Coronacrisis in Nederland

In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven. De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.

Coronacrisis in Nederland
Provincies in Nederland waar het virus bij inwoners vastgesteld is (per 12 maart 2020)
Ziekte	COVID-19
Virusstam	SARS-CoV-2
Locatie	(Zie overzicht)
Eerste besmetting	Loon op Zand
Datum eerste besmetting	27 februari 2020
Oorsprong	Lombardije, Italië
Bevestigde besmettingen	1413 (16 maart)
Vermoedelijke besmettingen	6.000 (15 maart)
Hersteld	2
Overleden	22 (16 maart)
Territoria	12 provincies
Portaal    Geneeskunde

Op 27 februari 2020 werd in het Koninkrijk der Nederlanden de eerste besmetting van het virus SARS-CoV-2 in Nederland vastgesteld, dat ook wel het 'coronavirus' wordt genoemd. Dit gebeurde bij een inwoner van Loon op Zand. In de eerste weken na de ontdekking in China, eind 2019, was het virus nog niet in Nederland. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) publiceerde protocollen voor het geval een besmetting op zou treden en hield de adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nauwlettend in de gaten.

27 dagen later, op 15 maart, maakte het RIVM bekend dat bij 1135 mensen deze ziekte werd bevestigd. Tot op heden zijn er al 20 mensen, die al over een slechtere gezondheid beschikten, overleden. De Gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) schat dat er vermoedelijk 6.000 mensen besmet zijn (geweest) met maar nog niet contact hebben opgenomen met hun huisarts omdat zij zich niet ziek voelen.

Preventie

Op 27 januari 2020 kondigde minister Bruins van Medische Zorg aan dat COVID-19, de ziekte veroorzaakt door SARS-CoV-2, is geclassificeerd als A-ziekte. Dit betekent dat inwoners van Nederland meldplicht hebben wanneer ze vermoeden besmet te zijn met het virus, of van anderen vermoeden dat deze besmet zijn met het virus. Tevens kan de minister snel ingrijpen en besluiten nemen dankzij extra ministeriële bevoegdheden.

Deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) hielden screening op de luchthaven Schiphol of het uitdelen van mondkapjes voor niet zinvol. Daar de luchthaven Schiphol geen directe verbindingen met Wuhan onderhield, zijn daar geen maatregelen getroffen. Goede hygiëne en afstand bewaren tot zieke mensen werden voldoende geacht. Wel werd de luchthaven voorzien van borden met informatie over de ziekte. Het RIVM en het Erasmus MC stelden tests beschikbaar waarmee vastgesteld kan worden of iemand besmet is met SARS-CoV-2.

Evacuaties

Sinds eind januari onderzocht het Ministerie van Buitenlandse Zaken de mogelijkheden om Nederlanders uit de Chinese stad Wuhan terug te halen naar Nederland. Geen van de geëvacueerden die op 2 februari werden teruggehaald was besmet met het virus.

Besmettingen

Eerste besmetting per GGD-regio met SARS-CoV-2 (1 t/m 12 maart 2020)

Tijdlijn

Week 9: 24 februari - 1 maart

Op donderdag 27 februari 2020 werd de eerste besmetting met het virus in Nederland gemeld. Het betrof een man uit Loon op Zand die onlangs naar de Noord-Italiaanse regio Lombardije was afgereisd. De man was 26 februari 2020 opgenomen in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. In de nacht van 27 op 28 februari meldde zich een Amsterdamse vrouw met klachten, waarna het virus werd vastgesteld. Ook zij was onlangs in Lombardije geweest. Zij verblijft in thuisisolatie in haar woning in Diemen. Bij beide gevallen werd contactonderzoek verricht door de gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD).

Op 1 maart 2020 waren er 10 besmettingen in Nederland. Deze besmettingen kwamen vooral voort uit contact met eerder besmette personen in Nederland. Een van de patiënten is een 49-jarige vrouw die zich op 21 februari bij de spoedeisende hulp van het Beatrixziekenhuis in Gorinchem meldde met luchtwegproblemen. Zij lag in dit ziekenhuis een week op de Intensive Care (IC). Zij is overgeplaatst naar het Erasmus MC. Uit voorzorg maakte het RIVM op 1 maart 2020 een opnamestop bekend en werden het Beatrixziekenhuis en zijn dependance in Leerdam voor enkele dagen gesloten. Op 5 maart 2020 ging het ziekenhuis weer open.

Week 10: 2 - 8 maart

Aantal besmettingen met SARS-CoV-2 per GGD-regio aan het einde van week 11 (peildatum 8 maart 2020)

Op maandag 2 maart 2020 werden 8 nieuwe besmettingen gemeld. Dit bracht het totaal aantal op 18. De nieuwe besmettingen betroffen een man en een vrouw uit Loon op Zand, een vrouw uit Helmond, een koppel uit Utrecht, een man uit Oss, een man uit Houten en een man uit de regio Rotterdam, die sinds 22 februari verbleef in het Maasstad Ziekenhuis. Later op de dag werd bekend dat ook de vrouw van de eerder gemelde man uit Dalen en een 5-jarig kind uit Alphen aan den Rijn besmet zijn geraakt. Aan het eind van de dag werd ook een besmetting gemeld in Haarlem, het betreft een man die het virus heeft gekregen door contact met een eerder besmette patiënte. Dit bracht het aantal besmette personen op 21 (officieel nog 18 op dat moment).

