Hoogstraten

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door 2a02:a03f:4cc2:6b00:d47f:95d8:7f26:9edb (overleg) op 28 dec 2019 om 02:15.
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Hoogstraten
Stad in België Vlag van België
Hoogstraten (België)
Hoogstraten
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Turnhout
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		105,39 km² (2021)
82,5%
7,03%
10,46%
Coördinaten 51° 24' NB, 4° 46' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		22.245 (01/01/2023)
50,75%
49,25%
211,06 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
19,47%
59,95%
20,58%
Buitenlanders 30,56% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Marc Van Aperen (Hoogstraten Leeft)
Bestuur Hoogstraten Leeft, NVA
Zetels
Hoogstraten Leeft
CD&V
N-VA
Anders
 27
11
8
5
3
Economie
Gemiddeld inkomen 19.862 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 5,71% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2320
2321
2322
2323
2328 		Deelgemeente
Hoogstraten
Meer
Minderhout
Wortel
Meerle
Zonenummer 03 - 014
NIS-code 13014
Politiezone Noorderkempen
Hulpverleningszone Taxandria
Website www.hoogstraten.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Turnhout
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België

Hoogstraten is een stad en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De stad ligt in de Kempen, tegen de grens met Nederland. Hoogstraten telt ruim 21.000 inwoners, waarvan 3.446 inwoners (meer dan 15%) uit Nederland komen. Hoogstraten is de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton en kieskanton Hoogstraten.

Toponymie

Sinds het ontstaan van Hoogstraten omstreeks 1210 tot diep in de 18e eeuw waren er verschillende spelwijzen in gebruik voor het toponiem. Zo werd de plaatsnaam gedurende deze periode afwisselend als Hoochstratum, Hochstraten, Hoestraten, Hoochstraten, Hoistraten, Hoighstraten, Hoichstraten, Hoeghstraten, Hoechstraten en Hoegstraten geschreven. Van de 18e eeuw tot 1930 was de officiële spelling Hoogstraeten. In 1930 besloot de Koninklijke Commissie van Toponymie en Dialectologie de spelling te moderniseren tot Hoogstraten.

Leo Hermans verklaart het toponiem[1] Hoogstraten in het jaarboek van de Hoogstratens Oudheidkundige Kring Toponymie van Hoogstraten als volgt: "De naam Hoogstraten kan wijzen op de hoge ligging van de straat of kan de naam zijn van de belangrijkste straat van het dorp".[2]

Een andere, aansluitende verklaring, vertrekt van de Germaanse woorden Hauha (hoog) en strata (straat). Guy Muësen stelt in Meerle en het Land van Hoogstraten in de Middeleeuwen dat het Germaanse woord strata is afgeleid uit het Latijn en verwijst naar een heirbaan. Hij beargumenteert deze verklaring uit het feit dat vele plaatsen die aan zulke heirbaan lagen, nog steeds een naam hebben die is afgeleid van strata.[3]

De Romeinen plachten hun wegen over hoogten aan te leggen. In het Engels duidt het woord highway (Oudengels: heahweg, heahstræte = high street) een hoofdweg aan tussen twee steden en vroeger vooral oude Romeinse wegen die zoals gezegd veelal hooggelegen waren.[4]

Deze weg in Hoogstraten was volgens sommigen onderdeel van de handelsroute van Leuven naar Breda, die op een hoogterug doorheen het Land van Hoogstraten liep en waarlangs Hoogstraten ontstond. Volgens andere bronnen zou het om de handelsweg van Antwerpen naar ’s-Hertogenbosch gaan die langs de stad liep. Wellicht liepen beide routes in Hoogstraten over dezelfde weg.

Geschiedenis

Ontstaan

Sint-Katharinakerk
Het gemeentehuis
Begijnhof en Sint-Jan Evangelist en Heilige Begga Begijnhofkerk
Café-feestzaal "De Wachtzaal", vroeger lokaal van de Sint-Sebastiaansgilde.

