Kabinet-Pierson: verschil tussen versies

Kabinet-Pierson
Premier	N.G. Pierson
Beëdiging	27 juli 1897
Demissionair	28 juni 1901
Ontslagdatum	1 augustus 1901
Voorganger	Röell
Opvolger	Kuyper
Overzicht kabinetten
Portaal	Politiek

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 15 mei 2024 22:45

Het kabinet-Pierson was een Nederlands kabinet, dat regeerde van 1897 tot 1901. Het kabinet bestond uit conservatieve en gematigd vooruitstrevende liberalen, waarbij de gematigd vooruitstrevende liberalen (van de partij Liberale Unie) in de meerderheid waren (alleen de minister van Buitenlandse zaken was conservatief-liberaal). Het kabinet had de bijnaam het kabinet van sociale rechtvaardigheid.

Bijzonderheden

Op 31 augustus 1898 wordt koningin Wilhelmina meerderjarig en eindigt het regentschap van regentes Emma.

Minister De Beaufort spant zich erg in voor de Haagse Vredesconferentie in 1899. De deelname van het Vaticaan en van de Zuid-Afrikaanse Boerenrepublieken ligt daarbij erg gevoelig. Resultaat van de conferentie is de instelling van een Permanent Hof van Arbitrage.

In 1900 verwerpt de Eerste Kamer de ontwerp-Ongevallenwet van minister Lely, omdat zij de organisatie te centralistisch acht. Een tweede ontwerp, waarin meer wordt overgelaten aan het bedrijfsleven, haalt het wel.

Nederland zendt na de Engelse overwinning in Zuid-Afrika een oorlogsschip naar Zuid-Afrika om de president van Transvaal, Paul Kruger, op te halen en naar Europa te brengen.

De koningin trouwt in februari 1901 met de Duitse (Mecklenburgse) prins Heinrich, die na zijn huwelijk prins Hendrik heet.

Het kabinet-Pierson heeft een aantal belangrijke wetten tot stand gebracht. Enkele bekende wetten zijn:

Indische mijnwet (1899)
Waterstaatswet (1900)
Leerplichtwet (1900)
Woningwet (1901)
Wet op de algemene dienstplicht (1901) (NB. deze wet werd oorspronkelijk verworpen door de Tweede Kamer, waarop minister Eland aftrad. Zijn opvolger slaagde erin een veel verdergaande wet wel door de Tweede Kamer te krijgen).
Ongevallenwet (1901)
Gezondheidswet (1901)
Militiewet (1901)
Kinderwetgeving (1901)

Veel van deze wetten vormden de basis van latere wetten.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders		Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
	mr. N.G. (Nicolaas) Pierson (1839–1909)	Voorzitter		27 juli 1897 – 1 augustus 1901	LU
	mr. N.G. (Nicolaas) Pierson (1839–1909)	Minister	Financiën	27 juli 1897 – 1 augustus 1901
	mr.dr. H. (Hendrik) Goeman Borgesius (1847–1917)		Binnenlandse Zaken	27 juli 1897 – 1 augustus 1901
	mr. W.H. (Willem) de Beaufort (1845–1918)		Buitenlandse Zaken	27 juli 1897 – 1 augustus 1901	O (Conservatief- Liberaal)
	mr.dr. P.W.A. (Pieter) Cort van der Linden (1846–1935)		Justitie	27 juli 1897 – 1 augustus 1901	O (Liberaal)
	C. (Cornelis) Lely (1854–1929)		Waterstaat, Handel en Nijverheid	27 juli 1897 – 1 August 1901	LU
	J.C. Jansen (1840–1925)		Oorlog	27 juli 1897 – 31 juli 1897 (waarnemend)
	luitenant-generaal K. (Kornelis) Eland (1838–1927)			31 juli 1897 – 1 april 1901 (afgetreden)
	luitenant-generaal A. (Arthur) Kool (1841–1914)			1 april 1901 – 1 augustus 1901
	J.C. Jansen (1840–1925)		Marine	27 juli 1897 – 22 december 1897 (afgetreden)
	luitenant-generaal K. (Kornelis) Eland (1838–1927)			22 december 1897 – 12 januari 1898 (waarnemend)
	viceadmiraal jhr. J.A. (Jacob) Röell (1838–1924)			12 januari 1898 – 1 augustus 1901	O (Liberaal)
	J.Th. (Jacob Theodoor) Cremer (1847–1923)		Koloniën	27 juli 1897 – 1 augustus 1901	LU
Bron: Kabinet-Pierson Parlement & Politiek

Mutaties

Al kort na het optreden van het kabinet treedt minister Jansen van Marine af, omdat de Tweede Kamer zijn voorstel voor uitbreiding van de marinevloot afwijst.

Minister Eland van Oorlog lijdt begin 1901 een nederlaag in de Tweede Kamer. De minister kan zich niet verenigen met een amendement-Van Gilse dat er bij aanneming toe zou leiden dat een kortere diensttijd in de wet wordt vastgelegd. Als het amendement inderdaad wordt aangenomen, neemt Eland ontslag.

Zijn opvolger, generaal Kool, weet een nieuw voorstel wel door de Kamer te loodsen. Hij doet dat zo bekwaam, dat de wet ten aanzien van de diensttijd zelfs verder gaat dan het wetsvoorstel van Eland.

Geschiedschrijving

Door de bijnaam het kabinet van sociale rechtvaardigheid wordt het kabinet-Pierson nog met enige regelmaat besproken in de context van hedendaagse politiek. Emeritus hoogleraar parlementaire geschiedenis Joop van den Berg noemde het kabinet-Pierson 'het perfecte kabinet', omdat de prestaties behoorden tot 'de grootste en meest blijvende die ooit door een regering zijn tot stand gebracht'.

De Mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66, publiceerde een boek geïnspireerd op het kabinet: Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid. Een programma van urgentie voor arbeid, technologie, wonen, onderwijs & democratie in een nieuwe tijd (Boom, 2021).

Bronnen, noten en/of referenties

De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.

Zie de categorie Cabinet Pierson van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

@@ Regel 51: / Regel 51: @@
 | rowspan="2"|[[Bestand:NicolaasPierson.jpg|120px|N.G. (Nicolaas) Pierson]]
 | rowspan="2"|[[Nicolaas Pierson (politicus)|mr. <br /> N.G. (Nicolaas) Pierson]] <br /> <small>(1839–1909)</small>
-| [[Lijst van premiers van Nederland|Voorzitter]]
+| colspan="2" | [[Lijst van premiers van Nederland|Voorzitter]]
-|
 | rowspan="2"|27 juli 1897 – <br /> 1 augustus 1901
-| rowspan="2"|[[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
+| rowspan="3" |[[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Financiën|Minister]]
+| rowspan="12" | [[Lijst van Nederlandse ministers van Financiën|Minister]]
 | [[Ministerie van Financiën (Nederland)|Financiën]]
 |-
@@ Regel 62: / Regel 61: @@
 | [[Bestand:H. Goeman Borgesius.jpg|120px|H. (Hendrik) Goeman Borgesius]]
 | [[Hendrik Goeman Borgesius|mr.dr. <br /> H. (Hendrik) Goeman <br /> Borgesius]] <br /> <small>(1847–1917)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken|Minister]]
 | [[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties|Binnenlandse Zaken]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 1 augustus 1901
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #C0C0C0"|
 | [[Bestand:Beaufort-Haverman.jpg|120px|W.H. (Willem) de Beaufort]]
 | [[Willem Hendrik de Beaufort (1845-1918)|mr. <br /> W.H. (Willem) de Beaufort]] <br /> <small>(1845–1918)
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken|Minister]]
 | [[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Buitenlandse Zaken]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 1 augustus 1901
@@ Regel 78: / Regel 74: @@
 | [[Bestand:Pieter Cort van der Linden.jpg|120px|Pieter Cort van der Linden]]
 | [[Pieter Cort van der Linden|mr.dr. <br /> P.W.A. (Pieter) Cort <br /> van der Linden]] <br /> <small>(1846–1935)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Justitie|Minister]]
 | [[Ministerie van Justitie en Veiligheid|Justitie]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 1 augustus 1901
@@ Regel 86: / Regel 81: @@
 | [[Bestand:Dr. C. Lely.jpg|120px|C. Cornelis Lely]]
 | [[Cornelis Lely|C. (Cornelis) Lely]] <br /> <small>(1854–1929)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse ministers van Economische Zaken|Minister]]
 | [[Ministerie van Verkeer en Waterstaat|Waterstaat]], [[Ministerie van Economische Zaken en Klimaat|Handel <br /> en Nijverheid]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 1 August 1901
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
+| rowspan="6" | [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #5873DF"|
 | [[Bestand:Joannes Coenraad Jansen.jpg|120px|J.C. Jansen]]
 | [[Joannes Coenraad Jansen|J.C. Jansen]] <br /> <small>(1840–1925)</small>
-| rowspan="3"|[[Lijst van Nederlandse ministers van Defensie|Minister]]
 | rowspan="3"|[[Ministerie van Oorlog|Oorlog]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 31 juli 1897 <br /> <small>''(waarnemend)''</small>
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #5873DF"|
@@ Regel 103: / Regel 95: @@
 | [[Kornelis Eland|luitenant-generaal <br /> K. (Kornelis) Eland]] <br /> <small>(1838–1927)</small>
 | 31 juli 1897 – <br /> 1 april 1901 <br /> <small>''(afgetreden)''</small>
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #5873DF"|
@@ Regel 109: / Regel 100: @@
 | [[Arthur Kool|luitenant-generaal <br /> A. (Arthur) Kool]] <br /> <small>(1841–1914)</small>
 | 1 april 1901 – <br /> 1 augustus 1901
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #5873DF"|
 | [[Bestand:Joannes Coenraad Jansen.jpg|120px|J.C. Jansen]]
 | [[Joannes Coenraad Jansen|J.C. Jansen]] <br /> <small>(1840–1925)</small>
-| rowspan="3"|[[Lijst van Nederlandse ministers van Defensie|Minister]]
 | rowspan="3"|[[Ministerie van Marine|Marine]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 22 december 1897 <br /> <small>''(afgetreden)''</small>
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #5873DF"|
@@ Regel 123: / Regel 111: @@
 | [[Kornelis Eland|luitenant-generaal <br /> K. (Kornelis) Eland]] <br /> <small>(1838–1927)</small>
 | 22 december 1897 – <br /> 12 januari 1898 <br /> <small>''(waarnemend)''</small>
-| [[Liberale Unie (Nederland)|LU]]
 |-
 | style="background-color: #C0C0C0"|
@@ Regel 134: / Regel 121: @@
 | [[Bestand:Jacob Theodoor Cremer 1918.jpg|120px|J.Th. (Jacob Theodoor) Cremer]]
 | [[Jacob Theodoor Cremer|J.Th. (Jacob Theodoor) <br /> Cremer]] <br /> <small>(1847–1923)</small>
-| [[Lijst van Nederlandse bewindspersonen van Koninkrijksrelaties en van Koloniën|Minister]]
 | [[Ministerie van Koloniën (Nederland)|Koloniën]]
 | 27 juli 1897 – <br /> 1 augustus 1901