Skarsterlân

Skarsterlân

Voormalige gemeente in Nederland
Details Details
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Coördinaten	52° 58′ NB, 5° 47′ OL
Algemeen
Oppervlakte	216,80 km²
- land	185,26 km²
- water	31,54 km²
Inwoners (1 november 2013)	27.467
Overig
Postcode	8461 - 8544
Netnummer	0513 - 0514, 0566
Belangrijke verkeersaders	A6, A7, A32, E22, N354, N924, N927
Amsterdamse code	10022
Portaal    Nederland Friesland

Skarsterlân en omgeving (2009)

Gemeentegrenzen      Wijkgrenzen      Buurtgrenzen      Autosnelweg      Secundaire weg      Spoorweg

██ Geselecteerde gemeente ██ Bebouwd gebied ██ Bos of park ██ Binnenwater, rivier of kanaal

Hoofdingang gemeentehuis van Skarsterlân (2008)

Herema State, achterzijde gemeentehuis (2008)

Skarsterlân ( uitspraak (info / uitleg)) (Nederlands, tegenwoordig ongebruikelijk: Scharsterland ( uitspraak (info / uitleg))) was een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland met (per 1 november 2013, bron: CBS) 27.467 inwoners en een oppervlakte van 216,89 km². Op 1 januari 2014 ging de gemeente op in de nieuw gevormde gemeente De Friese Meren (De Fryske Marren).

Plaatsen

De gemeente Skarsterlân telde dertig officiële kernen (dorpen). De hoofdplaats was Joure; hier stond ook het gemeentehuis. De Nederlandse namen zijn de officiële. De officiële naam voor de gemeente is echter de Friese.

Dorpen

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2008:

Nederlandse naam	Friese naam	Inwoners
Joure	De Jouwer	13.045
Sint Nicolaasga	Sint Nyk	3.324
Oudehaske	Âldehaske	1.987
Sintjohannesga	Sint Jânsgea	1.181
Langweer	Langwar	940
Scharsterbrug	Skarsterbrêge	828
Rottum	Rottum	673
Rotsterhaule	Rotsterhaule	644
Haskerhorne	Haskerhoarne	590
Idskenhuizen	Jiskenhuzen	455
Haskerdijken	Haskerdiken	426
Tjerkgaast	Tsjerkgaast	409
Vegelinsoord	Vegelinsoard	370
Ouwsterhaule	Ousterhaule	330
Terkaple	Terkaple	236
Rohel	Reahel	225
Broek	De Broek	215
Rotstergaast	Rotstergaast	215
Goingarijp	Goaiïngaryp	202
Nieuwebrug	Nijbrêge	148
Boornzwaag	Boarnsweach	122
Akmarijp	Eagmaryp	107
Doniaga	Dunegea	91
Ouwster-Nijega	Ousternijegea	87
Oldeouwer	Alde Ouwer	85
Snikzwaag	Sniksweach	71
Dijken	Diken	54
Nijehaske	Nijehaske	46
Legemeer	Legemar	37
Teroele	Teroele	27

Bron: gemeente Skarsterlân

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevonden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Ballingbuur (Ballingbuer) Boornzwaag over de Wielen (Boarnsweach oer de Wielen)

De Polle (De Pôle) Finkeburen (Finkebuorren) Heide (De Heide)

Onland (Unlân) De Rijlst (De Rylst)

Spannenburg (Spannenburch) Sythuizen (Sythuzen) Vierhuis (Fjouwerhûs) (deels)

Ontstaan

Skarsterlân is na de gemeentelijke herindeling in 1984 gevormd door fusie van de gemeenten Doniawerstal en Haskerland met een deel van Utingeradeel (de dorpen Akmarijp en Terkaple) en het dorp Nieuwebrug dat eerst tot de gemeente Heerenveen behoorde.

Naam

In de zomer van 1979 wordt de naam Skarsterlân voor het eerst genoemd in een rapport van Gedeputeerde Staten over de ophanden zijnde gemeentelijke herindeling in Friesland. De naam verwijst naar de scharren (skarren): een stuk land waar boeren gezamenlijk vee lieten grazen. De scharren lagen rond Scharsterbrug in de gemeente Doniawerstal, net ten zuiden van de grens met Haskerland.

In 1980 dook de naam Scharsterland op in een voorstel van Hans Wiegel, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, om de gemeentenamen niet Fries te laten maken, maar Nederlands of officieel tweetalig. Na veel discussies hierover toentertijd had men voor de herindeling besloten om de nieuwe gemeente wettelijk de naam Scharsterland te geven in de Wet tot Gemeentelijke Herindeling van Friesland. Tegelijkertijd werd ook bepaald dat de gemeente zelf zou mogen kiezen om deze naam over te nemen of te wijzigen.

In maart 1984 besloot de kersverse gemeenteraad van de nieuwe gemeente Scharsterland om de oorspronkelijke Friese naam aan te nemen als de officiële naam. Per maart 1985, een jaar na het raadsbesluit, werd de officiële naam gewijzigd in Skarsterlân.

