Schoten (België)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Schoten
Gemeente in België Vlag van België
Schoten (België)
Schoten
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Antwerpen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
29,51 km² (2021)
40,71%
30,87%
28,41%
Coördinaten 51° 15' NB, 4° 30' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
34.360 (01/01/2023)
48,23%
51,77%
1164,35 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
18,8%
58,15%
23,04%
Buitenlanders 7,91% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Maarten De Veuster (N-VA)
Bestuur N-VA, Open Vld
Zetels
N-VA
CD&V
Vlaams Belang
Vooruit
Groen
Open Vld
31
16
3
7
1
3
1
Economie
Gemiddeld inkomen 23.120 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 6,21% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2900
Deelgemeente
Schoten
Zonenummer 03
NIS-code 11040
Politiezone Schoten
Hulpverleningszone Rand
Website www.schoten.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België
Kasteel van Wetschot, thans cultureel centrum
Bibliotheek
Gemeentehuis in neorenaissance-stijl naar een ontwerp van Louis Gife
Schotenvaart, de lokale naam voor het Kempisch Kanaal

Schoten is een gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 34.000 inwoners. De inwoners worden Schotenaren genoemd.[1] Schoten is een groene gemeente (11% van de gemeente bestaat uit natuur[2]), op gemiddeld 10 km van het centrum van de stad Antwerpen.

Schoten behoort tot het kieskanton Kapellen en tot het tiende gerechtelijk kanton Antwerpen.

Toponymie[bewerken | brontekst bewerken]

De naam Schoten is mogelijk afgeleid van houten schaaldelen waarmee landerijen vroeger werden afgescheiden: een dergelijk schaaldeel werd schot of schoot genoemd. Dit zou ook de herkomst verklaren van de namen van Bikschote, Zuidschote, Noordschote (West-Vlaanderen); Hondschote (Frans-Vlaanderen), de gemeente Voorschoten en de voormalige gemeente Schoten in Nederland. Zie echter -schote (toponiem).

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Algemeen[bewerken | brontekst bewerken]

Schoten had in de loop van de geschiedenis voortdurend een dubbel gezicht. In verschillende opzichten ligt de gemeente op een breuklijn, in de eerste plaats op geografisch vlak. Het noord- en oostelijk gelegen gedeelte van de gemeente is hoger gelegen en heeft een zanderigere bodem dan het westelijke gebied tegen Merksem dat een meer lemige grond bevat. Lange tijd bestond Schoten dan ook uit hei en bos aan de ene kant en landbouwgronden aan de andere kant.

Eenzelfde opsplitsing geldt verder het politieke verleden. Schoten zou gekerstend zijn door de heilige Ursmarus, abt van de abdij van Lobbes. Deze abdij had bezittingen te Schoten. Reeds in de 12e eeuw ontstond een wereldlijk Schoten onder de bevoegdheid van de heren van Breda (de vlaggen van Schoten en Breda zijn identiek), later die van Bergen-op-Zoom, en een kerkelijk Schoten dat ressorteerde onder de abdij van Villers. De groeiende machtspositie van Brabantse steden, in het bijzonder Antwerpen, verlegde vanaf het begin der 16e eeuw de invloedssfeer naar het zuiden. Schoten, eeuwenlang één geheel met Merksem en Sint-Job-in-'t-Goor, werd toentertijd gesplitst van Merksem. Doordat de heren van Schoten, afkomstig uit de rijke Antwerpse koopliedenstand en andere voorname burgers, hier een tweede residentie betrokken, zou de Scheldestad haar dominante aanwezigheid bevestigen. De kastelen markeerden deze sociale differentiatie ten opzichte van de in doorsnee eenvoudige boerderijen. Nochtans zou Schoten dichter aansluiten bij de grootstad. Haar oorspronkelijk Kempens karakter en haar perifere ligging ten opzichte van de grote invalswegen hebben de plaats daar lange tijd voor behoed. Tot midden 19de eeuw lag het dorp er dan ook stil en onberoerd bij met een bevolking die de duizend zielen juist oversteeg.

De komst van de machine bracht in de tweede helft van de 19de eeuw fabrieken in wijk de Deuzeld langs de grens met Merksem en langs het Albertkanaal. De gemeente bewoog toen op twee snelheden: enerzijds de industrialisering met haar fabrieksproletariaat, anderzijds het overleven van een stuk feodaliteit. Zelfs na 1945 was 1/3 van het gemeentelijk grondgebied in handen van amper tien grootgrondbezitters. Eind 19de eeuw zou de nieuwe burgerij, afkomstig uit de stad, hier villa's bouwen. Koningshof en Schotenhof zijn daar vandaag de getuigen van.

Ook de aanleg van het Albertkanaal (1930-1939) heeft aan de industriële ontwikkeling van Schoten bijgedragen.