Op 3 maart 2020 kondigde het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk een opnamestop voor de Intensive Care aan. Het brandwondencentrum bleef geopend. Na een eerste test die maandag 2 maart werd uitgevoerd bleek dat een patiënt die vrijdag 28 februari al in het ziekenhuis werd opgenomen positief testte op het coronavirus. Ook bij een tweede test testte de patiënt positief en de patiënt verbleef in het RKZ in isolatie. Op 5 maart werd de IC weer vrijgegeven.

Tevens maakte het RIVM op 3 maart bekend dat er 6 nieuwe besmettingen zijn geconstateerd. Hierdoor steeg het aantal besmettingen naar 24. Later die dag corrigeerde het RIVM het aantal naar 23 toen een kind van de patiënt uit Diemen, dat eerder één keer positief testte, meermaals negatief testte op het virus.

Op 4 maart 2020 werden 15 nieuwe besmettingen gemeld, waardoor het totaal uitkwam op 38. Vier personen waren in het ziekenhuis opgenomen, de anderen bevonden zich in thuisisolatie. Er werd onder andere melding gemaakt dat een arts van het OLVG in Amsterdam positief testte op het virus. Ook werd een besmetting vastgesteld bij een reiziger die via luchthaven Schiphol op doorreis was. Deze reiziger is in isolatie geplaatst in de daarvoor bestemde containerwoningen die de week ervoor in Hoofddorp zijn geplaatst. Onder de besmette personen was ook een arts van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.

Op 5 maart maakte minister Bruins bekend dat het aantal besmettingen in Nederland is opgelopen tot 82. Volgens minister Bruins gaat het om een "inhaalslag", omdat mensen bewuster zijn van het ziektebeeld en zich alsnog bij de zorgverleners hebben gemeld. Besmettingen werden onder andere vastgesteld bij ziekenhuispersoneel in Eindhoven, Breda en 's-Hertogenbosch. Dit betreffen respectievelijk een verpleegkundige van het Catharina Ziekenhuis, een arts-assistent van het Jeroen Bosch Ziekenhuis en een medewerker van de polikliniek neurologie van het Amphia Ziekenhuis. In Flevoland, Limburg en Overijssel werd voor het eerst een besmetting aangetroffen.

Op 6 maart 2020 werd bekend dat een 86-jarige man uit Hoeksche Waard als eerste in Nederland is overleden door een infectie met het virus. Hij had al andere gezondheidsproblemen en stierf in het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam. De bron van zijn besmetting is onduidelijk. Op 6 maart nam het aantal besmettingen met 46 toe, waardoor het aantal uitkwam op 128.

Op 7 maart nam het aantal besmettingen toe met 60 tot een totaal van 188.

Op 8 maart 2020 werden er 76 nieuwe besmettingen met het coronavirus gemeld, waardoor het totaal opliep naar 264. Onder hen waren 2 nieuwe sterfgevallen. Een 86-jarige man en een 82-jarige man hadden beiden al onderliggende ernstige medische problemen. Het totaal aantal doden in Nederland kwam daarbij op 3. In Zwolle werd het virus geconstateerd bij een medewerker van het Isala-ziekenhuis.

Week 11: 9 - 15 maart

Aantal besmettingen met SARS-CoV-2 per GGD-regio (peildatum 12 maart 2020)

Op maandag 9 maart 2020 werden 56 nieuwe besmettingen gemeld waardoor het totaal opliep naar 321 besmettingen. De meeste patiënten komen uit Brabant: 134. Na Brabant wonen de meeste patiënten in Utrecht: 52. Van 150 personen is bekend dat zij COVID-19 in het buitenland hebben opgelopen. De meeste patiënten waren in Italië. Hiernaast waren er patiënten in Duitsland, Frankrijk, Iran, Oostenrijk, Kaapverdië, Groot-Brittanië en Hong Kong. Bij 90 patiënten werd nog onderzoek gedaan wat de mogelijke bron kan zijn.

Op 9 maart kwam tevens berichtgeving van de burgemeester van de Noord-Brabantse gemeente Goirle die liet weten dat een oudere inwoner van deze plaats is overleden die de dag hiervoor positief testte op het virus.

Op 10 maart meldde het RIVM 61 nieuwe besmettingen, tot een totaal van 382. Tevens werd vermeld dat één patiënt was overleden, waarmee het aantal coronavirus-doden opliep tot 4. Sinds dit weekend werden familieleden van mensen met corona niet meer getest om testlaboratoria te ontlasten, wat van invloed is op de cijfers.

Op woensdag 11 maart werden 121 nieuwe besmettingen gemeld, waarmee het totaal op 503 kwam. Eén patiënt was overleden, wat het aantal doden op 5 bracht. Een deel van deze grootste toename tot dusver wordt toegeschreven aan het extra onderzoek door middel van een 'steekproef' dat voorafgaand onder zorgpersoneel in Noord-Brabant werd uitgevoerd.

Op 12 maart werden 111 nieuwe besmettingen gemeld, tot een totaal van 614. Voor 123 gevallen is de bron van de besmetting onbekend: 33 meer dan de dag ervoor. 102 van de gemelde patiënten werken in de zorg. De grootste concentraties van besmettingen zijn te vinden in Noord-Brabant (266), Utrecht (80) en Zuid-Holland (65).

