Aalter

**Aalter**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Arrondissement	Gent
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	119,85 km² (2022); 79,62%; 9,3%; 11,08%
Coördinaten	51°5'0"NB, 3°27'0"OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	29.787 (01/01/2024) ; 50,01% ; 49,99% ; 248,54 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 17,81%; 59,16%; 23,03%
Buitenlanders	5,21% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Pieter De Crem (CD&V); Waarnemend: Patrick Hoste (CD&V)
Bestuur	CD&V / N-VA
Zetels; CD&V / N-VA; Groen; Open Vld; VB	29; 20; 6; 2; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	23.312 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	2,89% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 9880; 9881; 9880; 9880; 9910; 9910	Deelgemeente; Aalter; Bellem; Lotenhulle; Poeke; Knesselare; Ursel
Zonenummer	09
NIS-code	44084
Politiezone	Aalter / Maldegem
Hulpverleningszone	Meetjesland
Website	Officiële website
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Gent; in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal	België

Aalter is een gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen, in de regio Meetjesland. De gemeente telt bijna 29.000 inwoners, die Aalternaars^[1] worden genoemd.

Fusie

De gemeenteraden van Aalter en van Knesselare kozen op 11 oktober 2017 voor een fusie. Op 23 mei 2017 was er een principiële goedkeuring van de beide gemeenteraden voor een vrijwillige samenvoeging. Met het decreet van 4 mei 2018 bekrachtigde Vlaanderen de fusie.

Op 1 januari 2019 hielden de 2 gemeenten (rechtspersonen) Aalter en Knesselare op met bestaan. De nieuwe fusiegemeente met de naam Aalter nam alle rechten en plichten over.

Geschiedenis

Archeologische vondsten uit de voorbije decennia tonen aan dat er op het grondgebied Aalter reeds bewoning was tijdens de prehistorie.^[2] Er werden een aantal stenen artefacten gevonden op een aantal paleontologische sites. Ze dateren mogelijk van 3000 tot 2000 voor het begin van onze jaartelling. Archeologen vonden ook de restanten van een bronzen bijl, die volgens onderzoek tussen 1200 en 1000 v.Chr. moet vervaardigd zijn.

De naam Aalter dook, door de schenking van een deel van de Villa Haleftra (het landgoed Haleft(e)ra) door graaf Diederik van West-Friesland aan de Sint-Pietersabdij van Gent, voor het eerst op in het jaar 974. Deze naam is mogelijk afgeleid van het Germaanse halahdrja, wat jeneverbessenstruik betekent.^[3] Villa Haleftra zou zich op de huidige markt hebben bevonden, vlak naast de huidige kerk. Het landgoed werd omringd door velden (campis), akkers (agris), meersen (pratis), weiden en bossen. In 840 en in 1112 komt de naam Haltra voor.^[4]

In de middeleeuwen en later (periode van ca. 1000 tot 1800) bestond de bestuurlijke organisatie uit heerlijkheden die zich vaak over een aantal parochies uitstrekten. De belangrijkste heerlijkheid, het Land van de Woestijne, was het grafelijke domein rond het Woestijnegoed. Ze strekte zich uit over het grondgebied Aalter en Knesselare met een aantal enclaves in Bellem.

Aalter speelde een belangrijke rol in de Revolutie van Gent tegen de graaf. In 1379 versloegen de Witte Kaproenen op het Aalterse grondgebied de Brugse kanaalgravers. Het graven van de Brugse Vaart van 1613 tot 1623 in het stroomgebied van de Durme, was een zeer belangrijke ontwikkeling voor de plaats. Langs het kanaal werden heel wat vestingen gebouwd, ter verdediging tegen de Nederlanders. Er werd ook een overzetdienst ingevoerd, die eind juni 2008 werd stopgezet.^[5] De overzet was de enige langs het kanaal. In 1187 lag in Oostmolen een watermolen. Daar moesten de bewoners van Aalter hun graan laten malen. Voordat het kanaal werd gegraven in de bedding van de Zuidleie en de Durme, lagen er drie bruggen over de riviertjes: de Geetbrug, de Woestijnebrug over de Zuidleie en de Oostmolenbrug over de Hoge Kale. Toen de Brugse Vaart uiteindelijk werd gegraven, moesten die bruggen wijken. Vanaf 1617 werden de noord- en zuidkant per overzetboot verbonden. De eerste brug in Aalter dateert van 1775.

