Gebruiker:Spoorjan/Elektrische bus (klad): verschil tussen versies
Regel 703: | Regel 703: | ||
===Vanuit koolwaterstoffen=== |
===Vanuit koolwaterstoffen=== |
||
Waterstofgas kan verkregen worden uit [[aardgas]] met ongeveer 80% rendement, of vanuit andere [[koolwaterstoffen]], waarbij het rendement varieert. Deze manier van het verkrijgen van waterstofgas stoot [[broeikasgas]]sen uit. Omdat de productie op één plaats geconcentreerd kan worden, is het mogelijk deze gassen op een nette manier af te werken, bijvoorbeeld door deze terug te pompen in een [[Olieveld|olie-]] of [[gasveld]], alhoewel deze methode nog niet vaak wordt toegepast. Een [[CO2-afvang en -opslag|CO<sub>2</sub>-injectieproject]] is gestart door het Noorse bedrijf [[Statoil]] in het [[Sleipnerveld]], gelegen in de [[Noordzee]]. |
Waterstofgas kan verkregen worden uit '''[[aardgas]]''' met ongeveer 80% rendement, of vanuit andere [[koolwaterstoffen]], waarbij het rendement varieert. Deze manier van het verkrijgen van waterstofgas stoot [[broeikasgas]]sen uit. Omdat de productie op één plaats geconcentreerd kan worden, is het mogelijk deze gassen op een nette manier af te werken, bijvoorbeeld door deze terug te pompen in een [[Olieveld|olie-]] of [[gasveld]], alhoewel deze methode nog niet vaak wordt toegepast. Een [[CO2-afvang en -opslag|CO<sub>2</sub>-injectieproject]] is gestart door het Noorse bedrijf [[Statoil]] in het [[Sleipnerveld]], gelegen in de [[Noordzee]]. |
||
====Stoomreforming==== |
====Stoomreforming==== |
||
Waterstofgas wordt voor commerciële toepassingen vaak in grote hoeveelheden geproduceerd door middel van ''[[Stoomreforming|reforming]]'' van [[aardgas]]. Op hoge temperaturen (700-1100°C), reageert stoom (H<sub>2</sub>O) met [[methaan]] (CH<sub>4</sub>). Deze reactie heeft als product [[syngas]]. |
Waterstofgas wordt voor commerciële toepassingen vaak in grote hoeveelheden geproduceerd door middel van ''[[Stoomreforming|reforming]]'' van '''[[aardgas]]'''. Op hoge temperaturen (700-1100°C), reageert stoom (H<sub>2</sub>O) met [[methaan]] (CH<sub>4</sub>). Deze reactie heeft als product [[syngas]]. |
||
:[[methaan|CH<sub>4</sub>]] + [[water|H<sub>2</sub>O]] → [[Koolmonoxide|CO]] + 3 [[Waterstof (element)|H<sub>2</sub>]] - 191.7 kJ/mol |
:[[methaan|CH<sub>4</sub>]] + [[water|H<sub>2</sub>O]] → [[Koolmonoxide|CO]] + 3 [[Waterstof (element)|H<sub>2</sub>]] - 191.7 kJ/mol |
||
Regel 724: | Regel 724: | ||
====Kværner proces==== |
====Kværner proces==== |
||
[[Bestand:Carbon-nanocones.JPG|thumb|nanokegeltjes koolstof gemaakt met het Kvaernerproces]] |
|||
Het |
Het '''Kværnerproces''' is een in de jaren 1980 door het [[Noorwegen|Noorse]] bedrijf Kværner (nu deel van [[Aker Solutions]]) ontwikkelde methode voor de productie van [[Diwaterstof|waterstof]] uit [[koolwaterstof]]fen (C<sub>n</sub>H<sub>m</sub>), zoals [[methaan]], '''[[aardgas]]''' en [[biogas]].<ref>{{en}}[http://www.interstatetraveler.us/Reference-Bibliography/Bellona-HydrogenReport.html interstatetraveler.us]</ref> |
||
=====Principe===== |
|||
De koolwaterstoffen worden in een [[plasma (aggregatietoestand)|plasmabrander]] ([[vlamboog]]) op ongeveer 1600°C gesplitst in de componenten [[koolstof]] en waterstof. |
|||
Reactie: <math>\mathrm{C_n H_m + Energie \rightarrow n C + \frac{m}{2} H_2}</math> |
|||
Het voordeel ten opzichte van andere reformatiemethoden ([[stoomreforming]], gedeeltelijke [[oxidatie]], enz.) is dat het aardgas wordt omgezet in 100% zuivere koolstof en waterstof . De verwerkte energiestroom resulteert in ongeveer 48% waterstof, 40% [[actieve kool]] en 10% in [[stoom]].<!-- <ref>{{en}}[https://www.hfpeurope.org/infotools/energyinfos__e/hydrogen/main03.html hfpeurope.org]</ref> geeft foutcode--> |
|||
=====Variant===== |
|||
In 2009 werd de variant plasmaboogvergassing voor afvalbehandeling gepresenteerd waarbij met behulp van een plasma-boog het methaan en aardgas wordt omgezet in waterstof, warmte en koolstof met behulp van een plasma-omzetter<ref>{{en}}[http://fuelcellsworks.com/news/2009/10/12/hydrogen-breakthrough-for-norwegian-company/ fuelcellsworks.com]</ref>. |
|||
====Mierenzuur==== |
====Mierenzuur==== |
Versie van 15 jul 2016 09:43
Spoorjan/Elektrische bus | ||||
---|---|---|---|---|
![]() | ||||
VDL Citea electric bus van Kölner Verkehrs-Betriebe
| ||||
Volvo 7900 Electric van Hamburger Hochbahn
| ||||
Aandrijving | elektromotor | |||
Periode | vanaf 21e eeuw | |||
Snelheid | 40-100 km/h | |||
Beschikbaarheid | openbaar vervoer | |||
Infrastructuur | wegen | |||
Doelgroep | stedelijk vervoer streek vervoer snelbuslijnen | |||
|
Een Elektrische bus is een door elektromotoren aangedreven bus die gebruikmaakt van elektriciteit die afkomstig is van bijvoorbeeld chemische energie die wordt opgeslagen in accu's of uit brandstofcellen.