Op 13 maart werden 190 nieuwe besmettingen gemeld, tot een totaal van 804. Er zijn 5 patiënten overleden, wat het totaal op 10 brengt. Van de 190 nieuwe patiënten werken er 179 in de zorg. In totaal zijn 115 patiënten opgenomen geweest in een ziekenhuis.

Door het stijgende aantal coronapatiënten dat in ziekenhuizen wordt opgenomen, is besloten om niet-noodzakelijke operaties uit te stellen, dit om een dreigend tekort aan beschermende middelen, zoals mondkapjes, op te vangen. Ook is het personeel dan beschikbaar voor de acute zorg. Ook wordt het aantal bedden in de Intensive Care uitgebreid.

Op 14 maart werden 155 besmettingen gemeld. Het totaal kwam daarmee op 959. Het dodental is met 2 gestegen naar 12. In totaal zijn 136 patiënten opgenomen (geweest) in een ziekenhuis. De gemeenten met de meeste besmettingen zijn nu: Tilburg (68), Breda (64), Sittard-Geleen (35), Amsterdam (31), Utrecht (30), Meierijstad (Veghel e.o.; 30), Uden (28), Rotterdam (24). Volgens de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care liggen er 40 à 50 Nederlandse patiënten in kritieke toestand op de intensive care en is meer dan de helft van die patiënten onder de vijftig jaar.

Op 15 maart werden nog eens 176 nieuwe besmettingen gemeld waarmee het totaal toenam tot 1.135. Het dodental nam met 8 toe tot 20.

Week 12: 16 - 22 maart

Op 16 maart werden er 278 nieuwe besmetting gemeld waarmee het totaal toenam tot 1.413. Het dodental nam met 4 toe tot 24.

Overzicht

Verloop van het aantal door het RIVM vastgestelde besmettingen

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Aantal nieuwe vastgestelde besmettingen per dag

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Aantal vastgestelde besmettingen
per GGD-regio (waar de patiënt woont), peildatum 15 maart 2020 14:00

Provincie	Aantal	GGD-regio	Aantal
Drenthe Drenthe	15	GGD Drenthe	15
Flevoland Flevoland	19	GGD Flevoland	19
Friesland Friesland (Fryslân)	10	GGD Fryslân	10
Gelderland Gelderland	100	GGD Gelderland-Midden	31
		GGD Gelderland-Zuid	51
		GGD Noord- en Oost-Gelderland	18
Groningen Groningen	9	GGD Groningen	9
Limburg Limburg	129	GGD Limburg-Noord	35
		GGD Zuid-Limburg	94
Noord-Brabant Noord-Brabant	446	GGD Brabant-Zuidoost	78
		GGD Hart voor Brabant	252
		GGD West-Brabant	116
Noord-Holland Noord-Holland	90	GGD Amsterdam	39
		GGD Gooi en Vechtstreek	6
		GGD Hollands-Noorden	20
		GGD Kennemerland	16
		GGD Zaanstreek-Waterland	9
Overijssel Overijssel	28	GGD IJsselland	11
		GGD Twente	17
Utrecht (provincie) Utrecht	109	GGD Utrecht	109
Zeeland Zeeland	12	GGD Zeeland	12
Zuid-Holland Zuid-Holland	110	GGD Haaglanden	25
		GGD Hollands Midden	27
		GGD Rotterdam-Rijnmond	46
		GGD Zuid-Holland-Zuid	12
Onbekend			58
Totaal			1159

Per provincie

Flevoland

Op 5 maart 2020 werd er onder andere in Almere een besmetting vastgesteld bij een man van 48, die onlangs in Iran is geweest.

Friesland

Op 10 maart 2020 werden de eerste twee besmettingen in Friesland gerapporteerd.

Gelderland

Op 4 maart 2020 werd de eerste besmetting in Gelderland gerapporteerd. Het betrof een man uit Kerkwijk in de gemeente Zaltbommel.

Op 5 maart 2020 werd bekend dat ook een man uit Culemborg besmet is geraakt. Hij is in Noord-Italië geweest en meldde zich bij thuiskomst bij de huisarts.

Groningen

In Nederland, en dan voornamelijk in Groningen, ontstond begin maart commotie over de Groningse studentenvereniging Vindicat. Eind februari reisden ruim 900 leden af naar het plaatsje Sestriere vlak bij de grens met Frankrijk in de Noord-Italiaanse regio Piëmont, terwijl de regio was aangemerkt als een van de risicogebieden in Italië (code geel). Dinsdag 3 maart werd het reisadvies aangescherpt en werden alleen noodzakelijke reizen nog aangeraden. De studentenvereniging stond in nauw contact met het RIVM en de GGD. Op 5 maart besloot de vereniging vanwege de ophef een dag eerder dan gepland terug te keren naar Nederland.

Op 11 maart 2020 werden de eerste twee besmettingen in de provincie Groningen gemeld. Deze zijn niet meegenomen in het totaal aantal besmettingen dat het RIVM dagelijks publiceerde. Het ging om een 21-jarige studente uit de stad Groningen die geen lid is van de Groningse studentenvereniging Vindicat en om een 62-jarige vrouw uit Nieuwe Pekela.

Noord-Brabant

De eerste besmetting van het coronavirus SARS-CoV-2 in Nederland werd in Noord-Brabant op 27 februari 2020 gemeld. Het betrof een man uit Loon op Zand die werd opgenomen in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg.