De eerste spoorlijn werd in 1838 aangelegd, waardoor Aalter nu ook door de spoorweg met de grotere steden (Gent, Brugge, Deinze, ...) was verbonden. Op 12 augustus van dat jaar werd het station geopend.

Overal was de hoofdactiviteit de landbouw en zorgde de huisnijverheid voor een extra inkomen. Deze gelijklopende geschiedenis hield pas omstreeks 1962 op met de aanleg van een industrieterrein van meer dan 125 hectare. De eerste echte fabriek stond nochtans in Bellem. Vanaf ongeveer 1800 verschafte de manufactuur tijdens de bloeiperiode werk aan 500 personen.

In 1918 werd het bovenste deel van de torenspits van de Sint-Corneliuskerk gedynamiteerd door Duitse troepen. Deze verwoesting bracht ook veel schade toe aan het dak. De kerk was 15 jaar daarvoor herbouwd en sterk uitgebreid. De verwoesting uit de Eerste Wereldoorlog werd hersteld van 1921 tot 1923, naar de neo-gotische plannen van architect Camille Goethals uit 1902. De oudste delen van de kerk (nu volledig nieuw) gaan terug tot de 12de of 13de eeuw.

In de jaren 30 begon de bouw aan de autosnelweg E5 tussen Brussel en Oostende, waarbij ook een afrit in Aalter werd aangelegd.

Tweede wereldoorlog

1569 dagen Duitse bezetting

De gemeente werd op 23 mei 1944 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 8 september 1944 door soldaten van de Poolse 1ste Pantserdivisie. In Ter Walle werd een monument voor deze divisie van generaal Maczek opgericht. Gedurende 1569 dagen werd de bevolking niet enkel getroffen door het oorlogsgebeuren, maar ook politieke vervolgingen, wegvoeren van burgers en soldaten naar krijgsgevangenen- en concentratiekampen, honger, ziektes en ontberingen.

Aantal slachtoffers

Het aantal slachtoffers is onbekend en ligt allicht in de buurt van het Belgische gemiddelde van 1,02% van de bevolking.

Geografie

Deelgemeenten

Aalter bestaat sinds de fusie van 1977 uit vier deelgemeenten: Aalter, Bellem, Poeke en Lotenhulle. Op 1 januari 2019 gingen ook de gemeenten Knesselare en Ursel op in Aalter.

De deelgemeente Aalter bevat naast de gelijknamige kern ook nog twee andere dorpen: Aalter-Brug en Maria-Aalter. Beide zijn nooit zelfstandige gemeenten geweest en kunnen zodoende niet als deelgemeente worden beschouwd.

Tabel

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (31/12/2019)
I	Aalter -Aalter-centrum -Aalter-Brug -Maria-Aalter	46,35	29.100 12.368 1.072 2.022
II	Bellem	12,08	2.271
III	Lotenhulle	17,66	2.601
IV	Poeke	5,82	546
V	Knesselare (31/12/2019)	16,55	5.417
VI	Ursel (31/12/2019)	20,72	2.803

Bron:Gemeentelijk Informatieblad TotAalter - 17 januari 2020

Aangrenzende deelgemeenten

De gemeente Aalter grenst aan volgende deelgemeenten (zie ook de bovenstaande kaart):

a. Hansbeke (Deinze)
b. Nevele (Deinze)
c. Poesele (Deinze)
d. Meigem (Deinze)
e. Vinkt (Deinze)
f. Kanegem (Tielt)
g. Ruiselede
h. Beernem
i. Sint-Joris (Beernem)
j. Oedelem (Beernem)
k. Maldegem
l. Adegem (Maldegem)
m. Zomergem (Lievegem)

Demografie

Demografische ontwikkeling

Bronnen:NIS, www.meetjesland.be en gemeente Aalter - Opm:1806 t/m 1991=volkstellingen; 1977, 2002 en 2007=inwonertal op 1 januari
1977: aanhechting van Bellem, Lotenhulle en Poeke
2019: aanhechting van Knesselare (inclusief Ursel)

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 2019.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Aalter is het laagste niveau in de relatie tussen de overheid en zijn inwoners. Naargelang de aard van zijn bestuurlijke activiteiten refereert het aan volgende verschillende overheden:

Aalter		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Oost-Vlaanderen	Gent			Aalter
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Oost-Vlaanderen				Gent	Deinze	Nevele	Aalter
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester^[6]
	? - 1831	Charles-Joseph de Seille
	1831 - 1837	Joseph Libbrecht
	1837 - 1847	Joseph Charles Soudan
	1848 - 1853	Joseph Jean Snoeck
	1853 - 1860	Constant Bruneel
	1861 - 1866	Joseph Jean Snoeck
	1867 - 1872	Petrus Livinus Claeys
	1873 - 1883	Alfons Goeminne
	1884 - 1893	Theodoor Diericx
	1893 - 1914	Henri Soudan

Tijdspanne		Burgemeester
	1914 - 1915	Joseph Rysenaer
	1916 - 1921	August Goeminne
	1921 - 1932	graaf Karel De Hemricourt de Grunne
	1933 - 1942	Karel Bockaert
	1942 - 1944	Omer Vandekerckhove
	1944 - 1952	Emiel De Pauw (UCB / CVP)
	1953 - 1959	Raymond Van den broecke (CVP)
	1959 - 1994	Jan De Crem (CVP)
	1995 - heden	Pieter De Crem (CVP / CD&V)
	2008 - heden	Patrick Hoste^[7] (waarnemend, CD&V)

Legislatuur 1989 - 1994

De Volksunie kwam op onder de naam GROEP.

Legislatuur 2007 - 2012

Open Vld, GROEP en Groen trokken in kartel naar de kiezer met de kieslijst OPEN.^[8]

Legislatuur 2013 - 2018

CD&V en N-VA trokken in kartel naar de kiezer.^[9] Het kartel OPEN (Groen, GROEP en Open Vld) werd opengebroken, van de voormalige kartelpartners kwamen enkel Groen en Open Vld op. Zowel Groep als de sp.a besloten niet deel te nemen aan de verkiezingen.^[10]^[11] Lijsttrekkers bij deze verkiezingen waren Pieter De Crem (CD&V-N-VA), Hans Herbrant (Open Vld), Mieke Schauvliege (Groen) en Pascal Verschuere (Vlaams Belang). Burgemeester is Pieter De Crem van de CD&V. Zijn functie wordt tijdelijk waargenomen door Patrick Hoste.^[12] Het kartel CD&V-N-VA heeft de meerderheid met 19 op 25 zetels.^[13] Populairste politici waren Pieter De Crem (3.922), Patrick Hoste (2.806), Birger Quintyn (2.222), Dirk De Smul (1.971) en ten slotte Bieke De Neve (1.445), allen van CD&V.

Legislatuur 2018 - 2024

Op 23 mei 2017 werd door de beide gemeenteraden van Knesselare en Aalter gelijktijdig de intentie tot fusie bekrachtigd. De inwoners van Aalter en Knesselare gingen op 14 oktober 2018 dan ook voor het eerst samen naar de stembus om een gezamenlijke gemeenteraad te kiezen voor de nieuwe fusiegemeente Aalter. Het kartel CD&V/N-VA behaalde de meerderheid van 20 op 29 zetels en mocht dus de burgemeester leveren voor de nieuwe gemeente.

Pieter De Crem behaalde tijdens de gemeenteraadsverkiezingen 5.056 stemmen en werd burgemeester. Andere populaire politici waren: Patrick Hoste (2.363 stemmen), Dirk De Smul (2.080 stemmen), Herlinde Trenson (1.927 stemmen), Mieke Schauvliege (1.707 stemmen) en Johan Van den Kerckhove (1.657 stemmen).

Zolang Pieter De Crem minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid is, zal Patrick Hoste waarnemend burgemeester zijn.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[14]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[15]		14-10-2012^[16]		14-10-2018^[17]
Stemmen / Zetels		%	23	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	29
	CVP¹ / CD&V² / CD&V-N-VA³	69,53¹	18	61,2¹	18	61,42¹	18	54,88¹	16	52,14¹	15	63,9²	16	64,56³	19	57,4³	20
	PVV¹ / VLD² / Open Vld³ / Open Vld PLUS⁴	-		3,71¹	0	8,38¹	1	11,22²	?	15,44²	3	-		9,19³	1	9,5⁴	2
	AGALEV¹ / OPEN² / Groen³	-		7,34¹	1	10,04¹	2	12,13¹	2	18,14¹	4	36,1²	9	20,71³	5	21,4³	6
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		-		5,54	0	8,1	1
	Volksbelangen¹ / VU² / GROEP³	24,75¹	5	21,86¹	6	15,68²	4	21,78³	?	14,28³	3	-		-		-
	SP¹ / sp.a & meer²	5,72¹	0	5,89¹	0	4,48¹	0	-		-		-		-		3,7²	0
Totaal stemmen		9951		11089		11901		12737		13562		13997		14477		20093
Opkomst %						96,26		95,29		94,66		95,62		92,69		91,2
Blanco en ongeldig %		2,84		3,29		3,55		4,11		4,56		5,13		3,47		3,7

De resultaten in vetjes geven de gevormde meerderheid weer. De grootste partij is in kleur.

