NPO 3FM
Dit artikel gaat over 'Staatsradiozender 3' vanaf 1985. Zie Hilversum 3 voor het hoofdartikel over de periode 1965-1985
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3FM is een nationale radiozender van de Nederlandse Publieke Omroep. Het station richt zich voornamelijk op de doelgroep 15 tot en met 35 jaar en zendt grotendeels rock-, pop- en wereldmuziek uit, aangevuld met elektronische-, house- en dancemuziek.
Geschiedenis
Beginjaren
Het voormalige Hilversum 3 werd op 11 oktober 1965 gelanceerd als tegenwicht voor de toenmaals populaire zeezender Radio Veronica. De uitzendingen werden gevuld door bestaande omroepverenigingen, die elk een eigen dag van de week inhoud mochten geven. Voordeel van deze zogenaamde verticale programmering was de afwisseling, immers klonk iedere omroep anders. Nadeel was dat het station geen eigen identiteit creëerde. Twintig jaar later vonden er grote veranderingen plaats in het schema van alle publieke radiostations. Vanaf 1 december 1985 ging het station verder als Radio 3.
In januari 1992 gingen de AVRO, KRO en NCRV horizontaal als Station 3. Dit nieuwe programma was iedere zaterdag-, zondag- en maandagmiddag te horen tussen één en drie uur. Datzelfde jaar volgde er een volledig horizontale programmering, waardoor de stelregel "elke dag een andere omroep" verdween. Alleen Veronica (vrijdag) en de TROS (zondag) hielden nog een 'eigen' dag over.
De omroepen waren tot dat moment als volgt verdeeld over de dagen van de week:
- Maandag - AVRO;
- Dinsdag - VARA;
- Woensdag - EO en VPRO (eerst de KRO);
- Donderdag - TROS;
- Vrijdag - EO, NCRV en Veronica (later alleen Veronica);
- Zaterdag - NCRV;
- Zondag - KRO, TROS, NOS en EO (vanaf 1984 alleen de KRO);
De NOS zond de hele week, behalve op zondag, iedere avond horizontaal uit tussen zes en zeven uur.
Veranderingen
De opkomst van commerciële radio aan het begin van de jaren negentig zorgde voor een lager marktaandeel. Ferry Maat, destijds programmaleider van de TROS op Radio 2 en 3, vreesde al eerder voor slechtere luistercijfers door de verhuizing van de TROS van de donderdag naar de zondag. Paul van der Lugt werd in 1992 benoemd als centrale zendercoördinator, deze moest er voor zorgen dat Radio 3 een duidelijker identiteit kreeg. Het station kreeg een slogan en een logo (zwarte driehoek met een kuikentje). Het format werd bijgesteld naar een zogenaamde sandwichformule, waarbij relatief onbekende muziek tussen nieuwe- en gouwe ouwe hits werd gedraaid. Daarnaast kwam er veel meer aandacht voor live-muziek en popfestivals.
Radio 3 verkreeg in 1994 een volledig landelijke dekking op de FM band. Om dit extra te bekrachtigen werd het label FM aan de naam toegevoegd. De middengolfzender was niet meer nodig, en ging over naar Radio 10 Gold. Ondanks alle vernieuwingen verloor de publieke popzender in 1995 de jarenlange marktleiderspositie aan Sky Radio.
Er werd steeds meer samengewerkt tussen de diverse omroepverenigingen om Radio 3FM als één geheel te laten klinken. Veronica was het hier niet mee eens en stapte mede daarom in 1995 uit het publieke bestel. De TROS verhuisde naar de zaterdag. De zendtijd voor de zondag werd verdeeld over meerdere omroepen.
Aan het eind van de jaren negentig kwam er, los van de omroepen, een speciale muziekredactie. Deze bepaalt tot op heden in samenwerking met de dj's welke muziek er overdag op de zender gedraaid mag worden, wat de zender herkenbaarder, maar ook voorspelbaar maakt.
In 2003 werd Florent Luyckx als nieuwe zendercoördinator aangesteld. Hij is verantwoordelijk voor een aantal (controversiële) veranderingen. Om de geschikte doelgroep aan te spreken moest het station een vloeiender toon voeren. De naam werd kortweg "3FM" met een nieuw logo in graffiti-style en bijbehorende kreet "Serious Radio". Het vernieuwde imago richt zijn pijlen meer op de muziek, blijkend uit het motto "Als je van muziek houdt, dan luister je naar 3FM". Dit betekende meteen ook het ontslag van Henk Westbroek, Cobus Bosscha en Isabelle Brinkman, wat bij het publiek niet onverdeeld enthousiast werd ontvangen. Hierdoor kwamen er wel kansen vrij voor jonge radiomakers om landelijk door te kunnen breken.