Op 6 maart werden aanwijzingen gegeven voor de inwoners van Noord-Brabant. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) adviseerde inwoners van deze provincie om bij verkoudheid, hoesten of koorts (meer dan 38 graden) hun sociale contacten te beperken, en daarom thuis te blijven. Om de verspreiding in de provincie Noord-Brabant in kaart te brengen, hield het RIVM op 7 en 8 maart een steekproef onder ziekenhuispersoneel naar het coronavirus. Het RIVM heeft de Brabantse ziekenhuizen gevraagd medewerkers met milde luchtwegklachten te testen. De ziekenhuismedewerkers werden getest als afspiegeling van de Brabantse bevolking. Van 90 patiënten is per 9 maart niet bekend waar zij het virus hebben opgelopen. Het merendeel van deze patiënten kwam uit Noord-Brabant of had een link met deze provincie.

Op 10 maart werd in een persconferentie van de drie veiligheidsregio's in Brabant bekendgemaakt dat alle betaaldvoetbalwedstrijden in het weekend van 14 en 15 maart worden verboden. Ook dancefestivals, concerten, beurzen en carnavalsoptochten worden geschrapt om de verspreiding van het coronavirus te beperken.

Noord-Holland

Op 28 februari 2020 werd de eerste besmetting met het virus in Noord-Holland gerapporteerd. Het betrof een Amsterdamse vrouw die onlangs met een aantal gezinsleden was afgereisd naar de Noord-Italiaanse regio Lombardije. De vrouw woont tijdelijk in Diemen waar zij met een aantal gezinsleden in thuisisolatie verbleef. De vrouw was tevens werkzaam op een administratieve afdeling van het Amsterdam UMC.

In Bennebroek in de gemeente Bloemendaal zal het voormalig Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang plaats bieden voor patiënten die niet woonachtig zijn in Nederland of dakloos zijn.

Op 10 maart 2020 werden de eerste twee besmettingen in de GGD-regio Hollands-Noorden vastgesteld, waaronder één besmetting in de gemeente Alkmaar en één in Schagen.

Op 12 maart 2020 zijn de burgemeesters van de gemeenten in de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland 's avonds bij elkaar gekomen in een GRIP 4-overleg.

Op 13 maart werd melding gemaakt dat het alarmnummer 112 overbelast raakte nadat het speciaal ingerichte nummer van het RIVM omtrent het coronavirus na 20:00 uur sloot.

In de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland zijn op 13 maart 31 mensen positief getest op het coronavirus. Daarmee komt het aantal positief geteste personen in de regio nu op 68. Van de nieuwe patiënten is ongeveer een derde in het ziekenhuis opgenomen.

Zeeland

Op 8 maart 2020 werd de eerste besmetting van het virus in Zeeland gerapporteerd.

Zuid-Holland

Op 29 februari werd de eerste besmetting van het virus in Zuid-Holland gerapporteerd. Op 12 maart was het totaal aantal besmettingen in Zuid-Holland opgelopen tot 65.

Aruba

Op 13 maart 2020 werden de eerste twee besmettingen bevestigd in het land Aruba.

Curaçao

Op 13 maart 2020 werd de eerste besmetting van het virus in het land Curaçao gemeld.

Maatregelen

Bestrijding

Er worden drie verschillende fasen van de virusbestrijding onderscheiden, de eerste fase is gericht op het indammen van het virus. In deze fase is alles erop gericht om te voorkomen dat het virus gaat circuleren onder de eigen bevolking. Besmette patiënten worden in isolatie verpleegd in het ziekenhuis of verblijven thuis bij mildere klachten. De GGD doet onderzoek naar de contacten van de patiënten, die mogelijk ook besmet zijn en soms uit voorzorg thuis in quarantaine moeten. De bron van alle besmettingen moet in deze fase duidelijk blijven. De fase is in Nederland ruwweg sinds 12 maart mislukt en een gepasseerd station. In fase twee wordt gestreefd naar het vertragen van de verspreiding van het virus door onder andere te voorkomen dat mensen elkaar massaal opzoeken. Tijd rekken door infecties te spreiden over de tijd, onder andere omdat de zorg het anders niet aankan. Fase drie is gericht op schade beperken. Het virus is dan niet meer onder controle te krijgen, er is dan een grote epidemie. Maatregelen zijn er dan op gericht om zo goed mogelijk om te gaan met de aanwezigheid van het virus.

Kabinetsmaatregelen

Maatregelen 5 - 11 maart

Op 5 maart maakte minister Bruins van Medische Zorg bekend dat de landelijke koepel van de GGD mondkapjes en andere beschermingsmiddelen tegen besmettingen zou gaan verdelen over alle medici en zorgverleners in het land.

Op 5 maart werd ook bekendgemaakt dat in een gebouw van het voormalig psychiatrisch ziekenhuis in Bennebroek op de Geestgronden een opvanglocatie zou worden ingericht voor mensen die mogelijk besmet waren met het coronavirus, dit op verzoek van minister Bruins. De opvanglocatie was bedoeld voor mensen die besmet, maar niet ziek zijn of mensen met milde klachten die niet ziek genoeg zijn voor ziekenhuisopname en niet thuis in isolatie kunnen. Hieronder vielen dus ook mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats of mensen uit een instelling die daar een risico vormden voor andere bewoners. Tevens zouden besmette passagiers van de ferry Newcastle - IJmuiden en reizigers die op Schiphol aankomen hier worden opgevangen. Deze locatie diende dan ook ter vervanging van de containerwoningen die in Hoofddorp nabij Schiphol waren geplaatst.

