Wikipedia:Wist je dat

Overzicht beheerpagina's
Overzicht navigatie

Elke dag wordt op de hoofdpagina een overzicht gegeven van wist-je-datjes, waarin sommige artikelen uit Wikipedia kort worden aangestipt. Hiertoe zijn verschillende sjablonen beschikbaar. Na een jaar wordt de cyclus van deze weetjes automatisch herhaald. De wist-je-datjes zijn bedoeld om bezoekers via deze manier naar artikelen te laten navigeren.

Het lijstje wordt dagelijks om 24.00 uur 's nachts (MET/MEZT, dus Belgische/Nederlandse tijd) automatisch vervangen, indien de pagina Sjabloon:Hoofdpagina_-_wist_je_dat_<datum> bestaat.
Hieronder staat een overzicht van vandaag en de tien vorige en tien volgende dagen.
Oude weetjes kun je vinden op Wikipedia:Archief/Wikipedia:Wist je dat/Oud.
Ideeën voor nieuwe weetjes kunnen geplaatst worden op het Wikiproject Wist je dat.

Voorbije 10 dagen	Komende 10 dagen
18 juli ... Jean-Jacques Rousseau er ten stelligste van overtuigd was dat het de maatschappij is die de ongelijkheid veroorzaakt, niet de mens? ... bij het speerwerpen, uit veiligheidsoverwegingen het zwaartepunt van de speer reglementair werd verplaatst, na het wereldrecord van 104,80 m door Uwe Hohn, in 1984? ... carnaval en Pasen nooit op vaste data in het jaar worden gevierd, omdat bij het Eerste Concilie van Nicea (325) werd bepaald dat Eerste Paasdag altijd op de zondag na de eerste volle maan na het lentepunt zou vallen? ... de kermisattractie kop-van-jut vernoemd is naar de 19e-eeuwse moordenaar Hendrik Jut? ... de Russische revolutionair Leon Trotski bijna gevangengenomen werd toen het Rode Leger tijdens de Estische Onafhankelijkheidsoorlog bij Narva werd verslagen?
17 juli ... onder de Waddenzee de niet-actieve Zuidwalvulkaan aanwezig is? ... de binnenstad van Paramaribo sinds 2002 op de Werelderfgoedlijst staat van de UNESCO? ... de aarde ruim een miljoen keer in de zon past? ... de kunststijl Empire gedeeltelijk is ontwikkeld door Napoleon Bonaparte? ... er in 1926 op de Kilimanjaro een bevroren luipaard werd ontdekt?	19 juli ... er ongeveer 12.000 mierensoorten wetenschappelijk beschreven zijn, en er waarschijnlijk minstens twee keer zoveel van deze soorten bestaan? ... de Russische president Vladimir Poetin een hooggekwalificeerde beoefenaar in de judo, taekwondo en kyokushinkai is? ... The Simpsons de langstlopende animatieserie, sitcom en spin-off ter wereld is? ... het onmogelijk is om enkel gebruik makend van passer en liniaal een willekeurige hoek in drie gelijke delen te verdelen? ... het humoristische sciencefictionboek Het transgalactisch liftershandboek van Douglas Adams oorspronkelijk een hoorspel op de radio was?
16 juli ... een trekschuit langs het jaagpad niet alleen door een paard kon worden voortbewogen, maar soms ook door de schipper en/of zijn gezin? ... de Oostenrijker Kurt Gödel in 1931 bewees dat een kloppend wiskundig systeem voor rekenen met natuurlijke getallen altijd stellingen kent die niet bewezen of verworpen kunnen worden? ... er een bank is die rijpende Parmezaanse kazen als onderpand op leningen accepteert? ... Richard Adams' boek Waterschapsheuvel – dat uiteindelijk in 18 talen werd vertaald, werd verfilmd en de Guardian Prize won – door zeven uitgevers werd afgewezen voordat het in 1972 werd gedrukt? ... het oudste opgetekende kinderlied in de Nederlanden – met als opschrift 'Ende de kinderkins van vlaenderen zonghen een liedekin' – stamt uit de vijftiende eeuw (circa 1480-85)?	20 juli ... Matthew Bellamy, frontman van de Britse rockband Muse, met 140 gitaren houder is van het wereldrecord voor meest kapotgeslagen gitaren tijdens een concerttournee? ... alle landen in de wereld bij elkaar een staatsschuld hebben van rond 50.000 miljard euro? ... Santorini, dat nu een groepje eilanden is, eigenlijk een gedeeltelijk ingestort en ondergelopen vulkanisch eiland was? ... de Nederlander Willem Einthoven in 1924 de Nobelprijs ontving voor de uitvinding van de snaargalvanometer, waarmee de eerste hartfilmpjes gemaakt werden? ... de Veluwezoom in 1930 als eerste Nederlandse natuurgebied werd uitgeroepen tot nationaal park?
