Kabinet-Mackay: verschil tussen versies

Kabinet-Mackay
Premier	Æneas Mackay
Beëdiging	21 april 1888
Demissionair	9 juli 1891
Ontslagdatum	21 augustus 1891
Voorganger	Heemskerk Azn.
Opvolger	Van Tienhoven
Overzicht kabinetten
Portaal	Politiek

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 15 mei 2024 22:43

Het kabinet-Mackay was een christelijk Nederlands kabinet dat regeerde van 21 april 1888 tot en met 21 augustus 1891. Dit is het eerste zogenaamde coalitiekabinet, bestaande uit katholieke en antirevolutionaire ministers. Vorming van dit kabinet was mogelijk geworden door de verkiezingsoverwinning van katholieken en ARP. De voornaamste doelen van het kabinet-Mackay zijn de subsidiëring van het bijzonder onderwijs en het tot stand brengen van een Arbeidswet.

Naast antirevolutionairen en katholieken telt het kabinet twee conservatieve ministers.

Het kabinet zit de gehele periode uit. Omdat er in de Eerste Kamer nog een liberale meerderheid is, halen echter niet alle wetsvoorstellen de eindstreep. Een wetsvoorstel om de plaatsvervanging bij het leger af te schaffen kan niet voor de verkiezingen worden afgehandeld, omdat katholieken en liberalen tijdige behandeling tegenhouden.

Bijzonderheden

In november 1890 overlijdt koning Willem III op 73-jarige leeftijd. Eerder was hij vanwege zijn gezondheid al twee keer buiten staat verklaard om te regeren. De Raad van State nam in de periode april/mei 1889 de functie van de koning over. De regering stelde met spoed een wet op het regentschap op, en bij een nieuwe inzinking van de vorst nam koningin Emma (van oktober tot november 1890) het koninklijk gezag waar. Na het overlijden van de koning volgt zijn 10-jarige dochter Wilhelmina hem op, opnieuw onder het regentschap van Emma, de 32-jarige tweede echtgenote van Willem III.

Een wetsvoorstel om bij de Tweede Kamerverkiezingen ook Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, die negen respectievelijk vijf en drie Tweede Kamerleden afvaardigen, te verdelen in enkelvoudige kiesdistricten, wordt door de Eerste Kamer verworpen. Splitsing van de kiesdistricten is nadelig voor de kansen van de liberalen om in de grote steden alle zetels te halen.

Mutaties

In februari 1890 treedt minister Keuchenius van Koloniën af, vanwege de verwerping van zijn begroting door de Eerste Kamer. Minister van Binnenlandse Zaken Mackay volgt hem op. Die wordt op zijn beurt opgevolgd door het Tweede Kamerlid De Savornin Lohman.

In maart 1891 brengt de Tweede Kamer minister Dyserinck ten val. Hij had zonder goede motivering geweigerd S.T. Land, liberaal Tweede Kamerlid en tevens luitenant-ter-zee, te bevorderen tot kapitein-luitenant ter zee. De Kamer neemt hierover een motie van afkeuring aan.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders		Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)	Voorzitter		21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)	Minister	Binnenlandse Zaken	21 april 1888 – 24 februari 1890 (afgetreden na benoeming tot minister van Koloniën)
	jhr.mr. A.F. (Alexander) de Savornin Lohman (1837–1924)		Binnenlandse Zaken	24 februari 1890 – 21 augustus 1891
	jhr. C. (Cornelis) Hartsen (1823–1895)		Buitenlandse Zaken	21 april 1888 – 21 augustus 1891	O (Conservatief)
	jhr.mr. K.A. Godin de Beaufort (1850–1921)		Financiën	21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	jhr.mr. G.L.M.H. (Gustave) Ruijs de Beerenbrouck (1842–1926)		Justitie	21 april 1888 – 21 augustus 1891	RK
	J.P. (Jacob Petrus) Havelaar (1840–1918)		Waterstaat, Handel en Nijverheid	21 april 1888 – 21 augustus 1891	ARP
	luitenant-generaal J.W. Bergansius (1836–1913)		Oorlog	21 april 1888 – 21 augustus 1891	RK
	schout-bij-nacht H. (Hendrik) Dyserinck (1838–1906)		Marine	21 april 1888 – 31 maart 1891 (afgetreden)	O (Conservatief)
	schout-bij-nacht G. (Gerhardus) Kruys (1838–1902)		Marine	31 maart 1891 – 21 augustus 1891	O
	mr. L.W.Ch. Keuchenius (1822–1893)		Koloniën	21 april 1888 – 24 februari 1890 (afgetreden)	ARP
	mr. Æ. (Æneas) baron Mackay (1838–1909)		Koloniën	24 februari 1890 – 21 augustus 1891	ARP
Bron: Kabinet-Mackay Parlement & Politiek

Bronnen, noten en/of referenties

De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.