Geschiedenis
Na Werner von Siemens in 1882 met de Elektromote in Halensee in Berlijn presenteerde de eerste voorloper van een trolleybus, nam Netphener Omnibusgesellschaft 1895 tussen Siegen en Deuz, werelds eerste benzine buslijn in gebruik. Rond het begin van de eeuw begon vervolgens proberen te profiteren van de elektrische aandrijving in het openbaar vervoer te nemen, zelfs zonder dat de bouw van een uitgebreide bovenleiding infrastructuur.
Pionier was hier de Algemene Berliner Omnibus AG (ABOAG) die (LEL) en de Gülcher accu fabriek om reeds op 25 mei 1898 in samenwerking met de Unie Electric Company haar eerste elektrische bus op een officiële proefrit uit het depot Kurfürstenstraße Halensee station en weer terug aan het publiek gepresenteerd. Het was een conversie van een groot omnibus, de verdere experimenten ondernam in de aflevering, maar niet doorgegeven aan de control mode.
Ook in 1889, op zijn beurt, presenteerde de ABOAG - maar in samenwerking met de UEG concurrenten Siemens & Halske - de zogenaamde elektrische tram-bus voor. Het was een twee-weg voertuigen, in de vorm van een bus die ook is voorzien van geleidewielen en Lyrastromabnehmer. Dit stelde hem in staat om de batterij tijdens het rijden op een trambaan lading aan dan aftakken met opgeheven nietsnutten en boog kopers in batterijvoeding van de spoorlijn. De batterijen hebben een bereik van zes kilometer, het project tot stand is gekomen, maar ook testritten niet en was in 1900 hersteld.
Een andere elektrische bus in Berlijn presenteerde de Charlottenburg Wagenbauer Kühlstein 1899. De auto had twaalf zitplaatsen binnen, twaalf top en twee stahoogte en was in staat om 100 km op een enkele lading te overwinnen. Met de start van de internationale automobiel tentoonstelling op 3 september 1899 bezocht hij de lijndienst tussen Anhalter Bahnhof en Stettin Station. Een heffing was genoeg voor zes ritten bij Askanischer Platz bevond zich het laadstation. Van 13 maart 1900 ten slotte reed in totaal tien dergelijke voertuigen op de baan, maar had deze regelmatig verkeer door diverse verstoringen eind 1900 weer verlaten.
Toekomst
Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft op 9 oktober 2012 op de Ecomobielbeurs in Rotterdam een Green Deal met de Stichting Zero Emissie Busvervoer ondertekend waarin in 2025 worden alle OV bussen in Nederland op zero emissie moeten rijden. Bussen stoten dan geen luchtvervuilende of klimaatbelastende emissies meer uit.[1]
Staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu maakte op 15 april 2016 afspraken met alle vervoersregio'sover de vervanging van vervuilende Nederlandse bussen:
Naa 2025 moeten alle nieuwe bussen in het openbaar vervoer rijden op elektriciteit en waterstof.
Floor Vermeulen (Gedeputeerde Provincie Zuid-Holland namens de 12 provincies): 'Ik ben er trots op dat alle provincies deze doelstelling hebben onderschreven', Pex Langenberg (wethouder Rotterdam namens de Metropoolregio Rotterdam Den Haag) en Pieter Litjens (wethouder Amsterdam namens de Stadsregio Amsterdam). [2] [3]
Staatssecretaris Sharon Dijksma maakte op 18 mei 2016 bekend dat er een Europees garantiefonds komt om vervoerders in heel Europa aan te sporen meer elektrische bussen te kopen. [4] [5]
Concessies
Concessies voor elektrisch busvervoer mogen langer duren dan reguliere concessies. Op 13 juli 2015 laat staatssecretaris Wilma Mansveld in een brief aan de Tweede Kamer weten. Is de duur van ‘gewone’ concessies acht tot tien jaar, die voor elektrisch vervoer mogen twaalf tot vijftien jaar duren. Dat is gebleken uit overleg van Mansveld met het directoraat-generaal Mobiliteit en Transport van de Europese Commissie. [6]
Opportunity chargen
Het opportunity chargen is de meest levensvatbare variant van het opladen van een elektrische bus. Het voertuig opladen bij de verschillende stop- en eindpunten zorgt ervoor dat de accu niet groot hoeft te zijn en doet over het algemeen een kleiner beroep op het elektriciteitsnet dan wanneer gekozen wordt voor de laadpaaltechniek. Dat zegt directeur Erik Kemink van Pitpoint, een aanbieder van duurzame brandstoffen, waaronder elektriciteit. Deze bussen hebben dan weer minder batterijen nodig, maar zijn minder flexibel. De bus moet immers op vaste punten voor het verplichte herladen.
