Lijst van oorlogen in de Lage Landen tot 1560

Dit is een lijst van premoderne oorlogen die in Lage Landen plaatsvonden tot 1560.

Voor latere oorlogen in het noorden, zie Lijst van oorlogen van Nederland (1560–heden) en Lijst van Nederlandse veld- en zeeslagen (1560–heden).
Voor latere oorlogen in het zuiden, zie Lijst van oorlogen in de zuidelijke Lage Landen (1560–1829).

Begin	Eind	Naam conflict	Partijen		Uitkomst
Begin	Eind	Naam conflict	Combatant 1	Combatant 2	Uitkomst
58 BCE	50 BCE	Gallische Oorlog	Romeinse Republiek	Gallische stammen Germaanse stammen Keltische Britten Iberische stammen	Beslissende Romeinse overwinning Usipetes en Tencteren door Julius Caesar verpletterend verslagen (uitgeroeid?) bij Kessel (55 BCE) Romeinse Republiek annexeert Gallië en Belgica
54 BCE	53 BCE	Opstand van Ambiorix (onderdeel van de Gallische Oorlog)	Romeinse Republiek	Eburonen	Romeinse overwinning Opstand onderdrukt
12 BCE	16 CE	Vroegkeizerlijke veldtochten in Germania (inclusief de Slag bij het Teutoburgerwoud)	Romeinse Keizerrijk	Germaanse stammen	Strategische Germaanse overwinning Romeinse terugtrekking
28	28	Slag in het Baduhennawoud	Romeinse Keizerrijk	Frisii	Onbeslist; tactische Friese overwinning Romeinse terugtrekking
47	47	Opstand van Gannascus	Romeinse Keizerrijk	Cananefaten Chauken Frisii	Romeinse overwinning Germaanse opstand/invasie verslagen Tijdelijke Romeinse bezetting van Frisia
69	70	Bataafse Opstand	Romeinse Keizerrijk	Bataven Cananefaten Frisii Lingones Treveri	Romeinse overwinning Opstand onderdrukt
286	296	Carausiaanse opstand	Romeinse Keizerrijk	Carausius Franken	Romeinse overwinning Opstand onderdrukt Franken bezetten (tijdelijk?) de gebieden tussen de Rijn en Waal en tussen de Rijn- en Scheldemonding^[1]
ca. 445	ca. 450	Frankische verovering van Turnacum en Cameracum^[2]	West-Romeinse Rijk	Salische Franken	Frankische overwinning Turnacum en Cameracum worden Frankische hoofdsteden
ca. 448	ca. 448	Slag bij Vicus Helena	West-Romeinse Rijk	Salische Franken	Romeinse overwinning
ca. 450	ca. 450	Slag bij Finnburg?	Frisii	Denen	Deense overwinning
ca. 525	ca. 525	Slag aan de Rijn?	Franken Friezen?	Denen	Frankische overwinning
600	793	Fries-Frankische oorlogen	Frankische Rijk	Magna Frisia	Frankische overwinning Magna Frisia geannexeerd
715	718	Frankische Burgeroorlog	Karolingen (Austrasisch) Karel Martel Chlotharius IV (717–718) Pepiniden (Austrasisch) Theudoald (715–717) Plectrudis (715–717)	Neustrische factie Raganfrid Dagobert III (†715) Chilperik II Radboud van Friesland (716–718) Odo van Aquitanië (onafhankelijk tot 718)	Karolingische overwinning Neustriërs verslaan Pepiniden (715) Karel onderwerpt Pepiniden, maakt Chlotharius koning (717) Karolingen verslaan Neustriërs (718) Chlotharius sterft, Karel erkent Chilperik als koning maar grijpt de facto macht als hofmeier, sticht Karolingische dynastie (718)
772	804	Saksenoorlogen	Frankische Rijk Abodritenbond	Stamhertogdom Saksen Magna Frisia	Frankische overwinning Saksen en Frisia geannexeerd
834	891	Vikingplundertochten in het Rijnland	Vikingen	Frankische Rijk, opgedeeld in: West-Francië Midden-Francië (Lotharingen) Oost-Francië	Frankische overwinning Vikingen verwoesten steden zoals Dorestad Hendrik van Babenberg versloeg de meeste Vikingen tegen 885 De Slag bij Leuven (891) verdreef de laatste Vikingen
