Gebruiker:Spoorjan/zandbak7

Reizen met een chipkaart of e-ticket in de trein in Nederland

• Gebruiker:Spoorjan/zandbak10

Reizen met een chipkaart of e-ticket in de trein in Nederland betreft het gebruik van vervoerbewijzen voor openbaar vervoer per trein over spoorlijnen in Nederland. Alleen op trajecten van Veolia is ook een papieren kaartje zonder chip mogelijk.

Op 82 stations zijn of worden poortjes geplaatst. Ze worden geleidelijk gesloten, waarna men slechts met een geschikte chipkaart met RFID-chip of een papieren ticket met Aztec-code het station in en uit kan.

De chipkaart kan zijn een persoonlijke of anonieme OV-chipkaart of een eenmalige chipkaart.

Vervoerders, kaartautomaten en kaartlezers

NS kaartautomaat en Arriva TVM kaartautomaat in het station Groningen

Het Nederlandse personenvervoer per trein wordt verricht door diverse spoorvervoerders, het meeste door NS Reizigers (kortweg NSR, of in een context waar geen verwarring mogelijk is: NS), en verder door NS International, Arriva, Breng, Connexxion, Syntus, Veolia, NMBS en DB.

Op alle stations in Nederland die door NS bediend worden staan een of meer NS-kaartautomaten met OV-chipkaartfaciliteiten. Op stations van de Noordelijke Nevenlijnen in Friesland, Groningen en Zuid Holland staat de Arriva-kaartautomaat. Op stations die alleen bediend worden door Connexxion, Syntus of Veolia staat sinds sinds 9 juli 2014 de uitgebreidste versie van de NS-kaartautomaat. Op stations die bediend worden door Veolia staat ook een Veolia-automaat zonder OV-chipkaartfaciliteiten. Op enkele stations die ook bediend worden door een buitenlandse vervoerder staat ook een buitenlandse kaartautomaat.

Op bijna ieder Nederlands station op een Arrivalijn, en ook op de Duitse stations Weener en Leer staan OV-chipkaartlezers van Arriva. Dit maakt het mogelijk om op dit traject op saldo te reizen met de OV-chipkaart, zie ook Arriva-vervoerbewijzen Groningen-Leer. Er staan ook NS-kaartlezers op het station dat alleen bediend wordt door de NMBS (Eijsden), de stations die alleen bediend worden door Duitse treinen (Enschede De Eschmarke, Glanerbrug en Eygelshoven Markt) en de stations die alleen bediend worden door Veolia en Duitse treinen (Heerlen de Kissel en Landgraaf). Van en naar deze stations kan men dus ook met de OV-chipkaart reizen. Arriva en Breng hebben gemeenschappelijke kaartlezers (met vermelding van beide vervoerders). Met betrekking tot treinreizen binnen Nederland hebben ook NS, NMBS en DB gemeenschappelijke kaartlezers. Voor tarieven en alles over in- en uitchecken kunnen Arriva en Breng daardoor beschouwd worden als dezelfde vervoerder en NS, NMBS en DB ook. Voor NS International betreft dit de Nederlandse trajecten van de ICE, de Intercity's naar Brussel en Berlijn, met dien verstande dat bij de ICE en Intercity direct eventueel een toeslag verschuldigd is.

Bij grensoverschrijdende treinreizen is het (behoudens de genoemde uitzondering) niet mogelijk om met de OV-chipkaart in- en uit te checken, omdat op stations buiten Nederland geen OV-chipkaartapparatuur staat. In dat geval dient een internationaal vervoerbewijs voor de gehele reis te worden gekocht. Afhankelijk van het abonnement dat op de OV-chipkaart staat kan dit een kaartje met korting of vrij reizen voor het Nederlandse traject zijn. Op het gehele traject (inclusief aansluitende binnenlandse treinen) hoeft dan niet in- en uitgecheckt te worden. De conducteur kan het abonnement dat op de OV-chipkaart staat wel op geldigheid controleren.

Om bij de NS zonder abonnement reizen op saldo mogelijk te maken is het product "Reizen op Saldo" (RoS) nodig. Dit kan men gratis bij een NS-kaartautomaat op de kaart laden. Als men bij zo'n automaat saldo laadt er er staat nog geen "Reizen op Saldo" op de kaart dan wordt automatisch ook "Reizen op Saldo 2e klas" op de kaart geladen.

Tarieven

Tariefeenheden

Er is een landelijk systeem van tariefafstanden uitgedrukt in tariefeenheden (t.e. of TE). Het aantal is steeds een geheel getal, dat ongeveer overeenkomt met de afstand in kilometers, maar niet noodzakelijk de op hele kilometers afgeronde echte afstand; kortweg wordt bij het bespreken van tarieven soms toch van kilometers gesproken. Net als bij echte afstanden is de tariefafstand van een traject gelijk aan de som van de tariefafstanden van deeltrajecten.

Om de tariefsafstand voor de vier routes tussen Rotterdam CS en Amsterdam CS gelijk te houden geldt bijvoorbeeld:

• Breukelen - Woerden: tariefafstand is 6 meer dan de afstand in km
• Schiphol - Amsterdam Lelylaan: tariefafstand is 3 meer dan de afstand in km
• Nog meer extra tariefeenheden worden gerekend bij de HSL-Zuid, de tariefafstanden zijn gelijk aan die van de gewone route. Daarnaast is ook nog een toeslag verschuldigd.

De route via Haarlem en Leiden was de langste route en de historische hoofdroute. De spoorwegen waren niet bereid de afstand te berekenen via de Gouda route, die door langeafstandreizigers weinig wordt gebruikt. Later is de Schiphollijn de hoofdroute geworden, waar de extra drie tariefeenheden worden gebruikt als reizigersbijdrage voor de aanlegkosten van de Schiphollijn.

De tariefafstand van Lelystad naar Zwolle over de Hanzelijn wordt 57, langer dan het aantal kilometer om de tariefstand van Weesp naar Zwolle over de Hanzelijn gelijk te maken aan de al geldende tariefafstand via Amersfoort: 97. De tariefafstand van Kampen Zuid naar Zwolle wordt daarbij 15. De tariefafstand van Kampen naar Zwolle wordt hieraan gelijk gemaakt, d.w.z. verhoogd van 13 naar 15.

Stations die dichtbij elkaar liggen in een grote stad worden vaak als één tariefpunt beschouwd (zie ook zones bij treintarifering). Bij het Nederlandse spoornet gaat het om de volgende stations:

• Alkmaar (Noord)
• Almere Centrum, Almere Muziekwijk
• Amsterdam Zuid, Amsterdam RAI
• Bovenkarspel-Grootebroek, Bovenkarspel Flora
• Delft (Zuid)
• Den Haag (Centraal, HS, NOI)
• Den Helder (Zuid)
• Dordrecht (Zuid)
• Eindhoven (Beukenlaan)
• Haarlem (Spaarnwoude)
• Heerenveen (IJsstadion)
• Helmond, Helmond Brouwhuis, Helmond 't Hout
• 's-Hertogenbosch (Oost)
• Hilversum, Hilversum Noord, Hilversum Sportpark
• Hoek van Holland (Haven, Strand)
• Hoorn (Kersenboogerd)
• Houten (Castellum)
• Leiden (Centraal, Lammenschans)
• Maassluis (West)
• Maastricht (Randwyck)
• Nijmegen, Nijmegen Lent
• Oss (West)
• Purmerend (Overwhere)
• Rotterdam (Centraal, Blaak)
• Rotterdam (Zuid, Stadion)
• Rotterdam Alexander, Capelle-Schollevaar
• Santpoort Noord, Driehuis
• Schiedam (Centrum, Nieuwland)
• Soest, Soest Zuid, Soestdijk
• Tilburg (Universiteit)
• Veenendaal (Centrum, West)
• Vlaardingen (West, Centrum, Oost)
• Vlissingen (Souburg)
• Waddinxveen (Noord)
• Zoetermeer (Oost)

Het volle tarief voor een losse reis hiertussen is het basis-/minimumtarief van de betreffende vervoerder/regio. Bij uitchecken op hetzelfde station als waar men ingecheckt heeft geldt niet dit tarief voor nul tariefeenheden: binnen één uur is het gratis (passage-recht), bij later uitchecken kan het juist veel duurder zijn dan nul tariefeenheden, men is dan namelijk het instaptarief kwijt.

Bij een reis met op deeltrajecten verschillende tarieven bepaalt het totale aantal tariefeenheden niet eenduidig de totale prijs van de reis (hoewel de reisplanners dit totale aantal wel opgeven).

Bij een (deel)reis met een bepaalde vervoerder (met vertrek- en aankomststation bepaald door in- en uitchecken bij die vervoerder, of bepaald bij aanschaf vooraf van een vervoerbewijs voor een traject) wordt voor de berekening van de prijs uitgegaan van de in tariefeenheden kortste route verzorgd door de betreffende vervoerder, hoewel soms een langere route ook is toegestaan (zie verderop).

Voor zover op grenstrajecten de tariefafstand voor het SCIC-NRT-tarief hoger is dan die voor het Grensabonnement geeft de tariefeenhedenkaart de tariefafstand voor het Grensabonnement weer.

Tariefsysteem

De reguliere prijs van een treinreis zonder onderbrekingen langer dan 35 minuten, zonder abonnement, is de som van het basistarief bij de eerste vervoerder, en de prijzen van de tariefeenheden. De prijs van een tariefeenheid is afhankelijk van het rangnummer binnen de hele reis, en de vervoerder/regio. Zo kost bijvoorbeeld de 108e tariefeenheid bij de Vechtdallijnen 11 cent. Vanaf de 251e zijn tariefeenheden bij alle vervoerders gratis. Ook een reis zonder omwegen kan flink langer zijn. Zo is Vlissingen - Groningen 382 tariefeenheden, en Vlissingen - Nieuweschans 429.

Sinds 2014 (deels april, deels juni) geldt dit vervoerderoverstijgende systeem. Het betreft grotendeels langeafstandskorting: behoudens eventuele schommelingen door ronde bedragen is de prijs van een tariefeenheid per vervoerder een dalende functie van het rangnummer; dit wordt wel aangeduid met de term afstandsdegressie. Het systeem heeft echter ook effecten op korte afstanden: een korte reis waarbij de eerste vervoerder een laag basistarief hanteert en bij de tweede het basistarief hoger is, maar de 1e t/m 8e t.e. gratis, is relatief goedkoop, soms goedkoper dan een reis bestaande uit alleen het tweede deel van de genoemde reis.

Er worden afhankelijk van de vervoerder en de lijn de volgende tariefsystemen gehanteerd:.

• NS-tarief: er is een minimumtarief van € 2,10 voor de eerste 8 tariefeenheden; voor de rest is het tarief degressief; het tarief als functie van het aantal tariefeenheden wordt gegeven in de vorm van een tabel; de prijzen zijn veelvouden van € 0,10. Zie onder.
• Arriva-tarief op de Noordelijke Nevenlijnen: er is een minimumtarief van € 2,20 voor de eerste 8 tariefeenheden; de prijzen zijn veelvouden van € 0,10; het tarief is een functie van het aantal tariefeenheden, ongeveer gelijk aan dat van NS.
• Arriva-tarief buiten de Noordelijke Nevenlijnen, Syntus-tarief: degressief schijventarief, plus het landelijke basistarief (opstaptarief) van € 0,87. In deze categorie vallen de laagste prijzen: van Sliedrecht naar Hardinxveld Blauwe Zoom voor € 1,04, en op drie trajecten € 1,05 (alle vier één tariefeenheid).
• een tariefsysteem als hierboven, maar met een minimum van een bepaald aantal tariefeenheden. Er is dus een hoger basistarief, en een 1e schijf van 0% (in zoverre is het schijventarief niet degressief):
  • het Veolia-tarief: er is een minimum van 6 tariefeenheden (het basistarief is € 0,87 plus 6 maal het tarief in de volgende schijf, dit is in totaal € 1,93 of € 1,96).
  • het Connexxion-tarief, met een minimum van 8 tariefeenheden (het basistarief is € 2,30, dit is € 1,05 plus 8 maal het tarief in de volgende schijf), daarboven € 0,156 per tariefeenheid.

De prijzen van reizen zonder omwegen zijn grotendeels in de reisplanner te zien. Zo niet dan kan men soms wel op "Koop kaartje" klikken en zo toch de prijs zien. De site 9292.nl geeft meer tariefinformatie dan ns.nl, namelijk ook bij 40% korting een specificatie naar vervoerder. Voor zover vervoerders het tariefsysteem niet hebben gepubliceerd is dit voor een groot deel door geïnteresseerden gereconstrueerd.

Bij reizen met een OV-chipkaart zijn er naast de mogelijkheid om tegen vol tarief te reizen landelijke treinabonnementen waarbij men, vaak afhankelijk van de tijd en de dag, met korting kan reizen. Verder zijn er enkele regionale kortingproducten die minder kosten dan Dal Voordeel en hoogstens 40% korting bieden, maar soms ook in de middagspits en/of ook in de bus. Ook zijn er enkele duurdere regionale Dal Vrij en Altijd Vrij producten.

Voor senioren is er geen algemene korting bij de trein; wel zijn er kortingen en extra voordelen bij bepaalde abonnementen (zie verderop).

Een reguliere dagkaart is alleen geldig bij NS. Dit geldt soms ook bij een speciaal actiekaartje.

Voor de 1e klas (indien aanwezig) zijn de tarieven meestal 70% hoger (met 40% korting is het tarief ongeveer gelijk aan vol tarief 2e klas: 2% meer).

Een retour is soms het voordeligst als uitje in de Spoordeelwinkel, zelfs als men geen gebruik maakt van de bijhehorende extra's zoals een lunch.

In sommige gevallen is het voor een binnenlandse reis voordeliger een vervoerbewijs tot de grens te kopen, zie hieronder.

NS-tarieven

Het NS-tarief wordt gegeven door een tabel. Het is bij benadering een schijventarief:

T.e.	Enkele reis vol tarief	Gem. prijs van een t.e. (in centen)	% van max. prijs van een t.e.
0	2,10
		0,0	0
8	2,10
		16,6	100
40	7,40
		15,5	94
80	13,60
		14,5	88
100	16,50
		11,5	69
120	18,80
		7,7	46
150	21,10
		6,4	39
200	24,30
		2,6	15
243	25,40
		0,0	0

Elke tariefeenheid kost 0, 10 of 20 cent: vanaf de 9e 10 of 20 cent per tariefeenheid (hoe hoger het rangnummer hoe vaker 10 cent), vanaf de 119e 0 of 10 cent (hoe hoger het rangnummer hoe vaker 0 cent).

Op Mijn NS kan men in Mijn reishistorie aanklikken Prijsdetails. Bij een overstap worden dan vermeld het aantal Tariefeenheden bij aanvang en het aantal Tariefeenheden bij einde van de NS-rit.

De bedragen met 20% of 40% korting (totaalprijs voor de tariefeenheden 1 t/m n) worden afgerond zodat het ook veelvouden van 10 cent zijn. De kortingprijs voor de tariefeenheden m + 1 t/m n is in totaal de kortingprijs voor de tariefeenheden 1 t/m n, verminderd met de kortingprijs voor de tariefeenheden 1 t/m m.

Elke reis moet tussen 0 uur van een dag en 4 uur de volgende dag plaatsvinden.

Op de Intercity direct diensten Amsterdam - Breda gelden de normale NS-vervoerbewijzen (inclusief die op OV-chipkaart), maar is aanvullend een toeslag verschuldigd.

Tariefoverzicht

De vermelde kilometerprijs in de tabel hieronder is vol tarief in eurocenten voor in ieder geval de 9e t/m de 40e t.e. Veel abonnementen geven korting, waardoor het tarief vaak 60% of 80% hiervan is.

Treinverbinding	Vervoerder	2011	2012	2013	2014	2015	Opmerking
Hoofdrailnet	NS	Volgens tabel
Noordelijke Nevenlijnen	Arriva						Korting met Arriva Dalkortingsproduct, ook in de middagspits
Gouda-Alphen a/d Rijn	NS
Zwolle-Kampen	NS
Zwolle-Emmen	Arriva	Volgens tabel		15,0	16,2		In 2014 eerste klas: 28,2
Zutphen-Apeldoorn	Arriva	Volgens tabel		17,7	17,68		In 2014 eerste klas: 30,06 Korting met Dalkorting Oost-Nederland (ook geldig in de middagspits).
Valleilijn	Connexxion	13,7	14,0	14,3	15,6		Een minimumtarief van € 2,30 geldt voor de eerste 8 km. Daarna geldt het genoemde kilometertarief.
MerwedeLingelijn	Arriva	15,6	16,4	17,0	17,2		Korting met Arriva Dal Korting Zuid-Holland Jaar, niet in de middagspits
Almelo-Mariënberg	Arriva	16,0	16,4	17,9	16,2		In 2014 eerste klas: 28,2 Korting met Dalkorting Oost-Nederland. Per 08-12-2013 van Syntus i.o.v. Connexxion naar Arriva.
Arnhem-Tiel, Arnhem-Winterswijk, Zutphen-Winterswijk	Arriva	16,0	16,4	17,7	17,68		In 2014 eerste klas: 30,06 Korting met Dalkorting Oost-Nederland. Per 08-12-2013 naar Arriva.
Arnhem-Doetinchem	Hermes (productnaam Breng).	16,0	16,4	17,7	17,68		In 2014 eerste klas: 30,06 Korting met Dalkorting Oost-Nederland. Per 08-12-2013 naar Arriva.
Zutphen-Hengelo-Oldenzaal	Syntus	16,0	16,4	17,9	18,1		Korting met Dalkorting Oost-Nederland
Nijmegen-Roermond	Veolia	18,4	18,4	20,0	20,7 ; 17,6		Minimumafstand is 6 km. Korting met Dal Voordeel Limburg (niet in de ochtend en de middagspits).
Maastricht-Kerkrade		19,9	19,9	21,6	22,3 ; 18,1

Veolia beweert "Ritprijs = basistarief (landelijk) + het aantal kilometers x het kilometertarief", maar verzwijgt dat minimaal 6 kilometer in rekening wordt gebracht. De reisplanners van NS en 9292 geven per reis wel het juiste tarief.