Na de frequentieverdeling in 2003 nam de concurrentie in de doelgroep toe, en deze leidde in 2004 mede tot het vertrek van Rob Stenders en Ruud de Wild. Velen voorspelden de ondergang van 3FM. De programmering werd in twee jaar tijd minstens drie keer veranderd. De marktaandelen daalden, maar 3FM wist het tij te keren. Sinds enige tijd is het station weer één van de snelstgroeiende stations in Nederland.
De invloed van de 'muziekpolitie' is door de jaren heen steeds sterker geworden. Presentatoren van het VPRO-avondprogramma 3VOOR12 vertelden in 2005 op de zender dat ze zich beknot voelden in hun vrijheid.
Recente geschiedenis
In 2007 sleepte men een aantal Marconi Awards in de wacht voor Beste Radiozender; Beste Presentator (Giel Beelen); Beste Programma (GIEL) en Grootste Aanstormend Talent (Domien Verschuuren). In datzelfde jaar keerde ook Rob Stenders terug bij de zender.
In 2009 werd 3FM wederom genomineerd voor een Marconi Award voor beste radiozender.
Kenmerken
Format
Er is een breed scala aan programma's te horen van de omroepen AVRO, KRO, NCRV, EO, TROS, BNN, VARA, LLiNK, VPRO en NPS. De Wereldomroep zendt het door 3FM gemaakte programma Uruzgan FM van Hanneke Eilander uit, dat niet op 3FM zelf te horen is.
Op doordeweekse dagen zijn overdag voornamelijk bekende presentatoren te horen. De ochtendshow van 6 tot 10 uur wordt gepresenteerd door Giel Beelen, gevolgd door Gerard Ekdom met het langstlopende radioprogramma Arbeidsvitaminen. Rob Stenders presenteert het lunchprogramma "Stenders Eetvermaak". Paul Rabbering volgt daarna tussen 14:00 en 16:00 uur. Na vieren presenteren Sander Lantinga en Coen Swijnenberg in duo. Vanaf 19:00 tot en met 22:00 uur zit Michiel Veenstra achter de microfoon. Al deze dj's hebben ook allemaal minstens één keer deelgenomen aan de actie Serious Request in het Glazen Huis. Tussen 22:00 en 1:00 presenteert Eric Corton 3VOOR12 Radio. Op vrijdag is het programma enigszins aangepast. Zo is in plaats van Stenders Claudia de Breij te horen en wordt het avondprogramma gevuld door Ekstra weekend (19:00-22:00) met Gerard Ekdom en Michiel Veenstra en Der Rudy! (22:00-1:00) met Rudy Mackay. Verder zijn een aantal bekende dance-/elektronische dj's te horen zoals Dave Clarke.
Tussen 6:00 en 19:00 uur wordt het laatste nieuws voorgelezen in NOS Headlines, een kort bulletin van de NOS. Om 13:00 uur en 18:00 uur is er een iets langere uitzending. In 2002 ontving dit programma, toen nog onder de naam 3FM Nieuws, een Marconi Award voor Beste Informatieve Radioprogramma. De uitzendingen worden per dag door twee verschillende presentatoren gepresenteerd. Tijdens de ochtend- en middagshow is er om het halve uur een korte nieuwsuitzending. Op de overige uren wordt het algemene bulletin NOS Journaal doorgegeven, dat ook op de andere radiozenders van de publieke omroep wordt uitgezonden. De ANWB brengt iedere dag tussen 6:00 en 20:00 uur om het halve uur de laatste verkeersinformatie.
Presentator Edwin Diergaarde was tot maart 2009 de station-voice van de zender. Na zijn vertrek bij de zender zijn Eric Corton en Annemieke Schollaardt de nieuwe zender-stemmen geworden. De ingezongen jingles komen van Astrid, de zangeres van Stereo. Het gaat hier om de jingles waarin de naam van de presentator hoog gezongen wordt.
Schijven
Zeezender Veronica begon in Nederland met de Alarmschijf, waarmee nieuwe singles werden getipt die gegarandeerd een hit zouden worden. In antwoord op deze schijf, begonnen alle omroepen van Hilversum 3 gezamenlijk een zogenaamde Troetelschijf, waarin nieuwe muziek werd genomineerd die nog een zetje nodig had om een hit te worden. Op den duur kreeg iedere omroep een eigen schijf.
De meeste schijven zijn inmiddels verdwenen. De TROS Paradeplaat verhuisde naar Radio 2, waar deze tot in 2008 werd gebruikt. De Alarmschijf is sinds 1993 op Radio 538 te horen. Op 3FM wordt sinds 1993 de Megahit als tipschijf gebruikt.