1012	1018	Neder-Lotharingse successieoorlog^[3]	Graafschap Verdun Prinsbisdom Luik	Graafschap Leuven & Brussel Graafschap Namen Graafschap Henegouwen Graafschap Vlaanderen	Verdunse overwinning Slag bij Florennes (1015) Godfried van Verdun wordt hertog van Neder-Lotharingen Hendrik van Leuven erkent Godfried in 1018
1018	1018	Slag bij Vlaardingen (1018)	West-Frisia (later graafschap Holland)	Heilige Roomse Rijk	Overwinning voor West-Frisia West-Frisia behaalt de facto autonomie
1044	1056	Opstanden van Godfried met de Baard	Opper-Lotharingen Pro-Godfried Neder-Lotharingen Graafschap Vlaanderen Graafschap Leuven & Brussel	Heilige Roomse Rijk Pro-Gozelo II Neder-Lotharingen Pro-Frederik Neder-Lotharingen Prinsbisdom Metz	Compromis Godfried verbannen naar Toscane (1057) Vlaanderen krijgt Ename, verliest Valencijn (1059) Godfried volgt Frederik op in Neder-Lotharingen (1065)
1070	1071	Vlaamse successieoorlog (1070–1071)	Pro-Robrecht Vlaanderen West-Frisia (later graafschap Holland)	Pro-Arnulf Vlaanderen Koninkrijk Frankrijk Graafschap Henegouwen Graafschap Boulogne Hertogdom Normandië	Overwinning voor West-Frisia Robrecht de Fries wordt graaf van Vlaanderen
1076	1076	Slag bij IJsselmonde	West-Frisia (later graafschap Holland)	Sticht Utrecht	Overwinning voor West-Frisia Graaf Dirk V krijgt West-Frisia terug van Utrecht
1127	1128	Vlaamse successieoorlog (1127–1128)	Pro-Willem Clito Vlaanderen	Pro-Diederik van de Elzas Vlaanderen	Diederikse overwinning Willem Clito sterft door verwonding en eindigt daarmee de oorlog
1132	1297	West-Friese Oorlogen^[4]^[5]^[6]	Graafschap Holland	West-Friezen	Hollandse overwinning Holland verovert de regio West-Friesland
1139	1159	Grimbergse Oorlogen	Graafschap Leuven & Brussel	Huis Berthout	Leuvense overwinning Leuven verwerft de Heerlijkheid Grimbergen
1165	1323	Strijd tussen Vlaanderen en Holland om Zeeland Bewestenschelde^[7]	Graafschap Vlaanderen	Graafschap Holland	Hollandse overwinning: Vrede van Parijs (1323) Holland verwerft Zeeland Bewestenschelde
1186	1263/5	Naams–Luxemburgse successieoorlog^[8]^[9]	Huis Namen (Ermesinde) Huis Limburg-Luxemburg Graafschap Namen (betwist) Graafschap Luxemburg (betwist tot 1199)	Huis Vlaanderen (Boudewijnen) Graafschap Henegouwen Graafschap Namen (betwist) Graafschap Vlaanderen	Compromis Ermesinde en haar afstammelingen erven Luxemburg (1199) Namen verkocht aan Gwijde van Dampierre (1263/5)
1202	1378	Luiks-Brabantse oorlogen	Prinsbisdom Luik Graafschap Loon	Hertogdom Brabant Tweeherigheid van Maastricht	Compromis: Wapenstilstand van Booienhoven Luik verwerft Moha en Loon Brabant verwerft Limburg en Overmaas Tweeherigheid van Maastricht bevestigd
1203	1206	Loonse Oorlog	Ada en Lodewijk II Loon Gesteund door: Frankrijk Staufen Vlaanderen Brabant Limburg Utrecht Luik	Willem Holland Gesteund door: Engeland Welfen	Militaire en uiteindelijke politieke overwinning voor Willem Willem erkend als graaf van Holland
1212	1213	Successieoorlog van Moha (onderdeel van de Luiks-Brabantse oorlogen)	Hertogdom Brabant	Prinsbisdom Luik	Luikse overwinning Moha geannexeerd door Luik