Het specifieke karakter van deze gemeente ligt in haar brugfunctie tussen Antwerpen en de Kempen, tussen stad en platteland. Dit verklaart haar statuut van zelfstandige gemeente, haar woonkwaliteit gegroeid uit de onderscheiden gehuchten, die geleidelijk rond de dorpskern geïntegreerd werden, haar groene zones, die haar maken tot een levende long voor de grootstedelijke agglomeratie.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Hydrografie[bewerken | brontekst bewerken]

Twee waterwegen doorkruisen de gemeente: het Albertkanaal en het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten. De Hoogmolenbrug is een belangrijke verbindingsweg naar de gemeenten ten zuiden van het Albertkanaal.

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

Schoten ligt tussen de Antwerpse districten Merksem (in het westen) en Deurne (in het zuidwesten) en de gemeenten Brasschaat (in het noorden), Brecht (in het noordoosten), Schilde (in het oosten) en Wijnegem (in het zuiden).

   Aangrenzende gemeenten   
        Brasschaat       Brecht 
           
 Antwerpen   Schilde 
           
 Deurne       Wijnegem        

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Cordulakerk
Voormalig politiebureel
Pastorie Sint Cordula
De Horst of Hof Ter Veken in neoclassicistische stijl
Kapel van de Horst, toegewijd aan O.-L.-Vrouw, bedevaartsplaats
Domein Vordenstein, oranjerie in laat-classicistische stijl
Zicht op het kasteel van Schoten door Gaspar de Witte en Gonzales Coques (ca. 1680) te bezichtigen in het kasteel van Schoten
Villa Flora (ook bekend als St. Mariahof) in eclectische stijl
Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw, Koningin van Alle Heiligen
Monument voor de gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Schoten ligt in de bosrijke omgeving van de Noorderkempen op een hoogte van 5-17 meter. Belangrijke waterlopen zijn het Albertkanaal en het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten.

De vele bosrijke kasteeldomeinen in de gemeente zijn niet toegankelijk voor het gewone publiek. Er zijn nog wel andere, meer toegankelijke stukken natuur:

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[3]
1992 31.246
1993 31.382
1994 31.525
1995 31.794
1996 31.912
1997 32.099
1998 32.355
1999 32.498
2000 32.733
2001 32.720
2002 32.777
2003 33.063
2004 33.190
2005 33.230
2006 33.160
2007 33.132
2008 33.259
2009 33.247
2010 33.342
2011 33.600
2012 33.766
2013 33.776
2014 33.871
2015 34.016
2016 34.063
2017 34.273
2018 34.462
2019 34.517
2020 34.316
2021 34.291
2022 34.157
2023 34.360

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Schoten maakt deel uit van het kieskanton Kapellen, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Schoten Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Antwerpen Schoten
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Antwerpen Kapellen Kapellen Schoten
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

College van burgemeester en schepenen[bewerken | brontekst bewerken]

Het bestuur van 2007-2012 bestond uit een coalitie van CD&V/N-VA, Open Vld en sp.a die samen 18 zetels van de 31 hadden. Het cordon sanitaire van Vlaams Belang werd dus behouden, ondanks de ambitie van VB-lijsttrekker Marie-Rose Morel bij de verkiezingen van 2006.

Het bestuur van 2012-2018 bestond uit een coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld die samen 23 van de 31 zetels hebben:

College van burgemeester en schepenen (2013-2018)
Burgemeester Maarten De Veuster (N-VA)
Schepenen
  1. Luc Van Gastel (CD&V)
  2. Iefke Hendrickx (N-VA)
  3. Paul Valkeniers (Open Vld)
  4. Lieven De Smet (N-VA)
  5. Wouter Rombouts (N-VA)
Voorzitter van de gemeenteraad Gerd Adriaensen (CD&V)
OCMW-voorzitter Catharina Van Osta (CD&V)

Ondanks de absolute overwinning van N-VA bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, bestaat het het bestuur sinds 2018 uit een coalitie van N-VA (16 zetels) en Open Vld (1 zetel) die samen 17 van de 31 zetels hebben.[4] Op 28 oktober 2021 maakt gemeenteraadslid voor N-VA Nadine Van Mol bekend dat ze de overstap maakt naar Vlaams Belang.[5] De bestuursmeerderheid van N-VA en VLD telt vanaf dan 16 zetels op 31.