Op het traject Arnhem - Arnhem Velperpoort is het prijsverschil tussen beide vervoerders die hier rijden relatief groot: een enkele reis bij NS kost € 2,10 en bij Arriva/Breng € 1,05.

De tarieven per schijf worden uitgedrukt in een percentage van de prijs van de 40e tariefeenheid:

Arriva buiten NN:

• Basistarief € 0,87
• Tariefeenheid 1 t/m 40: 100%
• Tariefeenheid 41 t/m 80: 96,7%
• Tariefeenheid 81 t/m 100: 87%

Syntus:

• Basistarief € 0,87
• Tariefeenheid 1 t/m 40: 100%
• Tariefeenheid 41 t/m 80: 96,8%
• Tariefeenheid 81 t/m 100: 84,7%

Veolia:

• Basistarief € 1,93 of € 1,96
• Tariefeenheid 1 t/m 6: 0%
• Tariefeenheid 7 t/m 40: 100%
• Tariefeenheid 41 t/m 80: 96,8%
• Tariefeenheid 81 t/m 100: 84,7%

NS:

• Basistarief € 2,10
• Tariefeenheden: zie boven

Arriva NN:

• Basistarief € 2,20
• Tariefeenheden: ongeveer als NS

Connexxion:

• Basistarief € 2,30
• Tariefeenheid 1 t/m 8: 0%
• Tariefeenheid 9 t/m 40: 100%
• Tariefeenheid 41 t/m 80: 96,7%
• Tariefeenheid 81 t/m 100: 87%

Alle vervoerders behalve NS en Arriva NN:

• Tariefeenheid 101 t/m 120: 70%
• Tariefeenheid 121 t/m 150: 48%
• Tariefeenheid 151 t/m 200: 40%
• Tariefeenheid 201 t/m 250: 15%
• Daarboven: 0%

De prijs van een reis zonder onderbrekingen langer dan 35 minuten, zonder abonnement, is maximaal ongeveer € 28,60, maar voor een reis zonder omwegen is het maximum ruim € 26, dit is iets minder omdat men dan niet uitsluitend in de duurste regio reist.

Voorbeelden

Van Groningen naar Leerdam kost € 25,16, waarvan € 24,80 voor Groningen - Geldermalsen, de extra prijs van € 0,36 voor Geldermalsen - Leerdam is het prijsverschil tussen het tarief op de MerwedeLingeLIjn voor 219 t.e. (€ 26,21) en 233 t.e. (€ 26,57), en is 15% van 14 maal € 0,17. Van Vlissingen vaar Ede Centrum kost € 24,85, waarvan € 24,80 voor Vlissingen - Ede-Wageningen, de extra prijs van € 0,05 voor Ede Centrum - Ede-Wageningen is het prijsverschil tussen 221 en 223 t.e., dit is de prijs van 2 t.e. met 85% korting, dus 30% van € 0,156. Bij de reis van Vlissingen naar Emmen kost het Arrivadeel van Zwolle naar Emmen niets extra, de prijs is de maximale NS-prijs.

Bij Connexxion is nog net te verifiëren met de reisplanners (die immers alleen voor reizen zonder omwegen de prijs geven) dat de 251e t.e. gratis is: Nsch - Ed - Ltn is 251 t.e., en bij vergelijking met de prijs van Nsch - Ed - Edc (245 t.e.), prijsverschil 12 cent, is te zien dat van de 6 extra t.e. er maar 5 betaald hoeven worden, gegeven dat ze 15% van de volle prijs kosten.

Verbreking langeafstandskorting bij dalurenkorting op een deel van de reis

Bij reizen met de persoonlijke of anonieme OV-chipkaart begint een nieuwe reis (in dit verband ook wel treinketen genoemd) niet alleen als er meer dan 35 minuten verstrijkt tussen uit- en inchecken, maar ook als het kortingpercentage van een landelijke korting verandert (of een regionale korting begint of ophoudt).

Als men bijvoorbeeld eerst incheckt in de daluren en bij een volgende vervoerder in de spits dan heeft men niet alleen (afhankelijk van het abonnement) geen korting meer, of minder korting, maar wordt bovendien uitgegaan van meerdere reizen, zodat men minder voordeel heeft van afstandsdegressie. Dit geldt zelfs als dit veroorzaakt wordt door vertraging bij het eerste deel van de reis. Het wisselen van vervoerder blijft dus in bepaalde gevallen nadelig (de reis is duurder en/of de tijdrestricties van met korting of vrij reizen zijn meer beperkend).

Als een houder van Dal Voordeel of Altijd Voordeel deels in de spits en deels in de daluren incheckt kan de reis nog onvoordeliger zijn dan bij iedere keer in de spits inchecken, want tariefeenheden tegen vol tarief zijn vanaf de 121e goedkoper dan met 40% korting bij een laag rangnummer. (Vergelijk het soms duurder uit zijn als deels met een regionaal reisproduct korting wordt verkregen.) Om de onderbreking van de langeafstandskorting te voorkomen kan men voor de hele reis een andere OV-chipkaart gebruiken, waar geen kortingproduct voor de trein op staat. Bij een reis zonder omwegen kan men ook een eenmalige chipkaart of e-ticket gebruiken. Men mag dan bovendien de reis langer dan 35 minuten onderbreken zonder extra kosten.

Diversen

De prijs van een enkele reis met meerdere vervoerders kan afhangen van de richting. Als de reis bijvoorbeeld bestaat uit 100 t.e. met dure vervoerder A, en vervolgens 100 t.e. met goedkope vervoerder B, dan is dat door de langeafstandskorting minder voordelig dan omgekeerd.

Aan het nieuwe tariefsysteem is gekoppeld de maatregel "kortste route per vervoerder": men mag bij een reisrecht voor een traject slechts per vervoerder een langere route nemen als die sneller is (tegen betaling van de kortste route van die vervoerder), en niet meer met een andere vervoerder reizen dan waarvoor men heeft betaald, ook niet als die sneller is.

Grensoverschrijdende reizen

Voor vervoerbewijzen voor grensoverschrijdende trajecten, inclusief die voor trajecten van/tot de grens (bedoeld voor het geval dat men voor het andere land over een abonnement of dagkaart beschikt), gelden andere tarieven. Er is het SCIC-NRT-tarief, en er zijn tarieven met een globale prijs voor speciale treinen zoals City Night Line en Thalys. Deze tarieven gelden enkel voor de gereserveerde trein, zijn afhankelijk van de beschikbaarheid en zijn niet geïntegreerd met andere tarieven en nationale en internationale kortingskaarten.

Verder zijn er internationale vervoerbewijzen die geldig zijn van/naar alle stations in Nederland: voor de bootverbinding Hoek van Holland - Harwich is het mogelijk aanvullende treinkaarten te krijgen van alle stations in Nederland naar Hoek van Holland voor € 7. Deze tickets worden echter alleen door de veerbootmaatschappij Stena Line verkocht.

Kortingen op het SCIC-NRT-tarief

RailPlus geeft 25% korting op het SCIC-NRT-tarief.

Naar België is er het Superdagretour (maandag tot en met vrijdag na 9 uur, in juli/augustus de gehele dag, met een Belgisch traject van minimaal 21 km; op de route van Roosendaal richting Antwerpen is dit bij een bestemming vanaf Sint-Mariaburg) met 30% korting op het SCIC-NRT-tarief voor het Belgische traject, en het Weekendretour (heenreis op vrijdag, zaterdag of zondag, terugreis op zaterdag of zondag, op bepaalde feestdagen wordt de weekendperiode verlengd met een aantal dagen) met 40% korting op het SCIC-NRT-tarief voor het Belgische traject.

Abonnementhouders kunnen een internationaal vervoerbewijs kopen met korting of vrij reizen op het Nederlandse traject. Bij de kaarten met op werkdagen korting in de daluren geldt de 40% of 100% korting van 9 uur tot 4 uur 's nachts, dus ook in de middagspits; het hele Nederlandse traject moet in deze voordeeluren afgelegd worden (er is geen moment van aanvang dat bepalend is, zoals bij inchecken). Binnenkomst in Nederland moet zodoende na 9 uur, hoewel het tijdstip van het passeren van de grens niet in de gewone dienstregeling staat. Bij vrij reizen in Nederland kan men naar keuze al of niet in- en uitchecken voor de aansluitende binnenlandse treinen; als men dit niet doet gelden de regels als hiervoor, anders geldt dit als een aparte binnenlandse reis met de normale regels.

Altijd Voordeel geeft geen korting in de ochtendspits. Door de genoemde verschillen en het hieronder vermelde kan het bij een korting van 0% en 40% in enkele gevallen toch nog wel voordeliger zijn de reis te splitsen in een binnenlandse reis met in- uitchecken en een buitenlandse reis met een korter Nederlands traject. Zie ook internationale reizen met gebruik van Dal Vrij op het Nederlandse traject.

In Nederland zijn de vervoersbewijzen met vrije reisrechten (dagkaart, Dal Vrij, studentenreisproduct, etc.) geldig tot de grens. In België en andere landen mag vaak met binnenlandse vervoerbewijzen alleen gereisd worden tussen stations in het land. Hierop zijn er echter uitzonderingen:

• Vanuit Duitsland kan met bepaalde Duitse regionale vervoersbewijzen gereisd worden tot het "eerste" station in Nederland (Heerlen, Venlo, Enschede, Nieuweschans). In Heerlen, Venlo en Enschede zijn op het station ook Duitse kaartautomaten aanwezig. Duitse DB-aanbiedingen, zoals het "Schönes Wochenende"-ticket, zijn op het Nederlandse grenstraject alleen geldig tussen het grenspunt en Enschede, resp. Venlo.

De lokaal treindienst Maastricht–Luik-Guillemins wordt alleen door de NMBS geëxploiteerd. Van enkele soorten Belgische binnenlandse vervoerbewijzen is er een speciale versie van/naar Maastricht / Maastricht Randwyck / Eijsden. Maastricht wordt echter niet gelijkgesteld met een Belgisch station, want bij vervoerbewijzen met een vaste prijs van/naar elk Belgisch station zijn de prijzen hoger van/naar Maastricht. De prijzen zijn op de site niet opgenomen in de module "Prijzen vergelijken", ze zijn pas te zien tijdens het bestelproces ("Bereken prijs") na het opgeven van een naam. Belgische "binnenlandse" biljetten zijn in Maastricht te koop bij de Belgische treinconducteur.

Kinderen t/m 11 jaar

Kinderen onder de 4 jaar reizen gratis als ze bij de ouders op schoot kunnen zitten en hebben daardoor geen vervoerbewijs nodig.

Kinderen van 4 t/m 11 jaar kunnen met een Railrunner voor € 2,50 een hele dag in de 2e klas reizen. Een Railrunner kan de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, zonder toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf
• product op een OV-chipkaart, alleen voor de dag zelf
• e-ticket, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst

Bij één korte reis is het normale volle tarief voordeliger (maar een Railrunner is bijna altijd voordeliger dan een eenmalige chipkaart voor een enkele reis). In verband hiemee is het systeem zo ingesteld dat het kind bij zonder meer in- en uitchecken, zelfs met een persoonlijke OV-chipkaart, het volle tarief betaalt (of als er een abonnement op de kaart staat: het daarbij behorende tarief). Het systeem kan zo dus domweg meer dan € 2,50 in rekening brengen, zelfs voor één rit.

Zelfs bij dagelijks reizen is reizen met Railrunners voordeliger dan Altijd Vrij en het Dal Vrij hoofdabonnement.

Het feit dat kinderen zelfstandig met een Railrunner mogen reizen is ook van belang voor een groep van kinderen die te klein zijn om zelfstandig te reizen, want het betekent ook dat per begeleider er geen maximum aantal kinderen geldt.

Voor kinderen van 4 t/m 11 jaar is er ook Kids Vrij, te laden op een persoonlijke OV-chipkaart van het kind. Het mag hiermee gratis meereizen met een volwassene, mits de volwassene beschikt over een geldig vervoerbewijs, en er door of voor het kind in- en uitgecheckt wordt. Bij het inchecken wordt geen instaptarief ingehouden en er hoeft geen saldo op de kaart te staan. Kids vrij is verkrijgbaar als hoofdabonnement voor € 15 per jaar incl. OV-chipkaart, en als gratis bijabonnement van iemand met een abonnement (geen VDU of Kids Vrij, maximaal 3 per abonnement).

Een zelfstandig reizend kind krijgt op een los abonnement (geen bijabonnement voor een gezinslid) geen kinderkorting, en ook niet op een losse reis in de 1e klas.

De Railrunner en Kids Vrij zijn ook geldig op het Nederlandse deel van internationale treinreizen.

Het plan is dat vanaf voorjaar 2015 meereizen voor deze leeftijdsgroep altijd gratis is. Het komt erop neer dat Kids Vrij dan altijd gratis is, en eventueel ook dat er geen maximum meer is aan het aantal kinderen per begeleider. Ook lijkt het erop dat bij de begeleider geen instaptarief meer wordt ingehouden.

Reisproducten alleen op de OV-chipkaart

Onder meer een abonnement op de OV-chipkaart wordt een reisproduct genoemd. Regionale spoorvervoerders hebben vaak ook eigen reisproducten. Veel NS-producten zijn bij alle spoorvervoerders geldig; voor zover men niet vrij reist worden wel vaak verschillende tarieven gehanteerd.

Oude NS-abonnementen

De oude NS-abonnementen zullen op twee na verdwijnen. In- en uitchecken is bij een aantal van de oudere abonnementen niet mogelijk. Dit zijn hierdoor (de enige) abonnementen waarbij (net als bij de papieren enkele reis/retour) het spoorwegnet als één geheel wordt gezien; bij de overige abonnementen moet (vooralsnog) per vervoerder in- en uitgecheckt worden.

Oude abonnementen, nog wel verkrijgbaar

• OV-Jaarabonnement (als product op de OV-chipkaart) In- en uitchecken hoeft (en kan) (nog) niet bij NS, moet wel bij bijna alle andere vervoerders.

Oud abonnement, alleen nog verlengbaar

• Voordeelurenabonnement - In- en uitchecken is sinds 9 juli 2014 verplicht. Bij het voordeelurenabonnement wordt het oude voordeelurenconcept toegepast, waarbij er een ochtendspits is vanaf aanvang dienst tot 9 uur, de voordeeluren na 9 uur 's ochtends aanvangen en er geen middagspits is. Alternatief: Dal Voordeel.

Oude abonnementen, niet meer verkrijgbaar, te gebruiken tot en met de einddatum

• Jaartrajectabonnement - In- en uitchecken hoeft (en kan) niet. Kon nog uiterlijk 8 juli 2014 ingaan en loopt dus uiterlijk t/m 7 juli 2015. De kaart geeft ook recht op 40% korting bij reizen in de voordeeluren buiten het vaste traject, met een enkele reis of retour met korting op de kaart geladen; ook dan moet men niet in- en uitchecken, de conducteur leest of dit op de kaart staat. Alternatief: Traject Vrij Jaar. De enkele reis en het retour met of zonder korting kunnen de volgende vormen aannemen:
  • product op de OV-chipkaart
  • e-ticket
• Maandtrajectabonnement - Dit is een papieren abonnement. Kon nog uiterlijk 8 juli 2014 ingaan en loopt dus uiterlijk t/m 7 augustus 2014. Bij reizen op trajecten die aansluiten op het vaste traject kan het handig zijn om ook voor het aanvullende traject een papieren kaartje te kopen, vooral voor wie op het aansluitpunt in de trein kan en wil blijven zitten, of weinig overstaptijd heeft. Als men op het aanvullende traject met een "nieuw" abonnement met korting wil reizen zal men toch op het aansluitpunt moeten uitstappen om in of uit te checken. Alternatief: Traject Vrij Maand.

Voor buitenlanders zijn er internationale abonnementen: InterRail voor Europeanen en Eurail pass voor niet-Europeanen.

Er lopen proeven spitsmijden waarmee men dalurenkorting krijgt met een oud abonnement zonder in- en uitchecken, op basis van gps-gegevens verzameld door een app op de eigen smartphone.

Nieuwe NS-abonnementen

De NS presenteerde op 1 augustus 2011 zes nieuwe abonnementen. Ze zijn deels bedoeld om reizigers die anders in de spitsuren (waaronder ook de middagspits) zouden reizen te bewegen in plaats daarvan in de daluren te reizen (voor zover flexibele werktijden dit mogelijk maken), en om reizigers die anders weinig met de trein zouden reizen met een aantrekkelijk tarief te bewegen dit meer te gaan doen, maar dan wel in de daluren. De abonnementen kunnen op een persoonlijke OV-chipkaart worden geladen. Het maakt niet uit waar de OV-chipkaart is aangeschaft.

De abonnementen Dal Voordeel, Altijd Voordeel, Weekend Vrij en Dal Vrij bieden afhankelijk van het abonnement en de urencategorie 0%, 20%, 40% of 100% korting. Er zijn drie urencategorieën: spits, weekend en overig (waarbij de laatste twee samen worden aangeduid als daluren) verdeeld over 21 tijdblokken per week: 10 spits, 1 weekend, 10 overig. Eén overgang (maandag 4 uur, van weekend naar overig) is alleen relevant voor Weekend Vrij; voor Dal Voordeel, Altijd Voordeel en Dal Vrij zijn er 20 tariefperioden per week, met twee urencategorieën: er zijn 10 spitsperioden en 10 dalperioden, waarvan één inclusief het weekend, en de kortingpercentages zijn resp. 0 en 40, 20 en 40, en 0 en 100. Altijd Vrij en Kids Vrij bieden altijd 100% korting.

Zie ook: Landelijke spoorabonnementen en het aparte artikel Dal Vrij

In- en uitchecken is altijd verplicht (behalve bij een internationale reis, maar dan moet de reiziger wel beschikken over een aanvullend internationaal vervoersbewijs), ook bij vrij reizen; bij een korting van minder dan 100% wordt gereisd op saldo. Het tijdstip van inchecken is bepalend voor het kortingpercentage dat op een deelreis van toepassing is (zie ook onder).

Daluren

Daluren zijn: alle uren van de week behalve de spitsuren op werkdagen van 6.30 tot 9.00 uur en van 16.00 tot 18.30 uur. Doordeweeks is er per 24 uur steeds een blok van 7 uur overdag en een blok van 12 uur in de avond en nacht. Werkdagen zijn maandag t/m vrijdag, behalve feestdagen.