1213	1214	Engels-Franse Oorlog (1213–1214)	Koninkrijk Frankrijk Hertogdom Bourgondië Graafschap Champagne Graafschap Dreux Graafschap Ponthieu Graafschap Saint-Pol Hertogdom Normandië Hertogdom Bretagne Prinsbisdom Luik	Angevijnse Rijk (Engeland, Anjou, Normandië, Aquitanië) Heilige Roomse Rijk Vlaanderen-Namen Graafschap Boulogne Henegouwen-Holland Brabant-Leuven Opper-Lotharingen Hertogdom Limburg Hertogdom Saksen Keur-Palts	Franse overwinning Wapenstilstand van Chinon Uiteenval van het Angevijnse Rijk
1225	1227	Drents–Groningse oorlog	Burggraafschap Groningen Sticht Utrecht	Burggraafschap Coevorden ("Drenthe") Gelkingen	Drenther overwinning Utrechtse bisschop sneuvelt in veldslag, nieuwe bisschop roept kruistocht uit
1228	1232	Fries-Drentse Oorlog	Sticht Utrecht Friese kruisvaarders	Burggraafschap Coevorden ("Drenthe") Ommelander rebellen	Onbeslist Drenthe behoudt de facto onafhankelijkheid van Utrecht
1226/8	1231/2	Bredase Successieoorlog^[10]	Huis Schoten-Breda Egidius van Schoten-Breda	Hertogdom Brabant Hendrik I van Brabant	Brabantse overwinning De heer van Breda moet op eigen kosten een Brabantse bezetting toelaten op zijn kasteel van Breda, bij de "Vredesverdag van 1232"^[11]
1244	1254	Vlaams-Henegouwse Successieoorlog	Huis Vlaanderen Huis Dampierre Gesteund door: Anjou (3e conflict)	Huis Avesnes Gesteund door: Holland (2e conflict) Zeeland (2e conflict)	Compromis Dampierre verwerft Vlaanderen Avesnes verwerft Henegouwen
1245/50	1273/5	Groot Interregnum	Staufische factie Frederik II (1245–50) Koenraad IV (1245–54) Alfons X van Castilië (1257–75) Rudolf van Habsburg (1273–5)	Welfische factie Hendrik van Thüringen (1246–7) Willem II van Holland (1247–56) Richard van Cornwall (1257–72) Ottokar II van Bohemen	Compromis Unanieme verkiezing van Rudolf van Habsburg in 1273 Alfons X van Castilië geeft aanspraken op in 1275
1256	1422	Fries-Hollandse oorlogen	Graafschap Holland	Upstalsboom Verschillende andere Friese facties	Holland verovert West-Friesland, maar boekt nauwelijks terreinwinst in Midden-Friesland
1272	1278	Koeienoorlog	Prinsbisdom Luik	Graafschap Namen	Onbeslist Status quo ante bellum
1283	1289	Limburgse Successieoorlog	Hertogdom Brabant Graafschap Loon Rijksstad Keulen	Graafschap Gelre Graafschap Luxemburg Keurvorstendom Keulen	Brabantse overwinning Brabant verwerft het Hertogdom Limburg
1296	1335	Awans- en Warouxoorlog^[12]	Awans	Waroux	Onbeslist Status quo ante bellum
1297	1305	Vlaamse Opstand (1297-1305)	Koninkrijk Frankrijk Vlaamse patriciaat	Graafschap Vlaanderen Graafschap Namen	Franse overwinning Vlaanderen verliest Rijsel, Dowaai, Bethune en Orchies aan Frankrijk Vlaanderen blijft onafhankelijk
1303	1306	Brusselse Opstand	Brabantse ambachten	Brabantse patriciaat Hertog van Brabant	Patricisch–hertogelijke overwinning Opstand onderdrukt
1322	1326	Strijd om Bredevoort	Prinsbisdom Münster	Graafschap Gelre	Compromis: Vrede van Wezel Gelre verwerft de Heerlijkheid Bredevoort Münster verwerft de Heerlijkheid Bermentfelde
1323	1328	Opstand van Kust-Vlaanderen	Koninkrijk Frankrijk Vlaamse graaf en loyalisten	Vlaamse rebellen	Franse overwinning Restauratie van pro-Franse graaf Repressie tegen alle deelnemers in de opstand
1336	1366	Loonse Successieoorlog (onderdeel van de Luiks-Brabantse oorlogen)	Graafschap Loon^[13] Gesteund door: Hertogdom Brabant (1337–1363) Hertogdom Luxemburg (1361–1366)	Prinsbisdom Luik Gesteund door: Paus in Avignon	Luikse overwinning Annexatie van Loon door Luik Annexatie van Chiny door Luxemburg