Hoogstraten werd in 1210 gesticht door Hendrik I hertog van Brabant en voorzien van vrijheidsrechten. Hierdoor ontwikkelde Hoogstraten zich tot een klein handelsstadje. Hoogstraten werd gesticht binnen de parochie Wortel (reeds vermeld in 1155), waardoor de grote Sint-Katharinakerk van Hoogstraten de dochterkerk werd van de kleine Sint-Jan Baptistkerk van Wortel. Ook het kasteel van Hoogstraten bleef onder de parochie van Wortel.[5]

De Bredase geschiedschrijver Thomas Ernst van Goor lanceerde in zijn werk Beschryving der Stadt en Lande van Breda (1744) de theorie dat Hoogstraten gesticht werd door een Vikinghoofdman Gelmel. Op het einde van de 19e eeuw werd deze theorie overgenomen en verkeerdelijk beschouwd als een echte oude legende die mondeling overgeleverd werd.

In de 17e-eeuwse bron die Van Goor voor zijn theorie gebruikte, spreekt men niet van Vikingen, maar wel van Hunnen. Voor Breda bestaat er een legende over de Vikingen. In deze Bredase legende, die reeds in 1460 neergeschreven was, is er wel sprake van Hoogstraten, maar niet van Gelmel. Er zijn nooit archeologische aanwijzingen gevonden van de aanwezigheid van Vikingen in Hoogstraten.[6]

Een theorie die lang werd aangehouden, is dat Hoogstraten en Wortel gesticht werden binnen Rijkevorsel. Men beweerde lange tijd dat Rijkevorsel ouder zou zijn dan Wortel en dat de kerk van Rijkevorsel de moederkerk van die van Wortel was. Recent onderzoek bracht aan het licht dat dit niet klopte. Hierdoor verviel de theorie.[7]

Toch blijft er bij de nieuwe theorie een probleem. De oude oorkonde, hoewel waarschijnlijk vervalst, wat overigens veel voorkwam, vertelde iets over de grondverdeling tussen de Sint-Michielsabdij van Antwerpen en het kapittel van Onze-Lieve-Vrouwekerk te Antwerpen. Beide hadden vele gronden in dit gebied, dat volgens deze oude oorkonde "furgularus" heette. De nieuwe theorie veegt dit alles van tafel en laat daar een leemte over. Waardoor de oude theorie toch haar kracht kan hebben.

Ook andere theorieën zoals dat Hoogstraten aan den Aard of de Sint-Katelijnekapel ontstond, zijn onjuist.[8]

Het graafschap en hertogdom Hoogstraten

In 1518, onder graaf Antoon I van Lalaing werd het de hoofdplaats van het graafschap Hoogstraten. In 1740 werd het graafschap verheven tot hertogdom.

De Franse Tijd (1795-1814)

Op 11 januari 1814 werd in de Noorderkempen de Slag bij Hoogstraten uitgevochten. Dit betekende het einde van de Franse Tijd in Hoogstraten.[9]

Geografie

Kernen

De gemeente bestaat naast Hoogstraten zelf nog uit de deelgemeenten Meer, Meerle, Meersel-Dreef, Minderhout en Wortel. De noordelijkste woonkern van België is Meersel-Dreef. Daarnaast is er nog het gehucht Bollekens.

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
        Breda (NL)       Alphen-Chaam (NL) 
           
 Zundert (NL)   Baarle-Hertog (B) en Baarle-Nassau (NL) 
           
 Brecht en Wuustwezel       Rijkevorsel       Merksplas 

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

19e eeuw

Jaar 1806 1816 1830 1846 1856 1866 1876 1880 1890
Inwoneraantal 1470 1346 1856 2288 2443 1942 1961 2038 2266
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar 1900 1910 1920 1930 1947 1961 1970 1976
Inwoneraantal 2709 2855 2877 2840 3872 4200 4381 4426
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar 1977 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Inwoneraantal 13.865 14.260 14.850 15.615 16.499 17.751 18.512
Opmerking:Inwoneraantal op 01/01 - Bron:NIS

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De stad Hoogstraten ligt in het kieskanton Hoogstraten en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.