Feestdagen zijn daarbij nieuwjaarsdag, goede vrijdag, tweede paasdag, koningsdag, hemelvaartsdag, tweede pinksterdag, eerste kerstdag, tweede kerstdag, en bevrijdingsdag in een jaar met een jaartal dat eindigt met het cijfer 0 of 5 (vergelijk deze uitzonderingen met de feestdagen bij de studentenreisproducten, ze zijn niet helemaal gelijk), voor zover niet op zaterdag of zondag):

Een feestdag die niet op een zondag valt wordt bij Weekend Vrij niet gelijk gesteld met een zondag: men heeft 40% korting, geen vrij reizen.

Bij Weekend Vrij en Dal Vrij geldt de gekozen klasse ook voor de uren zonder vrij reizen. Als men bij de kaartautomaat de producten op de kaart opvraagt kan een product "Reizen op saldo bij NS" vermeld staan met een afwijkende klasse (op de website "Mijn NS" wordt dit product niet vermeld). Dit is dan echter een latent reisproduct, dat pas effect heeft wanneer het andere product afloopt of verwijderd wordt. Als men bijvoorbeeld Dal Vrij 1e klas heeft maar in de spits 2e klas wil reizen (omdat men wel een extra bedrag per maand over heeft voor reizen in de 1e klas maar niet een extra bedrag per reis) kan dit door een aparte OV-chipkaart voor reizen in de spits te gebruiken.

Senioren

Is de abonnee 60 jaar of ouder bij aanschaf of verlenging van Dal Voordeel, Altijd Voordeel of het Voordeelurenabonnement dan krijgt deze zeven Keuzedagen per jaar voor een extra bedrag per jaar van € 24,50 (2e klas) of € 49,50 (1e klas). Eén van de zeven Keuzedagen kan, behoudens de hieronder genoemde beperkingen, op een willekeurige dag in het jaar worden gebruikt. Van de overige zes Keuzedagen kan men er elke twee maanden één gebruiken.

Er zijn twee soorten, de Keuzedag Dal Voordeel / Altijd Voordeel en de Keuzedag VDU.

Een Keuzedag Dal Voordeel / Altijd Voordeel op maandag t/m vrijdag geeft bij alle vervoerders vrij reizen bij inchecken buiten de periode 6.30 - 9 uur, een Keuzedag in het weekend of op een feestdag de hele dag. Het gaat dus niet om de voordeeluren of de daluren, maar om apart gedefinieerde "nieuwekeuzedaguren": de daluren en de middagspitsen. Bij Arriva wordt de keuzedag tussen 16.00 - 18.30 uur op saldo belast.

Een Keuzedag Dal Voordeel / Altijd Voordeel is een reisproduct op dezelfde OV-chipkaart als waarop het abonnement staat. Men laadt een Keuzedag bij een NS-kaartautomaat met OV-chipkaartfunctie (aanwezig op alle stations, op 15 na); de dag van de eerste check-in wordt de Keuzedag gebruikt (de Keuzedag kan bijvoorbeeld op de dag zelf worden geladen, of eerder als men tussendoor niet met de trein reist). Het laden van de Keuzedag is ook mogelijk bij ophaalautomaten, maar er is daar door het kleine scherm meer kans op vergissingen zoals het laden van twee keuzedagen. Men moet daar ook oppassen bij het ophalen van een ander product dat men niet per ongeluk één of twee Keuzedagen laadt.

Bij het Voordeelurenabonnement werd bij een vervaldatum tot en met 16 juli 2013 een set papieren kaartjes geleverd. Tot en met 15 juli 2014 konden de laatste dus nog gebruikt worden. Het werd door stempelen geldig gemaakt. Een Keuzedag VDU geeft recht op vrij reizen in de voordeeluren.

Het aantal van zeven Keuzedagen per contractjaar geldt bij het VDU als een maximum per persoon, zelfs als men er meer dan één heeft. Bij Dal Voordeel geldt het per exemplaar.

Deze mogelijkheid om Keuzedagen (of extra Keuzedagen) aan te schaffen kan ook voor iemand die al met korting in de daluren kan reizen reden zijn om een of meer (extra) exemplaren Dal Voordeel te nemen. Men koopt dan feitelijk alleen 7 keuzedagen voor € 74,50 (bij de actie waarbij Dal Voordeel het eerste jaar € 29 kost: € 53,50), dus € 10,64, resp. € 7,64 per stuk. Voor de eerste klas is dit resp. € 99,50, € 78,50, € 14,21 en € 11,21.

Zelfs voor iemand die al vrij kan reizen in de daluren kan het zin hebben, omdat men op de keuzedag ook vrij reist bij inchecken in de middagspits.

Voor iemand van 65 jaar of ouder is de prijs per maand van Weekend Vrij 2e klas € 20, van Dal Vrij 2e klas € 42, van Weekend Vrij 1e klas € 40, en van Dal Vrij 1e klas € 99.

Wijzigen van klasse

Op "Mijn NS" op ns.nl wordt het wijzigen van 2e naar 1e klas aangeduid als klassewissel:

• Mijn NS > Mijn product > Klassewissel product: wijziging voor onbepaalde tijd naar 1e klas, ingang alleen vanaf de vervaldag in de volgende maand.

Terugveranderen naar 2e klas is echter bij een abonnement waarvan de prijs afhangt van de klasse lastiger en in het eerste jaar van het abonnement niet mogelijk: het moet door opzegging, en een nieuw abonnement 2e klas nemen.

In de NS automaat zijn de volgende klassewissels mogelijk:

• Met een Dal Voordeel-, Altijd Voordeel- of Voordeelurenabonnement, als standaard 2e klas is ingesteld: instellen van 1e klas voor de rest van de dag; wanneer men op die dag vanaf een zeker moment weer 2e klas wil reizen kan men de klassewissel er bij de kaartautomaat weer afhalen.
• Klassewissel 2e-1e klas: zonder prijsverhoging alleen geldig bij Arriva, Connexxion en Veolia.
• Toeslag 2-1

Gezinslid

Reiskosten zijn soms leefvormafhankelijk.

Dal Vrij 2e klas is in bepaalde gevallen als bijabonnement voor een gereduceerde prijs van € 40 per maand verkrijgbaar, en Weekend Vrij 2e klas voor € 20 per maand:

• bij Altijd Vrij kan men voor maximaal 4 gezinsleden als bijabonnement Altijd Vrij, Dal Vrij of Weekend Vrij kopen
• bij Dal Vrij kan men voor één gezinslid als bijabonnement Dal Vrij of Weekend Vrij kopen
• bij Weekend Vrij kan men voor één gezinslid als bijabonnement Weekend Vrij kopen

Een gezinslid is daarbij gedefinieerd als iemand die woont op hetzelfde adres en van wie de aanvrager de ouder, voogd, echtgenoot, geregistreerd partner of partij bij een notarieel samenlevingscontract is.

Een bijabonnement als hier bedoeld, is vooral geschikt voor iemand van 12 jaar of ouder, want voor wie jonger is, is er Kids Vrij, mits hij met een volwassene meereist. Het is echter ook voor een kind jonger dan 12 jaar een geschikte mogelijkheid als Kids Vrij niet bruikbaar is, bijvoorbeeld als het kind zelfstandig reist, of onder begeleiding van een andere minderjarige, of met meer dan drie onder begeleiding van één meerderjarige. Een kind mag ook zelfstandig reizen met een Railrunner; als een kind niet dagelijks (resp. elke weekenddag) reist kunnen Railrunners goedkoper zijn dan een bijabonnement.

Merk op dat volgens de genoemde definitie van gezinslid broers en zussen zonder samenlevingscontract geen gezinslid van elkaar zijn. Eén ouder met drie kinderen van 12 jaar of ouder is daardoor voor bijvoorbeeld Dal Vrij voor alle vier duurder uit dan twee ouders met twee van zulke kinderen.

Een bijabonnement kan eens per maand ingaan, op dezelfde dag van de maand als de vervaldatum van het hoofdabonnement. De looptijd is een jaar, ook als de vervaldatum van het hoofdabonnement eerder is, of het hoofdabonnement eerder wordt opgezegd. Het kan niet worden verlengd, wel opnieuw worden aangevraagd. Kids Vrij verloopt zodra het kind 12 jaar wordt.

Collectieve reisproducten

Een bedrijf of overheid kan met NS en andere vervoerders een collectief vervoerscontract afsluiten waarbij alle werknemers een abonnement op kosten van het bedrijf kunnen krijgen. De prijs wordt meestal bepaald aan de hand van de postadres gegevens van de werknemers. Hierbij wordt een schatting gemaakt van de verwachte gemiddelde vervoerskosten per werknemer. Hierbij maakt het veel uit of alle werknemers zo een abonnement krijgen (ook diegene die weinig of geen gebruik maken van het OV) of alleen de werknemers die ervoor kiezen. (Die gebruiken het OV veel meer) Deze abonnementen (meestal een OV-jaarkaart) kosten veel minder dan de evenwaardige abonnementen aangeschaft als particuliere reiziger.

NS-Business Card

De NS-Business Card is een speciale OV-chipkaart van de NS bedoeld voor zakelijk reizen en is verkrijgbaar voor zzp'ers, mkb'ers en Groot Zakelijk. Met de NS-Business Card is het mogelijk om reizen met de trein, Intercity direct, taxi, het huren van een OV-fiets en NS-scooter of Greenwheels-auto. Maar ook voor het veilig stallen van een eigen fiets op het station, auto parkeren bij Q-Park P+R parkeerterreinen en gratis toegang tot NS International Lounges. Er wordt alleen betaald voor het werkelijke gebruik. Er is bovendien 20% korting tijdens de Voordeeluren, het weekend, en de maanden juli en augustus. Het voordeel ten opzichte van de oudere NS-Business Card zonder OV-chip is dat reizen niet meer vooraf ingeboekt hoeven te worden, er kan gewoon in- en uitgecheckt worden. In- en uitchecken dient eenmalig aangevraagd te worden bij de NS.

Dagkaart

Het reguliere product Dagkaart is een reisproduct dat bij NS verkrijgbaar en ook alleen daar te gebruiken is. Een Dagkaart geeft recht op een dag onbeperkt reizen met alleen de NS.

Een Dagkaart is alleen verkrijgbaar op de dag zelf en kan de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, met € 1 toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat
• product op een persoonlijke of een anonieme OV-chipkaart

Er zijn ook diverse speciale dagkaarten. Vaak zijn deze ook geldig bij andere treinvervoerders.

Er zijn dagkaarten voor een kind (Railrunner), hond en fiets.

Een Dagkaart Hond en een Dagkaart Fiets zijn alleen verkrijgbaar op de dag zelf en kunnen de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, zonder toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat
• product op een OV-chipkaart

De Dal Vrij Dagkaart is een actieproduct in de vorm van een wegwerpkaart dat incidenteel te koop is. De kaart biedt een dag onbeperkt reizen in de treinen van NS met als voorwaarde dat ingecheckt dient te worden tijdens de daluren (maandag t/m vrijdag vóór 6.30 uur, tussen 9.00 – 16.00 uur en na 18.30 uur), of op één zaterdag of op één zondag. Mits in de daluren ingecheckt, kan met de kaart tijdens de spitsuren gereisd worden. Anders dan de gewone Dal Vrij is de kaart niet geldig bij andere treinvervoerders dan NS.

De versie van 2011 werd verkocht door Spoordeelwinkel voor € 15,00 en was geldig van 31 oktober t/m 24 december 2011. Deze was alleen bij NS geldig.

De versie van 2012 werd verkocht door Blokker voor € 14,50 en was geldig, ook bij de RET, van 16 juli t/m 23 september 2012.

De versie van 2014 werd een NS-dagkaart verkocht door Blokker voor € 15,50 en was geldig, ook bij de HTM en de RET, van 14 april t/m 13 juli 2014. Deze was gestempeld ook bij Regionale trein vervoerders geldig.

De versie van 2014 werd een NS-dagkaart verkocht door Kruidvat voor € 13,99 en was alleen op zaterdag of zondag geldig, van 17 juni t/m 6 oktober 2014. Deze was gestempeld ook bij Regionale trein vervoerders geldig.

De versie van 2014 werd een OV-dagkaart verkocht door Kruidvat voor € 16,49 en was alleen op zaterdag of zondag geldig, ook bij de alle stads en streekbussen, van 17 juni t/m 6 oktober 2014. Deze was gestempeld ook bij Regionale trein vervoerders geldig.

Enkele reis en retour

Een enkele reis voor een vooraf gespecificeerde reis kan zijn:

• Een e-ticket vol tarief voor een binnenlands traject, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst.
• Een eenmalige chipkaart vol tarief plus € 1 toeslag voor een binnenlands traject, te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf
• Een internationaal e-ticket (diverse kortingen mogelijk). Geldig op een dag naar keuze.
• Een eenmalige chipkaart voor een internationale reis (diverse kortingen mogelijk); 15 dagen geldig vanaf een dag naar keuze.

Verder kan men tegen vol tarief op saldo reizen. Het bestemmingsstation wordt dan pas aan het eind bepaald. Een onderbreking van een reis van meer dan 35 minuten kost bij op saldo reizen extra, bij een kaart enkele reis vol tarief (eenmalige chipkaart of e-ticket) niet. De laatste is in sommige gevallen bij een onderbreking zelfs goedkoper dan met 40% korting op saldo reizen.

Een retour voor een vooraf gespecificeerde reis kan zijn:

• Een e-ticket vol tarief voor een binnenlands traject, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst.
• Een eenmalige chipkaart vol tarief plus in totaal € 1 toeslag voor een binnenlands traject, te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf.
• Een internationaal e-ticket (diverse kortingen mogelijk). Geldig op een dag naar keuze (heen en terug dezelfde dag).
• Een eenmalige chipkaart voor een internationale reis (diverse kortingen mogelijk); 15 dagen geldig vanaf een dag naar keuze (heen en terug eventueel op verschillende dagen).

Een enkele reis en retour, ook met 40% korting, voor houders van een Grensabonnement, en tijdelijk tijdens de uitfasering voor houders van een Jaartrajectabonnement (in beide gevallen voor een traject buiten het vaste traject) kunnen de volgende vormen aannemen:

• product op de OV-chipkaart
• e-ticket, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst

Voor de rest bestaan een enkele reis en retour met 40% korting niet meer. Met 20% of 40% korting reizen kan alleen op saldo, met een abonnement.

Routekeuze

Bij een binnenlandse reis en bij Traject Vrij moet men de reeks vervoerders, steeds met vertrek- en aankomststation, specificeren, indien er verschillende routes toegestaan zouden zijn als NS het hele binnenlandse spoorwegnet zou bedienen, of de optie "vrije routekeuze": een vervoerbewijs dat geldig is voor elk van de mogelijkheden; in het laatste geval betaalt men de hoogste van de betreffende prijzen (als men van plan is een bepaalde route te nemen, en die is de duurste, dan kan men dus zonder extra kosten meer flexibiliteit verwerven met de genoemde optie "vrije routekeuze").

Bij een internationale reis moet men bij aanschaf van het vervoerbewijs het grenspunt kiezen.

Voor de route per deeltraject met één vervoerder, en de route tussen Nederlands station en grenspunt, zie verderop.

Toeslag ICE / Intercity direct

Een ICE Toeslag van € 2 kan de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, zonder toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf
• product op een OV-chipkaart, alleen voor de dag zelf
• e-ticket, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst

Een ICd Toeslag enkele reis (1e of 2e klas) kan de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, zonder toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf
• product op een OV-chipkaart, alleen voor de dag zelf:
  • gekocht en geladen bij de NS-kaartatomaat
  • van het saldo gekocht bij de toeslagzuil (de klasse is dezelfde als die waarvoor is ingecheckt)
• e-ticket, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst

Een ICd Toeslag retour (1e of 2e klas) kan de volgende vormen aannemen:

• eenmalige chipkaart, zonder toeslag te koop bij de bolle NS-kaartautomaat, alleen voor de dag zelf
• product op een OV-chipkaart, alleen voor de dag zelf:
  • gekocht en geladen bij de NS-kaartatomaat
• e-ticket, voor een reisdatum tot 1 maand in de toekomst

Houders van de NS-abonnementen Altijd Vrij, Altijd Voordeel, Dal Vrij, Dal Voordeel en Weekend Vrij hoeven geen toeslag te betalen voor ICE International, maar wel voor ‘‘Intercity direct’’. Deze ‘‘Intercity direct’’ toeslag kan ook betaald en op de OV-chipkaart gezet worden bij speciale palen op de perrons van het traject van de Intercity direct.

Alle vervoersbewijzen, behalve abonnementen, zijn te koop bij de NS-kaartautomaat.

OV-chipkaart

Een OV-chipkaart is nodig bij een abonnement en voor Samenreiskorting. Ook voor een treinreis tegen vol tarief kan een OV-chipkaart handig zijn, zelfs als men zelden met de reis reist, namelijk als men de kaart toch al heeft voor tram, bus en/of metro.

Ook voor iemand die weinig met het openbaar vervoer reist is een OV-chipkaart een goede mogelijkheid als men geen bezwaar heeft tegen de kosten van € 7,50 per 5 jaar, en het feit dat men zelfs voor een zeer korte reis een saldo van € 16 nodig heeft, en men het dan op de kaart overblijvende saldo niet gelijk zomaar terugkrijgt, en het dus in het algemeen erop zal moeten laten staan tot de volgende keer.

Voor een langere reis met een onderbreking van meer dan 35 minuten is reizen op saldo tegen vol tarief onvoordelig.

Instaptarief (borg) en minimumsaldo

Hieronder een overzicht van een deel van de instaptarieven.

OV-chipkaart met landelijk kortingproduct voor de trein:

• € 0: bij vrij reizen
• € 6 of € 10*): bij treinen van Arriva, behalve bij vrij reizen
• € 10: bij treinen van NS, Connexxion, Syntus en Veolia, behalve bij vrij reizen

*): hangt van soort abonnement af

Overige gevallen:

• € 10: treinen van Arriva/Breng.
• € 20: treinen van NS, Connexxion, Syntus en Veolia

Als er Samenreiskorting op de kaart geladen is: € 10.