Bezienswaardigheden

Er is de laat-gotische Sint-Corneliuskerk en het kasteel Nobelstede uit de 16de eeuw.

Het Kasteel van Poeke heeft een zeer interessante geschiedenis. De eerste vermeldingen dateren uit de 12^de eeuw. Het was het bezit van verschillende adellijke eigenaars, waaronder de familie de Preudhomme d’Hailley en familie Pycke de Peteghem, tot het gemeentebestuur in 1977 het kasteel aankocht. Het kasteel is omgeven door water en is zowel voor- als achteraan toegankelijk via een brug. Het kasteelpark is 56 ha groot en heeft een Engelse en Franse tuin.

Natuur

Aalter bezit veel natuurschoon, heide en dennenbossen, de Kraenepoel (grote vijver op grondgebied Bellem), het Ganzeveld en de bossen van Maria-Aalter (met De Vaanders). Het Hooggoedbos (67 ha) is een ideale plek om te wandelen. Het wordt doorkruist door zandige wegen en dreven. Het Hooggoedbos is tevens rijk aan vogelsoorten. De groene long Drongengoed-Maldegemveld ligt in Knesselare en Ursel. Het Drongengoed is, met ongeveer 750 hectare, het grootste aaneengesloten bosgebied van Oost-Vlaanderen. In Ursel bevindt zicht het Kattenbos.

Cultuur

Wapenschild van Aalter

Aalter gebruikte voor de fusie van 1 januari 1977 een wapen van zilver met een rood (keel in heraldische termen) Sint-Andries- of schuinkruis. Na de fusie verwerkte het gemeentebestuur in een nieuw wapenschild ook heraldische elementen uit de wapens van de deelgemeenten. Het huidige wapenschild is in keel met een ankerkruis van zilver (zoals het oorspronkelijk wapen van de heren van de Woestine, de gezagsdragers in Aalter en een deel van Bellem) en een schildhoofd van goud met een gaande leeuw (zoals de gouden leeuw van het zegel van de heren van Poeke) van sabel, geklauwd en getongd van keel.

Na de fusie met Knesselare en Ursel wordt er gewerkt aan een nieuw wapenschild.

Mobiliteit

Aalter ligt halverwege tussen Gent en Brugge aan de snelweg A10/E40, het Kanaal Gent-Brugge en de spoorlijn 50A (Oostende - Brussel). De IC-trein Knokke/Blankenberge - Genk en de IC-trein Brugge - Brussel-Nationaal-Luchthaven stopt in Station Aalter , alsook de Lokale-trein (Zeebrugge/) Brugge - Mechelen.

Ter hoogte van Aalter sluit de N44, die de A10 en de N49 met elkaar verbindt, aan op de A10. In 2007-2008 werd er in de N44 een tunnel aangelegd.

In februari 2016 startten de werken aan het op- en afrittencomplex van de E40. Met drie lokale rotondes en een fly-over van E40 naar de N44 kiest het Agentschap Wegen en Verkeer voor een veilige en vlotte doorstroming van het verkeer. Er kwamen ook twee nieuwe bruggen, namelijk waar de Steenweg op Deinze en de Tielstesteenweg onder de E40 gaan. Het einde van de werken is voorzien voor het voorjaar van 2019.

Sport

In het centrum van de gemeente speelt voetbalclub KV Eendracht Aalter. De club speelde vroeger verschillende jaren in de nationale reeksen, maar is nu weggezakt naar de provinciale reeksen. Verder spelen in de andere kernen nog voetbalclubs SK Bellem, Daring Maria-Aalter en WS Lovrienden Lotenhulle in de provinciale reeksen.

In Aalter speelt basketbalclub Sgolba Aalter, die zowel een mannen- als vrouwenteam heeft.