Hoogstraten Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Turnhout Hoogstraten
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Turnhout Hoogstraten Hoogstraten
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Gemeenteraad

College van burgemeester en schepenen (2019-heden)
Burgemeester Marc Van Aperen (Hoogstraten Leeft)
Schepenen
  1. Michel Jansen (N-VA)
  2. Arnold Wittenberg (Hoogstraten Leeft)
  3. Roger Van Aperen (N-VA)
  4. Katrien Brosens (Hoogstraten Leeft)
  5. Faye Van Impe (N-VA)
  6. Jos Martens (Hoogstraten Leeft)
Voorzitter van de gemeenteraad Jef Vissers (N-VA)
OCMW-voorzitter Arnold Wittenberg (Hoogstraten Leeft)

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Het Klein Seminarie werd opgericht in 1834 als Aartsbisschoppelijk College
"Het Gulden Vlies". Een uit de eerste helft van de 16de eeuw daterend herenhuis, vanaf 1780 pastorie, later dekenij van de Sint-Catharinakerk
Tijdspanne Burgemeester
1818 - 1830 François de Boungne
1830 - 1831 J.H. de Keirsmaekers
1831 - 1832 Jan Baptist Laurijssen
1832 - 1869 Cornelius Mercelis
1870 - 1871 Josephus de Boungne
1871 - 1876 Franciscus Vermeulen
1877 - 1911 Henricus Brosens
1912 - 1926 Alfons Van Hoof
1926 - 1932 Renaat Van den Kieboom (UCB)
1933 - 1941 Jan Brosens
1941 - 1944 Piet Gommers
1944 - 1947 Antoon Brosens (dienstdoend)
1947 - 1954 Camille Thirion
1954 - 1959 Henri Brosens
1959 - 1963 Jozef Bastiaens
1963 - 1971 Henri Brosens
1971 - 1977 Jos Van Aperen (KGB)
1977 - 1982 Alfons Sprangers (FB)
1983 - 1987 Jos Van Aperen (KGB)
1987 - 1988 Fons Jansen (KGB)
1989 - 2012 Arnold Van Aperen (KVB)
2013 - 2018 Tinne Rombouts (CD&V)
2019 - heden Marc Van Aperen (Hoogstraten Leeft)
Bron: Leunen, M. (1982) Hoogstraten. Historisch fotoboek. Retie: Kempische Boekhandel

Legislatuur 1977 - 1982

Naast de traditionele partijen trad ook de partij FB (FusieBelangen) in de politieke arena, de opvolger van 'Gemeentebelangen Meer' met de voormalige Meerse burgemeester Fons Sprangers aan het roer. Eveneens Meerse roots had de kartellijst KGB (Kristelijke Gemeentebelangen) van Jos Van Aperen. Na de verkiezingen werd Fons Sprangers burgemeester.[10]

Legislatuur 1989 - 1994

De Christendemocraten trokken deze verkiezingen in verspreidde slagorde naar de kiezer. Zo was er naast de CVP-lijst ook de scheurlijst DE (Democratische Eenheid) van plaatsvervangend burgemeester Fons Jansen.[11][12] De FB werd omgedoopt naar AGALEV.[10] De KGB werd omgevormd tot de KVB (Kristelijke Volksbelangen).

Legislatuur 2001 - 2006

De Christendemocraten trokken deze verkiezingen in verspreidde slagorde naar de kiezer. Zo was er naast de CVP-lijst ook de scheurlijst HOOP (Hoogstraatse Onafhankelijke Open Partij)[13] van voormalig schepen Staf Peerlinck. Het kwam tot een bestuursakkoord tussen de KVB van zittend burgemeester Arnold Van Aperen en HOOP. Van Aperen haalde 2.585 voorkeurstemmen. Het schepencollege werd vervolledigd door Jos Martens, Marcel Van Hamel, Roger Van Aperen (allen KVB), Rene Sprangers en Staf Peerlinck (beiden HOOP). OCMW-voorzitter bleef net als tijdens de vorige legislatuur Jos Brosens.[14]