Hitlijsten
In 1985 nam de TROS de Nationale Hitparade over. Naderhand werd de naam tweemaal veranderd naar Nationale Hitparade Top 100 (1987) en Nationale Top 100 (1989). Van 1986 tot 1988 werd de Toppop 20 uitgezonden op radio en tv. In de jaren '90 begonnen Veronica en de TROS de Interactieve Cyber Top 50, waarbij luisteraars via internet op hun favoriete plaat konden stemmen.
Bij de horizontalisering van de zender verdween in 1992 de Nederlandse Top 40 om meer eenheid in de zender te krijgen. De andere hitlijst werd in 1993 hernoemd naar Mega Top 50. In 1997 werd de lijst uitgebreid en heette toen de Mega Top 100. Vanaf januari 2003 werden alleen nog de bovenste 50 van de lijst uitgezonden.
Vanaf 1 mei 2004 werd op verzoek van de zender een nieuwe hitlijst samengesteld op basis van airplay op 3FM, TMF en MTV en verkoop onder de naam 3FM Mega Top 50. De bestaande Mega Top 50 moest genoegen nemen met de naam B2B Top 100 ofwel Single Top 100.
Tegenwoordig bestaan (afgezien van enkele themalijsten) alleen nog de Mega Top 5 (iedere maandag t/m donderdag), 3FM Mega Top 50 (elke zaterdagmiddag) en de Freak 11.
Begin 2010 (van zaterdag 23 tot vrijdag 29 januari) is de Zeroes Top 1000 samengesteld door de luisteraars van 3FM. De lijst wordt uitgezonden tussen 9.00 uur 's ochtens en 22.00 uur 's avonds. Alle reguliere programma's staan tussen deze tijd in het teken van het uitzenden van deze lijst.[1]
De lijst wordt geleid door Coldplay met 22 notaties (waaronder de nummer 1 en nummer 2). De nummer 1 van de Zeroes is het nummer Viva la Vida, gevolgd door Clocks. De hoogst genoteerde nationale artiest is de band Krezip genoteerd op nummer 3 met het nummer I Would Stay. Ook de anthem van Serious Request 2009 "It get's better" van Ryan Shaw heeft met nummer 235 tevens een hoge notatie, aangezien dit nummer pas in de laatste weken van 2009 is uitgebracht.[2]
Studio's
Op 14 oktober 1987 werd het Radio 3 Centrum geopend op het Mediapark in Hilversum. Deze ruimte, gevestigd in het Audiocentrum, bestond uit een grote, kleine en eindcontrole-studio. Dit was de eerste studio waar alle omroepen gezamenlijk begonnen uit te zenden.
3FM zendt sinds 19 januari 2004 uit vanaf de derde etage van de Peperbus op het Mediapark. Deze nieuwe studio bevat betere faciliteiten voor de dj's en er is meer ruimte voor live-acts (De 3FM-Gang). Het wekelijkse programma That's Live wordt, ondanks de ruimte, gemaakt in de BNN-bar. Ook 3VOOR12 Radio Live op donderdagavond wordt elders gemaakt, namelijk in Desmet Studio's Amsterdam.
Evenementen
Serious Request
Zie Serious Request voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Serious Request is een liefdadigheidsactie waarbij geld wordt ingezameld voor projecten van het Rode Kruis. Drie deejays bewonen zes dagen (in 2004 vijf dagen) lang een glazen huis op een plein ergens in Nederland. Gedurende de actie eten de deejays in het huis niets. Tegelijkertijd draaien ze, in ruil voor een donatie, verzoeknummers voor luisteraars. Verder worden bekende Nederlanders ingezet en worden er objecten geveild. De actie wordt sinds 2004 gehouden, in de week voor Kerstmis. Tot en met 2006 bevond het huis zich op de Neude in Utrecht. Daarna bevond het glazen huis zich achtereenvolgens op het Plein in Den Haag (2007), de Grote Markt in Breda (2008) en de Grote Markt in Groningen (2009).