1337	1453	Honderdjarige Oorlog	Valois Frankrijk Hertogdom Bourgondië (1337–1419, 35–53) Koninkrijk Schotland Kroon van Castilië Republiek Genua Koninkrijk Bohemen Kroon van Aragón Paus in Avignon	Plantagenet Frankrijk Koninkrijk Engeland Hertogdom Bourgondië (1419–35) Koninkrijk Portugal Koninkrijk Navarra Graafschap Vlaanderen Graafschap Henegouwen Pauselijke Staat	Valois-Franse overwinning Engeland verliest permanent alle landen in Frankrijk behalve Calaisis Valois-Bourgondië wordt semi-onafhankelijke staat (1363) Bourgondië begint geleidelijke verwerving Lage Landen (1384) Vlaanderen blijft onder Franse suzereiniteit (1453)
1350	1361	Gelderse Broederstrijd	Reinoud III van Gelre Heeckerens	Eduard van Gelre Bronckhorsten	Eduardische overwinning Eduard wordt hertog van Gelre
1350	1490	Hoekse en Kabeljauwse twisten	Hoekse bond (anti-Bourgondië)	Kabeljauwse bond (pro-Bourgondië)	Kabeljauwse overwinning Holland blijft in Bourgondische handen
1352	1365	Valkenburgse successieoorlog^[14]^[15]	Philippa van Valkenburg Reinoud van Schoonvorst (1353–55) Hertogdom Gulik (1355–64) Hertogdom Brabant (1364–65)	Jan van Valkenburg-Born (1352–56) Walram van Valkenburg-Born Walram van Sponheim Dirk III van Brederode	Brabantse overwinning Brabant erft Valkenburg in 1378
1356	1357	Brabantse Successieoorlog	Hertogdom Brabant Hertogdom Limburg Heerlijkheid Mechelen Hertogdom Luxemburg	Graafschap Vlaanderen Graafschap Namen (jun. '56–feb. '57) Hertogdom Gelre Graafschap Zutphen	Vlaams–Gelderse overwinning Johanna erkend als hertogin van Brabant Vlaanderen en Gelre werven enkele Brabantse landen
1364	1368	Eerste Gelderse oorlog^[16]	Hertogdom Brabant Heeckerens Graafschap Holland Graafschap Henegouwen	Hertogdom Gelre Bronckhorsten Graafschap Zutphen Sticht Utrecht	Militair onbeslist, diplomatieke Brabantse overwinning Brabant krijgt Graafschap Megen terug
1371	1371	Slag bij Baesweiler	Hertogdom Gulik Hertogdom Gelre Graafschap Zutphen	Hertogdom Brabant Graafschap Namen Graafschap Ligny	Guliks–Gelderse overwinning Hertog van Brabant en graaf van Namen gevangen Hertog van Gelre en graaf van Ligny gedood
1371	1379	Eerste Gelderse Successieoorlog	Hertogdom Gulik Bronckhorsten	Blois Heeckerens	Gulikse overwinning Willem van Gulik erkend als hertog van Gelre
1379	1385	Gentse Opstand (1379-1385) (onderdeel van de Honderdjarige Oorlog)	Koninkrijk Frankrijk Graafschap Vlaanderen Hertogdom Bourgondië (1384–5)	Gentse rebellen Koninkrijk Engeland (1383–5)	Frans–Bourgondische overwinning Vrede van Doornik Gent erkent het koninklijk en grafelijk gezag Gent krijgt amnestie
1382	1383	Despensers Kruistocht (onderdeel van de Honderdjarige Oorlog, Gentse Opstand en Westers Schisma)	Koninkrijk Frankrijk Graafschap Vlaanderen Paus in Avignon	Koninkrijk Engeland Gentse rebellen Pauselijke Staat	Wapenstilstand Engelse terugtrekking
1385	1390	Tweede Gelderse oorlog^[17]^[18]	Hertogdom Brabant Hertogdom Limburg Hertogdom Bourgondië Koninkrijk Frankrijk	Hertogdom Gelre Graafschap Zutphen Cuijk Hertogdom Gulik	Gelderse overwinning Land van Cuijk verworven door Gelre
1397	1399	Derde Gelderse oorlog^[19]^[20]	Hertogdom Brabant	Hertogdom Gelre
1401	1412	Arkelse Oorlogen^[21]	Graafschap Holland Gorinchem (1406–7)	Land van Arkel Hertogdom Gelre (1409–12)	Hollandse overwinning Arkel verkocht aan Holland Arkel later verdeeld tussen Holland en Gelre