Voor elektrische voertuigen worden diverse vormen van opladen toegepast. Stekker-laden, al dan niet de snelle variant, is de meest bekende. Maar laden tijdens de rit – het zogeheten opportunity charging- met behulp van een pantograaf of inductie systeem ziet Kemink uiteindelijk als de slimste en meest toegepaste methode.
Opportunity chargen kan op twee manieren.
- De eerste manier is het plaatsen van een oplaadplaat onder de grond. Zodra het voertuig op de plaat staat, kan de accu worden opgeladen.
- De andere optie bestaat uit een lantaarnpaal-achtige constructie, waarbij de paal gedeeltelijk boven de bus hangt.
- Een eerste optie is een laadpaal met pantograaf die op het moment als de bus er onder staat naar beneden op het dak van de bus gaat, kan het opladen beginnen.
- Een tweede optie is een pantograaf op het dak van de bus, deze gaat omhoog en maakt contact met de laadpaal, kan het opladen beginnen.
Overnight charging
Bij overnight charging gaat het om elektrische bussen waarbij ’s nachts in de stelplaats of depot de batterijen worden geladen. Bussen hebben in dit geval veel batterijen aan boord nodig, wat ten koste gaat van het aantal plaatsen voor reizigers. Het is hierbij mogelijk om de batterijen met goedkopere nachtstroom te laden.
Accugrootte
Je hebt daardoor accu nodig. En dat is handig, omdat het in bussen lastig is om veel ruimte vrij te maken voor een grote accu. Een grote accu gaat bovendien ten koste van zit- en staanplaatsen. Daarnaast zijn grote accu’s zwaarder, waardoor de bus een hoger verbruik zal hebben. Bovendien heb je minder problemen qua beperkte actieradius als je gedurende de busrit het voertuig op kunt laden. Daarbij dient echter wel rekening te worden gehouden met de dienstregeling, verbruik van het voertuig, de verwachte inzet van het voertuig in de volgende spits en mogelijke vertragingen. De bus kan immers door allerlei omstandigheden te laat op een bepaalde halte aankomen en daardoor geen tijd meer hebben om op te laden.
Daarom verwacht ik dat je op termijn intelligente oplaadsystemen zult zien. Dergelijke systemen kunnen zelfstandig data analyseren en voorspellingen maken voor een efficiënte laadstrategie. Het systeem bepaalt dus zelf de strategie en ‘besluit’ bijvoorbeeld om voor de spits extra bij te laden.
Opwekking energie
De vraag is echter of elektriciteit wel echt schoon is. Immers, het wordt in veel gevallen opgewerkt in kolencentrales, die allerminst schoon zijn. Op dit moment is elektrisch rijden inderdaad lang niet altijd echt schoon. Maar daar wordt hard aan gewerkt. Je ziet dat steeds meer stroom afkomstig is van schone bronnen zoals windmolenparken en zonneparken.
- Bij het gebruik van bussen uitgerust met dieselmotor, lpg motor, CNG (groengas) of aardgas motor levert dit ter plaatse een uitstoot op van fijnstof, Stikstofoxiden (NOx), Zwaveloxiden (SOx) en Koolstofdioxide (CO2).
- Bij gebruik van aardgas motor levert dit ook bodemdaling en aardbevingen op. [7]
- Bij het gebruik van bussen uitgerust met batterijen of brandstofcel voor elektrisch rijden levert dit ter plaatse geen uitstoot van fijnstof, NOx, SOx en CO2, zoals opgewerkte elektriciteit van kolencentrales.
Fabrikanten
Kosten voertuigen
Laadsystemen, laad mast en pantograaf, inductieplaten
Batterij systemen
Waterstofproductie
Fabriekanten van waterstof
Waterstofmotor
Brandstofcel
Europese emissiestandaard
Brandstofkosten
Deze prijzen zijn een inducatie, hieraan kunnen geen rechten ontleend.
