordt voor het eerst vermeld in een brief van 9 juni 1258 van Nicolaas III van Fontaines, bisschop van Kamerijk, aan het kapittel van O.-L.-Vrouw van Antwerpen als Staecbruc. Later groeit de naam uit tot Staeckebruuc en Staeckbroeck. Stabroek is genoemd naar het broek dat 'ingestaakt' is door de hertog van Brabant met hout uit de nabije bossen.

Geschiedenis

Stabroek ligt in het Scheldepoldergebied dat vanaf de 12e eeuw ontstond. Stabroek werd voor het eerst vermeld in 1258 als Stakebroek. Tot ongeveer 1250 vormde het een gehucht van Lillo. Door de aanleg van de 's-Hertogendijk werd de Polder van Ettenhoven van die van Lillo gescheiden. Noordelijk van de huidige kerk ontstond een nederzetting die zich te Oudbroek bevond, noordelijk van de huidige kern, welke na 1283 ontstaan is, toen de oude nederzetting door overstroming werd getroffen. In 1261 werd Stabroek een afzonderlijke parochie.

In 1585 vond op de 's Hertogendijk tijdens de slag op de Kouwensteinsedijk een treffen plaats tussen de Spanjaarden en de Republiek der Nederlanden. De Tachtigjarige Oorlog bracht militaire inundaties met zich mee en na het Beleg van Antwerpen (1584-1585) werd het dorp geplunderd en in 1586 in brand gestoken. In 1595 begon men met het herstel en in 1614 werd de herindijking begonnen. Na het Twaalfjarig Bestand (1622) werden de polders opnieuw onder water gezet. Na 1648 werden de dijken hersteld maar in 1682 vonden dijkbreuken plaats. In 1830 werden de polders nogmaals door de Hollanders onder water gezet. Vanaf 1845 vond herstel plaats. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de polders opnieuw geïnundeerd en in 1953 was er eveneens een overstroming.

De huidige gemeente Stabroek is ontstaan op 1 januari 1977 door de fusie van de kerngemeente Stabroek (inbegrepen de woonkern Putte-Stabroek) met de gemeente Hoevenen.

Geografie

Stabroek ligt ten noorden van de stad Antwerpen. De gemeente behoort tot het kieskanton Kapellen en tot het elfde gerechtelijk kanton Antwerpen.

Aangrenzende gemeenten

De gemeente grenst aan Antwerpen meer bepaald de districten Ekeren, Antwerpen en Berendrecht-Zandvliet-Lillo. Daarnaast grenst de gemeente aan Putte (Nederland), een deelgemeente van Woensdrecht. Ten slotte grenst de gemeente ook nog aan Kapellen en diens deelgemeente Putte.

Aangrenzende gemeenten
		Woensdrecht (NL))
				Kapellen
Antwerpen

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Stabroek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• Kasteel Ravenhof
• Schans van Smoutakker
• Fort van Stabroek
• Sint-Catharinakerk (17e eeuw) (kerktoren : 15e eeuw)

Natuur en landschap

Ten westen en ten zuiden van Stabroek strekt het Antwerpse havengebied zich uit. Het grondgebied van Stabroek bestaat verder vooral uit Scheldepolders met een hoogte van 2-7 meter. Naar het noorden toe vindt men ook pleistoceen bos- en heidegebied. Midden in het Antwerpse havengebied vindt men het natuurgebied De Kuifeend.

Demografie

Evolutie van het inwonertal

19e eeuw

Jaar	1806	1816	1825	1846	1856	1866	1876	1880	1890
Inwonertal	1831	1809	2001	2499	2836	3115	3506	3510	3647
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar	1900	1910	1920	1930	1947	1961	1969	1976
Inwonertal	3850	4253	4165	4501	4690	5311	5595	6174
Opmerking: resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar	1977	1980	1985	1990	1995	2000	2005	2006
Inwonertal	11.581	14.130	15.790	16.237	16.697	17.143	17.433	17.589
Evolutie aantal	nvt	+2549	+1660	+447	+460	+446	+290	+156
Opmerking: Inwonertal van Stabroek op 01/01 - Bron: NIS

Jaar	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Inwonertal	17.627	17.737	17.833	17.966	17.957	18.028
Evolutie aantal	+90	+96	+219	+133	−9	+71
Opmerking: Inwonertal van Stabroek op 01/01 - Bron: NIS

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Stabroek maakt deel uit van het kieskanton Kapellen, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Stabroek		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Antwerpen			Stabroek
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Antwerpen	Kapellen	Kapellen	Stabroek
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Gemeentebestuur

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024

De 25 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ N-VA: 11
■ VB: 5
■ CD&V: 4
■ sp.a Groen: 3
■ Open Vld: 2

Voor 2013-2018 bestaat het bestuur uit een coalitie van N-VA en CD&V, die samen 15 op 25 zetels hebben.