1413	1422	Grote Friese Oorlog	Vetkopers	Schieringers	Onbeslist Verdrag bevestigt status quo ante bellum
1423	1449	Utrechts Schisma^[22]	Pro-Rudolf Utrecht Lichtenbergers Hoekse bond Proysen Pauselijke Staat (1432–1449)	Anti-Rudolf Utrecht Lokhorsten Kabeljauwse bond Hertogdom Bourgondië Hertogdom Gelre (1423–29) Pauselijke Staat (1423–32) Concilie van Bazel (1431–49) Tegenpaus Felix V (1439–49)	Lichtenberger overwinning Rudolf verslaat Gelre militair (1429) Paus Martinus V en Zweder van Culemborg sterven (1431/3) Paus Eugenius IV erkent Rudolf (1432) Concilie van Bazel ontbindt, tegenpaus treedt af (1449) Walraven van Meurs geeft aanspraken op (1449) Rudolf erkend als prins-bisschop van Utrecht
1438	1441	Hollands-Wendische Oorlog (onderdeel van de Sontoorlogen)	Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden	Duitse Hanze Lüneburg Mecklenburg Pommeren Holstein Brandenburg	Onbeslist; compromis Vrede van Kopenhagen (1441)
1442	1446	Hollands–Bremer oorlog	Graafschap Holland Graafschap Zeeland Graafschap Vlaanderen Friese landen	Rijksstad Bremen	Vrede van Harderwijk (1446)
1449	1453	Gentse Opstand (1449-1453)	Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden	Gentse rebellen	Bourgondische overwinning Opstand onderdrukt
1456	1458	Utrechtse Oorlog (1456-1458)	Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden Graauwerts Kabeljauwse bond	Van Brederode Van Montfoort Lichtenbergers Hoekse bond	Bourgondische overwinning David van Bourgondië erkend als prins-bisschop van Utrecht
1458	1464	Donia-oorlog^[23]	Harinxma's (Schieringers)	Donia's (Vetkopers)	Opeenvolgende verzoeningen tussen strijdende clans
1459	1459	Opstand tegen Arnold^[24]	Pro-Adolf Gelre Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden	Pro-Arnold Gelre	Arnoldische overwinning Adolf verzoent zich met Arnold, maar blijft plannen smeden
1465	1468	Luikse Oorlogen	Prinsbisdom Luik Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden	Luikse rebellen Groene Tent-Gezellen Koninkrijk Frankrijk	Bourgondische overwinning Bourgondië annexeert Luik de facto
1465	1468	Oorlog in Gelre^[24]	Pro-Adolf Gelre Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden Keurvorstendom Keulen	Pro-Arnold Gelre Hertogdom Kleef Graafschap Mark	Adolfische overwinning (de:Schlacht von Straelen) Adolf zet Arnold gevangen (1465–1471) Adolf wordt hertog van Gelre Gelre krijgt Wachtendonk terug
1473	1473	Bourgondische verovering van Gelre^[25]	Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden Hertogdom Kleef Graafschap Mark	Hertogdom Gelre Graafschap Zutphen	Bourgondische overwinning Bourgondië erft en verovert Gelre Adolf blijft in Bourgondische gevangenschap (1471–1477)
1474	1477	Bourgondische Oorlogen	Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden Hertogdom Savoye	Hertogdom Opper-Lotharingen Zwitserse Eedgenootschap	Frans–Zwitserse overwinning Uitsterving van Valois-Bourgondië Uitbraak van de Bourgondische Successieoorlog
1477	1482	Bourgondische Successieoorlog	Habsburg: Habsburgse Monarchie Hertogdom Bourgondië Bourgondische Nederlanden	Valois-Orléans: Koninkrijk Frankrijk Zwitserse Eedgenootschap Hertogdom Gelre	Vrede van Atrecht (1482), Vrede van Senlis (1493) Habsburg verwerft Bourgondische Nederlanden en meer Frankrijk annexeert Hertogdom Bourgondië, Picardië en meer Zwitserse Eedgenootschap annexeert enkele Bourgondische landen