Soort brandstof | Prijs per eenheid | Per 100 km | Prijs per 100 km | Opmerking |
---|---|---|---|---|
Waterstof | € 10.00 per kilogram | 15/20 kg | € 150.00 / € 200.00 | |
Diesel | € 1.249 / € 1.259 per liter | 100 liter | € 124.90 / € 125.90 | |
Aardgas | € 1.05 per kg | 90 kg | € 91.00 / € 95.00 | |
Elektriciteit - dagstroom | € 0.16 / € 0.20 per kWh | 200 kW | € 32.00 / € 40.00 | Dagstroom van 07.00 uur tot 21.00/23.00 uur |
Elektriciteit - nachtstroom | € 0.13 / € 0.18 per kWh | 200 kW | € 26.00 / € 36.00 | Nachtstroom van 21.00/23.00 tot 07.00 en in het weekeind |
Elektriciteit | Elektriciteit opgewekt door zonnecellen | |||
Elektriciteit | Elektriciteit opgewekt door windmolens |
- Zie ook: Nachtstroom
Dubbele montage achterbanden
Projecten
Nederland
Duitsland
Frankrijk
Luxemburg
Zwitserland
Korea
Inzet elektrische bussen
Bedrijf | Merk en Type | Aantal | Serie | Inzet | Opmerking | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||
De Lijn | newA308E | 3 | 5598-5600 | Brugge | Inzet [51] | |
Gépébus Oréos 4X Elektrische versie | 1 | ?? | ||||
newA308E | 1 | ?? | Lommel | Inzet: [52] | ||
MIVB | nog niet bekend | ? | ?? | Brussel | Inzet vanaf 2018: [53] | |
nog niet bekend | ? | ?? | Inzet vanaf 2018: [54] | |||
nog niet bekend | ? | ?? | Inzet vanaf 2018: [55] | |||
TEC | Volvo 7900 elektrisch | 11 | ?? | Namen | Inzet: [56] | |
![]() | ||||||
Arriva, Kopenhagen | BYD K9 | 2 | 8967-?? | Kopenhagen | Proef voor 2 jaar Inzet op Movia lijn 3A |
|
Linkker / Schunk/Heliox | 2 | Kopenhagen | Proef vanaf juni 2016 Inzet op Movia lijn 3A [57] |
|||
![]() | ||||||
In Deutschland entwickelt sich neben der Hybridbustechnologie, auch die Technologie der Batteriebusse, auch Elektrobusse, Akkubusse, oder E-Busse. n einigen Städten sind wenige Busse jeweils unterwegs. | Bei dieser Technik haben die Busse keinen Dieseltank, sondern nur einen reinen Elektromotor. | Info: (de) Technologie der Batteriebusse | ||||
Aachener Straßenbahn und Energieversorgungs-AG (ASEAG) | Mercedes-Benz Citaro electric | 1 | 310 | Aachen | Omgebouwd uit Mercedes-Benz Citaro Hybrid-Version Inzet testbedrijf op lijn 43 en 73 [58] |
![]() |
Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) | Solaris Urbino 12 electric | 4 | 1585-1588 | Berlijn | Inzet op lijn 204, op maandag t/m zaterdag van 6.00 uur tot 21.00 uur. [59] | ![]() |
Braunschweiger Verkehrs-GmbH | Solaris Urbino 12 electric | 1 | 1401 | Braunschweig | Inzet op Ringlijn M19 | ![]() |
Solaris Urbino 18 electric | 4 | ?? | Braunschweig | Inzet op Ringlijn M19 | ![]() | |
Dresdner Verkehrsbetriebe (DVB) | Göppel Hybrid-Version | 1 | ?? | Dresden | Samen met Fraunhofer-Institut omgebouwd tot Electric-Version Inzet op lijn 61 Löbtau - Gruna |
|
Solaris Urbino 12 electric | 1 | ?? | Dresden | Inzet op lijn 79 Mickten – Übigau [60] | ||
Magdeburger Verkehrbetriebe GmbH & Co. KG (MVB) | Sileo S12 | 1 | Magdeburg | Inzet testbedrijf: lijn 73 (1 en 2 juli 2015) [61] | ||
Stadtwerke Osnabrück AG | BredaMenarini ZEUS M 200 E | 1 | 170 | Osnabrück | ![]() | |
Gépébus Oréos 4X | ? | Osnabrück | ||||
Stadtwerke Oberhausen (STOAG) | Solaris Urbino 12 electric | 2 | 717-718 | Oberhausen | Inzet op de gekoppelde lijnen 966 en 962 | ![]() |
Kreisverkehrsgesellschaft in Pinneberg mbH (KViP) | Eurabus 600 (GuangDong) | 1 | Kreis Pinneberg | Inzet | ||
SWB Bus und Bahn | Sileo S12 | 6 | 1501-1506 | Bonn | Inzet: 607 [62] [63] | ![]() |
Hamburger Hochbahn (HHA) | ||||||
Siemens / Rampini NBA 85 elektrisch | 1 | ?? | Hamburg | Inzet op lijn 48 | ||
Solaris Urbino 18,75 electric | 2 | Hamburg | Inzet op lijn 109 | |||
Volvo 7900 elektrisch | 3 | 1491-1493 | Hamburg | Inzet op lijn 109 | ||
Verkehrsbetriebe Hamburg-Holstein (VHH) | Van Hool ExquiCity elektrisch 18 meter | 2 | ?? | Hamburg | Inzet na juli 2016 op Metrobuslinie 3 [64] | |
Kölner Verkehrs-Betriebe (KVB), Keulen | VDL Citea SLFA 180 (Elektrisch) | 8 | 6001-6008 | Keulen | Testbedrijf vanaf 2015 op lijn 133 [65] Inzet vanaf december 2016 op lijn 133 |
![]() |
Rheinbahn AG | Solaris Urbino 12 electric | 2 | 9071-9072 | Düsseldorf | Inzet ringlijn 778 / 779 [66] [67] | |
Rhein-Neckar-Verkehr (RNV) | Hess, Hess Swisstrolley | ? | ?? | Mannheim | Inzet lijn 63 [68] | |
Stadtwerke Münster | VDL Citea SLF 120/Electric | 5 | 1560-1564 | Münster | Projekt ZeEUS [69] Ingzet op lijn 14 [70] [71] [72] |