College van burgemeester en schepenen (huidig bestuur[6])
Burgemeester Maarten De Veuster (N-VA)
Schepenen
  1. Iefke Hendrickx (N-VA)
  2. Wouter Rombouts (N-VA)
  3. Charlotte Klima (N-VA)
  4. Paul Valkeniers (Open VLD)
  5. Paul De Swaef (N-VA)
  6. Walter Brat (N-VA)
  7. Veronique d’Exelle (N-VA)

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne Burgemeester
1800 - 1805 Michaël Dehaen (katholiek)
1805 - 1819 François Joseph Ullens (katholiek)
1819 - 1830 Daniël Thuret (katholiek)
1830 - 1847 Cornelius Florentinus Ullens (katholiek)
1847 - 1882 Charles Van Praet (Kath.Partij)
1882 - 1884 Jan Van De Mierop[7] (Kath.Partij, waarnemend)
1884 - 1892 Gaston de Pret Roose de Calesberg (Kath.Partij)
1892 - 1899 Werner van Praet (Kath.Partij)
1899 - 1901 Petrus Jan Van de Velde (Kath.Partij, waarnemend)
1901 - 1902 Louis Van Mechelen[7] (Kath.Partij, waarnemend)
1902 - 1911 Alfons Ullens de Schooten (Kath.Partij)
Tijdspanne Burgemeester
1912 - 1932 Theo van Cauwenberghs[7] (Kath.Partij)
1932 - 1938 Gustaaf Jorissen (BWP)
1938 - 1940 Victor Théodore Bracht[8] (UCB)
1940 - 1941 Frans Wildiers (VNV, waarnemend)
1941 - 1944 Antoon Wolfs (UCB, oorlogsburgemeester)
1944 - 1947 Joseph Ullens de Schooten (waarnemend)
1947 - 1964 Antoon Wolfs (CVP)
1965 - 1982 Marcel Imler (BSP)
1983 - 2003 Tony Sebrechts (CVP / CD&V)
2003 - 2012 Harrie Hendrickx (CD&V)
2013 - heden Maarten De Veuster (N-VA)

Legislatuur 2007 - 2012[bewerken | brontekst bewerken]

Aan de lokale verkiezingen van 2006 namen 8 kieslijsten deel. Lijsttrekkers waren respectievelijk Kurt Vermeiren (sp.a), Els Empereur (VLD-LA), Eric De Swaef (Groen!-JOS), Marie-Rose Morel (Vlaams Belang-VLOTT), Harrie Hendrickx (CD&V-N-VA) en Wiebe Eekman (PVDA+).

Marie-Rose Morel (Vlaams Belang) behaalde de meeste voorkeurstemmen (4.688), voor Harrie Hendrickx (CD&V, 4.169), Nico Vissers (CD&V, 1.156), Tim Willekens (Vlaams Belang, 1.073) en Gerd Adriaensen (CD&V, 1.003). Na de verkiezingen startte zowel Harrie Hendrickx als Marie-Rose Morel een onderhandelingsronde om een bestuursmeerderheid te vormen. Opvallend daarbij was dat lokaal VLOTT-voorzitter Albert Leenaerts voorstelde om - zonder kartelpartner Vlaams Belang - deel te nemen aan een bestuurscoalitie.[9] Burgemeester werd Harrie Hendrickx, hij leidde een coalitie van CD&V-N-VA, sp.a en VLD-LA. Samen hadden ze 18 van de 31 zetels.

Legislatuur 2013 - 2018[bewerken | brontekst bewerken]

Aan de lokale verkiezingen van 2012 namen zeven partijen deel, waaronder de lokale VLOTT-kieslijst Belhamel van voormalig gemeenteraadslid Albert Leenaerts.[10] Lijsttrekkers waren respectievelijk Paul Valkeniers (Open Vld), Maarten De Veuster (N-VA), Gianni Peeters (Vlaams Belang), Kurt Vermeiren (sp.a), Eric De Swaef (Groen), Harrie Hendrickx (CD&V) en Ann Boden (Belhamel).

Maarten De Veuster (N-VA, 3.050) behaalde de meeste voorkeurstemmen, voor Harrie Hendrickx (CD&V, 2,659), Gianni Peeters (Vlaams Belang, 1.097), Iefke Hendrickx (N-VA, 1.059) en Nico Vissers (CD&V, 706).[11] Burgemeester werd Maarten De Veuster, hij leidt een coalitie van N-VA, Open Vld en CD&V. Samen hebben ze een meerderheid van 23 op 31 zetels.[12]