College van burgemeester en schepenen (2013-2018)
Burgemeester	Rik Frans (N-VA)
Schepenen	Herman Jongenelen (CD&V) Veerle Nuyts (N-VA) Tom Van Der Brempt(CD&V) Ludo Reintjens (N-VA) Chris Van Hautte N-VA (vervangt sinds 3 juli 2013 Ludo Verschueren)
OCMW-voorzitter	Chris van Hautte N-VA (vervangt sinds 3 juli 2013 Ludo Verschueren)

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1839 - 1847	P.J. Hermans
	1847 - 1892	Ludovicus van der Molen
	1892 - 1911	Louis Cuypers
	1927 - 1938	Louis Verhoeven
	1912 - 1960	graaf Karel Moretus-Plantin
	1960 - 1982	Eduard de Bie (CVP)
	1983 - 1988	Ferdinand Kerstens (SP)
	1988 - 1994	Lambert Mattheussens (SP)
	1995 - 2012	Alida De Bie (CVP / CD&V)
	2013 - heden	Henri "Rik" Frans (N-VA)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	21	%	23	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25
	CVP1 / CD&V-IDEEA / CD&V2	42,821	10	34,841	9	30,251	8	18,571	5	21,161	6	26,63A	7	19,402	5	18,02	4
	VU1 / IDEE2 / CD&V-IDEEA	8,291	1	13,011	3	14,311	3	13,372	3	10,432	2			-		-
	SP1 / sp.a2 / sp.a-GroenB	30,11	7	25,891	6	28,761	8	17,931	5	14,921	4	15,632	4	15,02B	4	14,02	3
	Agalev1 / Groen!2 / sp.a-GroenB	-		-		9,531	2	11,521	3	9,941	2	6,792	1			-
	PVV1 / VLD2 / Open Vld3	-		10,611	2	17,151	4	12,612	3	16,562	4	15,842	4	13,013	3	11,12	2
	Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2	-		-		-		15,151	4	23,191	7	32,022	9	14,412	3	20,22	5
	N-VA	-		-		-		-		-		2,28	0	33,77	10	36,7	11
	Stabr. Anders	-		-		-		-		-		-		4,39	0	-
	PV-Vrijheid&Recht	-		-		-		-		-		0,80	0	-		-
	GBL	-		-		-		10,85	2	3,8	0	-		-		-
	NIEUWE	7,48	1	13,26	3	-		-		-		-		-		-
	RAD	-		2,39	0	-		-		-		-		-		-
	Ver.Mas	11,31	2	-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		6949		10328		10995		11388		12361		12987		12713		13126
Opkomst %						95,52		93,24		93,3		94,79		91,13		92,2
Blanco en ongeldig %		4,53		4,88		5,41		5,8		3,83		4,16		3,14		4,1

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Cultuur

Gansrijden

In Stabroek wordt er elk jaar rond de carnavalsperiode "gans gereden". Dit is een folkloristische activiteit waarbij het de bedoeling is om als eerste de kop van een (dode) gans er af te trekken. De deelnemers (ruiters) rijden op boerenpaarden. Aan een galg wordt de gans in een visnet ondersteboven opgehangen. De winnaar is dan voor een jaar de "koning" in Stabroek. Het hoogtepunt van het gansrijden is voor velen het keizerrijden. De koningen van het afgelopen jaar en de jaren ervoor van Stabroek en de omliggende dorpen (Berendrecht, Hoevenen, Lillo en Zandvliet) en de "keizer" van het jaar ervoor doen aan deze wedstrijd mee. De winnaar is de "keizer" voor een heel jaar. Het jaar daarna vindt het keizerrijden plaats in het dorp van de "keizer".

Het gansrijden in de Antwerpse polder zou ontstaan zijn in het nu verdwenen dorp Oorderen. In 1661 zou de gans (of de haan) gereden zijn in Kapellen. De eerste keer dat er in Stabroek is "gans gereden" was waarschijnlijk in het jaar 1883. Vanaf 1908 begon een kring boerenzonen zich op georganiseerde wijze bezig te houden met het gansrijden. De oprichting van het keizerschap was in het jaar 1948, het initiatief kreeg onmiddellijk steun vanuit Stabroek. De officiële oprichting van de gansrijdersvereniging van Stabroek was in het jaar 1924.

Sport

• KSK Nieuw Stabroek, een voetbalclub die actief is bij KVV.
• FC Patro Hoevenen, een voetbalclub die actief is bij KVV.

Trivia

In 2006 werd de gemeente bekroond met de prijs van de milieuvriendelijkste gemeente van Vlaanderen.

Bekende inwoners

• René Adriaenssens, wielrenner
• Robin Vissenaekens, tv- en radiopresentator
• Jens Geerts, OUTtv-presentator
• Janine Bischops, actrice
• Fixkes, een band die akoestische pop brengt
• Karin Jacobs, actrice
• Kevin Janssens, acteur
• Zjuul Krapuul, zanger van Katastroof
• Jos Lambrechts, atleet
• Thomas Vermaelen, voormalig profvoetballer, huidig assistent coach van de Rode Duivels
• Theodoor Van Tichelen, priester en schrijver

Partnersteden

• Darda (Kroatië)
• Hoeven (Nederland)
• Hördt (Duitsland)

Stabroek is tevens de oude naam van Georgetown (Guyana), vernoemd naar Nicolaas Geelvinck (1732-1787), Heer van Stabroek en opperbewindhebber van de WIC.

Nabijgelegen kernen

Lillo, Berendrecht, Putte-Stabroek, Hoevenen

Externe links

• Website van de gemeente
• Inventaris Onroerend Erfgoed

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Stabroek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.