|
Münchner Verkehrsgesellschaft (MVG) | Ebusco | 1 | München | Inzet testbedrijf vanaf midden 2016 op lijn 100 [73] [74] | ||
Stadtwerke München (SWM) | Ebusco | 1 | München | Inzet testbedrijf vanaf midden 2016 op lijn 100 [75] | ||
ÜSTRA Hannoversche Verkehrsbetriebe | Solaris Urbino 12 electric | 3 | 9601-9603 | Hannover | Inzet lijn 100 en 200 [76] [77] [78] [79] (testresultaat [80]) | |
![]() | ||||||
Arriva Shires & Essex | Wright StreetLite EV | 8 | ?? | Milton Keynes | Inzet lijn 7 [81] | |
London General | BYD K9E | 2 | ?? | Londen | Inzet op lijn 507 | ![]() |
Metroline | BYD Ebus | 5 | BYD1471-BYD1475 | Dubbeldeks Inzet op lijn 98 [82] |
![]() | |
Go Ahead | Enviro200/BYD | 51 | Inzet op lijn 507 en 521 | |||
Irizar i2e | 2 | EI1-EI2 | ||||
Tower Transit | Alexander Dennis Enviro400 VE | dubbeldeks Inzet op lijn 69 |
||||
![]() | ||||||
Helsingin seudun liikenne (HSL/HRT) | Ebusco 1.0 electric | 1 | 3001 | Helsinki | ![]() | |
![]() | ||||||
TCL | Gépébus Oréos 55 | 21 | 3501-3521 | Lyon | ![]() | |
Transdev | Gruau Microbus Elektrische versie | 5 | 10-14 | Bayonne | ||
Gépébus Oréos 4X Elektrische versie | ? | ?? | Coulommiers | |||
Fil Blue | Gruau Microbus Elektrische versie | 4 | 201-204 | Indre-et-Loire | ||
Keolis Bordeaux | Gruau Microbus Elektrische versie | 3 | 1355-1357 | Bordeaux | ||
Régie des Transports de Marseille (RTM) | Irizars i2e electric | 6 | Marseille | Inzet: [83] | ||
Réseau de bus de l'agglomération de Mulhouse | Gruau Microbus Elektrische versie | 2 | ?? | Mulhouse | ![]() | |
Keolis Orléans Val de Loire | Gépébus Oréos 2X Elektrische versie | 8 | 101-108 | Orléans | ![]() | |
RATP | Gruau Microbus Elektrische versie | 7 | 761-767 | Parijs | ||
Gépébus Oréos 2X Elektrische versie | 4 | 801-804 | (lijn 518 Traverse Batignolles-Bichat) | |||
Gépébus Oréos 55 | 2 | 1315-1316 | ||||
Gépébus Oréos 55 Elektrische versie | 10 | 1303-1304, 1306-1313 | ||||
BlueBUS Elektrische versie - 12 meter | 30 óptie: 70/80 |
Inzet lijn 341 (Charles de Gaulle Étoile-Porte de Clignancourt) Bron: [84] |
||||
![]() | ||||||
Azienda Consorziale Trasporti (ACT) | Autodromo Alé HY | 12 | 1518-1522 1557-1563 |
Reggio Emilia | ||
Azienda Mobilità e Trasporti (AMT) | Autodromo Alé EL | 3 | 5101-5103 | Genua | ||
Azienda Padova Servizi (APS) | Autodromo Alé HY | 2 | 220-221 | Padua | ![]() | |
Gruppo Torinese Trasporti (GTT) | ? | Turijn | ||||
![]() | ||||||
Sales-Lentz | Gruau Microbus Elektrische versie | 2 | SL3365-SL3366 | Luxemburg | ![]() | |
![]() | ||||||
CAM | Van Hool A330 electric | ? | ?? | Monaco | ![]() | |
![]() | ||||||
WEpod | Ligier EZ-10 Easy Mile | 2 | Universiteit Wageningen [85] | Zelfrijdende shuttlebusjes tussen Universiteit Wageningen en station Ede-Wageningen |
![]() | |
2 | Appelscha [86] | Zelfrijdende shuttlebusjes tussen het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer en de Wester Es |
![]() | |||
Arriva | ||||||
BYD K9 | 6 | 3001-3006 | Schiermonnikoog | |||
Rošero First | 3 | 6050-6052 | Stadsdienst 's-Hertogenbosch | Inzet; Lijn 10 's-Hertogenbosch, Centraal Station - Centrum [87] | ||
Volvo 7700 | 1 | 6666 [88] | Inzet Transferiumlijn 80 [89] [90] [91] | ![]() | ||
VDL Citea SLF 120/Electric | 3 Optie 7 |
9501-9503 | Inzet Transferiumlijn 60 en 70 [92][93] [94] | |||
1 | ? | Inzet Transferiumlijn 80 [95] | ||||
VDL Citea LLE 99/Electric | Limburg | Inzet Venlo | ||||
VDL Citea SLE 120/Electric | Inzet Maastricht | |||||
Connexxion | ParkShuttle II | 6 | 1-6 | Rotterdam | Zelfrijdende shuttlebusjes Kralingse Zoom naar bedrijvenpark Rivium in Capelle aan den IJssel |
![]() |
Gemeentelijk Vervoerbedrijf Utrecht (GVU) | Cacciamali Elfo | 1 | 3143 | Utrecht | Inzet op lijn 2 ex AMT Genova E102, afgevoerd [96] |
|
Hermes | VDL Citea SLFA 180 (Elektrisch) | 43 | ?? | Eindhoven (SRE) | ||
Qbuzz | 2 | ?? | Groningen | Inzet najaar 2016 Groningen stadt en Groningen - Groningen Airport Eelde | ||
RET | BredaMenarinibus Zeus | 1 | ? | Rotterdam | Reed alleen op lijn 60 Buiten dienst |
![]() |
Schiphol | ParkingHopper | 4 | Luchthaven Schiphol P3 | Zelfrijdende shuttlebusjes Buiten dienst |
![]() | |
BYD K9 | 35 | ?? | Luchthaven Schiphol | tussen de B-pier terminal en de vliegtuigen | ![]() | |