Minimumsaldo

De AVR-NS stelt: "Als u met uw OV-chipkaart gebruikmaakt van Reizen op saldo dient uw saldo aan het begin van elke reis tenminste het door NS bepaalde Instaptarief te bedragen." (dus bij NS afhankelijk van het geval minstens € 20, € 10 of € 0). Naast dit voorschrift is er een soepeler technische beperking: om in te kunnen checken mag het saldo niet lager zijn dan € 4 minder dan het instaptarief (dus bij NS afhankelijk van het geval minstens € 16, € 6 of -/- € 4). Er zijn geen gevallen bekend van het weigeren of beboeten van een reiziger wegens (tot € 4) rood staan na succesvol inchecken.

E-ticket

Voor wie in de spits reist, maar niet zoveel dat bijvoorbeeld Altijd Voordeel of Traject Vrij voordeliger is dan gewoon vol tarief betalen, en het geen bezwaar vindt om thuis de trajecten die in de spits zullen worden afgelegd al vast te leggen, en geen OV-chipkaart wil gebruiken (zie boven), is het e-ticket het gunstigst. Dit geldt ook voor wie in de daluren reist, maar zo weinig dat zelfs Dal Voordeel niet voordelig is. De prijs van een enkele reis of retour is gelijk aan die van reizen op saldo tegen vol tarief. Er zijn ook e-tickets van de Railrunner verkrijgbaar. Ook actieproducten van bijvoorbeeld de Spoordeelwinkel en winkelketens worden vaak als e-ticket geleverd.

Een e-ticket wordt van tevoren via internet betaald en uitgeprint. Persoonsgegevens moeten corresponderen met de identiteitskaart die bij controle getoond moet worden samen met het uitgeprinte ticket. Het e-ticket is voorzien van een Aztec-code, en op ieder station met poortjes wordt minstens één breed poortje voorzien van een scanner daarvoor. Daarbij wordt waarschijnlijk alleen de datum gecontroleerd.

E-ticket met korting

Een e-ticket met 40% korting is sinds 9 juli 2014 alleen nog geldig voor Grensabonnementhouders buiten hun vaste traject, en tijdelijk tijdens de uitfasering voor houders van de nog bestaande Jaartrajectabonnementen. Wel is de Railrunner ook als e-ticket verkrijgbaar. Ook is er het e-ticket als internationaal vervoerbewijs, ook met 40% of 100% korting op het Nederlandse traject, en internationale en buitenlandse kortingen zoals RailPlus en BahnCard.

Groepsretour

Tijdelijk is er het Groepsretour. De actie is verlengd tot 31 december 2015. De hoofdboeker doet de aankoop via internet, waarbij hij de datum, het aantal personen (4 t/m 10) en een bestemmingsstation opgeeft. Hij stuurt een code door naar de groepsleden, waarna ieder een persoonlijk e-ticket print. Ieder mag individueel op deze dag van een willekeurig station naar de bestemming reizen, en van de bestemming terug naar dat station.

Eenmalige chipkaart

Voor wie geen OV-chipkaart wil gebruiken (zie boven), en flexibiliteit gedurende de dag wil qua ritten, en/of misschien met iemand kan samenreizen en in dat geval een OV-chipkaart van de ander zou lenen of er zelf toch maar een kopen) of geen computer met printer heeft, is bij de kaartautomaat de eenmalige chipkaart verkrijgbaar, waarbij men een toeslag van € 1 betaalt per enkele reis of retour (bij deze kaartjes is het retour dus net als vroeger goedkoper dan twee enkele reizen, nu omdat de € 1 maar één keer in rekening wordt gebracht). De kaart is alleen op de aankoopdatum geldig. De op de kaart gedrukte prijs is exclusief toeslag. De toeslag wordt apart vermeld.

Op de chip van een enkele reis of retour van A naar B staan het kaarttype (enkele reis of retour) en A en B, en worden de laatste twee transacties opgeslagen (zie ook op de kaart opgeslagen transactiegeschiedenis). Het is slechts toegestaan één rit of retourreis te maken met dit kaartje. Er staat op "Geldig door in en uit te checken", als aanvulling op de Voorwaarden Enkele Reis en Retour. De reis kan zonder extra kosten onderbroken worden, ook meer dan 35 minuten.

Cico's controleren alleen op datum. Als inchecken wordt geaccepteerd door de cico wil dat nog niet zeggen dat men daarmee een geldig vervoerbewijs heeft. Op het station kan men al in overtreding zijn: dit is het geval bij inchecken op een station dat niet op de route ligt.

Bij controle in de trein kan de controleur aantreffen:

• Kaart van A naar B, niet ingecheckt: niet in orde.
• Kaart van A naar B, ingecheckt in A: in orde, mits de trein zich op de route van A naar B bevindt, in de goede richting. Aanvullend zou gecontroleerd kunnen worden of er nog een eerdere transactie op de kaart staat; dit zou alleen een check-uit in A mogen zijn.
• Kaart van A naar B, ingecheckt in C: in orde als C op de route van A naar B ligt, en de trein zich op de route van C naar B bevindt, in de goede richting. Aanvullend zou gecontroleerd kunnen worden of er nog een eerdere transactie op de kaart staat; dit zou bijvoorbeeld een check-uit in C mogen zijn.

De toeslag geldt niet voor een Railrunner.

De Internationale kaarten naar België en Duitsland zijn op datum (tot 3 maanden vooruit) te koop en zijn vanaf die datum een maand geldig. Een Superdagretour naar Belgie is alleen op de gekozen datum geldig. In- en uitchecken is niet nodig (de bovengenoemde tekst dat het moet staat hier niet op), behalve om een poortje te openen.

Redenen om de kaartjes te voorzien van een chip in plaats van een Aztec-code is de lagere fraudegevoeligheid, en het kleinere aantal poortjes dat van een Aztec-reader hoeft te worden voorzien.

Sommige actieproducten zijn ook uitgevoerd als eenmalige chipkaart, zie ook onder Dagkaart.

Euregio-ticket

Het Euregio-Ticket (dagkaart voor € 18) is sinds juli 1998 een gemeenschappelijk ticket van Nederlandse, Belgische en Duitse vervoersondernemingen (trein en bus). Het is geldig in Zuid-Limburg, Belgisch Limburg, de provincie Luik en de regio Aken. Het is in de regio als eenmalige chipkaart zonder toeslag bij de NS-kaartautomaat verkrijgbaar.

OV-chipkaartpalen

Arriva- en NS-kaartlezer bij de voetgangersbrug te Groningen

NS- en Connexxion-kaartlezer te Amersfoort

NS- en Syntus-kaartlezer op het eilandperron te Hengelo

NS- en Veolia-kaartlezer op het eilandperron te Maastricht

Zie ook OV-chipkaartsysteem

Iedere spoorvervoerder heeft eigen kaartlezers (cico's) op de stations die bediend worden staan. De palen van de NS en Connexxion zijn van hetzelfde type, evenals de palen van Arriva (MerwedeLingelijn), Syntus en Veolia. De software verschilt echter per vervoerder. De NS heeft naast palen ook poortjes. Vaak staat op het apparaat of de paal, en/of op het scherm, de vervoerder. Op station Den Haag Laan v NOI moet wel opgepast worden: daar staan ook RET-lezers waar "RET" helemaal niet vermeld staat.

De Commissie Meijdam stelt voor bij treinvervoer kaartlezers in te voeren die niet vervoerder-gebonden zijn, zie onder.

De kaartlezers op palen zijn voor zowel in- als uitchecken: wanneer men de kaart hiervoor houdt terwijl men niet is ingecheckt bij de betreffende vervoerder dan wordt dit opgevat als incheckhandeling; wanneer men wel is ingecheckt bij de betreffende vervoerder dan wordt het opgevat als uitcheckhandeling.

Bij de kaartlezers van NS is er alleen een anti-passback-tijd (100 seconden) bij dezelfde kaartlezer en alleen zolang niemand anders hem gebruikt, en alleen bij uitchecken na inchecken. Bij Arriva/Breng is de wachttijd altijd 1-2 minuten, bij Syntus, Veolia en Connexxion 2-3 minuten.

Als het in- of uitchecken niet lukt maar de kaartlezer wel reageert dan kan de reactie een weigering zijn (bijvoorbeeld bij een ongeldige kaart, een te laag saldo, of i.v.m. de anti-passback-tijd) of een uitnodiging om het opnieuw te proberen (bijvoorbeeld als de kaart te kort voor de kaartlezer wordt gehouden). In de anti-passback-tijd verschijnt "U bent al in/uitgecheckt", dus zonder te laten weten welke van de twee van toepassing is.

Als de handeling wel geaccepteerd wordt moet men nog wel attent zijn op de mogelijkheid dat men bedoelde in te checken maar heeft uitgecheckt, of omgekeerd, of dat men bij de verkeerde vervoerder heeft ingecheckt.

Als men op een station niet meer weet of men al (of nog) is ingecheckt, en/of indien ingecheckt, niet meer weet hoe laat (van belang voor de 30- en 60- minutenregel en de 6-uursregel, en als men twijfelt of men wel in de daluren heeft ingecheckt) kan men dit bij een kaartautomaat of AVM (niet een AVM Light) nakijken. Soms is er echter niet zo'n automaat, maar alleen een kaartlezer. Het is op zo'n station niet rechtstreeks mogelijk de status van de kaart (al of niet ingecheckt) te weten te komen. Als men na aankomst niet meer weet of men al heeft uitgecheckt kan men de kaart nogmaals presenteren. Als men wel al had uitgecheckt zal men hierbij inchecken. Bij NS kan men dan gelijk bij een andere kaartlezer weer uitchecken, bij andere vervoerders moet men 3 minuten wachten. Als men voor vertrek niet meer weet of men al heeft ingecheckt kan men de kaart nogmaals presenteren. Als men wel al had ingecheckt zal men hierbij uitchecken. Bij NS kan men dan gelijk bij een andere kaartlezer weer inchecken, bij andere vervoerders moet men 3 minuten wachten. Een en ander kan men bij andere vervoerders dan NS dus het beste ruim voor vertrek van de trein doen. Als men een dalurenkaart heeft en niet meer weet of men al heeft ingecheckt, of twijfelt of men wel in de daluren heeft ingecheckt, en de spits is inmiddels aangebroken dan wordt het lastiger: als men wel in de daluren heeft ingecheckt verliest men deze gunstige status door dit te controleren. Men kan dan eventueel op zoek gaan naar een AVM ergens in het dorp. Wel moet men dan denken aan de 30-minutenregel.

Uitchecken is niet mogelijk als het saldo niet toereikend is. Men moet dan eerst het saldo opladen, en dan alsnog uitchecken. Er zijn plannen om voor dit doel een eenvoudige automaat binnen de poortjes te plaatsen. Indien men niet uitcheckt vóór 4 uur de volgende dag is men in ieder geval het zg. "vast bedrag" als ritprijs verschuldigd; dit is gelijk aan de maximale ritprijs vol tarief eerste of tweede klas, afhankelijk van wat men als standaardklasse heeft ingesteld bij het activeren van reizen op saldo bij NS. Los van het saldo op de kaart heeft men in dat geval dus ook een schuld. Indien niet wordt uitgecheckt is er achteraf alsnog sprake van een niet geldig vervoerbewijs. Hiervoor kan aanvullend de boete voor het reizen zonder geldig vervoerbewijs worden opgelegd.

Nadat 12 keer niet wordt uitgecheckt wordt de OV-chipkaart tijdelijk voor reizen op saldo geblokkeerd. Bij de NS-servicebalie kan de kaart weer gedeblokkeerd worden. Gegevens verzameld bij controles door conducteurs kunnen eventueel mede gebruikt worden om de ritprijs te bepalen. Indien er sprake is van misbruik of oneigenlijk gebruik van reizen op saldo bij NS, kan NS besluiten voor de betreffende reiziger en/of bij de betreffende OV-chipkaart het instaptarief te verhogen tot het "verhoogd instaptarief", dat gelijk is aan de maximale prijs van vol tarief 1e klasse.

Geluids- en lichtsignalen

De kaartlezer heeft een scherm met in rusttoestand een tekst, en bij in- en uitchecken specifiekere teksten. Naast deze teksten staat er in rusttoestand soms een signaallamp aan en zijn er bij (poging tot) in- en uitchecken geluids- en lichtsignalen. Deze laatste zijn zowel voor de reiziger zijn als voor controlerend en assisterend personeel in de buurt.

In rusttoestand geeft een groene lamp bij NS aan dat de kaartlezer in werking is, een rode dat hij buiten werking is. Bij succesvol in- en uitchecken bij NS knippert de groene lamp even. Bij weigering knippert de rode lamp. Bij Connexxion geldt hetzelfde.

Bij NS is er één piep bij inchecken en twee bij uitchecken; bij Connexxion ook bij uitchecken maar één. Er zijn plannen om dit in 2014 meer uniform te maken. Als de anti-passback-tijd nog niet verstreken is klinken er drie luide tonen in twee toonhoogtes. Bij Connexxion geldt hetzelfde (de achtergrondkleur van het scherm is daarbij rood); bij Veolia is het geluidssignaal minder indringend, maar licht er links van het scherm een rode rechthoek op, en onder het scherm een rood kruis.

Schermteksten

Bij inchecken wordt noch het instaptarief, noch het nieuwe saldo getoond.

NS

Bij NS staat continu op een afgescheiden strook bovenaan de datum en de tijd in hele minuten vermeld, waaruit de houder van een dalurenabonnement op doordeweekse dagen kan afleiden welk tarief op dat moment voor hem/haar geldt, tevens rekening houdend met de marge van 5 minuten. Door het ontbreken van seconden kan men niet zien wanneer de 100 seconden anti-passback-tijd om zijn. Rechtsonder wordt het NS-logo getoond.

Daartussen staat in rusttoestand op het scherm bij een kaartlezer op een paal "In-/uitchecken", en bij een poortje aan de ene zijde "Inchecken", en aan de andere "Uitchecken", in wit op een zwarte achtergrond.

Bij inchecken bij NS toont het scherm op de eerste regel (de afgescheiden regel met de datum en de tijd niet meegeteld) "Ingecheckt" of "Overstap OK" (dit laatste bij inchecken binnen 35 minuten na uitchecken bij NS, uitgezonderd "Inchecken geannuleerd" of uitchecken na meer dan 6 uur na laatste inchecken, en ook bij inchecken na uitchecken bij een andere treinvervoerder), vervolgens op de tweede regel het eventueel van toepassing zijnde abonnement, op de derde regel de klasse en op de vierde regel het eventuele kortingspercentage; bij 100% korting wordt vermeld "Gratis". Bij inchecken in de spitsuren wordt een dalurenabonnement toch vermeld, ook al geeft dat dan geen korting. Voor de bevestiging van bijvoorbeeld het vrij reizen moet in dat geval alleen gekeken worden naar het woord "Gratis". Het saldo wordt niet vermeld, uit het succesvol inchecken kan men slechts opmaken dat het saldo daarvoor voldoende is.

Bij uitchecken wordt vermeld "Uitgecheckt" of "Inchecken geannuleerd" (dit laatste bij uitchecken op hetzelfde station binnen 60 minuten na inchecken). Bij vrij reizen met de nieuwe NS-abonnementen wordt niet alleen de ritprijs van € 0,00 genoemd, maar ook weer onderaan "Gratis" vermeld, en daarboven weer het abonnement.

Het is belangrijk voor de reiziger dat er geen misverstand over bestaat of het om inchecken gaat of uitchecken, met het oog op een eventuele mogelijkheid een fout te herstellen en/of vervolgfouten te vermijden. Nog een verschil tussen het scherm bij in- en uitchecken is dat bij uitchecken de ritprijs en het eindsaldo vermeld worden.

Deze teksten zijn zwart op wit.

Bij een weigering klinkt een indringend 3-tonig geluid en is de tekst zwart op geel.

Connexxion

Het scherm heeft net als bij NS een bovenste strook met datum en tijd. In rusttoestand toont het scherm verder "In-/Uitchecken" zoals bij NS-paaltjes, ook hier in wit op een zwarte achtergrond. Connexxion bevestigt het inchecken met "In OK", maar geeft bij inchecken met Dal Vrij in de daluren alleen "Dal Vrij" en niet "Gratis". Verder staat er de datum tot wanneer het product geldig is. Connexxion bevestigt het uitchecken met "Uit OK". Deze teksten zijn zwart op groen.

Poortjes

Toegangspoortjes op het Hemboog-gedeelte van station Sloterdijk

Poortjes op treinstations ("Beheerste Toegang Stations", BTS) laten na volledige ingebruikname reizigers slechts door bij een geaccepteerde OV-chipkaart of Aztec-code. Voor de OV-chipkaart heeft het poortje rechts een OV-chipkaartkaartlezer. Voor de Aztec-code wil NS elke poortrij van minimaal één barcodelezer voorzien die is geïntegreerd met de OV-chipkaartlezer, op het brede poortje. Op stations waar veel internationale reizigers komen worden alle poortjes van barcodelezers voorzien; dit is als proef al op Almere Centrum gedaan.

In het geval dat er poortjes zijn wordt het OV-chipkaartgebied ook wel het beheerst toegankelijke gebied genoemd. De poortjes sluiten dit meestal nog niet af: op veel stations staan tenminste sommige poortjes nog open. Dit is niet het geval op de Flevolijn 's nachts als er geen treinen rijden. In 2014 is op kleine schaal gestart met het stapsgewijs volledig in gebruik nemen van de poortjes en daarmee het beheerst toegankelijk maken van in totaal 82 stations. Bij het bepalen van deze 82 stations heeft NS gekeken naar het aantal in- en uitstappers, de geografische spreiding van de poortjesstations, de connectie met bekende agressielijnen en de kans dat zwartrijders uitwijken naar een naastgelegen station. Daarbij is het de bedoeling dat op 80% van alle gemaakte reizen de reiziger op het vertrek- en/of aankomststation (dus op minstens één van beide) door een poortje moet.

Op sommige stations zijn voor langere tijd op bepaalde momenten van de dag alle poortjes als zodanig in gebruik. Er staan NS-medewerkers om poortjes te openen voor reizigers die nog met kaartjes zonder chip reizen. Na een succesvolle evaluatie van deze pilots worden 1 augustus 2014 op een deel van de stations alle poortjes in gebruik genomen. In 2015 volgen de overige stations. Waar sprake is van verbouwingen, wordt mogelijk tot 2016 gewacht met volledige ingebruikname van de poortjes.