1477	1499	Gelderse Onafhankelijkheidsoorlog (1477–82, 1494–9) (onderdeel van de Bourgondische Successieoorlog)	Habsburg: Habsburgse Monarchie Hertogdom Bourgondië (1477–82) Bourgondische Nederlanden Hertogdom Kleef (1498–9) Hertogdom Gulik (1498–9)	Gelre: Hertogdom Gelre Gesteund door: Koninkrijk Frankrijk	Gelderse overwinning De facto Gelderse onafhankelijkheid
1481	1483	Stichtse Oorlog (onderdeel van de Hoekse en Kabeljauwse twisten)	Kabeljauwse bond Hertogdom Bourgondië	Hoekse bond Hertogdom Kleef	Kabeljauwse overwinning Utrecht blijft in Habsburgs-Bourgondische handen
1483	1492	Vlaamse Opstand tegen Maximiliaan	Habsburgse Monarchie Habsburgse Nederlanden	Graafschap Vlaanderen	Habsburgse overwinning Stadsmuren van Brugge gesloopt, verliest economische positie
1488	1490	Jonker Fransenoorlog (onderdeel van de Hoekse en Kabeljauwse twisten)	Kabeljauwse bond (pro-Habsburg) Habsburgse Monarchie Habsburgse Nederlanden	Hoekse bond (anti-Habsburg)	Kabeljauws–Habsburgse overwinning Holland blijft in Habsburgse handen
1491	1492	Opstand van het Kaas- en Broodvolk	Habsburgse Monarchie Habsburgse Nederlanden	Kaas- en Broodvolk	Habsburgse overwinning Opstand onderdrukt
1502	1543	Gelderse Oorlogen	Habsburg: Habsburgse Monarchie Spaanse Rijk (incl. Nederlanden) Graafschap Holland Graafschap Vlaanderen Hertogdom Brabant Hertogdom Luxemburg Rijks-Friesland (Saksen) (1514–15) Sticht Utrecht (1508–28)	Gelre: Hertogdom Gelre Groningen & Ommelanden (1514–36) Friese rebellen (1514–23) Gulik-Kleef-Berg (1538–43) Gesteund door: Koninkrijk Frankrijk Graafschap Oost-Friesland (1514–17) Utrechtse rebellengroepen (1520–28)	Habsburgse overwinning Gelre, Utrecht, Friesland en Groningen geannexeerd Overijssel en Drenthe losgemaakt van Utrecht Gulik en Oost-Friesland blijven onafhankelijk
1514	1517	Saksische Vete (onderdeel van de Gelderse Oorlogen)	Rijks-Friesland (Saksen) (1514–15) Habsburgse Nederlanden (1515–17) 24 Duitse vorsten Graafschap Oldenburg	Graafschap Oost-Friesland Groningen Ommelanden Friese rebellen Hertogdom Gelre	Compromis Rijksban op Edzard van Oost-Friesland opgeheven Habsburg verwerft nominaal Friesland, Groningen & Ommelanden Oost-Friesland verwerft nominaal Harlingerland en Jever Oost-Friesland verliest Friesische Wehde aan Oldenburg
1531	1534	Gelderse Vete (onderdeel van de Gelderse Oorlogen)	Graafschap Oost-Friesland	Hertogdom Gelre Harlingerland Heerlijkheid Jever	Gelderse overwinning; Vrede van Logum Jever wordt Habsburgse vazal (1531) Harlingerland wordt Gelderse vazal Oost-Friesland betaalt oorlogsschadeloosstelling aan Gelre
1539	1540	Gentse Opstand (1539–1540)	Habsburgse Monarchie Spaanse Rijk (incl. Nederlanden)	Gentse rebellen	Habsburgse overwinning Opstand onderdrukt
1542	1546	Italiaanse Oorlog (1542-1546)	Heilige Roomse Rijk Keurvorstendom Saksen Brandenburg Spaanse Rijk (incl. Nederlanden) Koninkrijk Engeland	Koninkrijk Frankrijk Zwitserse landsknechten Ottomaanse Rijk Gulik-Kleef-Berg	Onbeslist Verdrag van Crépy (1544) Verdrag van Ardres (1546)
1551	1559	Italiaanse Oorlog (1551-1559)	Heilige Roomse Rijk Spaanse Rijk (incl. Nederlanden) Koninkrijk Engeland Hertogdom Mantua Hertogdom Florence Hertogdom Savoye	Koninkrijk Frankrijk Zwitserse landsknechten Ottomaanse Rijk Republiek Siena	Spaanse en keizerlijke (Habsburgse) overwinning Vrede van Cateau-Cambrésis (1559)