| Jaar | Motto en doel | Dj's | Plaats | Eindstand |
|---|---|---|---|---|
| 2004 | "Jouw druppel op een gloeiende plaat" (Vluchtelingen in Darfur, Soedan) |
Giel Beelen · Wouter van der Goes · Claudia de Breij | Utrecht | € 915.955 [3] |
| 2005 | "Red een kind in Congo" (Kindsoldaten in Congo) |
Giel Beelen · Wouter van der Goes · Gerard Ekdom | Utrecht | € 2.203.549 [4][noot 1] |
| 2006 | "30 miljoen landmijnen, daar kun je niet omheen" (Slachtoffers van landmijnen) |
Giel Beelen · Gerard Ekdom · Sander Lantinga | Utrecht | € 2.648.495 [6][7][noot 2] |
| 2007 | "De wereld schreeuwt om drinkwater!" (Betere drinkwatervoorzieningen) |
Gerard Ekdom · Michiel Veenstra · Rob Stenders | Den Haag | € 5.249.466 [8][noot 3] |
| 2008 | "Een vluchteling is nergens zonder jouw hulp" (Hulp aan vluchtelingen) |
Giel Beelen · Coen Swijnenberg · Paul Rabbering | Breda | € 5.637.937 [9][noot 4] |
| 2009 | "Stop malaria, play the music" (Terugdringen van malaria) |
Gerard Ekdom · Giel Beelen · Annemieke Schollaardt | Groningen | € 7.113.447 [10][noot 5] |
| 2010 | "Aids nam hun ouders weg, geef ze hun toekomst terug" (Aidswezen: de stille slachtoffers van aids) |
Gerard Ekdom · Giel Beelen · Coen Swijnenberg | Eindhoven | € 7.135.707 [11] |
| 2011 | "This one's for mama" (Moeders in oorlogsgebieden) |
Gerard Ekdom · Timur Perlin · Coen Swijnenberg | Leiden | € 8.621.004 [12] |
| 2012 | "Let's hear it for the babies" (Terugdringen van babysterfte) |
Gerard Ekdom · Giel Beelen · Michiel Veenstra | Enschede | € 12.251.667 [13] |
| 2013 | "Let's clean this shit up" (Kindersterfte door diarree) |
Paul Rabbering · Giel Beelen · Coen Swijnenberg | Leeuwarden | € 12.302.747 [14] |
| 2014 | "Hands off our girls" (Slachtoffers van seksueel geweld in conflictgebieden) |
Gerard Ekdom · Domien Verschuuren · Coen Swijnenberg | Haarlem | € 12.380.438 [15] |
| 2015 | "Keep them going" (Kinderen en jongeren in oorlogsgebieden) |
Giel Beelen · Domien Verschuuren · Paul Rabbering | Heerlen | € 7.562.985 [16][17] |
| 2016 | "Laat ze niet stikken" (Terugdringen van sterfte door longontsteking) |
Domien Verschuuren · Frank van der Lende | Breda | € 8.744.131 [18] |
| 2017 | "Breng ze weer samen" (Verscheurde families herenigen) |
Domien Verschuuren · Angelique Houtveen · Sander Hoogendoorn | Apeldoorn | € 5.026.144 [19] |
| 2018 | "Red levens: join The Lifeline" (Drie doelen rond het redden van levens[noot 6]) |
Sander Hoogendoorn · Eva Koreman · Jorien Renkema · Rob Janssen · Mark van der Molen · Rámon Verkoeijen | Utrecht (rondreizend) |
€ 1.308.889 [20] |
| 2019 | "Change their stories" (Hulp aan slachtoffers van mensenhandel) |
Sander Hoogendoorn · Herman Hofman · Frank van der Lende · Eva Koreman · Mark van der Molen · Jorien Renkema | Groningen (rondreizend) |
€ 1.418.513 [21] |
| 2020 (april) |
"Never Walk Alone" (Steun aan hulpverleners in de coronacrisis) |
Sander Hoogendoorn · Timur Perlin · Jorien Renkema · Frank van der Lende · Eva Koreman | Hilversum | € 307.392 [22] |
| 2020 (december) |
"Help de helpers" (Steun aan hulpverleners in de coronacrisis) |
Frank van der Lende · Eva Koreman · Sander Hoogendoorn · Sophie Hijlkema · Rob Janssen · Wijnand Speelman | Twente Airport | € 1.601.923 [23] |
| 2021 | "Let it grow" (WWF) |
Rob Janssen · Frank van der Lende · Sander Hoogendoorn · Jorien Renkema | Amersfoort | € 2.000.183 [24] |
| 2022 | "Breng licht in het leven van een vergeten kind" (Het Vergeten Kind) |
Rob Janssen · Barend van Deelen · Sophie Hijlkema | Amersfoort | € 2.345.107 [25] |
| 2023 | Wat ALS je nog één plaat kan aanvragen? (Stichting ALS Nederland) |
Wijnand Speelman · Sophie Hijlkema · Barend van Deelen | Nijmegen | € 7.502.981 [26] |
3FM Awards
Zie 3FM Awards voor het hoofdartikel over dit onderwerp.3FM reikt sinds 2005 elk jaar in maart in het weekend van de Nederlandse pop de 3FM Awards uit. Deze zijn voor Nederlandse artiesten. Wie de awards krijgen wordt bepaald door de luisteraars. Een uitzondering hierop vormt de Schaal van Rigter. Deze prijs is vernoemd naar de in 2004 overleden presentator Wim Rigter en wordt uitgereikt aan de artiest wiens single het afgelopen jaar het meest op de zender te horen is geweest.
Externe link
· 
· 
· · · ·
Citefout: Er bestaat een label <ref> voor de groep "noot", maar er is geen bijbehorend label <references group="noot"/> aangetroffen