Op 9 maart riepen het Nederlands kabinet en viroloog Jaap van Dissel via een persconferentie op de adviezen nauw te volgen en andere mensen geen hand meer te schudden. Tevens werd opgeroepen dat inwoners van Noord-Brabant zo veel als waar mogelijk vanuit huis werken.

Vanaf 10 maart werden grote evenementen in Noord-Brabant afgelast, waaronder festivals, concerten en een carnavalsoptocht in Oosterhout. Een grote beurs op de TU Eindhoven is stopgezet. Ook voetbalwedstrijden in deze provincie vinden geen doorgang. Scholen, cafés en uitgaansgebieden in Noord-Brabant blijven open.

Maatregelen 12 maart

Op 12 maart 2020 kondigde minister Bruins tijdens een persconferentie nieuwe maatregelen voor heel Nederland aan, die geldig zouden zijn tot 31 maart:

• al bij geringe klachten, zoals verkoudheid of hoesten, al dan niet met koorts: blijf thuis;
• geen bijeenkomsten van meer dan 100 personen;
• werk zo mogelijk thuis.

Minister-president Rutte verdedigde de kabinetsbeslissing om scholen open te laten, met het argument dat sluiting van scholen ertoe zou leiden dat noodzakelijk (zorg)personeel niet aan het werk zou kunnen.

Maatregelen 15 maart

Op 15 maart 2020 kondigde minister Bruins (medische zorg) samen met minister Slob (Onderwijs en media) opnieuw aangescherpte maatregelen aan voor in ieder geval een duur van 3 weken, tot en met 6 april 2020. Eerdere maatregelen, voor zover niet hierbij vervangen, worden verlengd tot en met 6 april 2020. Met ingang van 18:00 die dag moesten alle horeca, waaronder restaurants, cafés, coffeeshops, seksclubs, uitgaansgelegenheden sluiten, en ook alle sportclubs en sauna's. Het afhalen van eten en drinken is niet toegestaan, thuisbezorgen kan nog wel. Hotels blijven vooralsnog open.

Tevens werd aangekondigd dat alle scholen in het land zullen sluiten, wel wordt prioriteit gegeven aan aangepast onderwijs voor eindexamenklassen en wordt er speciale opvang mogelijk voor kinderen van ouders met "vitale beroepen”.

Vitale beroepen & vitale processen

Vitale beroepen Sectoren met vitale processen Zorg: inclusief productie en transport van medicijnen en medische hulpmiddelen Onderwijs: leraren en personeel benodigd op school, zoals voor afstandsonderwijs, opvang van kinderen en examens Openbaar vervoer Voedselketen: bestaande uit supermarkten, de aanlevering van supermarkten, de verwerkende industrie en de transporten van deze industrie maar ook het ophalen van producten bij boeren, het aanleveren van veevoer en andere producten bij boeren en arbeiders voor de oogst Transport: van o.a. brandstoffen zoals kolen, olie, benzine en diesel. Afvalverwerking: waaronder vervoer van afval en vuilnis Kinderopvang Media en communicatie: ten behoeve van informatievoorziening aan de samenleving Continuïteit hulpverleningsdiensten: waaronder brandweer, politie en defensie Noodzakelijke overheidsprocessen: Rijk, provincie en gemeente Landelijk transport en distributie elektriciteit Regionale distributie Gasproductie, landelijk transport en distributie Olievoorziening Internet- en datadiensten ICT/Telecom Internettoegang en dataverkeer Spraakdienst en SMS Plaats- en tijdsbepaling middels GNSS Drinkwatervoorziening Keren en beheren waterkwantiteit Vlucht- en vliegtuigafhandeling Scheepvaartafwikkeling Grootschalige productie/verwerking en/of opslag (petro)chemische stoffen Opslag, productie en verwerking nucleair materiaal Toonbankbetalingsverkeer Massaal giraal betalingsverkeer Hoogwaardig betalingsverkeer tussen banken Effectenverkeer Communicatie met en tussen hulpdiensten middels 112 en C2000 Inzet politie Basisregistraties personen en organisaties B Digitale overheids-processen Interconnectiviteit (transactie-infrastructuur voor informatie uit basisregistraties) Elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing aan burgers Identificatie en authenticatie van burgers en bedrijven Inzet defensie

Juridisch

Overtreding van de kabinetsmaatregelen is niet strafbaar gesteld, maar bijvoorbeeld Veiligheidsregio Hollands-Midden heeft een noodverordening ingesteld, en overtreding daarvan is wel strafbaar.

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om ouders die gezonde kinderen niet naar school laten gaan, niet te beboeten.

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

Beperkte testcapaciteit

Het RIVM liet 9 maart 2020 weten dat mensen die besmet zijn met het coronavirus 24 uur nadat hun klachten zijn verdwenen weer naar buiten mogen. Ze hoeven zich tevens niet meer te laten testen, dit was eerder nog wel zo. Ook gezinsleden van besmette mensen worden niet meer standaard getest als ze klachten krijgen. Volgens het protocol van het RIVM moeten zij al zoveel mogelijk thuisblijven en dan heeft testen weinig meerwaarde, aldus het instituut.

