Wikipedia:Dag uit de geschiedenis/oktober

Overzicht beheerpagina's

Elke dag van het jaar wordt op de hoofdpagina een overzicht gegeven van de belangrijkste gebeurtenissen op die dag in de geschiedenis. Deze pagina bevat de sjablonen met de belangrijkste gebeurtenissen per dag in de maand oktober.

1 oktober John Muir 1890 – Oprichting van het Yosemite National Park in Californië. Eerste vlucht KLM naar Nederlands-Indië 1924 – Een Fokker F.VII vertrekt van Schiphol voor de eerste vlucht naar Batavia. Geschiedenis van China 1949 – Mao Zedong roept de Volksrepubliek China uit.	2 oktober Beleg van Jeruzalem 1187 – Saladin herovert Jeruzalem op de kruisvaarders. Razzia van Putten 1944 – Na een razzia worden vrijwel alle mannen uit Putten door de Duitsers gedeporteerd. Verdrag van Amsterdam 1997 – In Amsterdam tekenen de leden van de Europese Unie een verdrag dat onder meer de besluitvorming moet vergemakkelijken.
3 oktober Leidens ontzet 1574 – De geuzen bevrijden Leiden van de Spanjaarden. Bemande ruimtevaart 1962 – Lancering van de Mercury MA-8, met aan boord Walter Schirra. Duitse hereniging 1990 – Hereniging van de Bondsrepubliek Duitsland en de Duitse Democratische Republiek.	4 oktober Kalenderhervorming 1582 – Paus Gregorius XIII voert een kalenderhervorming door, waardoor het de volgende dag in Spanje, Portugal en Polen 15 oktober is. Belgische Revolutie 1830 – Het Centraal Comité verklaart de provincies van België, die met geweld zijn afgescheurd onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Oriënt-Express 1883 – De Oriënt-Express, een spoorverbinding tussen Parijs en Istanboel, wordt officieel in gebruik genomen.
5 oktober Geschiedenis van Portugal 1910 – Na een staatsgreep tegen koning Emanuel II wordt Portugal een republiek. Monty Python 1969 – De BBC zendt de eerste aflevering van Monty Python's Flying Circus uit. Ladbroke Grove-treinramp 1999 – Op enkele kilometers van station London Paddington komen twee treinen met elkaar in botsing.	6 oktober Citroën DS 1955 – Op de autosalon van Parijs introduceert Citroën de déesse (Frans voor godin). Jom Kipoeroorlog 1973 – Op de joodse feestdag Jom Kipoer vallen Egypte en Syrië gezamenlijk Israël aan. Anwar Sadat 1981 – De Egyptische president Anwar Sadat wordt in Caïro door moslimextremisten vermoord.
7 oktober Geschiedenis van de luchtvaart 1919 – Oprichting van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (voor Nederland en Koloniën). Achille Lauro 1985 – De Achille Lauro wordt onderweg van Alexandrië naar Port Said gekaapt door Palestijnse terroristen. Oorlog in Afghanistan 2001 – Begin van de Amerikaanse invasie van Afghanistan.	8 oktober Van Alkmaar de victorie 1573 – Het beleg van Alkmaar eindigt als eerste in de Tachtigjarige Oorlog met het verjagen van de Spanjaarden. Balkanoorlogen 1912 – Montenegro verklaart de oorlog aan het Ottomaanse Rijk, begin van de Eerste Balkanoorlog. Aardbeving in Kasjmir 2005 – Het noorden van Pakistan en India wordt getroffen door een aardbeving met een kracht van 7,6 op de momentmagnitudeschaal.
9 oktober Rijksuniversiteit Gent 1817 – Opening van de universiteit in Gent met op dat moment vier faculteiten. Koninkrijk Joegoslavië 1934 – Koning Alexander I van Joegoslavië wordt vermoord tijdens een staatsbezoek aan Frankrijk. Stamcel 2012 – John Gurdon en Shinya Yamanaka krijgen de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde voor hun ontdekking dat volwassen cellen kunnen worden omgezet naar pluripotente stamcellen.	10 oktober Panamakanaal 1913 – De laatste dam in het Panamakanaal wordt gesloopt, waarmee de verbinding tussen de Atlantische en de Grote Oceaan een feit is. Spiro Agnew 1973 – De Amerikaanse vicepresident Spiro Agnew treedt af wegens een omkoopschandaal. Operatie Decibel 1995 – Alle telefoonnummers in Nederland worden tiencijferig.
11 oktober Tweede Boerenoorlog 1899 – Begin van de Tweede Boerenoorlog tussen Nederlandstalige Boeren uit Transvaal en de Oranje Vrijstaat tegen het Britse Rijk. CDA 1980 – De Nederlandse politieke partijen KVP, ARP en CHU fuseren tot het CDA. Generatiepact 2005 – De regering-Verhofstadt II stelt een plan voor om de gevolgen van de vergrijzing in België tegen te gaan.	12 oktober Delftse donderslag 1654 – In de binnenstad van Delft ontploft een opslagplaats voor buskruit. Kroatië 1943 – Koning Tomislav II van Kroatië, zelf nooit in Kroatië geweest, doet troonsafstand. Bemande ruimtevaart 1964 – Lancering van Voschod 1, het eerste ruimtevaartuig met een meerkoppige bemanning.
13 oktober Hendrik IV 1399 – Hendrik IV wordt gekroond tot eerste koning van Engeland uit het huis Lancaster. Witte Huis 1792 – George Washington legt de eerste steen voor het Witte Huis. Andesvliegramp 1972 – Na een vliegtuigcrash in de Andes begint een uiteindelijk 72 dagen durende strijd om te overleven.	14 oktober Slag bij Hastings 1066 – Willem de Veroveraar verovert Engeland. Afscheiding van 1834 1834 – Onder leiding van Hendrik de Cock scheiden de gereformeerden zich af van de Hervormde Kerk. Geluidssnelheid 1947 – De Amerikaanse piloot Chuck Yeager doorbreekt in een Bell X-1 als eerste de geluidsbarrière.
15 oktober Amsterdam CS 1889 – Opening van het centraal station van Amsterdam. Mata Hari 1917 – De Nederlandse danseres Mata Hari wordt op verdenking van spionage voor de Duitsers door de Fransen gefusilleerd. Proces van Neurenberg 1946 – De nazi-Duitse politicus Hermann Göring pleegt, twee uur voor hij wegens oorlogsmisdaden opgehangen zal worden, zelfmoord.	16 oktober Marie Antoinette 1793 – De gewezen Franse koningin Marie Antoinette wordt met behulp van de guillotine onthoofd. Disney Brothers Studio 1923 – Walt Disney en zijn broer Roy Oliver Disney richten een bedrijf op dat zal uitgroeien tot amusements- en mediaconglomeraat. Desmond Tutu 1984 – De Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu wint de Nobelprijs voor de Vrede.
17 oktober Curaçao 1800 – Curaçao, op dat moment een Nederlandse kolonie, wordt bezet door de Britten. Dodenspoorlijn 1943 – Dwangarbeiders die een spoorweg moeten aanleggen en startten vanuit Birma, ontmoeten hun lotgenoten die in Thailand zijn begonnen. Oliecrisis 1973 – Een aantal lidstaten van de OPEC kondigt een olie-embargo tegen Nederland af.	18 oktober Schönstatt-beweging 1914 – De pallottijnse pater Josef Kentenich begint een beweging die de Rooms-Katholieke Kerk een nieuw gezicht zou moeten geven. Venus 1967 – De ruimtesonde Venera 4 bereikt de planeet Venus. Wende 1989 – Egon Krenz vervangt Erich Honecker als Voorzitter van de Staatsraad van de DDR.
19 oktober Zwarte maandag 1987 – De Dow Jones daalt met 22%. Guildford Four 1989 – Vier mensen die sinds 1975 wegens terrorisme in de gevangenis zitten, worden vrijgelaten nadat blijkt dat de politie met bewijs gesjoemeld heeft. Moeder Teresa 2003 – Moeder Teresa wordt zalig verklaard door paus Johannes Paulus II.	20 oktober Eerste Wereldoorlog 1918 – Het Duitse Keizerrijk accepteert de Amerikaanse voorwaarden om de Eerste Wereldoorlog te beëindigen. Plan-Kaasjager 1954 – De Amsterdamse hoofdcommissaris oppert een flink deel van de grachten te dempen om het parkeerprobleem op te lossen. Lichtsnelheid 1983 – De meter krijgt een nieuwe definitie: de afstand die het licht in 1/299.792.458 seconde in vacuüm aflegt.
21 oktober Slag bij Trafalgar 1805 – Een Britse vloot verslaat een Frans-Spaans eskader, maar admiraal Horatio Nelson sneuvelt. Vrouwenkiesrecht 1945 – Frankrijk voert het stemrecht voor vrouwen in. Guggenheim 1959 – Het Guggenheim Museum in New York opent zijn deuren voor het publiek.	22 oktober Treinongeval 1895 – Een stoomlocomotief rijdt in het Parijse Gare Montparnasse over een stootblok en een perron heen en belandt op straat. Xerografie 1938 – Chester Carlson demonstreert de techniek die onder meer in kopieermachines en laserprinters gebruikt wordt. Nobelprijs 1964 – Jean-Paul Sartre wint (maar weigert) de Nobelprijs voor Literatuur.
23 oktober West-Romeinse Rijk 425 – De zesjarige Valentinianus III wordt benoemd tot keizer van het West-Romeinse Rijk. Oostblok 1956 – In Boedapest breekt de Hongaarse Opstand uit. iPod 2001 – Apple brengt een draagbare mediaspeler op de markt.	24 oktober Amerikaanse maffia 1931 – De Amerikaanse gangster Al Capone wordt veroordeeld wegens belastingontduiking. Verenigde Naties 1945 – Het Handvest van de Verenigde Naties wordt van kracht. Chili 1970 – De socialist Salvador Allende wordt gekozen tot president van Chili.
25 oktober Arbeiderswoning 1898 – Johanna ter Meulen en suikerraffinadeur W. Spakler richten in Amsterdam de filantropische Woningmaatschappij Oud-Amsterdam NV op. Slag bij Poitiers 732 – De Franken onder leiding van Karel Martel verslaan de Arabische legers en stoppen daarmee hun opmars naar het noorden. Donald Duck 1952 – Het weekblad Donald Duck verschijnt voor het eerst in het Nederlands, als bijlage bij de Margriet.	26 oktober O.K. Corral 1881 – In Tombstone (Arizona) vindt een legendarisch vuurgevecht plaats. Thuisland 1976 – Transkei wordt als eerste Tuisland door Zuid-Afrika onafhankelijk verklaard. Gijzelingsdrama 2002 – Russische spetsnaz maken een einde aan een drie dagen eerder begonnen Tsjetsjeense gijzeling. Verkeerd gebruik van carfentanil kost vele gijzelaars het leven.
27 oktober Amsterdam 1275 – De giftbrief, waarin graaf Floris V de inwoners van Aemstelledam tolvrijheid verleent, is het eerste document waarin de latere hoofdstad van Nederland vermeld wordt. Metro van New York 1904 – Het eerste ondergrondse traject van de metro van New York wordt in gebruik genomen. Schipholbrand 2005 – Bij een brand in het cellencomplex op Schiphol vallen elf doden.	28 oktober Vrijheidsbeeld 1886 – In New York wordt het Vrijheidsbeeld ingehuldigd. Symfonie nr. 6 1893 – Pjotr Iljitsj Tsjajkovski dirigeert de première van zijn laatste voltooide werk. Koude Oorlog 1962 – Einde van de Cubacrisis. De Sovjet-Unie zegt toe haar kernwapens van Cuba te verwijderen.
29 oktober Turkije 1923 – Mustafa Kemal sticht de republiek Turkije. Suezcrisis 1956 – Invasie door Israël van de Sinaïwoestijn. Kruisraketten Nee 1983 – Ruim een half miljoen mensen demonstreren in Den Haag tegen de plaatsing van kruisraketten in Nederland.	30 oktober The War of the Worlds 1938 – In de Verenigde Staten veroorzaakt het hoorspel The War of the Worlds van Orson Welles (naar het boek van H.G. Wells) paniek onder de luisteraars. Tsar Bomba 1961 – Met de test van de waterstofbom Tsar Bomba veroorzaakt de Sovjet-Unie de zwaarste kunstmatige explosie ooit: 50 megaton. Pentium 1994 – Een anderhalf jaar eerder door Intel geïntroduceerd type microprosessor blijkt in bepaalde gevallen rekenfouten te maken.
31 oktober Italië 1922 – Benito Mussolini, de duce van de Partito Nazionale Fascista, wordt minister-president van Italië. Mount Rushmore 1941 – De uitgehakte busten in Mount Rushmore worden voltooid. Zebrapad 1951 – Het Verenigd Koninkrijk neemt als eerste land ter wereld het zebrapad in het verkeersreglement op.