Stadsvervoer Dordrecht (SVD) | Spijkstaal Ecobus E32 | 1 | 12 | Dordrecht | ||
Syntus | 2 | Mijdrecht | Buurtbussen vanaf december 2016 [97] |
|||
2 | Amersfoort | vanaf december 2016 | ||||
Taxi Centrale Renesse (TCR) | Spijkstaal Ecobus E32 | 1 | 48 | Transferiumlijnen Renesse | Voormalig SVD 12 Buiten dienst |
Foto; [98] |
Rošero First | 1 | 541 | Voormalig U-OV (Qbuzz) | |||
U-OV/Qbuzz | Optare Solo EV | 3 | 4301-4303 | Utrecht | Inzet op lijn 2 | |
Veolia | VDL Citea SLF 120/Electric | 1 | 121 | Limburg | Demostratievoertuig Maastricht Inzet op lijn 4 |
|
![]() | ||||||
LINZ AG | Van Hool ExquiCity elektrisch 24 meter | 20 | Linz | Inzet op lijnen 41, 43, 45 en 46 levering tussen 2017 en 2019 [99] [100] |
||
Wiener Stadtwerke | Siemens / Rampini NBA 85 elektrisch | 12 | 8301-8312 | Wien | Inzet op lijnen 2A en 3A | |
![]() | ||||||
Miejskie Zakłady Autobusowe Sp. z o.o. (MZA) | Solaris Urbino 12 electric | 10 | 1901-1910 | Warschau | Inzet | ![]() |
![]() | ||||||
Motaş | Sileo S24 | 1 | ?? | Malatya | Inzet: [101] | |
![]() | ||||||
![]() | ||||||
Dopravného podniku mesta Košice (DPMK) | SOR EBN 10.5 | 5 | 6801-6805 | Košice | Inzet op lijnen 32, 22 en 30 | |
![]() | ||||||
Dopravní podnik města Brna (DPMB) | Siemens / Rampini NBA 85 elektrisch | 3 | Brno [102] | Demo Siemens/Wiener Stadtwerke 8311 Test tot januari 2014 |
![]() | |
SOR EBN 10.5 | 1 | Inzet | ||||
AMZ CitySmile 10 E | 1 | Inzet zonder passagiers | ||||
SKD Stratos LE 30 E | 1 | Inzet | ||||
Škoda Perun | 1 | Inzet | ||||
ostravský dopravní podnik (OPD) | SOR EBN 10.5 | 4 | 5001-5004 | Ostravě | Prototype: 5001, Inzet ? | ![]() |
Siemens / Rampini NBA 85 elektrisch | Pardubice | Demo Siemens/Wiener Stadtwerke 8311 | ||||
Dopravní podnik hlavního města Prahy (DPP) | Siemens / Rampini NBA 85 elektrisch | Praag | Demo Siemens/Wiener Stadtwerke 8311 | ![]() | ||
SOR EBN 10.5 | 1 | Bus van Ostrava | ![]() | |||
![]() | ||||||
![]() | ||||||
Göteborgs Spårvägar AB | ||||||
Volvo 7900 elektrisch | 3 | Göteborg | Inzet op lijn 55 [103] | |||
Volvo 7900 elektrisch | 7 | 828-832 | Göteborg | Inzet op lijn 55 | ![]() | |
Storstockholms Lokaltrafik (SL) Keolis (busmaatschappij) |
Volvo 7900 elektrisch | 8 | ?? | Stockholm | Inzet op lijn 73 [104] | |
Västerås Lokaltrafik AB | Solaris Urbino 12 electric | 1 | 200 | Västerås | Inzet lijn 6 [105] | |
![]() | ||||||
PostAuto Schweiz AG | Navya | 2 | Sion | Zelfrijdende shuttlebusjes [106] | ||
Ebusco 2.1 HV electric | 1 | ?? | Obwalden en Bern | Inzet; vanaf januari 2017 [107] | ||
1 | ?? | |||||
Transports Publics Genevois (TPG) | Hess, Hess Swisstrolley (Prototype) | 1 | 1397 | Genève | Projekt TOSA [108] [109] [110] [111] | ![]() |
Inzet waterstof/elektrische bussen
Bedrijf | Merk en Type | Aantal | Serie | Inzet | Opmerking | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||
De Lijn | Van Hool newA330FC | 1 | 1199 | Inzet: | ||
3 | Inzet [112] | |||||
5 | 5601-5605 | Inzet ten noorden van Antwerpen [113] brandstofcel van het type Ballard |
||||
![]() | ||||||
Stadtwerke Münster | 2 | Münster | Projekt ZeEUS [114] Ingzet: [115] |
|||
![]() | ||||||
HyMove | Berkhof Ambassador | 1 | 8197 (ex Connexxion) |
Arnhem | Reed zonder passagiers tussen 2010 en 2013. brandstofcel van het type HyMove |
![]() |
Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam (GVB) | Mercedes-Benz Citaro BZH | 3 | 001-003 | Amsterdam | Inzet tussen 14 december 2003 en 12 januari 2008 op lijn 32, 35 en 38. brandstofcellen van het type PEM FC |
|
Philias | 2 | 007-008 | Inzet tussen 2012 tot en met eind 2014 op lijn 22 | |||
RET | Van Hool newA330FC waterstof 13 meter | 2 | ?? | Rotterdam | Inzet na midden 2016. [116] brandstofcel van het type Ballard |
|
Syntus | Solbus Solcity SM12 FC / HyMove [117] | 1 | 5500 | Apeldoorn | Inzet: Apeldoorn lijn 2 en later een keer per dag lijn 92/32 Apeldoorn - Arnhem Syntus gaat de bus gedurende twee jaar gebruiken. [118] brandstofcel van het type HyMove |
|
Qbuzz [119] | Van Hool newA330FC waterstof 13 meter | 2 | ?? | Groningen | Inzet vanaf april 2017 mogelijk op lijn 140 [120] brandstofcel van het type Ballard |
|
![]() | ||||||
Ruter A/S | Van Hool newA330FC waterstof 13 meter | 5 | ?? | Oslo | Inzet op lijnen brandstofcel van het type Ballard |
Zie ook
- Waterstofbus
- (de) Batteriebus, Duitstalige Wikipedia artikel.