15 juli ... het Signaal van Botrange, het hoogste punt van België, pas in 1925 samen met de rest van de Oostkantons Belgisch werd? ... de peperbussen vaak (voormalige) transformatorhuisjes zijn in de vorm van ronde zuilen? ...de vlinder Cycnia tenera klikkende geluiden maakt om de echolocatie van vleermuizen te foppen? ... de term freelance ontleend is aan Walter Scotts bestseller Ivanhoe waarin een middeleeuwse huursoldaat zijn speer ('lance') beschikbaar stelt voor geld? ... koning Willem III van Engeland en Ierland stierf nadat zijn paard struikelde over een molshoop?	21 juli ... de dwergplaneet Pluto aanvankelijk voor een voormalige maan van Neptunus werd gehouden, totdat in 1978 een van de vijf manen van Pluto werd ontdekt? ... de Franse regionale buurtspoorwegmaatschappij Chemins de fer départementaux des Ardennes (CFDA) voor de Tweede Wereldoorlog tot vier internationale spoorverbindingen had met de Belgische Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen? ... Lodewijk Napoleon, de broer van keizer Napoleon, koning van Holland was, ofwel het huidige Nederland zonder Limburg en met het departement Oost-Friesland? ... Christa Rothenburger in 1988 zowel een olympische medaille won bij het schaatsen als bij het wielrennen? ... de film Jesus Christ Superstar uit 1973 geheel in Israël werd opgenomen, onder meer in de Negev-woestijn, bij de ruines van Avdat en bij de Dode Zee?
14 juli ... bij de start van de sprintnummers in de atletiek de atleten tussen de commando's "op uw plaatsen" en "klaar" een positie in moeten nemen met een knie aan de grond? ... de Amerikaanse acteur Michael Keaton in werkelijkheid Michael Douglas heet, maar een andere artiestennaam koos omdat er al een acteur met die naam was? ... Napoleon Bonaparte naamgever is van een meetkundige stelling? ... er van de dichteres Vasalis tijdens haar leven slechts drie dichtbundels met in totaal zo'n honderd gedichten zijn verschenen, maar dat zij hiervoor zowel de Constantijn Huygens-prijs als de P.C. Hooft-prijs ontving? ... er volgens John Lennon niets was vóór Elvis, en er zonder Elvis geen Beatles zouden zijn geweest?	22 juli ... elke constructie met passer en liniaal ook met alleen een passer kan worden uitgevoerd volgens de stelling van Mohr-Mascheroni? ... Frans Bresiers in de plantentuin van Brussel rond 1850 voor het eerst kropvorming op wortelen van de cichoreiplant ontwikkelde en daarmee een nieuwe groente had uitgevonden? ... het middeleeuwse dierenepos Van den vos Reynaerde is geschreven door een zekere Willem die Madocke maakte, maar dat van dit geschrift de Madocke niets is overgeleverd? ... de dancehall-rapper Papa Touwtjie na zijn dood nog een nummer 1-hit behaalde in de Sranan-hitlijst van Sky Radio? ... het in 2002 gestichte Nationaal Park Oosterschelde met een omvang van 370 km² het grootste nationale park van Nederland is?
13 juli ... de eerste lijn van de metro van Tokio werd geopend op 30 december 1927? ... Martin Van Buren als enige Amerikaanse president het Nederlands als moedertaal had? ... een vroedvrouw als Anna van Hensbeek in de achttiende eeuw een ongehuwde vrouw pas mocht verlossen nadat die de naam van de vader had genoemd? ...bij de geelbandlangsprietmot de voelsprieten van mannetjes bijna vier keer zo lang zijn als hun vleugels? ... in de eerste vijftig jaar van de ruimtevaart naar Mars bijna tweederde van alle lanceringen mislukte, wat wel de 'vloek van Mars' werd genoemd?	23 juli ... lava uit de Ol Doinyo Lengai niet rood maar zwart gekleurd is en na het stollen niet zwart maar grijs wordt? ... Schokland, de molens bij Kinderdijk, de Waddenzee en de grachtengordel van Amsterdam allemaal op de Werelderfgoedlijst staan? ... het tongewelf boven de troonzaal van de Taq-i Kisra in Irak na bijna 1500 jaar nog steeds de grootste stenen boog ter wereld is? ... luitenant-admiraal Piet Hein een sprekend wapen voerde met daarop zijn voor- en achternaam afgebeeld? ... het Stanford-gevangenisexperiment en het experiment van Milgram opzienbarende experimenten waren waaruit bleek dat veel "goede" mensen onder bepaalde omstandigheden toch in staat zijn slechte dingen te doen?