Het RIVM heeft zijn beleid aangepast vanwege de beperkte testcapaciteit die het wil gebruiken voor het opsporen van nieuwe patiënten. Ook kunnen mensen die geen verschijnselen meer vertonen het virus niet verder verspreiden.

Steekproef

De steekproef van het RIVM om meer zicht te krijgen op de verspreiding van het coronavirus in Noord-Brabant had tot 9 maart twaalf besmettingen opgeleverd. Meer dan 1066 medewerkers zijn getest. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS langs de zes Brabantse ziekenhuizen die hun personeel vroegen om zich te laten testen.

Het was al bekend dat tien medewerkers van het Amphia Ziekenhuis in Breda waren besmet. Het coronavirus is ook vastgesteld bij een medewerker van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven en bij een personeelslid van het Bravis Ziekenhuis, met vestigingen in het westen van de provincie.

Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch meldt vooralsnog geen besmettingen. Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis en het Elkerliek Ziekenhuis communiceren op 10 maart over de uitslag. De 1.066 medewerkers van vijf ziekenhuizen hebben zich vrijwillig laten testen. Alleen het Jeroen Bosch Ziekenhuis kon nog niet zeggen hoeveel personeelsleden meededen aan de steekproef.

Op 11 maart meldde het RIVM dat 3,9% van de 1.097 geteste medewerkers het virus bleek te hebben. Van 200 geteste patiënten (die al klachten hadden) testte 9% positief.

Reisadviezen

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken gaf een aantal negatieve reisadviezen af in verband met de uitbraak van het coronavirus. Zo werden reizen naar China afgeraden en werd afreizen naar de Chinese provincie Hubei waar Wuhan is gelegen geheel afgeraden (code rood). Ook werden er negatieve reisadviezen afgegeven voor Iran en Zuid-Korea.

Tevens werd het reisadvies naar Noord-Italië op 4 maart 2020 aangescherpt. Zo werd reizen naar de regio's Valle d'Aosta, Piëmont, Lombardije, Trentino-Zuid-Tirol, Friuli-Venezia Giulia, Veneto, Emilia-Romagna en Ligurië afgeraden (code oranje). Noodzakelijke reizen bleven wel toegestaan.

Dit veranderde op 8 maart, toen code rood werd afgekondigd voor de gehele regio Lombardije en 14 andere provincies in Noord-Italië. De Italiaanse regering kondigde aan dat er tot minimaal begin april een in- en uitreisverbod komt.

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken wijzigde vanaf 8 maart het reisadvies voor Noord-Italië van oranje naar rood: "Door zeer ernstige veiligheidsrisico's kan voor reizigers een levensbedreigende situatie ontstaan. Daarom adviseert het ministerie van Buitenlandse Zaken om niet naar dit gebied te reizen."

Vanaf 11 maart geldt voor de rest van Italië code oranje, dit naar aanleiding van de ingrijpende maatregelen die de Italiaanse regering heeft afgekondigd.

Het reisadvies voor de Spaanse hoofdstad Madrid is op 11 maart aangepast naar 'oranje'. Voor Catalonië geldt code 'geel'.

Voor de Verenigde Staten geldt vanaf 12 maart 'code oranje' (niet-noodzakelijke reizen worden afgeraden).

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft voor steeds meer landen een aangescherpt reisadvies opgesteld. Vanaf 14 maart geldt dit voor de volgende landen: ABC-eilanden: Aruba, Bonaire en Curaçao hebben vluchten uit onder meer Europa voor de rest van maart geschrapt. Naar Nederland gaat nog wel een beperkt aantal vluchten; China: in het grootste deel van China geldt code oranje; Colombia; Filipijnen: code oranje; India: code rood, algemeen reisverbod; Iran: enkele steden afgesloten, de rest van het land code oranje; Israël: iedere binnenkomende reiziger moet 14 dagen in quarantaine; Italië: voor vluchten naar dit land geldt een verbod. De noordelijke regio's zijn onbereikbaar, voor de rest van het land geldt code oranje; Koeweit: vluchten zijn stopgezet, visum niet meer verkrijgbaar; Marokko: vanaf 15 maart geen vliegverkeer meer van en naar diverse Europese landen, waaronder Nederland; Oostenrijk: voor enkele gebieden in Tirol gelden beperkingen; Spanje: voor de regio Madrid en een deel van Baskenland geldt code oranje; Suriname: van en naar dit land gaan geen vluchten meer; Tsjechië: de noodtoestand is afgekondigd, vliegverkeer is beperkt; Turkije: geen vliegverkeer meer van en naar Nederland en ook de omringende landen (waaronder België, Duitsland, Frankrijk, etc.); Verenigde Staten: dertig dagen lang worden mensen uit een Schengen-land (waaronder Nederland) geweerd; Vietnam: hiervoor geldt hetzelfde als in de Verenigde Staten: geen verkeer met de Schengen-landen; Zuid-Korea: vliegverbod naar Nederland.

Impact

Cultuur en evenementen

Het aantal toeristen en bezoekers van culturele en toeristische bestemmingen neemt sinds begin maart sterk af. Veel hotels en restaurants zien een teruglopende omzet.