- Elektrische bus, Wikipedia artikel.
- trolleybus, een bus die van spanning voorzien wordt door een bovenleiding, analoog aan die van een elektrische tram.
- parkShuttle, een elektrische people mover systeem
- brandstofcelbus, een bus die via een brandstofcel op het dak van de bus van elektrische stroom wordt voorzien.
- hybride bussen, bijvoorbeeld de fluisterbus
- volledig elektrische bussen, bijvoorbeeld de BYD K9 bus
- smartemobility.nl [121]
- ↑ Green deal overeenkomst
- ↑ Nederlands OV stapt over op 100 procent uitstootvrije bussen
- ↑ Dijksma wil Europees garantiefonds voor elektrische bussen
- ↑ Garantiefonds niet de enige stimulans voor meer elektrische bussen
- ↑ Rapport 'Vernieuwing openbaar vervoer per bus. Beleidsevaluatie pilotprojecten'
- ↑ Concessie duurzaam busvervoer mag langer duren
- ↑ ‘Opportunity charging wordt voornaamste oplaadmethode voor OV’
- ↑ (en) [http://heliox.nl/automotive Heliox charging urban life]
- ↑ Busfabrikanten lanceren laad-standaard
- ↑ Consortium biedt opladen aan met pantograaf
- ↑ Open laadprotocol elektrische bussen Europese fabrikanten
- ↑ (en) Schunk Smart Charging
- ↑ (en) Chinese BYD company to open auto assembly plant in Bulgaria
- ↑ (de) Iveco Bus ist Umwelt-Primus
- ↑ Transport Yorkshire Preservation Group website voor WYPTE 1705
- ↑ (de) Škoda HP (High Power) Perun
- ↑ Eerste zero emissie-waterstofbus in het ov is een feit
- ↑ Van Hool mag 21 brandstofcelbussen bouwen
- ↑ Van Hool onthult Exquicity op batterijen
- ↑ Volvo gaat volledig inzetten op elektrische en hybride OV-bussen
- ↑ ‘Opportunity charging wordt voornaamste oplaadmethode voor OV’
- ↑ (en) http://heliox.nl/automotive Heliox charging urban life
- ↑ (en) Large-capacity, flash-charging, battery-powered pilot bus takes to the street
- ↑ Elektrische bus maakt steeds slimmer gebruik van energiebesparing
- ↑ Categorie:Stadsdienst 's-Hertogenbosch
- ↑ (en) Heliox charging urban life
- ↑ (de) Neues E-Bus Terminal
- ↑ (en) Schunk Smart Charging
- ↑ Categorie:Stadsdienst 's-Hertogenbosch
- ↑ (de) Eine schwierige Linie für das Primove-System
- ↑ Elektrische bussen in Brugge
- ↑ (de) ŠKODA PERUN HE BATTERY BUS
- ↑ Alstom lanceert nieuwe ondergrondse laadinfrastructuur voor tram en bus
- ↑ (de) Superkondensator
- ↑ Nickel-Hydrogen spacecraft battery handling and storage practice
- ↑ Nickel-Hydrogen Batteries
- ↑ "LiFePO4: A Novel Cathode Material for Rechargeable Batteries", A.K. Padhi, K.S. Nanjundaswamy, J.B. Goodenough, Electrochimical Society Meeting Abstracts, 96-1, May, 1996, pp 73
- ↑ (en) interstatetraveler.us
- ↑ (en) fuelcellsworks.com
- ↑ Durability of solid oxide electrolysis cells for hydrogen production
- ↑ Development of solar-powered thermochemical production of hydrogen from water
- ↑ HyMove BV
- ↑ Persuitnodiging: Nieuwe waterstofbus met brandstofcelsysteem van HyMove B.V.
- ↑ (de) Wasserstoffbusse als Stromfresser
- ↑ Enige openbare waterstof-station in Nederland van start
- ↑ Dieselprijs Nederland
- ↑ Schunk Smart Charging
- ↑ (de) Auslieferung VDL Citea SLFA-180 Electric KVB
- ↑ adres: Friedrich-Karl-Straße 261, 50735 Köln
- ↑ (de) Nächster Meilenstein erreicht: VDL übergibt ersten E-Bus an KVB
- ↑ Elektrische bussen in Brugge
- ↑ (en) Taking the PRIMOVE concept on the road
- ↑ MIVB koopt voor het eerst elektrische bussen aan
- ↑ MIVB koopt voor het eerst elektrische bussen aan
- ↑ MIVB koopt voor het eerst elektrische bussen aan
- ↑ Volvo levert 11 elektrische hybride bussen aan stad Namen
- ↑ (en) Copenhagen to test new electric buses
- ↑ (de) Vom Hybrid- zum Elektrobus
- ↑ (de) Die vier neuen Elektrobusse der BVG stehen alle in der Werkstatt - weil das Aufladen der Batterien nicht richtig funktioniert.