Legislatuur 2019 - 2024

Aan de lokale verkiezingen van 2018 namen zeven partijen deel en de lijsttrekkers waren als volgt: Maarten De Veuster (N-VA), Tom Van Grieken (Vlaams Belang), Paul Valkeniers (Open VLD), Erik Block (CD&V), Maya De Backer (Groen), Kurt Vermeiren (sp.a) en Jitske Eekman (PVDA). Met 5.961 voorkeurstemmen en 43,8% van de stemmen behaalde burgemeester de Veuster met N-VA een enorme overwinning. De andere winsthebbers waren Vlaams Belang (20,7%), Groen (10,2%) en PVDA (3,5%). Sp.a verloor opnieuw 1 zetel. CD&V met voormalig burgemeester Harrie Hendirckx als lijstduwer verloor 5 zetels en werd bijgevolg voor het eerst in 36 jaar niet mee opgenomen in de coalitie. N-VA had een absolute meerderheid van 16 zetels maar zette de coalitie voort met Open VLD, dat op één zetel bleef.[13] Vanaf 28 oktober 2021 telt de bestuursmeerderheid van N-VA en VLD nog 16 zetels op 31.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel 10-10-1976[14] 10-10-1982[15] 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[16] 14-10-2012[17] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 29 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31
SP1 / sp.a2 53,81 16 41,341 15 27,281 9 16,051 5 13,161 4 12,822 3 9,692 2 5,22 1
Agalev1 / Groen!-Jos2 / Groen3 - 7,631 2 10,91 3 11,341 3 9,851 3 6,692 1 8,153 2 10,23 3
KERNA / CVP1 / CD&V+N-VA3 / CD&V4 44,17A 13 29,861 10 33,911 12 31,481 12 22,771 8 34,10B 12 23,122 8 10,02 3
KERNA / VU1 / VU&ID2 / CD&V+N-VAB / N-VA3 12,371 3 7,861 2 4,151 0 4,82 0 37,783 14 43,83 16
KERNA / PVV1 / VLD2 / VLD-LA3 / Open Vld4 7,521 1 11,181 3 13,772 5 20,12 7 10,753 3 6,964 1 6,44 1
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang-VLOTTC / Vlaams Belang2 - - 7,641 2 18,141 6 24,471 9 34,712 12 12,953 4 20,73 7
Vlaams Belang-VLOTTC / Belhamel1 - - - - - 1,361 0 -
PVDA1 / PVDA+2 2,031 0 1,281 0 0,731 0 1,411 0 - 0,942 0 - 3,51 0
ANDERS - - - - 4,84 0 - - -
SB - - - 3,65 0 - - - -
DGP - - 0,49 0 - - - - -
Totaal stemmen 20907 21939 22164 21873 22534 23446 23141 23962
Opkomst % 93,19 91,02 91,41 93,14 89,31 91,3
Blanco en ongeldig % 4,38 3,9 4,06 4,97 3,36 3,08 2,07 2,4

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

  • Eerste zondag in januari (behalve 1 januari) Schoten Schol op de Markt, de nieuwjaarsreceptie van de gemeente
  • Aankomst Scheldeprijs ter hoogte van de Markt ('s woensdags in april)
  • Iedere tweede zondag van mei de Vaart-koers met de dagen ervoor en erna de Vaart-kermis
  • Hello!Schoten of het Wereldfestival van Folklore Schoten ook Volksdansfestival genoemd
  • Eerste vrijdag van Hello!Schoten is er een feestmarkt in de Kasteeldreef
  • Laatste zondag van juli en september is er een kermis op de Markt (van zaterdag tot en met dinsdag)
  • Laatste zaterdag van de zomervakantie is er Park Happening Schoten in het gemeentepark
  • Op de zondag in het laatste weekend van september vindt jaarlijks een vlottentocht plaats op het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten.
  • Op 31 oktober is er een Halloweenmarkt op de Markt

Mobiliteit[bewerken | brontekst bewerken]

Openbaar vervoer[bewerken | brontekst bewerken]

Tramlijn 2 en tramlijn 3 hebben een terminus langs de Bredabaan, op de grens van Merksem en Schoten. Het centrum van Schoten is uitsluitend bereikbaar per bus met de volgende streeklijnen:

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Schoten maakt deel uit van het Economisch Netwerk Albertkanaal.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

  • Scheldeprijs: De Scheldeprijs (ook wel Grote Scheldeprijs of Scheldeprijs Vlaanderen of Scheldeprijs Schoten) is een eendaagse wielerwedstrijd in Vlaanderen. De wedstrijd startte tot 2016 in Antwerpen, maar start tegenwoordig in Nederland. Daarna heeft het enkele plaatselijke ronden en aankomst in Schoten.
  • Schoten Atletiek Vereniging

Bekende Schotenaren[bewerken | brontekst bewerken]

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Schoten of een andere significante band met de gemeente hebben:

Geboren in Schoten[bewerken | brontekst bewerken]

Woonachtig in Schoten[bewerken | brontekst bewerken]

Fictieve personen[bewerken | brontekst bewerken]

Partnersteden (samenwerking thans gestopt)[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Brasschaat, Merksem, Deurne, 's-Gravenwezel, Schilde, Sint-Job-in-'t-Goor

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Schoten (Belgium) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.