■ Successieoorlog, stichtvete of familievete

■ Veroveringsoorlog (territoriale beheersing)

■ Godsdienstoorlog (kruistocht)

■ Economische oorlog (inclusief sociaal-economische opstanden)

■ Opstand of revolutie (politiek)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Franken". Microsoft Corporation/Het Spectrum.
↑ Volgens Lanting & van der Plicht (2010) gebeurde de verovering van Turnacum en Cameracum waarschijnlijk in de periode 445–450. Lanting, J. N., van der Plicht, J. (2010), Palaeohistoria 51/52 (2009/2010). Groningen Institute of Archaeology, Groningen, "De 14C-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie VI: Romeinse tijd en Merovische periode, deel A: historische bronnen en chronologische thema's", 46–47. ISBN 9789077922736. Geraadpleegd op 8 juli 2020.
↑ Timothy Reuter (ed.), The New Cambridge Medieval History. Volume 3, c.900–c.1024 (1999), p. 321.
↑ Nieuwenhuijsen, Kees (2018), De Slag bij Vlaardingen 1018: Strijd om het graafschap Holland. Uitgeverij Omniboek, Utrecht, p. 289. ISBN 9789401912693. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 5 January 2020.
↑ 't Jong, Henk (2018), De dageraad van Holland: De geschiedenis van het graafschap 1100-1300. Uitgeverij Omniboek, Utrecht, p. 123. ISBN 9789020534870. Geraadpleegd op 5 January 2020.
↑ "Resten West-Friese moordpartij gevonden", NOS, 25 november 2011. Gearchiveerd op 29 mei 2020. Geraadpleegd op 5 January 2020.
↑ Graaf, R. de: Oorlog om Holland 1000-1375 (Verloren, Hilversum, 2004), ISBN 9065508074, p. 156, 167.
↑ Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Namen [geschiedenis]. §1. Regeerders". Microsoft Corporation/Het Spectrum.
↑ Coppens, Thera (2019), Johanna en Margaretha: Gravinnen van Vlaanderen en prinsessen van Constantinopel. Meulenhoff Boekerij, 348, footnote 315. ISBN 9789402313956. Geraadpleegd op 11 January 2020.
↑ Boeren, P.C. (1962), Hadewych en Heer Hendrik Van Breda. E.J. Brill, Leiden, 28–29. Geraadpleegd op 19 december 2016.
↑ Jaarboek "De Oranjeboom" deel 17 (1964) blz 19
↑ Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Awans-en-Waroux-oorlog". Microsoft Corporation/Het Spectrum.
↑ Men moet onthouden dat Arnold en Godfried ook onderling met elkaar streden en geen hecht verbond tegen de Luikse prins-bisschop vormden.
↑ Boffa, pp. 13–15.
↑ Marc Habets, De Valkenburgse Erfopvolgingstrijd (1352-1378). vestingstadvalkenburg.nl. Stichting Vestingstad Valkenburg (10 april 2008). Gearchiveerd op 24 september 2023. Geraadpleegd op 31 juli 2020.
↑ Boffa, pp. 15–17.
↑ Boffa, Sergio (2004), Warfare in Medieval Brabant, 1356-1406. Boydell & Brewer, Woodbridge, Suffolk, 30–35. ISBN 9781843830610. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 16 december 2019.
↑ Eads, V., Rogers, Clifford J. (ed.) (2010), The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology: Volume I. Oxford University Press, Oxford, p. 218. ISBN 978-0195334036. Geraadpleegd op 16 december 2019.
↑ Boffa, "Contents" (page v).
↑ Houthuys, Astrid (2009), Middeleeuws kladwerk: de autograaf van de Brabantsche yeesten, boek VI (vijftiende eeuw). Uitgeverij Verloren, Hilversum, p. 261. ISBN 9789087040635. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 12 January 2020.
↑ Brouwer, Maria (2016), Governmental Forms and Economic Development: From Medieval to Modern Times. Springer Publishing, Switzerland, p. 161. ISBN 9783319420400. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 21 december 2019.
↑ van Engen, Hildo (2006), De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht: Een bijdrage tot de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie. Uitgeverij Verloren, Hilversum, 137–138. ISBN 9789065509208.
↑ J. Frieswijk e.o., Fryslân, staat en macht (Hilversum 1999) pp. 53–60.
↑ ^a ^b Nuyens, Willem Jan Frans (1873), Algemeene geschiedenis des Nederlandschen volks, van de vroegste tijden tot op onze dagen, Deel 2, Amsterdam, 91–98. Gearchiveerd op 24 maart 2024.
↑ Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Karel [Bourgondische gewesten]. §1. Buitenlandse politiek". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[1] Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Franken". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[2] Volgens Lanting & van der Plicht (2010) gebeurde de verovering van Turnacum en Cameracum waarschijnlijk in de periode 445–450. Lanting, J. N., van der Plicht, J. (2010), Palaeohistoria 51/52 (2009/2010). Groningen Institute of Archaeology, Groningen, "De 14C-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie VI: Romeinse tijd en Merovische periode, deel A: historische bronnen en chronologische thema's", 46–47. ISBN 9789077922736. Geraadpleegd op 8 juli 2020.