- ↑ (de) Elektrobus-Linie 79
- ↑ (de) MVB testet Elektro-Bus
- ↑ (de) Sechs Elektrobusse im Bonner Linieneinsatz
- ↑ (de) Bonn: Trendsetter bei Batteriebussen?
- ↑ (de) Die ersten elektrischen Trambusse von Van Hool fahren in Hamburg
- ↑ Wereldprimeur: VDL Bus & Coach bouwt eerste elektrische gelede bussen voor KVB Keulen
- ↑ (S-Bahnhof Benrath ↔ S-Bahnhof Garath ↔ S-Bahnhof Benrath)
- ↑ (de) 26. September 2014 – Rheinbahn erprobt wieder Batteriebusse
- ↑ (en) 100% e-mobility on demanding city route
- ↑ Projekt Zero Emission Urban Bus System
- ↑ (de) Der E-Bus: auf leisen Sohlen unterwegs
- ↑ (de) Fünf VDL Citea Electric für Stadtwerke Münster
- ↑ (de) VDL ist breit aufgestellt
- ↑ lijn 100 Hauptbahnhof - Ostbahnhof]
- ↑ (de) MVG: Künftig zwei Ebusco Elektrobusse im Einsatz
- ↑ lijn 100 Hauptbahnhof - Ostbahnhof]
- ↑ Ringlinie 100 / 200 (August-Holweg-Platz ↔ Lindener Marktplatz ↔ Glocksee ↔ Königsworther Platz ↔ Vahrenwalder Platz ↔ Lister Platz ↔ Kröpcke ↔ Aegidientorplatz ↔ August-Holweg-Platz)
- ↑ (de) Solaris: Üstra Hannoversche Verkehrsbetriebe startet in die Elektromobilität
- ↑ (de) In Hannover sind 05-04-2016 E-Busse unterwegs
- ↑ pdf folder
- ↑ (de) Testbetrieb von Elektrobussen im Linieneinsatz der üstra
- ↑ (en) Wirelessly charged electric buses set for Milton Keynes
- ↑ (en) First pure electric double deck buses on streets of London
- ↑ (en) SIX IRIZAR I2E ELECTRIC BUSES FOR MARSEILLE
- ↑ (fr) La RATP ouvre sa première ligne de bus 100% électrique
- ↑ Route WEpod wordt stapsgewijs groter
- ↑ Wagentjes Appelscha rijden eind augustus
- ↑ Lijn 10
- ↑ Elektrische bus in brand
- ↑ (laadsysteem in het wegdek)
- ↑ Lijn 80 's-Hertogenbosch, P+R Pettelaarpark - Parade
- ↑ ’s-Hertogenbosch test nieuwe elektrische bus
- ↑ (laadsysteem met laadpaal)
- ↑ Lijn 70 's-Hertogenbosch, P+R De Vliert - Sint Josephstraat
- ↑ Den Bosch voert in fases elf elektrische bussen in
- ↑ (laadsysteem in het wegdek)
- ↑ Utrecht elektrisch: Zet de Proov e-bus in op lijn 2
- ↑ Mijdrecht krijgt eerste elektrische buurtbus
- ↑ TCR 48
- ↑ Linz krijgt 20 elektrische Van Hool Exqui-City’s.
- ↑ (de) Van Hool baut 20 elektrische Exqui.City für Linz
- ↑ (de) Bald Doppelgelenkbus aus Salzgitter
- ↑ (en) CIVITAS FORUM 2015 8th October 2015 Ljubljana, Slovenia
- ↑ (de) Elektromobilität auf Schwedisch
- ↑ Hybride elektrische bus in 6 minuten opgeladen
- ↑ pdf file AB Västerås Lokaltrafik
- ↑ (de) Schweiz: Autonome Busse ohne Lenkrad
- ↑ (de) POSTAUTO STARTS AN ELECTRIC BUS PROJECT IN SWITZERLAND WITH EBUSCO
- ↑ TOSA betekend: Trolleybus Optimisation Système Alimentation ‚Trolleybus Optimierungssystem Stromversorgung
- ↑ (fr) http://www.tosa2013.com/wp-content/uploads/2014/03/communique_presse_tosa.pdf
- ↑ (fr) http://www.tosa2013.com/#/tosa2013
- ↑ (en) Large-capacity, flash-charging, battery-powered pilot bus takes to the street
- ↑ (de) Van Hool baut Wasserstoff -Busse für Europa
- ↑ De vijf waterstofbussen worden ingezet op de lijnen ten noorden van Antwerpen.
- ↑ Projekt Zero Emission Urban Bus System
- ↑ (de) Münster plant Ausbau des elektrischen ÖPNV
- ↑ RET breidt busvloot uit met twee waterstofbussen
- ↑ (de) Solbus Solcity SM12 Elektrisch
- ↑ Waterstofbus vanaf augustus in Apeldoorn
- ↑ ‘Rijden op waterstof in het OV is kansrijk’
- ↑ Groningen onderzoek waterstof-bus
- ↑ smartemobility.nl