Dongeradeel

**Dongeradeel**
Gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Coördinaten	53° 21′ NB, 6° 2′ OL
Algemeen
- water	Fout in uitdrukking: niet verwachte operator round. km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	? ; (Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /. inw./km²)
Bestuurscentrum	Dokkum
Belangrijke verkeersaders	N356 N358 N361 N910
Politiek
Burgemeester (lijst)	drs. M.C.M. (Marga) Waanders (PvdA)
Zetels; Gemeenteraad; CDA; FNP; PvdA; ChristenUnie; Algemeen Belang Dongeradeel; VVD; Dongeradeel Sociaal	; 19; 6; 5; 1; 2; ; 2; 1; 2
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 30.400 per inwoner
WW-uitkeringen (2014)	49 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	9101 - 9156
Netnummer(s)	0519
CBS-code	0058
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.dongeradeel.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Portaal	Nederland

Topografische gemeentekaart van Dongeradeel, sep. 2014

Geen windhaan, maar een tweemast schokker op de kerktoren van de Mariakerk in Wierum.

Dongeradeel (uitspraak^ⓘ) (Fries: Dongeradiel (uitspraak^ⓘ)) is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland met inwoners (per 1 januari 2024, bron: CBS) en een oppervlakte van 266,9 km².

Dongeradeel is gelegen in het noordoosten van de provincie met als hoofdplaats Dokkum, de noordelijkste stad van de Friese elf steden.

Ontstaan

De huidige gemeente Dongeradeel is na een gemeentelijke herindeling in 1984 ontstaan door het samenvoegen van de gemeenten Dokkum, Westdongeradeel en Oostdongeradeel. In de volksmond wordt de gemeente nog steeds in het meervoud aangeduid als 'de Dongeradelen'. Het wapen van de gemeente Dongeradeel is een samenvoeging van de wapens van de drie opgeheven gemeenten. De twee stromen stellen de riviertjes Peazens en Ee voor, die in Dokkum samenkomen.

Kernen

Dongeradeel bevat de stad Dokkum en 28 dorpen. De Nederlandse namen zijn de officiële.

Stad en dorpen

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2013:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
Dokkum	Dokkum	12.635
Holwerd	Holwert	1670
Ternaard	Ternaard	1440
Anjum	Eanjum	1070
Oosternijkerk	Easternijtsjerk	950
Metslawier	Mitselwier	910
Ee	Ie	845
Engwierum	Ingwierrum	530
Hantum	Hantum	395
Niawier	Nijewier	375
Nes	Nes	355
Lioessens	Ljussens	350
Wierum	Wierum	335
Paesens	Peazens	260
Moddergat	Moddergat	240
Morra	Moarre	240
Brantgum	Brantgum	230
Raard	Raard	225
Hantumhuizen	Hantumhuzen	200
Oostrum	Eastrum	195
Aalsum	Ealsum	125
Bornwird	Boarnwert	110
Hiaure	De Lytse Jouwer	85
Foudgum	Foudgum	80
Hantumeruitburen	Hantumerútbuorren	70
Oostmahorn	De Skâns	65
Wetsens	Wetsens	65
Jouswier	Jouswier	55
Waaxens	Waaksens	40

Bron: CBS

Paesens en Moddergat worden doorgaans als één geheel beschouwd.

Buurtschappen

Naast de officiële kernen bevinden zich in de gemeente onder meer de volgende buurtschappen:

Abbewier (Jewier)
Betterwird (Betterwurd)
Bollingawier (Bollingwier)
Bornwirdhuizen (Boarnwerthuzen)
Dijkshorne (Dykshoarne)
Dokkumer Nieuwe Zijlen (Dokkumer Nije Silen)
Drieboerehuizen (Trijeboerehuzen)
Eilanderbult (De Bult)
Ezumazijl (Iezumasyl)

Groot Midhuizen (Grut Midhuzen)
Hantumerhoek (Hantumerhoeke)
Klein Midhuizen (Lyts Midhuzen)
Kletterbuurt (Kletterbuorren)
Mounebuorren
Nieuwland (Nylân)
Oude Terp (Ald Terp)
Reidswal (Reidswâl)
't Schoor (Skoar)

Steenvak (Stienfek)
Stiem
Teerd (Teard)
Teijeburen (Teyebuorren)
Tibma (De Tibben)
Tilburen (Tilbuorren)
Vijfhuizen (Fiifhuzen)
Visbuurt (Fiskbuorren)
Wie

Bij Ezumazijl liggen verder de buurtjes Dijksterhuizen en Ezumburen.