Barcodelezer in combinatie met OV-chiplezer. De OV-chipkaart en de barcode moeten boven op het glasvenster met symbolen worden gelegd.

Wie recht heeft op een OV-Begeleiderskaart ontvangt er een Toegangspas Begeleider bij, die de poortjes opent. Voor mensen met een visuele functiebeperking is er OV-chip Plus.

Voorafgaand aan het sluiten van de poortjes zullen er oplossingen beschikbaar zijn voor internationale reizigers zonder Aztec-code op het ticket en voor stations met een interwijkfunctie.

Voor Amsterdam Centraal sluiten de poortjes op zijn vroegst begin 2015; in juni 2012 waren 36 stations voorzien van poortjes. De voorgenomen sluiting van poortjes stuit op weerstand van diverse gemeenten, die de stations als publieke ruimte zien; vaak bieden ze een doorgang voor voetgangers. Ook sommige ondernemers in het OV-chipkaartgebied hebben bezwaren. Zie ook "Effecten van gesloten poortjes" en "60-minutenregel".

De stations met poortjes worden tot nu geen van alle bediend door een andere treinvervoerder dan NS/NMBS/DB (hier als één vervoerder beschouwd, zie boven). Voor 7 stations bediend door NS/NMBS/DB en nog een andere vervoerder zijn poortjes gepland. De configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook poortjes van de andere vervoerder, of treinen van de andere vervoerder vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend. Twee stations hebben een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, zie onder.

Een mogelijkheid om het OV-chipkaartgebied in of uit te komen zonder in-, resp. uitchecken, bijvoorbeeld via een fietsenstalling of horeca, wordt een BTS-lek genoemd.

Een kaartlezer aan de buitenzijde van een poortje (de zijde buiten het OV-chipkaartgebied) is voor inchecken, en een kaartlezer aan de binnenzijde (de zijde binnen het OV-chipkaartgebied) voor uitchecken. Daardoor kan men bij een poortje uitchecken zonder te zijn ingecheckt. Hierbij wordt de tekst 'Uitgecheckt' gemeld en wordt het instaptarief als ritprijs getoond.

Op sommmige stations met poortjes zijn er meerdere OV-chipkaartgebieden. Dit vormt een extra belemmering van de bewegingsvrijheid bij een verblijf op een station waar men niet wil uit- en inchecken. Op sommige van deze stations wordt men bij sommige overstapmogelijkheden die anders zouden zijn toegestaan zonder uit- en inchecken, daartoe gedwongen. Bij andere stations komt dit niet voor, bijvoorbeeld als er geen splitsing van de spoorweg in de buurt is (waardoor terugsteken geen toegestane reisweg oplevert), en er per richting maar één OV-chipkaartgebied is.

Soms staat er een kaartautomaat binnen het OV-chipkaartgebied. Dit kan handig zijn (zie ook onder). Als ze allemaal daar staan is dit een tijdelijke situatie: na het aanleggen van de poortjes zijn ze nog niet verplaatst.

Poortvrije passage

Een poortvrije passage of poortvrije doorgang is een looproute van de ene naar de andere kant van de sporen zonder door poortjes te hoeven, zodat niet-reizigers zonder OV-chipkaart er ook gebruik van kunnen maken. Deze kan geheel op zichzelf staan (alleen buitenom verbonden via poortjes met het OV-chipkaartgebied), of directe verbindingen via poortjes hebben met het OV-chipkaartgebied. In het laatste geval kan de passage ook dienst doen als looproute voor reizigers.

Als er maar één perron is kunnen de poortjes geplaatst worden in de verbinding tussen de poortvrije passage en het perron.

Als er twee of meer perrons zijn kunnen er bij een poortvrije passage verbonden met het OV-chipkaartgebied twee systemen onderscheiden worden:

• Met poortvrije verbinding tussen de perrons, parallel aan de poortvrije passage. Beide, gescheiden door een glazen wand met poortjes, verdelen de totale breedte van de gezamenlijke ruimte. Voorzieningen in deze ruimte zijn te onderscheiden naar die binnen en buiten het OV-chipkaartgebied.
• Zonder poortvrije verbinding tussen de perrons.

Op station Amsterdam Zuid wordt aan de westzijde van de poortvrije passage het eerste toegepast, en aan de oostzijde het tweede.

Er komen twee poortvrije passages op Amsterdam Centraal (extra tunnels) en één op Utrecht Centraal (aan de noordzijde van de hal). In Amsterdam krijgen de poortvrije passages geen directe verbindingen met het OV-chipkaartgebied, behalve mogelijk via een dwarsverbinding tussen beide die de middentunnel kruist. In Utrecht is nog niet duidelijk of de poortvrije passage directe verbindingen met het OV-chipkaartgebied krijgt.

Stations met poortjes

NS heeft de 82 stations bekendgemaakt. Op sommige stations zijn de geplande poortjes echter mogelijk inmiddels geplaatst of gesloten (100% in gebruik genomen). U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om het overzicht bij te werken.

• Amsterdam Lelylaan
• Amsterdam Sloterdijk - Alleen het Hemboog-gedeelte heeft poortjes. Als men op Amsterdam Sloterdijk moet overstappen, maar tussentijds uit- en inchecken wil vermijden, moet men zorgen dat men niet op het Hemboog-gedeelte aankomt en er niet de reis vervolgen. Dit betekent bijvoorbeeld dat men bij een reis van Purmerend naar Haarlem tijdig moet bedenken dat men extra overstapt in Zaandam. De extra overstap geeft weinig extra ongemak (of is misschien zelfs handiger los van het uit- en inchecken) omdat men dan bij de overstap op Amsterdam Sloterdijk niet van het Hemboog-gedeelte naar het hoofdgedeelte hoeft te lopen.
• Amsterdam Centraal - De toegang tot spoor 15 is bij de westtunnel buiten de poortjes; bij de centrumzijde van de westtunnel is aan de westzijde naast de poortjes vrije doorgang zonder poortjes). Er wordt een nieuwer type poortje gebruikt; dit is breder en heeft geen glazen bovendeuren, maar alleen een paar kleppen op kniehoogte. Er komen twee poortvrije passages (extra tunnels), elk met mogelijk een directe verbinding met het OV-chipkaartgebied via een dwarsverbinding tussen beide die de middentunnel kruist.
• Amsterdam Muiderpoort - Er zijn aparte OV-chipkaartgebieden voor beide takken (Breukelen en Weesp). Routes met terugsteken die toegestaan zouden moeten zijn vereisen dus uit- en inchecken; dit kan qua kosten ongunstiger zijn dan wanneer dit station niet zou bestaan, want dan had men via Amsterdam Centraal mogen reizen. Komend uit de richting Amsterdam moet men om extra uit- en inchecken te voorkomen al eerder overstappen op de gewenste tak.
• Amsterdam Amstel - Er is een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders.
• Amsterdam Bijlmer ArenA - Elk van de vier perrons vormt een apart OV-chipkaartgebied. Er zijn in dit geval geen extra nadelen vergeleken met één OV-chipkaartgebied met de winkels en horeca erbuiten, want toegestane reisroutes waarbij men van het ene naar het andere OV-chipkaartgebied moet komen alleen buiten de spits voor.
• Amsterdam Holendrecht
• Den Haag Centraal - De poortjes staan op de perrons onderaan de trappen naar het Prins Bernhardviaduct, en worden verder geplaatst tussen de hal en een looppad dat de perrons verbindt, zodat men bij overstappen er hier niet doorheen hoeft.
• Voorschoten
• Leiden Centraal - Ook binnen het OV-chipkaartgebied staat een NS-kaartautomaat. Verder zijn er winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied. De gemeente maakt bezwaar. NS heeft verplaatsing van de poortjes naar onderaan of bovenaan de trappen onderzocht, maar deze plaatsen bleken niet geschikt.
• Nieuw Vennep - Met tevens een kaartlezer op een paal in elk van de beide OV-chipkaartgebieden.
• Hoofddorp - Er zijn aparte OV-chipkaartgebieden voor beide perrons. Bij de liften staan beneden op straat kaartlezers op palen buiten de OV-chipkaartgebieden en boven op de perrons kaartlezers op palen in de OV-chipkaartgebieden.
• Amsterdam Zuid - Er is één OV-chipkaartgebied, maar om zonder door poortjes te moeten van het ene naar het andere perron te gaan moet men wel de juiste trap kiezen.
• Amsterdam RAI
• Duivendrecht - Er is een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders. Er zijn winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied.
• Diemen Zuid - Er zijn poortjes in de centrale uitgang. De uitgang aan het westelijke uiteinde van het perron, naar de westzijde van de Gooiseweg werd per 1 juni 2015 gesloten; die aan het oostelijke uiteinde van het perron heeft alleen poortjes met kaartlezers die nog niet werken, en geen palen.
• Diemen
• Amsterdam Science Park - Met kaartautomaten binnen en buiten de OV-chipkaartgebieden.
• Weesp
• Hilversum - Het perron van spoor 1 (bediend door de Sprinter van Leiden naar Utrecht) vormt een apart OV-chipkaartgebied; als men tussentijds uit- en inchecken wil vermijden moet men dus niet met een trein uit deze treinserie in Hilversum aankomen en met een trein uit een andere treinserie verder reizen, en ook niet met een trein uit een andere treinserie in Hilversum aankomen en met een trein uit deze treinserie verder reizen. Met name als men in de richting Baarn - Amersfoort verder wil reizen moet men van tevoren bedenken dat men uit de richting Weesp niet deze Sprinter neemt, of uiterlijk in Hilversum Noord overstapt.
• Utrecht Overvecht
• Almere Poort
• Almere Muziekwijk
• Almere Centrum - Met kaartautomaten binnen en buiten de OV-chipkaartgebieden. Voor grote evenementen zijn alle poortjes aanvullend voorzien van een Aztec-scanner. Sinds kort zijn alle poortjes gesloten na een succesvol experiment.
• Almere Parkwijk
• Almere Buiten
• Almere Oostvaarders
• Lelystad Centrum
• Maassluis
• Vlaardingen Centrum
• Vlaardingen Oost
• Schiedam Nieuwland
• Schiedam Centrum - Het OV-chipkaartgebied is ook zonder door NS-poortjes te moeten bereikbaar vanuit en te verlaten via dat van de metro, met binnen het NS-gebied aanvullend ook NS-kaartlezers op palen, zie ook onder.
• Rotterdam Centraal - Er zijn winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied.
• Rotterdam Blaak - Qua fysieke barrières is er een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de westwaartse metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders, en een OV-chipkaartgebied voor de oostwaartse metro (zie ook onder).
• Rotterdam Zuid
• Barendrecht - Er is een vorkvormig OV-chipkaartgebied (verbonden aan de noordzijde).
• Zwijndrecht
• Roosendaal - Dit station wordt binnenkort afgesloten met OVC-poorten. Om internationale reizigers die hier overstappen de gelegenheid te geven om in of uit te checken zijn er OVC palen op het middenperron.
• Breda Prinsenbeek
• Santpoort Noord - Eén OV-chipkaartgebied; de perrons zijn met elkaar verbonden via een geheel binnen het OV-chipkaartgebied gelegen voetgangerstunnel. De verbindingen van de perrons met het buitengebied via poortjes staan daar los van. Bij de zuidelijke uiteinden van de perrons zijn geen in-/uitgangen, maar ze zijn wel dicht bij de overweg Kennemergaardeweg, wat potentiële BTS-lekken geeft. Die worden bestreden met uit het laatste stukje van de perrons omhoogstekende stenen.
• Beverwijk
• Heiloo
• Den Helder - Het station ligt aan het eind van een spoorlijn, daardoor geven de poortjes geen extra beperkingen.
• Hoorn
• Hoorn Kersenboogerd
• Zoetermeer Oost
• Rotterdam Alexander - De poortjes zijn tijdens de ochtend- en avondspits gesloten.
• Capelle Schollevaar
• Gouda (nog niet aan de noordzijde)
• Woerden - De poortjes zijn de hele dag gesloten, met personeel erbij. De brede poortjes hebben ook een Aztec-scanner. Transietpersonen tussen zuidelijke en noordelijke bushaltes worden bij te laag saldo door de beveiligers via het fietspad gestuurd.
• Houten - De poortjes zijn vanaf 1 september 2014 de hele dag gesloten, met personeel erbij.
• Culemborg
• Best
• Sittard
• Helmond
• Enschede - Het perron voor de trein van/naar Duitsland ligt buiten de poortjes. Voor het gebruik van deze trein werd een kaartlezer naast de Duitse trein op spoor 4b geplaatst. Men moet bij een overstap van NS naar DB en omgekeerd bij gesloten poortjes dus uit- en inchecken bij NS, met het nadelige gevolg dat een eventueel kortingsrecht bij uitchecken vervalt.

Gepland:

• Groningen - bediend door NS en Arriva; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Arriva-poortjes, of Arriva-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Leeuwarden - bediend door NS en Arriva; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Arriva-poortjes, of Arriva-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Zwolle - bediend door NS en Arriva; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Arriva-poortjes, of Arriva-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Arnhem - bediend door NS en Arriva; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Arriva-poortjes, of Arriva-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Dordrecht - bediend door NS en Arriva; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Arriva-poortjes, of Arriva-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend. Spoor 15 wordt bediend door Arriva, spoor 1 aan hetzelfde perron door NS. Spoor 15 buiten het OV-chipkaartgebied van NS houden zou betekenen dat de breedte van het perron wordt verdeeld in stroken, gescheiden door een hek of een glazen wand.
• Amersfoort Centraal - bediend door NS en Connexxion; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Connexxion-poortjes, of Connexxion-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Nijmegen - bediend door NS en Veolia; Veolia gaat vooralsnog niet akkoord; de configuratie, zoals een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied met ook Veolia-poortjes, of Veolia-treinen vertrekkend/aankomend buiten het OV-chipkaartgebied van NS, is nog niet bekend.
• Haarlem
• Goes
• Deventer
• Oss
• Den Haag HS - in de voetgangerstunnel vanaf de hoofdingang (kaartlezers werken nog niet)
• Schiphol
• Utrecht Centraal. Er komt een poortvrije passage aan de noordzijde van de hal.
• Alkmaar, Amsterdam Sloterdijk (niet-Hemboog-deel), Breda, Delft, Eindhoven, Rijswijk, Rotterdam Lombardijen, Tilburg, Zaandam, Zaltbommel, Zoetermeer

De stations op de Flevolijn worden 's nachts afgesloten door de poortjes te sluiten.

Bijzonderheden

Ook op metrostations staan poortjes. Sommige stations zijn gecombineerde metro- en treinstations. Hier zijn bijzondere constructies bedacht om het in- en uitchecken soepel te laten verlopen.

Amsterdam

Nieuwe stijl OV-chipkaartpoorten in Amsterdam CS

Bij de gecombineerde NS/GVB stations Amstel en Duivendrecht zijn er zowel NS- als GVB-poorten die toegang geven tot een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied, vanwaar men zowel de trein- als de metroperrons kan bereiken. Bij perrons waar zowel treinen als metro's stoppen zijn er in/uitcheckpalen van zowel NS als de GVB. Overstappers tussen GVB en NS of omgekeerd, moeten uitchecken en inchecken bij de juiste vervoerders (bij NS uiteraard alleen als men daar ook met de OV-chipkaart reist). De NS-poorten staan nu nog open zodat iedereen ongehinderd alle perrons kan bereiken.

Rotterdam

In Rotterdam zijn er twee gecombineerde NS/RET-stations. In Schiedam zijn er voor metro en trein aparte OV-chipkaartgebieden. Men kan ook rechtstreeks van het ene naar het andere via RET-poortjes, met binnen het NS-gebied aanvullend kaartlezers op palen. In station Rotterdam Blaak zijn er aparte OV-chipkaartgebieden voor metro noordzijde, metro zuidzijde en NS. Men kan zich ook rechtstreeks tussen de gebieden metro noordzijde en NS verplaatsen, zonder door poortjes te gaan. Daartoe zijn er in beide gebieden aanvullend kaartlezers op palen van respectievelijk RET en NS. Het is dus fysiek mogelijk om van de metro uit oostelijke richting naar buiten te komen zonder bij de RET uit te checken. Dit komt fysiek overeen met een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied als boven vermeld bij Amsterdam, behoudens de omweg.

Potentiële problemen

• Dubbel inchecken - Inchecken bij een poortje terwijl men al eerder (bijvoorbeeld bij een paal) heeft ingecheckt. De eerste check-in wordt incompleet en men is het instaptarief kwijt.
• Dubbel uitchecken - Uitchecken bij een poortje terwijl men al eerder (bijvoorbeeld bij een paal) heeft uitgecheckt. Bij voldoende saldo wordt het geldende instaptarief daarop ingehouden, anders wordt het uitchecken door het systeem geweigerd, in welk geval deze vergissing dus onschadelijk is.
• Bij een andere vervoerder ingecheckt en de kaart presenteren bij het poortje. Eerste check-in wordt incompleet en het geldende instaptarief wordt afgeschreven. Als men de kaart in dat geval heeft gepresenteerd bij de uitcheckzijde van het poortje wordt nogmaals het geldende instaptarief afgeschreven omdat er een check-uit zonder check-in is ontstaan.

Het systeem vraagt geen bevestiging of de handeling juist is (die men zou kunnen geven door de kaart nogmaals te presenteren). Het systeem gaat ervan uit dat men vergeten is uit te checken en dat daar niets meer aan te doen is, en dat de nieuwe handeling welbewust gedaan wordt, hoewel het heel goed mogelijk is dat men die fout nog wel kan herstellen, of dat juist de nieuwe handeling fout is.

Als men altijd bij het passeren van een poortje de kaart voor de kaartlezer houdt (zelfs als men van plan is alleen door het station te lopen of even later weer terug te gaan), en alleen doorloopt als de in-/uitcheckhandeling gelukt is (kortom: handelt alsof de poortjes al gesloten zijn), en nooit de in-/uitcheckhandeling bij een poortje verricht zonder er doorheen te lopen, dan kunnen bovengenoemde problemen zich niet voordoen, behalve op een station waar de poortjes niet een OV-chipkaartgebied omsluiten, zoals op Amsterdam Centraal, waar deels ook kaartlezer-palen staan.