Herindeling

In december 2008 gaf de raad van Skarsterlân aan bij een toekomstige herindeling te kijken naar Gaasterland-Sloten (Gaasterlân-Sleat) en Lemsterland als partners. De werknaam van deze gemeente was 'De Friese Meren'. De gemeenteraden van Skarsterlân en de beoogde partners stemden met een fusie per 1 januari 2013. Ook Gedeputeerde Staten van Friesland stemden met deze fusie in en zonden een positief advies aan de Minister van Binnenlandse Zaken. De minister liet laten weten dat hij positief staat ten opzichte van de fusie, maar dat de inwerkingtreding van de herindelingswet gepland stond voor 1 januari 2014. In het voorjaar van 2013 is de wet waarin de fusie werd geregeld aangenomen door de Tweede Kamer en de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Al in 2013 hebben de fusiepartners hun ambtelijke diensten laten samengaan. Deze ambtelijke fusie is gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen. Op grond van deze wet kunnen bestuursorganen als burgemeester en wethouders alsmede de burgemeesters zelf samenwerken in en bevoegdheden overdragen aan een openbaar lichaam, in dit geval het openbaar lichaam De Friese Meren. De uitvoeringsorganisatie De Friese Meren werkte vanuit het gemeentehuis in Joure, met servicepunten in Lemmer en Balk.

Economie

Samen met de gemeente Heerenveen vormde Skarsterlân de kern van de economische A7-zone in Friesland. Onder meer omdat de gemeente er naar streefde haar plattelandse karakter te behouden, werd gezamenlijk met Heerenveen getracht economische groei in goede banen te leiden. Voor het gebied tussen Joure-West en Heerenveen-Oost werd een gezamenlijke toekomstvisie opgesteld waarin zaken als wonen, werken, infrastructuur, recreatie en natuur werden behandeld. Beide gemeentes zetten bijvoorbeeld een bedrijvenpark op, net ten westen van Heerenveen, op het grondgebied van Skarsterlân.

Politiek

Zetelverdeling gemeenteraad

De gemeenteraad van Skarsterlân bestond uit 21 zetels. Hieronder staan de samenstellingen van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij	1998	2002	2006	2010
FNP	4	4	5	7
CDA	7	7	6	6
PvdA	5	5	7	4
VVD	3	3	2	3
ChristenUnie	1	1	1	1
D66	1	1	-	-
Totaal	21	21	21	21

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
		Boornsterhem
Súdwest-Fryslân				Heerenveen
Gaasterland-Sloten		Lemsterland		Weststellingwerf

Wateren

In de provincie Friesland zijn in veel gemeenten, waaronder de gemeente Skarsterlân, sinds 15 maart 2007 de Friese namen van de oppervlaktewateren de officiële namen.

Meren en poelen

In de gemeente Skarsterlân bevonden zich de volgende meren en poelen:

Nederlandse naam Friese naam Annewiel Annewiel Bokkewiel Bokkewiel Brandemeer Brandemar De Brekken De Brekken Brijpot Brijpot Goëngarijpsterpoelen Goaiïngarypster Puollen Gossepalen Gossepeallen Gravepoeltje Gravepuoltsje Groote Brekken Grutte Brekken Haskerwijd Hasker Wiid Heerengat Hearregat Idskenhuistermeer Jiskenhúster Mar Jentjemeer Jentsjemar Koevordermeer De Kûfurd Langstaartenpoel Langsturtepoel

Nederlandse naam Friese naam Langweerderwielen Langwarder Wielen Kleine Wijd Lytse Wiid Nannewijd Nannewiid Oudeweg Alde Wei Oudhof Aldhôf De Poel De Poel Scharrewiel Skarrewiel Slotermeer Sleattemer Mar Sneekermeer Snitser Mar Terkaplesterpoelen Terkaplester Puollen Tjeukemeer Tsjûkemar Uilesprong Ulesprong De Wiel De Wiel Zand- of Binnenwater Sânwetter Zwettepoel Swettepoel

Goëngarijpsterpoelen, Groote Brekken, Koevordermeer, Langweerderwielen, Oudhof, Slotermeer, Sneekermeer en Tjeukemeer maken deel uit van de Friese meren.

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Skarsterlân
• Lijst van oorlogsmonumenten in Skarsterlân

Zie ook

• Lijst van burgemeesters van Skarsterlân

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Skarsterlân van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente De Friese Meren
Hoofdplaats: Joure     Stad: Sloten Dorpen en gehuchten: Akmarijp · Bakhuizen · Balk · Bantega · Boornzwaag · Broek · Delfstrahuizen · Dijken · Doniaga · Echten · Echtenerbrug · Eesterga · Elahuizen · Follega · Goingarijp · Harich · Haskerhorne · Idskenhuizen · Kolderwolde · Langweer · Legemeer · Lemmer · Mirns · Nijehaske · Nijemirdum · Oldeouwer · Oosterzee · Oudega · Oudehaske · Oudemirdum · Ouwster-Nijega · Ouwsterhaule · Rijs · Rohel · Rotstergaast · Rotsterhaule · Rottum · Ruigahuizen · Scharsterbrug · Sint Nicolaasga · Sintjohannesga · Snikzwaag · Sondel · Terhorne · Terkaple · Teroele · Tjerkgaast · Vegelinsoord · Wijckel Buurtschappen: Ballingbuur · Bargebek · Boornzwaag over de Wielen · Brekkenpolder · Commissiepolle · De Bels · De Polle · De Rijlst · Delburen · Finkeburen · Heide · Hooibergen · Huisterheide · Marderhoek · Nieuw Amerika · Noed · Onland · Schoterzijl (deels) · Schouw · Spannenburg · Tacozijl · Trophorne · Tweehuis · Vierhuis · Vinkeburen · Vrisburen · Westend · Westerend-Harich · Zevenbuurt Friesland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten