Idskenhuizen
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  De Friese Meren
| ||
| Coördinaten | 52° 56′ NB, 5° 43′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 2,31[1] km² | ||
| - land | 2,17[1] km² | ||
| - water | 0,14[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
500[1] (216 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 230 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8523 | ||
| Netnummer | 0513 | ||
| Woonplaatscode | 2492 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A6 N927 N354 | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| Locatie in de voormalige gemeente Skarsterlân | |||
| |||
Idskenhuizen (Fries: Jiskenhuzen) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland.
Het ligt ten ten zuidwesten van Joure, ten noordoosten van Sloten en ten westen van Sint Nicolaasga. Het is via de Idskenhuistervaart verbonden met het Idskenhuistermeer. In 2023 telde het dorp 500 inwoners. Onder het dorp valt een deel van de buurtschap Noed.
Geschiedenis
Het dorp dat van oorsprong op iets hoger gelegen zandgronden is gelegen, is in de Middeleeuwen ontstaan. Het werd in 1495 vermeld als Eesken hwsen en in 1507 als Eeskenhuijssen. De plaatsnaam zou verwijzen dat het nederzetting was van de persoon Eesk(e), of afstammelingen daarvan. De verschuiven naar de spelling I in plaats van E dateert van 1543 wanneer het Yskenhuyse werd genoemd, in dezelfde eeuw ook Ischenhuizen en in de 18e eeuw duikt 'd' voor het eerst op, wanneer het als Idskenhuysen werd vermeld.
Er wordt rekening gehouden dat de plaats in 1275 als Beyraburim voor het eerst werd genoemd. Deze naam duikt in 1440 ook nog op, als Bayraburum en daarna niet meer. Het is echter niet helemaal zeker. Het zou ook een erg nabijgelegen plaats geweest kunnen zijn. Deze zou dat vernoemd zijn naar Beyra, de mogelijke familie die er woonde.
In de 17e eeuw was het rechthuis van de gieterij Doniawerstal gevestigd in Idskenhuizen. Maar daarna moet het dorp flink leeggelopen zijn want in de 18e eeuw werd vermeld dat het maar bestond uit zeven boerderijen en dat veel land was omgezet naar bos.
Daarna is de groei toch weer gekomen. In 1840 was er bij een volkstelling sprake van 44 huizen, waarin 296 bewoners woonde. De groei zette in de 20ste eeuw door. Tot 1 januari 1983 behoorde Idskenhuizen tot de gemeente Doniawerstal waarna het in de gemeente Skarsterlân lag. Per 2014 ligt het in de gemeente De Friese Meren.
Toerisme
In de loop van de twintigste eeuw is het toerisme toegenomen in en bij het dorp. Naast de jachthaven van het dorp is vakantiepark/dorp gelegen, aangeduid als Recreatiepark Idskenhuizen. Zeil-en Surfschool Neptunus werd in 1969 opgericht en is gehuisvest in de voormalige Hervormde kerk.
Sport
Sinds 1946 kent het dorp een eigen voetbalvereniging, VVI.
Bij de jachthaven zit een zeil en surfschool. Daarnaast kent het dorp kleine sportactiviteiten als koersbal en biljarten.
Cultuur
Het dorp heeft een eigen fanfare, Crescendo genaamd. Deze is opgericht rond 1920 en later vergroot met leden van het in 1947 opgeheven fanfare Advendo.
Daarnaast heeft het dorp een eigen dorpshuis, de Dorphuis de Stjelp.
Kerk
De huidige kerk van Idskenhuizen, is een PKN-kerk uit 1889. In het dorp zijn ook nog restanten te vinden van een oudere kerk.
Geboren in Idskenhuizen
- Egbert Douwes, grondlegger van de koffiehandel "De witte os", die later zou uitgroeien tot het koffie- en theeconcern Douwe Egberts
- Thea Sybesma (1960), triatlete en duatlete
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 