Legislatuur 2013 - 2018

Groen, sp.a en HOOP bundelden de krachten en kwamen op met de lijst 'ANDERS'.[15] De KVB werd omgedoopt tot Hoogstraten Leeft.[16] Burgemeester is Tinne Rombouts (CD&V). Zij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 15 op 27 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[17] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[18] 14-10-2012[19] 14-10-2018[20]
Stemmen / Zetels % 23 % 23 % 23 % 25 % 25 % 25 % 27 % 27
CVP1 / CD&V2 42,051 11 36,051 9 30,581 8 34,651 9 25,241 7 39,052 11 32,082 10 29,02 8
KGB1 / KVB2 / Hoogstraten Leeft3 37,641 9 39,741 10 36,652 10 45,642 12 36,452 11 35,292 10 29,133 9 37,83 11
FB1 / AGALEV2 / Groen!3 / Anders4 15,871 3 18,271 4 12,492 2 19,722 4 14,512 3 9,973 2 14,144 3 13,14 3
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - - 7,311 1 8,982 1 4,532 0 -
N-VA - - - - - - 20,12 5 20,1 5
HOOP - - - - 11,89 3 6,71 1 - -
SP 1,82 0 2,96 0 3,76 0 - 4,6 0 - - -
DE - - 16,52 3 - - - - -
VU 2,63 0 2,98 0 - - - - - -
Totaal stemmen 8270 9033 9800 10116 11113 11040 11608 12059
Opkomst % 97,15 96,41 95,24 92,84 93,6
Blanco en ongeldig % 2,37 3,64 4,02 4,54 4,63 3,6 2,3 3,5

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt

Bezienswaardigheden

Voormalige herberg "Brouwershuis", eertijds ook "Wachtzaal aan de statie", in 1887 opgericht door transportbedrijf Van Gend & Loos. Voorheen lokaal van de Sint-Jorisgilde
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Hoogstraten voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur

Cultuur

Onderwijs

De Salm-Salm Molen
De Laermolen op de Mark

Hoogstraten is ook een regionaal onderwijscentrum, met onder andere vier secundaire scholen. In het Klein Seminarie[22] en het Instituut Spijker kan men de meeste ASO-richtingen volgen, zoals de samenstellingen van Latijn, Grieks, Wetenschappen, Wiskunde, Moderne talen en Humane wetenschappen.

Verder zijn er nog twee technische/beroepsscholen: VTI Spijker en VITO. Het VTI biedt technische en beroepsrichtingen aan in de sectoren hotel, kantoor, toerisme, voeding-verzorging, bakkerij, restaurant-(groot)keuken en sociaal technische wetenschappen. Het VITO biedt ook technische en beroepsrichtingen, maar in de sectoren Hout, Bouw, Chemie, Land- en Tuinbouw, Elektronica en Elektriciteit-Mechanica. Zowel het Klein Seminarie (jongens) als het Spijker (meisjes) bieden een internaat aan (in tegenstelling tot de scholen zelf zijn de internaten gescheiden).

Door de nabijheid van de grens en de aanwezigheid van een internaat volgen nogal wat Nederlandse leerlingen er secundair onderwijs: afhankelijk van het leerjaar en de studierichting: 8 à 25%.

Sport

Voetbal

Hoogstraten heeft verschillende voetbalclubs, waarvan Hoogstraten VV de bekendste is. De club is actief in de Tweede klasse (amateurs. Daarnaast zijn er nog vier ploegen die in Derde provinciale (voetbal België) actief zijn, namelijk Minderhout VV, KFC Meer, Meerle FC en VNA Wortel.

Veldrijden

Jaarlijks vindt er de Vlaamse Aardbeiencross plaats, die sinds 1998 deel uit maakt van de Superprestige veldrijden.

Bekende Hoogstratenaars

Zie Lijst van Hoogstratenaars voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Externe links

Zie de categorie Hoogstraten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hoogstraten&oldid=55328675"