[3] Timothy Reuter (ed.), The New Cambridge Medieval History. Volume 3, c.900–c.1024 (1999), p. 321.

[4] Nieuwenhuijsen, Kees (2018), De Slag bij Vlaardingen 1018: Strijd om het graafschap Holland. Uitgeverij Omniboek, Utrecht, p. 289. ISBN 9789401912693. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 5 January 2020.

[5] 't Jong, Henk (2018), De dageraad van Holland: De geschiedenis van het graafschap 1100-1300. Uitgeverij Omniboek, Utrecht, p. 123. ISBN 9789020534870. Geraadpleegd op 5 January 2020.

[NOS-6] "Resten West-Friese moordpartij gevonden", NOS, 25 november 2011. Gearchiveerd op 29 mei 2020. Geraadpleegd op 5 January 2020.

[7] Graaf, R. de: Oorlog om Holland 1000-1375 (Verloren, Hilversum, 2004), ISBN 9065508074, p. 156, 167.

[8] Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Namen [geschiedenis]. §1. Regeerders". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[9] Coppens, Thera (2019), Johanna en Margaretha: Gravinnen van Vlaanderen en prinsessen van Constantinopel. Meulenhoff Boekerij, 348, footnote 315. ISBN 9789402313956. Geraadpleegd op 11 January 2020.

[10] Boeren, P.C. (1962), Hadewych en Heer Hendrik Van Breda. E.J. Brill, Leiden, 28–29. Geraadpleegd op 19 december 2016.

[11] Jaarboek "De Oranjeboom" deel 17 (1964) blz 19

[Encarta-12] Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Awans-en-Waroux-oorlog". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[13] Men moet onthouden dat Arnold en Godfried ook onderling met elkaar streden en geen hecht verbond tegen de Luikse prins-bisschop vormden.

[14] Boffa, pp. 13–15.

[15] Marc Habets, De Valkenburgse Erfopvolgingstrijd (1352-1378). vestingstadvalkenburg.nl. Stichting Vestingstad Valkenburg (10 april 2008). Gearchiveerd op 24 september 2023. Geraadpleegd op 31 juli 2020.

[16] Boffa, pp. 15–17.

[Boffa-17] Boffa, Sergio (2004), Warfare in Medieval Brabant, 1356-1406. Boydell & Brewer, Woodbridge, Suffolk, 30–35. ISBN 9781843830610. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 16 december 2019.

[Oxford-18] Eads, V., Rogers, Clifford J. (ed.) (2010), The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology: Volume I. Oxford University Press, Oxford, p. 218. ISBN 978-0195334036. Geraadpleegd op 16 december 2019.

[BoffaContents-19] Boffa, "Contents" (page v).

[20] Houthuys, Astrid (2009), Middeleeuws kladwerk: de autograaf van de Brabantsche yeesten, boek VI (vijftiende eeuw). Uitgeverij Verloren, Hilversum, p. 261. ISBN 9789087040635. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 12 January 2020.

[21] Brouwer, Maria (2016), Governmental Forms and Economic Development: From Medieval to Modern Times. Springer Publishing, Switzerland, p. 161. ISBN 9783319420400. Gearchiveerd op 24 maart 2024. Geraadpleegd op 21 december 2019.

[22] van Engen, Hildo (2006), De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht: Een bijdrage tot de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie. Uitgeverij Verloren, Hilversum, 137–138. ISBN 9789065509208.

[23] J. Frieswijk e.o., Fryslân, staat en macht (Hilversum 1999) pp. 53–60.

[Nuyens-24] Nuyens, Willem Jan Frans (1873), Algemeene geschiedenis des Nederlandschen volks, van de vroegste tijden tot op onze dagen, Deel 2, Amsterdam, 91–98. Gearchiveerd op 24 maart 2024.

[25] Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Karel [Bourgondische gewesten]. §1. Buitenlandse politiek". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]