Veel openbare gelegenheden en evenementen werden vanaf 12 maart gesloten of afgelast: tot eind maart geen of beperkt bezoek aan beurzen, bibliotheken, markten, musea, (pop)concerten, theaters en sportwedstrijden. Ook veel kerken en moskeeën blijven gesloten. De Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters adviseert haar leden niet meer dan 100 personen per bioscoopzaal toe te laten. Er zijn ook bioscopen waarbij het aantal toegelaten bezoekers per zaal bovendien niet hoger is dan 30% van het aantal plaatsen. Op zondagavond 15 maart werden alsnog alle bioscopen gesloten.

Per 13 maart 2020 zijn ook alle vestigingen van Holland Casino gesloten. Restaurants en winkels staan voor de beslissing hoeveel klanten ze binnenlaten, of gaan op drukke uren dicht.

Van de attractieparken sloot Duinrell op 12 maart 2020 als eerst de poorten voor bezoekers.De Efteling nam diverse maatregelen zoals het sluiten van drukke wachtrijen. Echter sloot het park op 14 maart voor minstens twee weken. Attractiepark Toverland hield het park eerst geopend en nam extra maatregelen zoals het extra reinigen van voertuigen. Uiteindelijk besloot Toverland na overleg met de veiligheidsregio ook de deuren tezamen met onder andere het Dolfinarium Harderwijk. Het attractiepark gaf aan 28 maart de poorten te willen openen. De meeste Nederlandse dierentuinen sluiten, attractiepark Slagharen stelt zijn seizoensopening uit. Van Artis zijn alleen de binnenverblijven gesloten. De Keukenhof heeft zijn geplande seizoensopening voor 21 maart uitgesteld tot april. Op 15 maart 2020 melden Artis, Blijdorp en Ouwehands alsnog hun deuren geheel te sluiten.

Het gratis reizen met de trein met het Boekenweekgeschenk op zondag 15 maart 2020 gaat niet door. De Boekenweek, die eigenlijk tot en met 15 maart 2020 zou duren, is verlengd tot eind maart.

Nagenoeg alle grote musea sloten op advies van de overheid hun deuren. Het Oorlogsmuseum Overloon bleef open en liet maximaal 100 bezoekers toe in het pand. Op 15 maart besloot het museum alsnog te sluiten. Ook een aantal streekmusea bleef vooralsnog open.

Economisch

De beurskoersen van de AEX in Amsterdam en in vele andere landen ondervonden sinds 11 maart (met name op 12 maart) een sterke daling, de sterkste sinds 19 oktober 1987. Ook ging de beursweek de geschiedenis in als de één na slechtste aller tijden. In week 11 van 2020 verloor de AEX 18,5% van zijn waarde. Alleen een beursweek in oktober 2008 liet een sterkere daling zien.

Ook gingen mensen op vrijdag 13 maart 2020 ondanks dat er geen noodzaak voor was massaal hamsteren. Zo ontstond er een run op medicijnen, toiletpapier en andere houdbare producten. Premier Rutte riep op om niet te hamsteren, er zijn voldoende voorraden. Na de aankondiging van de sluiting van de horeca voor 3 weken ontstonden er op 15 maart voor de coffeeshops lange rijen van mensen die nog een voorraad wilden inslaan.

Luchtvaart en toerisme

Vanaf februari 2020 werd het aantal vluchten van en naar China beperkt. Vanaf 4 maart gingen er ook minder vluchten van en naar Italië. Het aantal luchtreizigers begon af te nemen. Dit ook naar aanleiding van reisadviezen om niet of minder naar Italië te reizen. Vanaf 12 maart gold dit ook voor Spanje.

Op 12 maart kondigde president Trump aan dat vanaf 14 maart dertig dagen lang een reisverbod van de Schengenzone naar de VS geldt voor niet-Amerikanen. Deze maatregelen hebben grote impact op het internationale (lucht)verkeer en toerisme.

Vanaf vrijdag 13 maart, 18.00 uur, worden vluchten vanuit de landen met de grootste besmettingsrisico's, China, Iran, Italië en Zuid-Korea, niet meer toegelaten.

Als gevolg van het grotendeels stilvallen van het luchtverkeer naar Amerika, Italië en diverse Aziatische landen, verliest de KLM een groot percentage van zijn passagiers. Ook op Schiphol vermindert het aantal reizigers. Het verminderde vervoer leidt tot verminderde werkgelegenheid.

Onderwijs

Informatiebord op de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft, met de mededeling dat een studieruimte is afgesloten (13 maart 2020).

Begin maart werden er nog geen maatregelen getroffen bij het onderwijs. Zo hoefden er geen scholen te sluiten, wel werden er extra preventieve maatregelen getroffen. Tevens gold het advies dat bij klachten leerlingen, studenten of leraren thuis dienden te blijven.

Ook tijdens de persconferentie van 12 maart bleef het advies overeind dat scholen de deuren niet hoefden te sluiten omdat dit volgens experts niks oplevert. Tevens zouden dan veel kinderen thuis komen te zitten en kan wellicht belangrijk personeel niet naar het werk komen of worden zij opgevangen door hun opa en oma's, en zij vormen al een kwetsbaardere groep.

Voor veel scholen en ouders was er op vrijdag 13 maart veel onduidelijkheid over het wel of niet naar school laten gaan van de kinderen. In bijvoorbeeld België, Denemarken en Frankrijk zijn de scholen inmiddels wel gesloten. Overleg tussen verschillende betrokken partijen leverde op dat scholen nu zelf mogen bepalen of zij de komende tijd open of dicht zullen zijn.

Door de maatregelen wordt fysiek onderwijs op hogescholen en universiteiten afgelast en worden colleges waar mogelijk digitaal gegeven.

Op 15 maart werd aangekondigd dat alle scholen, onderwijsinstellingen en kinderopvang tot en met 6 april sluiten. Alleen kinderen van ouders met een "vitaal beroep" kunnen worden opgevangen in speciaal daarvoor geregelde kinderopvang.

Politiek

De Eerste Kamer komt voor minimaal twee weken niet bijeen.

De Tweede Kamer, die bestaat uit 150 kamerleden, kwam gedurende de maatregelen voorlopig minder bijeen. De meeste debatten gaan niet door. Waar mogelijk worden zaken digitaal afgehandeld.

Rechtspraak

Rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere rechtscolleges zijn vanaf dinsdag 17 maart 2020 gesloten. Enkel urgente rechtszaken gingen nog door.

Sport

Na de aangescherpte maatregelen die het kabinet op 12 maart aankondigde namen veel sportbonden de beslissing om trainen en wedstrijden af te gelasten. Ook diverse toernooien gaan niet door of worden uitgesteld. Zo kondigde de KNVB aan dat alle wedstrijden in het amateur- en betaald voetbal tot en met in ieder geval 31 maart 2020 zijn afgelast. Inmiddels is de stillegging verlengd tot 6 april.

De judobond JBN en de hockeybond KNHB adviseren om in ieder geval alle trainingen tot en met 31 maart 2020 af te gelasten. Ook wordt de gehele Nederlandse competitie stilgelegd. Per 15 maart zijn alle sportclubs tot in ieder geval 6 april 2020 gesloten.

Verkeer en vervoer

Doordat vanaf 12 maart veel mensen thuiswerken en er veel evenementen zijn afgelast is de drukte op de wegen in de spitsuren verminderd, waardoor er minder files zijn. Ook in het openbaar vervoer is het reizigersaanbod verminderd. Vanaf 13 maart rijden er minder en/of kortere (spits)treinen. In metro, tram en bus wordt naar behoefte de dienstregeling beperkt. Dit ook om personeelsschaarste door ziektemeldingen op te vangen. In tram en bus kan niet meer bij de buschauffeur of conducteur worden ingestapt of een kaartje gekocht. Men dient achterin in te stappen, zo is de kans op besmetting van de chauffeurs het kleinst en kan het ov operationeel gehouden worden. Een veelal aangebracht lint moet de chauffeur van de passagiers scheiden.

Zorg

Op vrijdag 13 maart is voor alle ziekenhuizen in Noord-Brabant code rood afgekondigd. Hierdoor zullen de ziekenhuizen de niet-spoedeisende operaties uitstellen. Voor de medewerkers van de ziekenhuizen betekent dit dat alle verloven worden ingetrokken. De ziekenhuizen doen dit om zich voor te bereiden op een grote stroom van patiënten die besmet zijn met het coronavirus. Door het afzeggen van niet-spoedeisende operaties komen er meer bedden en apparatuur vrij voor spoedeisende opnames.

In Nederland zijn er normaal 1.150 beschikbare IC-bedden. Er komen 850 extra bedden beschikbaar, de totale capaciteit komt zo rond de 2.000 bedden. Hiermee proberen ziekenhuizen te voorkomen dat zij zullen moeten kiezen welke patiënten ze wel of niet behandelen d.m.v. triage (code zwart).

Ook buiten Noord-Brabant bereiden zich steeds meer ziekenhuizen voor op de mogelijke grotere aantallen patiënten met het SARS-CoV-2-virus. Bij het Maastricht UMC+ is er een tent met een extra CT-scanner neergezet. Dit om patiënten met het virus sneller te kunnen diagnostiseren.

Medicijn en vaccin

Wetenschappers zijn over de hele wereld druk bezig met het maken van een medicijn en een vaccin tegen het coronavirus. Wetenschappers van het Erasmus Medisch Centrum en van de Universiteit Utrecht hebben laten weten dat ze een antilichaam hebben gevonden dat wellicht tegen het virus gebruikt kan worden. Zij zeggen dat mogelijk hieruit ook een medicijn kan worden gemaakt tegen het coronavirus. Dit moet echter nog uitvoerig worden getest voordat het beschikbaar komt. Ook aan een vaccin wordt gewerkt, doch het kan nog wel enige tijd duren voordat dit beschikbaar komt.

Kritiek

Nadat de maatregelen op 12 maart landelijk werden doorgetrokken en bleek dat in tegenstelling tot veel omliggende landen toch de scholen zullen openblijven kreeg het kabinet veel kritiek te verduren van de oppositie en het volk.

Ook wordt er kritiek vernomen dat de Nederlandse regering vergeleken bij andere landen te laat en te terughoudend zou zijn met zijn maatregelen.

Zie ook

• Uitbraak SARS-CoV-2 in Europa

Externe links

• Coronavirus Covid-19 - RIVM Informatie van het RIVM over de actuele gebeurtenissen en adviezen omtrent het virus en de ziekte

Referenties

· ·

Geografische verspreiding SARS-CoV-2 (niet alle landen waarin het virus is uitgebroken zijn opgenomen)