Als men ervoor zorgt dat het saldo minstens € 6 is maar minder dan € 16 (of tussen andere grenzen bij een ander instaptarief, zie hierboven), dan kan men wel inchecken, maar is men beschermd tegen de fout van het, terwijl men al of nog ingecheckt is bij een treinvervoerder, bij dezelfde of een andere treinvervoerder nog eens inchecken (dit gevaar bestaat bij een poortje, en als het een andere treinvervoerder is ook bij een paal). Bij voldoende saldo zou een schade van € 10 ontstaan, maar nu wordt dat voorkomen doordat het saldo te laag is voor nog eens inchecken. Dit kan lastig zijn als men vaak betaalde reizen maakt (de kaart moet dan vaak opgeladen worden), maar er is geen enkel ongemak als men de kaart alleen voor vrij reizen gebruikt.

Effecten van gesloten poortjes

Op stations met uitsluitend poortjes is de grens van het OV-chipkaartgebied heel concreet. Wanneer deze poortjes gesloten worden zal dat niet alleen zwartrijden tegengaan, maar ook wordt men dan gedwongen zich strikt te houden aan de regels van in- en uitchecken bij verblijf op, en tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied van zo'n station. De voorzieningen buiten de poortjes zijn alleen toegankelijk voor doorgaande treinreizigers tegen potentiële extra kosten/oponthoud; dit geldt zelfs voor de NS-kaartautomaat, die men nodig kan hebben om te controleren of men heeft ingecheckt, en zo ja waar (in verband met de toegestane reisroutes) en wanneer (ter controle in verband met dalurenkorting, en in verband met de 6-uursregel). Zie ook de paragraaf: Tijdelijk verlaten station.

Het sluiten van de poortjes op station Den Helder dwingt reizigers weliswaar net als op andere stations met poortjes zich strikt te houden aan de regels van in- en uitchecken bij verblijf op, en tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied, maar zolang men de 30- en 60-minutenregel in acht neemt zijn er hier nooit extra kosten, omdat Den Helder aan het eind van een doodlopende lijn ligt, en men daarom tussen aankomst per trein en vertrek per trein toch al moet uit- en inchecken.

Bovendien zijn er stations waarbij NS meerdere gescheiden OV-chipkaartgebieden heeft met poortjes in één of meer (zie boven). Voor zover binnen een toegestane route van het ene naar het andere OV-chipkaartgebied gelopen moet worden gelden potentiële extra kosten/oponthoud (zie ook onder) zelfs bij alleen maar overstappen.

Het in- en uitchecken kan niet worden vergeten. Men kan ook niet meer per ongeluk inchecken als men wil uitchecken of omgekeerd daar de poorten per richting werken (ingang → incheck, uitgang → uitcheck).

Bij reizen met internationale treinen kan niet zowel een incheck als een uitcheck uitgevoerd worden. Op veel papieren tickets (onder andere internationale vervoersbewijzen) zal een barcode staan die gelezen kan worden bij speciale poortjes met een geïntegreerde OV-chipkaart- en barcodelezer. De eerste barcodelezers zijn in juni 2014 geplaatst. In andere situaties kunnen internationale reizigers gecontroleerd en handmatig doorgelaten worden.

Zie ook de effecten van de gesloten poortjes voor niet-reizigers.

Frauduleus passeren van een poortje

Het is mogelijk om snel achter iemand aan te lopen wanneer iemand incheckt bij een poortje om zodoende zonder OV-chipkaart het gebied achter de poortjes te betreden, maar dan zal er een fouttoon klinken, waardoor beveiligingsmedewerkers/controleurs gealarmeerd worden.

Regels in- en uitchecken

Hieronder staat voornamelijk informatie over NS, omdat de andere treinvervoerders weinig of geen informatie over deze onderwerpen verstrekt hebben. De zin op de NS-site "Hier vindt u meer informatie over de gebruiksvoorwaarden voor het reizen met uw abonnement bij NS en overige treinvervoerders.", gelinkt naar de NS-voorwaarden, suggereert dat de regels hieronder ook bij de andere vervoerders gelden. Voor de 5-minutenmarge is dit extra onzeker, want die staat niet in de voorwaarden.

Wel of niet in-/uitchecken

Een elektronisch vervoerbewijs is wettelijk pas geldig als er wordt in- en uitgecheckt. Bij de NS geldt een aantal uitzonderingen. Het OV-Jaarabonnement en de trajectabonnementen die zijn uitgevoerd als OV-chipkaart worden niet goed door de kaartlezers herkend. Het is daardoor niet mogelijk om op saldo te reizen voor aanvullende treinkosten: dit geldt bij het Jaartrajectabonnement en het Grensabonnement voor het maken van treinreizen buiten het vaste traject. Bij de nieuwe NS-abonnementen moet wel altijd in- en uitgecheckt worden. In- en uitchecken is ook verplicht voor de meeste eenmalige chipkaarten. Het moet ook als er alleen een toeslag ICd of ICE op staat, maar hoeft niet als er alleen een Dagkaart Fiets of Hond op staat.

Verblijf op een station

De NS geeft door middel van toegangspoorten of borden aan voor welk gedeelte van het station een geldig vervoerbewijs vereist is (het OV-chipkaartgebied). Dit kan een papieren treinkaartje zijn of een ingecheckte OV-chipkaart, mits deze op dezelfde dag op hetzelfde of een ander station wordt uitgecheckt (anders was er achteraf gezien geen geldig vervoerbewijs).

Voor het verblijf op een station dient voor zover van toepassing rekening te worden gehouden met de 30- en 60-minuten- en 6-uursregel die hieronder worden uitgelegd. Een ingecheckte OV-chipkaart is ook geldig op het station waar na afloop van het verblijf uitgecheckt wordt (en op eventuele tussenstops).

Tijdelijk verlaten station

Als een treinreiziger op doorreis bij een station niet wisselt van vervoerder en niet afwijkt van de toegestane reisroute dan is uit- en inchecken alleen verplicht bij het tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied. Dit brengt soms wel, soms geen extra kosten met zich mee, zie het kopje Uit- en weer inchecken op een station. Formeel (en bij gesloten poortjes ook feitelijk) zijn voorzieningen binnen het OV-chipkaartgebied daardoor "toegankelijker" dan daarbuiten (Dit geldt niet voor een station aan het eind van een spoorlijn, zoals Den Helder, omdat men daar tussen aankomst per trein en vertrek per trein toch al moet uit- en inchecken.): men mag altijd gratis van buiten even naar binnen, maar doorgaande treinreizigers mogen in veel gevallen alleen "tegen betaling" (in de zin dat de reiskosten hoger worden) van binnen even naar buiten. Dit is belang voor het gebruik van voorzieningen buiten het OV-chipkaartgebied in of dichtbij het station, en bijvoorbeeld ook als men aarzelt of men met de trein of de bus verder zal reizen, en daarom wil kijken hoe laat de bus gaat, en uiteindelijk besluit dat men toch maar met de trein verder gaat. Het bij zich hebben (of via internet kunnen oproepen) van de dienstregeling van de bus wint voor zulke situaties aan belang.

Op stations zonder poortjes, en op stations met poortjes zolang die nog openstaan, is de regel van het verplicht uit- en inchecken bij het verlaten van het OV-chipkaartgebied van een station niet afdwingbaar. Wel is het zo dat als men niet uitcheckt men tijdens de onderbreking dezelfde OV-chipkaart niet voor ander vervoer kan gebruiken.

Grensoverschrijdende treinreizen

Reizen met de OV-chipkaart buiten Nederland is niet mogelijk. Men moet daarom niet inchecken als men naar het buitenland reist (men zou niet kunnen uitchecken), behalve met een eenmalige OV-chipkaart. Reizend naar Nederland kan men in het buitenland niet inchecken. Een uitzondering is de treinverbinding van Groningen naar Leer. Op de Duitse stations Weener en Leer staan wel OV-chipkaart palen.

Moment van in- en/of uitchecken

De reiziger dient bij reizen met de trein of bij het verblijven in het OV-chipkaartgebied van een station in bepaalde gevallen rekening te houden met verschillende regels en marges omtrent het in- en uitchecken.

Bepalend voor dalurenkorting

Bij abonnementen met dalurenkorting is het moment van inchecken belangrijk.

Het kan gunstig zijn voor de reiziger dat het moment van inchecken bepalend is: als deze bijvoorbeeld vóór 16.00 uur incheckt en binnen 30 minuten een reis aanvangt die na 16.00 uur begint of tot na 16.00 uur voortduurt dan wordt de reis toch aangemerkt als een reis in de daluren. Officieel moet de reiziger wel tussen het moment van inchecken en het moment dat hij/zij met de trein vertrekt op het station of binnen het OV-chipkaartgebied blijven. Dit maakt formeel (en bij gesloten poortjes ook feitelijk) voorzieningen binnen het OV-chipkaartgebied "toegankelijker" dan daarbuiten: men mag altijd gratis van buiten even naar binnen, maar in bepaalde gevallen alleen tegen hoge extra reiskosten (bij reizen in de tweede klas tot € 25,40 extra) van binnen even naar buiten.

Het kan ook ongunstig zijn voor de reiziger dat het moment van inchecken bepalend is: als deze bijvoorbeeld om 8.50 uur incheckt dan heeft hij/zij de hele reis geen of een lagere korting. Dit nadeel kan, vooral bij een lange reis, worden beperkt door onderweg na 8.55 uur (vanwege de 5-minuten marge, zie onder), ergens uit te checken, de eventuele anti-passback-tijd te wachten, weer in te checken, en met een volgende trein verder te reizen. De eventuele anti-passback-tijd kan voorkomen worden (met meer kans dat de reiziger met dezelfde trein verder kan) bij gebruik van twee OV-chipkaarten. Dit kan in ieder geval als men in de spits geen korting heeft, men kan dan een anonieme kaart daarvoor gebruiken. Houders van een Voordeelurenabonnement kunnen dit ongemak voorlopig nog voorkomen door met twee papieren kaartjes te reizen. De reiziger heeft zowel bij extra uit- en inchecken als bij twee papieren kaartjes nog wel een nadeel door de afstandsdegressie (behalve bij vrij reizen in de daluren).

Als de reiziger op het station wil wachten tot de daluren om 9.00 uur of 18.30 uur aanvangen, dan kan hij inchecken en gebruik maken van de 60-minutenregel (zo nodig meermalen, zie onder), en na afloop van de spits na het laatste uitchecken weer inchecken.

5-minutenmarge

Het abonnement, tijdstip en de dag waarop wordt ingecheckt bepaalt of er korting wordt toegepast, en zo ja, welk percentage (20%, 40% of 100%).

Er wordt een marge van 5 minuten gehanteerd in het voordeel van de reiziger, onder meer om het eventueel niet helemaal gelijk lopen van de klok in de kaartlezer en/of de stationsklokken op te vangen. De exacte daluren op een werkdag lopen hierdoor (in termen van de tijd in hele minuten) van 0.00 t/m 6.34, 8.55 t/m 16.04 en 18.25 t/m 23.59 uur.

De marge is verder handig in verband met de tijd die nodig is om van de kaartlezer naar het perron te lopen en de verder benodigde tijdmarge. Zo kan de reiziger die met korting wil reizen mogelijk nog net een trein halen die om 9.00 uur of 18.30 uur (of zelfs enkele minuten eerder) vertrekt. Bovendien is het mogelijk om bij aankomst op het station om 6.30 uur of 16.00 uur nog op tijd in te checken, ook als er een rij staat.

NS meldde in 2011 aan LOCOV dat de marge bedoeld is om discussies met reizigers over de juiste tijd te voorkomen, en het beter te vinden om de marge niet actief aan de klant te communiceren, omdat dit het probleem zou verschuiven naar andere tijdstippen. De marges zijn dan ook niet in aanmerking genomen of vermeld in de Productvoorwaarden Abonnementen Consumenten. Een beroep doen op een onjuiste tijd in de kaartlezer zou dus pas bij een afwijking van 5 minuten succes hebben, wat zelden of nooit voorkomt. Wel kan men bij het aan de hand van de tijd die de kaartlezer aangeeft beoordelen of een check-in geldt als gedaan in de daluren rekening houden met de marge, en krijgt men bij NS ook een bevestiging daarvan op het scherm.

Bij het Voordeelurenabonnement checkt men vanaf 8.55 uur in voor reizen met korting, dus er is daarbij dezelfde marge. Wel is er onduidelijkheid over de vraag of men dan een trein mag nemen die eerder dan 9 uur vertrekt. (Eventuele verschillen in deze tussen het Voordeelurenabonnement en de nieuwe abonnementen kunnen zoals gezegd niet in de voorwaarden nagekeken worden.) Zo nee, dan kan men in ieder geval wel tijdig inchecken om een trein te nemen die om 9 uur of zeer kort daarna vertrekt, maar betekent het ook dat als men tegen vol tarief een trein wil nemen die kort vóór 9 uur vertrekt men uiterlijk om 8.54 uur moet inchecken (of een papieren kaartje moet kopen).

De marge geldt ook bij de andere vervoerders, behalve dat het voor Connexxion nog niet bekend is.

30-minutenregel

De 30-minutenregel is alleen van toepassing op de zes nieuwe abonnementen van de NS. Er mag niet meer dan 30 minuten zitten tussen het inchecken en de vertrektijd van de trein volgens de dienstregeling, tenzij dit door een vertraging van het betreffende vervoermiddel niet mogelijk was. Bij een halfuurdienst of een hogere vervoersfrequentie kan men dus op een willekeurig moment inchecken en de eerstvertrekkende trein nemen, terwijl het bij een lagere frequentie van de vertrektijd afhangt wanneer men kan inchecken. In de context van de afschaffing van het "dubbel opstaptarief" vermeldt de NS echter: "U kunt bij het overstappen na de check-uit bij de ene vervoerder, direct inchecken bij de volgende vervoerder, ook als u langer dan 35 minuten moet wachten op de trein."

Het doel is onder meer om reizen in de spits met dalurenkorting enigszins tegen te gaan. Bij Altijd Vrij is er geen dalurenkorting, maar ook hier geldt de 30 minuten regel.

Bij overtreding van de regel, vastgesteld bij een controle, volgt er een sanctie (volgens de voorwaarden vervalt de korting, maar er wordt niet toegelicht hoe dat technisch en administratief wordt bereikt). Bij herhaaldelijke overtreding zijn er volgens de voorwaarden ook sancties mogelijk als men toch al geen recht op korting had wegens de spits.

Als men te vroeg heeft ingecheckt of een latere trein neemt dan kan men binnen 60 minuten kosteloos uitchecken. Bij het opnieuw inchecken gaat de 30-minutentermijn opnieuw in. Bij dalurenabonnementen kan dit extra kosten met zich meebrengen als het spitstarief inmiddels geldt.

Arriva stelt overigens (in de context van de regeling ter voorkoming van een dubbel opstaptarief) "als u moet wachten op de volgende trein - waarbij aansluiting langer kan duren dan 35 minuten - kunt u bij die treinvervoerder wel al inchecken waardoor u geen opstaptarief betaalt".

60-minutenregel

Als men bij NS na inchecken binnen 60 minuten (free exit duration) op hetzelfde station weer uitcheckt krijgt men het hele instaptarief terug; als men dat later doet dan is men het instaptarief kwijt. Deze regel heeft geen betekenis als het instaptarief nihil is (bij vrij reizen).

De regel kan van pas komen als men afziet van de rit of toch maar een andere vervoerder kiest (al of niet omdat de trein vertraging heeft), of als men de bedoeling had om bij een OV-chipkaartlezer van een andere vervoerder in te checken, of men alsnog besluit een latere trein te nemen dan volgens de 30-minutenregel is toegestaan. Dit kan uiteraard bij dalurenabonnementen extra kosten met zich meebrengen als inmiddels de spits is aangebroken. Als men vanaf het inchecken per ongeluk 60 minuten of langer op het station verblijft zonder binnen die tijd uit te checken kan men, zolang de poortjes nog openstaan, de schade beperken door naar een nabijgelegen station te reizen (per trein met een ander vervoerbewijs, of op een andere manier dan per trein) en daar uit te checken.

De termijn van 60 minuten dient als extra maatregel om fraude te voorkomen.

Als t.z.t. de poortjes gesloten worden is de 60-minutenregel ook van belang voor verblijf in het OV-chipkaartgebied zonder te reizen (passage-recht). Men kan uit- en weer inchecken om de 60-minutentermijn opnieuw te laten beginnen. Soms is er echter een café of restaurant in het OV-chipkaartgebied waar een deel van de klanten langer dan een uur verblijft; om dan tussendoor te moeten uit- en weer inchecken is toch wel erg lastig. Deze problemen doen zich ook voor bij verblijf op het station voorafgaand aan een reis, maar niet op een tussenstation of het eindstation van een reis. Zie ook bij Poortjes. Een mogelijke oplossing in bijzondere gevallen die door NS geopperd is is het plaatsen van poortjes bij de betreffende zaak zodat men kan uitchecken als men er naar binnen gaat, en weer inchecken als men de zaak verlaat (een niet-OV-chipkaartgebied als eiland in een OV-chipkaartgebied).

Houders van een abonnement kunnen het beste de OV-chipkaart met het abonnement gebruiken, en niet een andere OV-chipkaart met "Reizen op saldo bij NS", want doordat het instaptarief lager is, is de schade bij overtreding van de 60-minutenregel ook lager.

Ook bij de Connexxion trein geldt dat als men korte tijd na inchecken op hetzelfde station weer uitcheckt men het hele instaptarief (dat hier met Dal Vrij en Weekend Vrij zelfs in uren/dagen van vrij reizen wordt ingehouden) terugkrijgt. Of hierbij ook een maximumtijd geldt en of deze ook 60 minuten is is niet bekendgemaakt.

4-uursregel

Bij Arriva kan tot 4 uur na het inchecken op dezelfde dag op het bestemmingsstation alsnog uitgecheckt worden bij een kaartlezer van Arriva als men dit is vergeten. Als er meer dan vier uren zijn verstreken dan wordt het instaptarief afgeschreven; er kan dan een restitutieaanvraag worden ingediend.

6-uursregel

AVR-NS bepaalt "Als u niet of niet binnen 6 uur na incheck uitcheckt wordt het afgeschreven Instaptarief door NS ingehouden."