@@ Regel 39: / Regel 39: @@
 | rowspan=2|[[File:AeneasMackay.jpg|120px|Æ. (Æneas) baron Mackay]]
 | rowspan=2|[[Æneas Mackay (1838-1909)|mr. <br /> Æ. (Æneas) '''baron''' <br /> Mackay]] <br /> <small>(1838–1909)</small>
-| [[Lijst van premiers van Nederland|Voorzitter]]
+| colspan="2" | [[Lijst van premiers van Nederland|Voorzitter]]
-|
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
-| rowspan=2|[[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
+| rowspan="3" |[[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
 |-
-| rowspan=2|[[Lijst van Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken|Minister]]
+| rowspan="11" |[[Lijst van Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken|Minister]]
 | rowspan=2|[[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties|Binnenlandse Zaken]]
 | 21 april 1888 – <br /> 24 februari 1890 <br /> <small>''(afgetreden na benoeming <br /> tot minister van <br /> Koloniën)''</small>
@@ Regel 52: / Regel 51: @@
 | [[Alexander de Savornin Lohman|jhr.mr. <br /> A.F. (Alexander) de <br /> Savornin Lohman]] <br /> <small>(1837–1924)</small>
 | 24 februari 1890 – <br /> 21 augustus 1891
-| [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
 |-
 | style="background-color: #C0C0C0"|
 | [[File:Cornelis Hartsen.jpg|120px|C. (Cornelis) Hartsen]]
 | [[Cornelis Hartsen|jhr. <br /> C. (Cornelis) Hartsen]] <br /> <small>(1823–1895)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken|Minister]]
 | [[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Buitenlandse Zaken]]
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
@@ Regel 65: / Regel 62: @@
 | [[File:Karel antonie godin de beaufort.jpg|120px|K.A. Godin de Beaufort]]
 | [[Karel Antonie Godin de Beaufort|jhr.mr. <br /> K.A. Godin de Beaufort]] <br /> <small>(1850–1921)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Financiën|Minister]]
 | [[Ministerie van Financiën (Nederland)|Financiën]]
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
@@ Regel 73: / Regel 69: @@
 | [[Bestand:Jhr. Mr. G. L. M. H. Ruys de Beerenbrouck.jpg|170x170px]]
 | [[Gustave Louis Marie Hubert Ruijs de Beerenbrouck|jhr.mr. <br /> G.L.M.H. <br /> (Gustave) Ruijs de <br /> Beerenbrouck]] <br /> <small>(1842–1926)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Justitie|Minister]]
 | [[Ministerie van Justitie en Veiligheid|Justitie]]
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
@@ Regel 81: / Regel 76: @@
 | [[File:Jacob Petrus Havelaar.jpg|120px|J.P. (Jacob Petrus) Havelaar]]
 | [[Jacob Petrus Havelaar|J.P. (Jacob Petrus) <br /> Havelaar]] <br /> <small>(1840–1918)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Economische Zaken|Minister]]
 | [[Ministerie van Verkeer en Waterstaat|Waterstaat]], [[Ministerie van Economische Zaken en Klimaat|Handel <br /> en Nijverheid]]
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
@@ Regel 89: / Regel 83: @@
 | [[File:Bergansius, JW.jpg|120px|J.W. Bergansius]]
 | [[Johannes Willem Bergansius|luitenant-generaal <br /> J.W. Bergansius]] <br /> <small>(1836–1913)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Defensie|Minister]]
 | [[Ministerie van Oorlog|Oorlog]]
 | 21 april 1888 – <br /> 21 augustus 1891
@@ Regel 97: / Regel 90: @@
 | [[File:Dyserinck, H. Schout bij nacht, minister van Marine Ridder Nederlandse Leeuw en Eikenkroon.jpg|120px|H. (Hendrik) Dyserinck]]
 | [[Hendrik Dyserinck|schout-bij-nacht <br /> H. (Hendrik) Dyserinck]] <br /> <small>(1838–1906)</small>
-| rowspan=2|[[Lijst van Nederlandse ministers van Defensie|Minister]]
 | rowspan=2|[[Ministerie van Marine|Marine]]
 | 21 april 1888 – <br /> 31 maart 1891 <br /> <small>''(afgetreden)''</small>
@@ Regel 111: / Regel 103: @@
 | [[File:Mr L.W.C. Keuchenius.jpg|120px|L.W.Ch. Keuchenius]]
 | [[Levinus Wilhelmus Christiaan Keuchenius|mr. <br /> L.W.Ch. Keuchenius]] <br /> <small>(1822–1893)</small>
-| rowspan=2|[[Lijst van Nederlandse bewindspersonen van Koninkrijksrelaties en van Koloniën|Minister]]
 | rowspan=2|[[Ministerie van Koloniën (Nederland)|Koloniën]]
 | 21 april 1888 – <br /> 24 februari 1890 <br /> <small>''(afgetreden)''</small>
-| [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
+| rowspan="2" | [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
 |-
 | style="background-color: #008F90"|
@@ Regel 120: / Regel 111: @@
 | [[Æneas Mackay (1838-1909)|mr. <br /> Æ. (Æneas) '''baron''' <br /> Mackay]] <br /> <small>(1838–1909)</small>
 | 24 februari 1890 – <br /> 21 augustus 1891
-| [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
 |-
 | colspan=7|<small>Bron: [https://www.parlement.com/id/vh8lnhrp8wsj/kabinet_mackay_1888_1891 Kabinet-Mackay] Parlement & Politiek