Gemeentebestuur

College van burgemeester en wethouders

Burgemeester: mevr. M.C.M. (Marga) Waanders (PvdA)
Wethouder: dhr. A. (Albert) van der Ploeg (CDA), 1e locoburgemeester
Wethouder: mevr. P. (Pytsje) de Graaf- van der Meer (FNP)
Wethouder: dhr. S.J. (Sicco) Boorsma (ChristenUnie)
Gemeentesecretaris: dhr. D. (Dirk) Willems
Griffier Gemeenteraad: dhr. A.J. (Bert) Folbert

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Dongeradeel bestaat uit 19 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij	1998	2002	2006	2010	2014
CDA	8	9	7	7	6
FNP	2	2	4	4	5
VVD	1	1	1	2	1
Algemeen Belang Dongeradeel	2	3	2	2	2
ChristenUnie	2	2	2	2	2
PvdA	4	2	5	2	1
Dongeradeel Sociaal	-	-	-	-	2
Totaal	19	19	21	19	19

Ambtelijke fusie

Op 1 januari 2015 gaan de ambtelijke organisaties van Dongeradeel, Dantumadeel, Ferwerderadeel en Kollumerland C.A. samen één gemeenschappelijke regeling in Noordoost-Friesland vormen. Voor 1 april 2016 zal de samenvoeging worden geëvalueerd waarna het besluit kan worden genomen voor een bestuurlijke fusie (herindeling).

Openbaar vervoer

Bij Holwerd is een veerdam van waaruit de veerboten naar het eiland Ameland vertrekken. Vanuit Leeuwarden rijdt een sneldienst in aansluiting op de veerboot: lijn 66.

Dokkum wordt door diverse buslijnen met Leeuwarden verbonden. De belangrijkste zijn sneldienst 50, Leeuwarden-Dokkum-Anjum-Lauwersoog (veerboot naar Schiermonnikoog), en lijn 51, Leeuwarden-Damwoude-Dokkum. Andere buslijnen in de gemeente zijn:

lijn 52: Van Dokkum naar Wetsens, Niawier, Metslawier, Oosternijkerk, Morra, Lioessens, Anjum, Oostmahorn, Paesens, Moddergat en Wierum
lijn 54: Leeuwarden-Stiens-Holwerd-Ternaard-Hantum-Dokkum
lijn 55: Dokkum-Oostrum
lijn 60: Leeuwarden-Stiens-Holwerd-Brantgum-Foudgum-Dokkum
lijn 63: Dokkum-Wetsens-Metslawier-Ee-Engwierum-Kollum-Buitenpost
buurtbus 105: Dokkum-Raard-Ferwerd

Andere buslijnen naar Dokkum:

lijn 53: Bergum-Veenwouden-Damwoude-Dokkum
lijn 62: Veenwouden-Damwoude-Driesum-Dokkum

Aardgasveld aangeboord

In januari 2012 heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bekendgemaakt een nieuw gasveld aangeboord te hebben bij Tibsterwei in Ee, onderdeel van de gemeente Dongeradeel. Naar schatting zit er ruim 4 miljard m³ aardgas in het reservoir, waarmee dit de grootste vondst is op het land voor de NAM sinds 1995. De put, met een diepte van ongeveer 3900 meter, werd geboord tussen augustus en oktober 2011. De aanvang van gasproductie staat gepland voor de zomer van 2012. NAM verwacht de komende 15 jaar gas te winnen uit dit nieuwe gasveld.^[1]