In de Productvoorwaarden Abonnementen Consumenten geldig vanaf juli 2014 staat aanvullend "De vervoerbewijzen die u met uw Traject Vrij abonnement hebt aangeschaft (door in en uit te checken) betaalt u achteraf per automatische incasso. Tevens betaalt u achteraf per automatische incasso het eventuele correctietarief dat u verschuldigd bent. Het correctietarief is een bedrag dat u betaalt indien u niet tijdig (binnen zes uur na inchecken) uitcheckt. Medio 2014 is dit bedrag EUR 10." De 6-uursregel geldt dus ook voor Traject Vrij.

De 6-uursregel staat ten overvloede ook in de Productvoorwaarden Voordeelurenabonnement: "Als u niet óf niet binnen 6 uur na incheck uitcheckt, wordt het afgeschreven instaptarief (€10) door NS ingehouden. NS houdt het instaptarief in omdat zij niet kan vaststellen welke reis u heeft gemaakt als u niet uitcheckt. Tenzij u uitcheckt op hetzelfde station waar u bent ingecheckt, houdt NS dit bedrag pas in als er meer dan zes uur zijn verstreken nadat u bent ingecheckt, of indien de volgende NS-dag begint. Als u bent vergeten om uit te checken bij het einde van uw reis kunt u dit nog herstellen door binnen deze periode (maar op dezelfde NS-dag) alsnog uit te checken op de plaats waar u had moeten uitchecken."

De regel is om fraude enigszins tegen te gaan waarbij men niet uitcheckt bij aankomst op de bestemming, maar later op de dag op een locatie waar dat voordeliger is (een andere mogelijke tegenmaatregel is "aanmaken van een transactie bij controle aan boord"). De regel geldt echter zelfs voor de altijd-vrij-reizen abonnementen. Als het instaptarief nihil is heeft het kwijtraken van het instaptarief geen betekenis. (Bij reizen op rekening zoals bij Traject Vrij is er zoals gezegd wel een correctietarief.)

Dagregel

Bij de NS moet het uitchecken gebeuren op dezelfde dag als het inchecken, waarbij een dag loopt van 0.00 uur tot 4.00 uur de volgende dag. In het geval dat de 6-uursregel geldt is dit alleen een extra eis als men tussen 22.00 uur en 24.00 uur incheckt. Na verstrijken van de dag kan men niet meer uitchecken en is men het instaptarief kwijt.

Uit- en weer inchecken op een station

In de volgende gevallen moet men tussen aankomst per trein op een station en vertrek per trein van dat station uit- en weer inchecken:

• Wisselen van vervoerder; hierbij worden sommige vervoerders als één gerekend, zie boven.
• Afwijken van de toegestane reisroute (het maken van een omweg of terug gaan).
• Verlaten van het station (uit- en inchecken wordt afgedwongen in het geval van dichte poortjes). Het "afwijken van de toegestane reisroute" zal vaak samengaan met het verlaten van het station. Er valt bijvoorbeeld het meest voorkomende geval onder dat men ergens heen gaat en later weer terug.
• Op sommige stations als de poortjes gesloten worden: bij overstappen zonder te wisselen van vervoerder en zonder af te wijken van de toegestane reisroute door één of twee poortjes moeten. Zie de lijst van stations met poortjes.

Voor een station aan het eind van een spoorlijn geldt dit altijd.

Het uit- en weer inchecken brengt soms wel, soms geen extra kosten met zich mee, vergeleken met één reis van dezelfde totale afstand. (In het geval van het wisselen van vervoerder en het reizen met een abonnement wordt hier aangenomen dat dit abonnement bij beide vervoerders geldt):

• Geen extra kosten:
  • Bij altijd-vrij-reizen abonnementen en in het weekend bij Dal Vrij en Weekend Vrij.
  • Bij Dal Vrij als zowel het oorspronkelijke inchecken als het nieuwe inchecken in de daluren geschiedt.
  • Bij niet-vrij reizen met op basis van het oorspronkelijke inchecken dezelfde korting (0, 20 of 40%) als op basis van het nieuwe inchecken, als de tijd tussen uit- en inchecken niet meer dan 35 minuten is.
• Extra kosten door opsplitsing, in verband met afstandsdegressie:
  • Bij niet-vrij reizen met op basis van het oorspronkelijke inchecken dezelfde korting (0, 20 of 40%) als op basis van het nieuwe inchecken, als de tijd tussen uit- en inchecken meer dan 35 minuten is.
• Extra kosten door het niet meer vrij reizen bij het vervolg van de reis:
  • Bij Dal Vrij als het oorspronkelijke inchecken in de daluren geschiedt en het uiteindelijke inchecken voor het vervolgen van de reis in de spitsuren. Bij Weekend Vrij in de nacht van zondag op maandag als het oorspronkelijke inchecken voor 4 uur geschiedt en het uiteindelijke inchecken voor het vervolgen van de reis erna.
• Extra kosten door zowel lagere korting als door afstandsdegressie:
  • Bij Weekend Vrij, Altijd Voordeel en Dal Voordeel als het oorspronkelijke inchecken in de daluren geschiedt en het nieuwe inchecken in de spitsuren.
• Extra kosten door verminderde afstandsdegressie die niet geheel gecompenseerd wordt door hogere korting:
  • Soms bij Weekend Vrij, Altijd Voordeel en Dal Voordeel als het oorspronkelijke inchecken in de spitsuren geschiedt en het nieuwe inchecken in de daluren. Dit is van toepassing als de hele reis niet meer dan 8 km is, of als het eerste deel erg lang is.

Zoals uit het bovenstaande blijkt kunnen extra kosten soms voorkomen worden door te wachten tot de spits om is. Hierboven wordt dan ook gesproken over "potentiële extra kosten/oponthoud". Bij een halfuurdienst is het oponthoud maximaal 2,5 uur, bij een uurdienst maximaal 3 uur. Als men met een Voordeelurenabonnement tussen 0 en 4 uur heeft ingecheckt kan het oponthoud langer duren. Als men met Weekend Vrij op maandag tussen 0 en 4 uur heeft ingecheckt brengt uit- en weer inchecken na 4 uur met zich mee dat men pas het volgende weekend vrij verder kan reizen.

Overstappen

Overstapregels worden duidelijk gemaakt met behulp van bebording bij de OV-chipkaartpalen op stations.

Voor overstappen bij de trein gelden de volgende regels:

• Overstappen van trein op trein van dezelfde vervoerder wordt gezien als één reis. Daarom niet uitchecken bij het overstappen, dit hoeft pas bij het daadwerkelijke eindpunt. De gebruikelijke reisweg is de kortste afstand tussen vertrekstation en aankomststation. Bij reizen via een langere route die sneller is mag het vertrek- of aankomststation niet voorbij worden gereisd (‘terugsteken’), met uitzondering van de in de jaardienstregeling vermelde gevallen; als de reiziger bijvoorbeeld in Geldermalsen incheckt bij NS dan geldt de reis via Tilburg naar Dordrecht als rijden van het incheckpunt af en rijden van Dordrecht naar Dordrecht-Zuid niet. Ook kan de reiziger bewust een langere (en eventueel minder snelle) route reizen, omdat op de alternatieve route minder overgestapt hoeft te worden. Het "afwijken van de toegestane reisroute" zal vaak samengaan met het verlaten van het station. (zie ook hierboven).
• In alle andere gevallen altijd uitchecken bij de ene vervoerder en inchecken bij de overstapvervoerder (zie ook hierboven). De volgorde is dan: inchecken bij vervoerder A, uitchecken bij vervoerder A, inchecken bij vervoerder B, uitchecken bij vervoerder B (en verder als er nog meer overstappen zijn).

Commissie Meijdam

De Commissie Permanente Structuur en Dubbel Opstaptarief in de treinrailketen (Commissie Meijdam) heeft onder meer voorstellen gedaan over het reizen met meerdere treinvervoerders (zie boven onder Tarieven voor de gerealiseerde regeling, en zie ook onder):

Er komt een tarievenkader voor treinvervoer (zoals er ook een Landelijk Tarievenkader is voor het overige openbaar vervoer).

Meijdam is aangesteld als kwartiermaker voor onder meer de afschaffing van het dubbele basistarief bij de trein. Zolang partijen niet tot oplossing van het dubbel opstaptarief komen, blijft de AMvB die het accepteren van het papieren treinkaartje verplicht stelt van toepassing. Verder zal het enkelvoudig in- en uitchecken in de treinketen nader onderzocht worden, maar dit zal langer duren, daarom wordt het afschaffen van het papieren treinkaartje hier niet van afhankelijk gesteld.

In april 2012 rapporteerde Meijdam onder meer dat de volgende onderwerpen volgens hem in elk geval om een oplossing vragen:

• Enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor. De regering bevestigde echter in juni 2012 nog eens dat de afschaffing van papieren treinkaartjes hier niet van afhankelijk is.
• Uniformiteit van OV-chipkaartapparatuur.
• Harmonisatie met betrekking tot kortingsproducten en abonnementen.

Enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor

Naast dubbel opstaptarief heeft kwartiermaker Meijdam tevens een onderzoek gedaan naar enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor (sicico, single check-in check-out). Het Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB) wil hier over een jaar verder naar gaan kijken, na evaluatie van andere maatregelen en na een voortraject van de wettelijke verankering van tarieven en producten die moet hebben geleid tot een vaststaande basis ten aanzien van producten en tarieven.

De in- en uitcheckapparatuur zou dan niet meer vervoerdergebonden moeten zijn. Om de berekening van de prijs niet te ingewikkeld te laten worden zou uniformiteit van de tariefstructuur de voorkeur verdienen, met onder meer vaste daluren. Tariefdifferentiatie kan dan nog wel plaatsvinden voor wat betreft de prijs als functie van de afstand.

Enkelvoudig in- en uitchecken brengt met zich mee dat alle toegestane reismogelijkheden van een bepaald vertrek- naar een bepaald aankomststation (alle toegestane reisroutes en alle vervoerders op samenlooptrajecten) hetzelfde kosten, ongeacht de vervoerder(s).

Bij een dalurenkortingproduct zou voor de hele reis dezelfde urencategorie gelden, in plaats van het huidige systeem, waarbij deze per vervoerder bepaald wordt. Wanneer dat voordeliger is kan de reiziger wel ervoor kiezen (zoals nu ook al in het geval van één vervoerder) tussentijds uit en in te checken.

Vooralsnog is de trend juist omgekeerd: er is juist meer onderscheid gekomen naar vervoerder, zie boven.

Onderbreken van een reis

In de Voorwaarden Reizen op Saldo bij NS definieert NS "Onderbreken/onderbroken" als "De situaties waarbij u de laatste NS-kaartlezer(s) passeert om het station te verlaten of om gebruik te maken van een voorziening binnen het station die buiten het door de NS-kaartlezers omsloten gebied ligt." en wordt bepaald "In aanvulling op het bepaalde in AVR-NS dient met Reizen op saldo bij NS bij het onderbreken van de reis de rit afgesloten te worden met een check-uit op het betreffende station. Bij het vervolgen van de reis dient opnieuw ingecheckt te worden." De Productvoorwaarden Abonnementen Consumenten hebben een soortgelijke bepaling, maar zijn minder specifiek over de precieze grens: hier wordt gesproken over het verlaten van de halte of het station.

Een rit wordt gedefinieerd als een deel van een reis tussen een check-in en een check-uit. Voor de instaptarieven zie OV-chipkaart#Instaptarief (borg).

Reisroute

Bij een vooraf gespecificeerde reis mag na keuze van het vervoerbewijs (zie boven) de reisroute slechts gekozen worden binnen de restricties daarvan. Dit betreft bij een binnenlandse reis de keuze van een route per deeltraject van A naar B met één bepaalde vervoerder. Wegens de beperktheid van de aaneengesloten netten van elk van de andere vervoerders betreft dit uitsluitend een keuze van een NS-route. Bij een route tussen een Nederlands station en een grenspunt betreft het ook de keuze van vervoerder(s), niet omdat er keuze van vervoerder zou zijn bij het grenspunt, maar omdat bij dit type vervoerbewijs de vervoerders elders op het traject nog niet vastgelegd zijn.

Voor een NS-deel van een reis is het volgende van belang. De AVR-NS definieert reisroute als Het NS-traject dat de NS Reisplanner u heeft geadviseerd voor een reis (uitgezonderd reizen met een via station). Een route die in eerste instantie niet aan deze eis lijkt te voldoen kan dat soms toch doen door een andere keuze van opties zoals de overstaptijd.

Met de OV-chipkaart hoeft de reiziger niet van tevoren een bestemming te kiezen, maar alleen een vervoerder. Als dit NS is moet men zich steeds op een door NS toegestane route vanaf het incheckpunt bevinden. Daartoe moet de reiziger zo nodig uitchecken en inchecken om een nieuwe richting op te gaan.

Zelfs de kortste NS-route is niet altijd toegestaan, namelijk niet als die niet door de reisplanner wordt aangegeven omdat het volgens de criteria van de reisplanner beter is een andere vervoerder te kiezen (de reisplanner negeert bij het selecteren van reisroutes door welke vervoerder een treindienst wordt verzorgd). Er mag dus niet zonder extra uit- en inchecken omgereden worden om andere vervoerders te vermijden, bijvoorbeeld als men een vrij-reizen kaart heeft alleen voor NS. Het extra uit- en inchecken bij het maken van een omweg heeft (naast de grotere afstand) dezelfde nadelen als de aparte reiskosten per vervoerder, al of niet met een abonnement voor het hele spoorwegnet: financiële nadelen of extra restricties in reistijden, zoals vroeg genoeg vertrekken zodat ook het tweede en eventueel volgende inchecken nog in de daluren is, of de reis op het station van extra uit- en inchecken pas vervolgen als de spits om is (zie ook boven).

Bij reizen met OV-chipkaart (op saldo of vrij reizen) geldt dat, indien wordt afgeweken van de reisroute, men op het station waar de reisroute wordt verlaten moet uitchecken en opnieuw inchecken, of indien dit niet mogelijk is, men moet uitchecken en opnieuw inchecken op het eerstvolgende station waar wordt overgestapt.

De AVR-NS geeft enige toelichting op welke reisroutes over het algemeen volgens het bovengenoemde criterium zijn toegestaan (een toelichting waar men dus geen rechten aan kan ontlenen): Over het algemeen is dit de route waarlangs de bestemming (naar uw keuze) 1) het eerst wordt bereikt of 2) met de kortste reistijd wordt bereikt 3) met de minste overstappen wordt bereikt of 4) met de minste tariefeenheden wordt bereikt. Aangezien gesproken wordt van een toegestane reisroute en niet van een toegestaan reisplan mag men op een reisroute die toegestaan is omdat deze sneller kan zijn ook gebruik maken van andere treinen dan die snellere.

Een gevolg van het mogen nemen van een langere route (in tariefeenheden) als die sneller kan zijn is bijvoorbeeld dat reizen van Zwolle naar Den Haag (ook als dat via de Hanzelijn gebeurt) goedkoper is dan vanaf Kampen-Zuid, waar men in het eerste geval langs komt. Men zou daardoor een papieren kaartje van Zwolle naar Den Haag kunnen gebruiken voor een reis van Kampen-Zuid naar Den Haag, en zo goedkoper uit zijn. Bij gebruik van de OV-chipkaart is deze "truc" niet mogelijk.

Voor vrij reizen van A naar B en omgekeerd met Traject Vrij van A naar B gelden dezelfde voorwaarden, en voor vrij reizen op een deeltraject van een van de kortste reisroutes in tariefeenheden ook. Voor vrij reizen van/naar een station op een toegestane reisroute die niet het kortste in tariefeenheden is kunnen er beperkingen zijn.

Voorbijreizen vertrek- of bestemmingsstation

De Voorwaarden Reizen op Saldo bepalen: "Met uitzondering van de in de jaardienstregeling vermelde gevallen geldt dat het vertrek- of bestemmingsstation niet voorbij mag worden gereisd."

Dit is een aanvullende voorwaarde bovenop het voorgaande. Weliswaar is het bestemmingsstation tijdens de reis met de OV-chipkaart voor de conducteur niet kenbaar, en kan dit zelfs door de reiziger nog niet bepaald zijn, maar er moet een bestemmingsstation zijn waarvoor de tot het moment van controle gemaakte reis is toegestaan.

De reisplanners van NS geven alleen de toegestane reisroutes als de optie Toon reisadvies voor OV-Jaarkaart of NS-Jaarkaart / NS/OV-Jaarkaart / Jaarkaart uit staat (niet aangevinkt, resp. Geen Jaarkaart geselecteerd). Deze optie is voor wie één papieren vervoerbewijs gebruikt, of op saldo reist en niet extra wil betalen door tussentijds uit en in te checken, of vrij reizen heeft door in de daluren in te checken terwijl tijdens de reis de spits aanbreekt, waardoor extra uit- en inchecken geld zou kosten.

Bij vrij reizen in de daarvoor geldende uren, en als men eventueel bereid is extra te betalen (door twee papieren vervoerbewijzen te kopen of bij op saldo reizen tussentijds uit en in te checken) moet deze optie aan staan om alle goede mogelijkheden te zien. Ook bij vrij reizen moet men bij voorbijreizen van het vertrek- of bestemmingsstation extra uit- en inchecken.

Door deze bepaling is het voor de conducteur min of meer mogelijk de eenvoudige regel te hanteren dat reizen in de richting van het vertrekstation (dat op het papieren vervoerbewijs staat, of waar men heeft ingecheckt) in ieder geval niet mag. Echter, reizen van A, langs B zonder daar te stoppen, naar C, vervolgens langs B naar D (als dat sneller is dan in B overstappen), wordt door deze bepaling niet verboden, maar zou van C naar B kunnen worden beschouwd als reizen in de richting van het vertrekstation, dus er blijven nog complicaties.

Vertragingsvergoeding

Per vervoerder is er een regeling voor een vertragingsvergoeding. Dit is in de EU bij treinvervoer verplicht.

NS

Bij binnenlandse reizen met de Nederlandse Spoorwegen is er een regeling "Geld terug bij vertraging". Onder bepaalde voorwaarden kan men bij een vertraging vanaf 30 minuten een deel van de reiskosten terugkrijgen. De vergoeding is niet van toepassing bij een afwijking van de dienstregeling (bijvoorbeeld ten gevolge van werkzaamheden of een stremming) die vooraf door NS is aangekondigd, en ook niet bij grootschalige landelijke vertragingen.

Het restitutieverzoek kan bij reizen met de OV-chipkaart eenvoudig via het transactieoverzicht op de site van NS ingediend worden. Het vertrek- en eindstation worden daaruit overgenomen, daarbij geeft men de vertrektijd volgens dienstregeling op van de trein die men heeft genomen; de gekozen route (voor zover er meerdere toegestane zijn op basis van deze gegevens) hoeft niet te worden opgegeven. Verder geeft men op de categorie van vertragingsduur (30 t/m 59 minuten, 60 t/m 119 minuten, of 120 minuten of meer.

Het reizen met de OV-chipkaart met verplicht in- en uitchecken, zoals bij op saldo reizen, maar ook bij vrij reizen met Weekend Vrij, Dal Vrij en Altijd Vrij, verbetert de controlemogelijkheden bij een claim.

Er is geen vergoedingssysteem voor het geval dat een vertraging tot gevolg heeft dat iemand met een dalurenabonnement die voor de terugreis of een vervolgreis in de daluren had kunnen inchecken, nu in de spits moet inchecken, of moet wachten tot die om is.

Bedragen

De reiziger krijgt de volgende vergoeding bij een vertraging van 30 t/m 59 minuten, en bij een vertraging vanaf 60 minuten het dubbele (het onderscheid tussen 60 t/m 119 minuten en 120 minuten of meer is hiervoor niet van belang), maar alleen als de zo bepaalde vergoeding meer dan €2,20 bedraagt (de minimumreisafstand waarbij een vergoeding wordt uitgekeerd hangt daardoor af van de duur van de vertraging, de kosten van de reis, de klasse en het al of niet met korting reizen):

Over de reis:

• Papieren enkele reis en reizen op saldo met 0, 20 of 40% korting: De helft van de prijs met deze eventuele korting.
• Traject Vrij: De helft van het volle tarief van de reis binnen en/of buiten het vaste traject.

Per vertraging:

• Dagkaart en papieren retour: Een kwart van de prijs.
• Maandtrajectabonnement, Grensabonnement Maand: 1/50 van de prijs van het abonnement.
• Jaartrajectabonnement, Grensabonnement Jaar: 1/500 van de prijs van het abonnement.
• OV-Jaarabonnement: 1/500 van de fictieve prijs van het NS-deel.
• Vrij reizen met Dal Vrij: 1/36 van het maandbedrag: € 2,75 (2e klas) of € 4,78 (1e klas).
• Vrij reizen met een studentenreisproduct: € 2,27.
• Overgang 2-1 keuzedag 60+: € 6.

Bij abonnementen waarbij moet worden in- en uitgecheckt moet er daadwerkelijk zijn in- en uitgecheckt om voor vergoeding in aanmerking te komen. Bij vrij reizen is de vergoeding in totaal per dag niet hoger dan het bedrag van twee vertragingen van 30 t/m 59 minuten (of één langere). Bij gebruik van een Keuzedag 60+ wordt alleen een vergoeding van €3,50 uitgekeerd bij een vertraging vanaf 60 minuten. Dit komt voor 1e klas ongeveer neer op de systematiek van de dagkaart, voor 2e klas is het in verhouding het dubbele (voor de Overgang 2-1 keuzedag 60+ ook).

Andere vervoerders

Bij NS International is er een aparte regeling.

Bij de Noordelijke Nevenlijnen binnen Nederland wordt bij meer dan 60 minuten vertraging 25% van de ritprijs vergoed mits de vergoeding meer dan € 4 bedraagt.

Bij Veolia geldt bij een papieren enkele reis, reizen op saldo en een papieren retour hetzelfde als bij NS, mits de vergoeding niet lager is dan € 2,50. Bij papieren kaartjes wordt de vergoeding berekend op basis van het aan Veolia toe te rekenen deel van de prijs.

Besluit personenvervoer 2000

Het tijdelijke artikel 35a van het Besluit personenvervoer 2000 waarborgt het verkrijgbaar zijn van bepaalde vervoerbewijzen en abonnementen waarbij het spoorwegnet als één geheel wordt gezien, om te bewerkstelligen dat de reiziger aparte reiskosten per vervoerder kan vermijden. Het gaat om:

• het NS-vervoerbewijs voor enkele reis- en retourkaarten tweede klas
• het NS-abonnement tweede klas
• het NS-deel van de OV-jaarkaart tweede klas

Dit besluit schrijft voor dat de concessieverlener dit uiterlijk vanaf 15 oktober 2011 als voorwaarde verbindt aan een concessie voor openbaar vervoer per trein. (Niet duidelijk is of wordt bedoeld nieuwe of ook bestaande concessies; gezien de vaak lange looptijd van concessies en de tijdelijkheid van dit besluit wordt gesuggereerd dat bestaande concessies dienen te worden aangepast.)

De term "NS" wordt hier gebruikt in de zin van treinvervoerder-overstijgend. Toegelicht wordt dat het betreft de in artikel 15, eerste lid, van de Vervoerconcessie voor het hoofdrailnet - zoals deze geldt met ingang van 1 januari 2010 - aangewezen beschermde kaartsoorten (blijkbaar wordt gedoeld op de voorschriften die tot en met 2010 golden). Dit verduidelijkt dat het bij het eerste item gaat om het volle tarief. Ook wordt in de concessie toegelicht dat "NS-abonnement" ook "de jeugdmaandabonnementen" omvat (mogelijk wordt hier op het sterabonnement gedoeld, dat ook op sommige treintrajecten geldig is, hoewel die normaliter niet worden aangeduid als NS-abonnement). Verder zijn er het NS-Jaarabonnement, het maandnetabonnement, het maandtrajectabonnement, het jaartrajectabonnement en Altijd Vrij. Niet duidelijk is of dalurenabonnementen er ook onder vallen. Het NS-Jaarabonnement, het maandnetabonnement, het maandtrajectabonnement en het jaartrajectabonnement zijn vervoerder-overstijgend.

Reisplanners en tariefinformatie

De reisplanners van NS hebben voor wat betreft (deel)reizen met NS het voordeel dat ze alleen toegestane reisroutes tonen. (Deel)reizen die extra geld kosten omdat het een omweg betreft (en dus extra uit- en inchecken of meerdere kaartjes) worden zonder dat een via-station wordt opgegeven niet vermeld. De reisplanners selecteren echter reismogelijkheden ongeacht de vervoerder. Sommige vermelde reismogelijkheden kunnen daardoor toch duurder zijn dan andere.

Varianten:

• Standaard reisplanner op ns.nl.
• Freetext reisplanner op ns.nl. Verschilt alleen in de freetext invoer van de standaard reisplanner op ns.nl. Bij het wijzigen van de reis kan naar keuze de freetext bewerkt worden, of de aparte invoervakken.
• Eenvoudige reisplanner voor een klein scherm en/of een trage of per MB dure verbinding.
• NS Reisplanner Xtra, app; een voordeel t.o.v. de mobiele site is dat afhankelijk van waar men zich bevindt gemakkelijk een vertrekstation in de buurt kan worden geselecteerd. De app heeft zelfs als enige van de reisplanners van NS dat de route en de overstapstations zijn ingetekend op de kaart van Google Maps (volledig inzoombaar, maar zonder extra's zoals de satellite-optie en Street View).. Ook kan men bij een gepresenteerde route voor elke trein de hele route kan opvragen, dus vanaf waar de trein vertrokken is tot waar hij uiteindelijk naar toe gaat. Anders dan de andere genoemde planners kan niet de officiële afkorting van een station worden ingevoerd.

De standaard reisplanner op ns.nl en de freetext reisplanner geven een tabel Mogelijke reistijden, met voor elke reis de vervoerder(s), met de aanduiding "Intercity direct" in plaats van "NS" indien van toepassing. Daarbij wordt bij een rechtstreekse reis (een reis waarbij geen via-station is aangegeven) bij elke reismogelijkheid de volle prijs genoemd, ook als die prijs bij die reismogelijkheid niet van toepassing kan zijn, zoals bij de Thalys. Soms wordt vermeld dat geen prijsinfo beschikbaar is.

Uit de tabel kan men een reismogelijkheid selecteren. Men krijgt dan daarvoor een overzicht van de deeltrajecten, met eventuele vermelding onder Reisdetails van bijvoorbeeld Reisdetails: Toeslag Schiphol - Rotterdam of Speciaal ticket vereist.

Het overzicht Prijs voor deze treinreis vermeldt ook weer de volle prijs, nu ook uitgesplitst naar vervoerder. Bij aanklikken van Toon uitgebreid prijsadvies worden ook de prijzen met 20% en 40% korting vermeld, en ook al de corresponderende prijzen 1e klas.

Men kan "Toon hogesnelheidstreinen" al of niet aanvinken, voor als men eventueel bereid is de toeslag te betalen, of als men geen toeslag hoeft te betalen. Het is overigens wel zo dat voor een veel groter deel van de reizigers Intercity direct toeslag (tussen Schiphol en Rotterdam) verschuldigd is dan ICE-toeslag. Wie bijvoorbeeld vrij reist met Dal Vrij, en alle goede reismogelijkheden zonder toeslag in de planner wil zien, moet de optie dus aanvinken, maar krijgt dan ook de Intercity direct.

9292 toont in het reisadvies de prijs voor een enkele reis met een OV-chipkaart zonder korting. Door verder te klikken ziet men in het tabblad Ritprijs de volle prijs enkele reis en retour, 2e en 1e klas. In het tabblad OV-chipkaart staan de prijzen enkele reis nog eens, maar nu ook met 40% korting, en dit alles ook gespecificeerd per deelreis bij wisseling van vervoerder. In het tabblad Abonnementen staan de tarieven van Traject Vrij. Ook het aantal tariefeenheden wordt steeds vermeld. Verder is er diverse niet trajectgebonden informatie. Als een via-station wordt opgegeven wordt uitgegaan van een onderbreking van meer dan 35 minuten. Als men onderweg van vervoerder wisselt en daarbij het kortingpercentage verandert dan is ook bij het reizen over de kortste route handig om het overstapstation als via-station op te geven, want dan ziet men in één keer de tarieven van beide deeltrajecten (waarbij er al rekening gehouden is met het dubbele opstaptarief), en kan men die zelf optellen.

De sites ns.nl en 9292 vullen elkaar dus aan wat betreft de tariefinformatie, voor zoveel mogelijk informatie moeten ze allebei geraadpleegd worden. Als 20% korting niet van belang is, en speciale gevallen van wel of niet toegestane reisroutes (zoals bij terugsteken) ook niet, dan is 9292 verder het uitgebreidst. Niet vermeld worden echter de aantallen tariefeenheden per deeltraject. Die kunnen uiteraard wel apart opgezocht worden. Men ziet daarmee wat bij een bepaalde vervoerder de tariefeenheden m t/m n in totaal kosten (voor de betreffende m en n). Voor zover vervoerders hun tariefsysteem niet hebben gepubliceerd kan dit helpen bij het reconstrueren ervan.

Als men een dalurenabonnement heeft en men wil een reis maken met eventueel meerdere vervoerders, rond het begin of het eind van een spitsperiode, dan wordt het ingewikkelder, en zal men meer handwerk moeten verrichten, waarbij men prijzen van mogelijke deelreizen apart opzoekt en optelt (rekening houdend met de kortingen die gelden op de inchecktijden, en met het eventuele enkelvoudige opstaptarief).

De reisplanners van NS houden rekening met bepaalde overstaptijden per station, met kortere tijden voor een cross-platform-overstap. Als men een kans wil wagen een kortere overstaptijd te halen kan men de mogelijkheden bekijken door in de reisplanner de reis op te delen.

Zie ook boven onder "Reisroute", en Dienstregelinginformatie over treinen.

Alternatief vervoer

Indien NS in een officieel reisadvies adviseert om gebruik te maken van een andere, alternatieve vervoerder hoeft men hier geen extra vervoersbewijs voor aan te schaffen en hoeft men er niet in te checken. In deze gevallen heeft de NS met de desbetreffende vervoerder afgesproken dat reizigers ook met een NS-vervoersbewijs op het alternatieve traject gratis kunnen reizen. Bij een poortje staat een medewerker om de reiziger door te laten.

Opladen terwijl men ingecheckt is

Als men incheckt en vervolgens saldo oplaadt op hetzelfde station dan wordt men automatisch uitgecheckt zonder het instaptarief terug te krijgen. Of dit ook gebeurt op een ander station is niet duidelijk. Het zou in strijd zijn met de regel "Uitchecken is niet mogelijk als het saldo niet toereikend is. Men moet dan eerst het saldo opladen, en dan alsnog uitchecken." elders op deze pagina. Als er geen poortjes zijn (dus niet gedwongen is een tweede keer uit te checken) zou het na een langere reis juist voordelig kunnen zijn dat men in plaats van de normale reiskosten het instaptarief kwijt is.

Geschiedenis van vervoerbewijzen en kortingkaarten en van de invoering van de OV-chipkaart

Enkele afgeschafte netabonnementen zijn het 8-daags algemeen abonnement (later 8-daagse kriskraskaart genoemd), het algemeen weekabonnement en de Tienertoer.

De NS-Kortingkaart is ingevoerd in 1979 (vóór de invoering van "voordeeluren") en bood 50% korting op enkele reizen, 40% op retours, en 25% op week- en maandabonnementen. Hiermee kon op alle uren gereisd worden. Later werd de Railactiefkaart en Jongerenkaart ingevoerd, als goedkopere versie alleen voor voordeeluren.

De NS-Voordeelurenkaart verving halverwege de jaren 90 de NS-Jongerenkaart, NS-Railaktiefkaart en de NS-60+ Seniorenpas. De NS-Railaktiefkaart was vergelijkbaar met het Voordeelurenabonnement, de NS-Jongerenkaart was een goedkopere versie voor jongeren, en de NS-60+ Seniorenpas kostte hetzelfde als een NS-Railaktiefkaart maar bood gratis vrije reisdagen (nu keuzedagen genoemd). Een eerdere kaart was de Dalurenkaart die niet per persoon maar per gezin werd verkocht. In 2008 is de NS-Voordeelurenkaart vervangen door het Voordeelurenabonnement dat wordt geladen op een persoonlijke OV-chipkaart.

In de eerste jaren van de Interliner-snelbussen was de voordeelurenkaart daar ook geldig.

Enkele afgeschafte kaartsoorten zijn de meermanskaart en het avondretour.

In 2010 maakte de NS bekend dat in 2011 de tarievenstructuur zou worden aangepast in verband met de invoering van de OV-chipkaart. De prijs van een retourtje werd gelijk aan de prijs van twee enkele reizen. Om de tarieven gelijk te krijgen werden de retourtjes gemiddeld 2% duurder en een enkele reis gemiddeld 3% voordeliger.

Met de nieuwe tariefstructuur verdween een aantal kaartjes:

• 5-retourkaart. Alle NS-kaartautomaten bieden inmiddels de mogelijkheid meer exemplaren van ieder kaartje in één keer aan te schaffen.
• Weekendretour. Wie op verschillende dagen heen en terug wil reizen, is net zo voordelig uit met 2 enkele reizen. Het weekendretour bleef eerst nog bestaan, maar werd even duur als een dagretour.
• Rondreis en omwegbewijs. Werden bijna niet meer verkocht.

Een e-ticket voor een dagkaart en een papieren dagkaart waren tot 14 november 2012 verkrijgbaar. Vanaf toen waren er ook geen ongedateerde vervoerbewijzen meer verkrijgbaar. Sinds 1 januari 2014 zijn ongedateerde vervoerbewijzen in geen geval meer geldig (behalve sommige actiekaartjes).

Zie ook treinkaartjes in Nederland.

Op 10 oktober 2010 werd de OV-chipkaart geldig op de Veolia treinen op de Maaslijn (Nijmegen-Roermond) en de Heuvellandlijn (Maastricht-Kerkrade) en op 21 januari 2011 bij Arriva op de Noordelijke Nevenlijnen. Vanaf maart 2011 begon Syntus haar OV-chipkaartapparatuur te installeren op de treinverbindingen Arnhem–Tiel, Arnhem–Winterswijk, Zutphen–Winterswijk en Zutphen–Oldenzaal en deze werd op 12 mei 2011 in gebruik genomen. Een aantal Syntus lijnen is per eind 2012 overgenomen door Arriva en Breng. Conform de aanbesteding wordt van een nieuwe vervoerder verwacht dat de OV-chipkaartapparatuur bij de indiensttreding functioneert. Op 1 september 2011 werd de OV-chipkaart geldig op de Valleilijn van Connexxion en op 15 september 2011 begon Arriva met een live-test op de MerwedeLingelijn.

Per 17 juli 2013 is het via-kaartje afgeschaft.

Afschaffing los kaartje met korting

Sinds 9 juli 2014 zijn er zoals gezegd geen losse kaartjes met 40% korting meer verkrijgbaar. Ook het e-ticket met korting is voor binnenlandse reizen afgeschaft. De houder van een Voordeelurenabonnement kan voor het krijgen van korting op saldo reizen. Samenreiskorting kan als degene die meereist zelf een OV-chipkaart heeft (of degene met wie hij meereist hem voor de reis een anonieme OV-chipkaart leent). De houder van een Jaartrajectabonnement voor reizen buiten het vaste traject kan een reisrecht met korting voor een reis op een bepaald traject buiten het vaste traject op de kaart te laden. Een zelfstandig reizend kind van 4 t/m 11 jaar kan sinds 9 juli 2014 een Railrunner gebruiken.

Overgang 2-1

Om onbekende redenen is er geen enkele vorm van overgang 2-1 voor een traject meer mogelijk sinds 9 juli 2014.

Zie ook

• Antennetraject
• Boete voor het reizen zonder geldig vervoerbewijs
• Reizen met NS in Nederland
• ICE toeslag
• Invoering van de OV-chipkaart in Nederland
• Kaartautomaat voor de trein
• Combinatie-abonnementen
• Geldigheid van sterabonnementen in de trein

Bronnen, noten en/of referenties

• Omdat de ontwerpspecificaties van het OV-chipkaartsysteem niet openbaar beschikbaar zijn en de verschillende vervoerbedrijven een en ander verschillend implementeren is veel van de informatie verkregen uit tal van bronnen en/of door ervaringen uit de praktijk van reizigers.

Bronnen

Externe links

• Geldigheid vervoerbewijzen
• Beschrijving stations, incl. poortjes en kaartlezers