12 juli ... niet de Pyreneeën, maar de Sierra Nevada na de Alpen de hoogste bergketen van West-Europa is? ... De watertoren van Sélestat is gebouwd naar het voorbeeld van de watertoren van Deventer? ... Pieter Bruegel de Oude een schilderij heeft gemaakt waarin hij meer dan 125 Nederlandse spreekwoorden heeft verwerkt? ... racisten gemiddeld een lager IQ kunnen hebben dan mensen die niet racistisch denken? ... de christelijke viering van Pinksteren ooit gepaard ging met een week verplichte rust, evenals vele andere kerkelijke rituelen?	24 juli ... sommige sluipwespen, zoals de houtsluipwesp en Dolichomitus imperator, met een lange stevige legboor eitjes leggen in larven die in bomen leven? ... de Belgische weerman Bob De Richter parlementslid was? ... de mennonieten, die in Nederland Doopsgezinden genoemd worden, volgelingen zijn van de Nederlandse kerkhervormer Menno Simons? ... Hermann Göring het bombardement op Guernica (1937) tijdens de Spaanse Burgeroorlog zag als een kans om zijn nieuwe Luftwaffe te testen? ... de gulden snede berekend kan worden met de eenvoudige kettingbreuk [1; 1, 1, 1, ...] en benaderd kan worden door opeenvolgende getallen uit de rij van Fibonacci door elkaar te delen?
11 juli ... de exponentiële functie e^x haar eigen afgeleide is? ... het frietkot (friet- of patatkraam) in België behoort tot het officieel erkende cultureel erfgoed? ... de eenmalige kinderboekenprijs Griffel der Griffels (2004) werd gewonnen door De brief voor de koning van Tonke Dragt, dat daarmee andere Gouden Griffelwinnaars als Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman en De kleine kapitein van Paul Biegel achter zich liet? ... het woord disco is afgeleid van discotheek en niet andersom? ... de kikker Paedophryne dekot gedurende slechts 30 dagen de titel kleinst bekende kikker kon dragen, voordat die in januari 2012 werd overgenomen door Paedophryne amauensis?	25 juli ... Caligula, de princeps van Rome van het jaar 37 tot 41, het voornemen had om zijn paard Incitatus te benoemen tot consul? ... de Portugese fadozangeres Cristina Branco in 2000 een cd uitbracht, waarvan alle liedteksten naar het Portugees vertaalde gedichten zijn van de Nederlandse dichter J. Slauerhoff? ... het duo Herman Brood en Henny Vrienten niet alleen een hit had met Als je wint (1984), maar ook samen in de hitlijsten kwam met de single 50 jaar (1996)? ... de planeet Mars zijn rode kleur dankt aan ijzeroxide? ... België zes regeringen heeft?
10 juli ... hunebedden rond drie- tot vijfduizend jaar voor onze jaartelling werden gebouwd? ... blauwalgen eerder groen dan blauw zijn en bovendien geen algen maar bacteriën? ... as van de ontdekker van de dwergplaneet Pluto sinds 2006 op reis is met ruimtesonde New Horizons? ... de klapschaats al aan het eind van de 19e eeuw werd uitgevonden en het geesteskind van Gerrit Jan van Ingen Schenau in feite een herontdekking is? ... de Parijse tramlijn T2 grotendeels is aangelegd op een voormalige spoorlijn die bereden werd met elektrische treinen onder een derderailsysteem?	26 juli ... de Britse roeier Steve Redgrave bij vijf opeenvolgende Olympische Spelen goud won? ... Batman, Bimbo, De Hulk, Zwarte Ruiter, Schellebelle, Bontebok, Zwaantje, Monster en Heks geen sprookjes- of stripfiguren zijn, maar in dit geval plaatsnamen? ... de rupsen van enkele soorten Hawaïaanse dwergspanners, zoals Eupithecia orichloris, geen plantmateriaal eten maar jagen op insecten? ... de eerste non-stop trans-Atlantische vlucht in 1919 plaatsvond en de eerste non-stop trans-Atlantische solovlucht in 1927 werd volbracht door Charles Lindbergh? ... Nobelprijswinnaar Max Born de grootvader is van Olivia Newton-John?
9 juli ... kolibries achteruit lijken te vliegen, maar anatomisch gezien eigenlijk recht naar boven vliegen? ... 1 tot 4% van het DNA van mensen uit Azië en Europa afkomstig is van Neanderthalers, terwijl daarvan geen genetische sporen zijn aangetroffen bij mensen in Afrika ten zuiden van de Sahara? ... er aan de Deense schrijfster Karen Blixen, die in 1937 haar memoires Out of Africa uitbracht, twee musea zijn gewijd: zowel in haar ouderlijk huis in Denemarken als in haar woonhuis in Kenia? ... burgemeester Gerd Leers en minister Piet Hein Donner in 2006 waren verwikkeld in de eerste politieke rapbattle van Nederland? ... Jordanië en de Amsterdamse wijk Jordaan mogelijk allebei zijn vernoemd naar de rivier in het Midden-Oosten?	27 juli ... spruitjes mogelijk al rond 1300 werden geteeld in België, wellicht rond Brussel, en in het Frans dan ook choux de Bruxelles heten? ... de naam van Mount Everest anders wordt uitgesproken ('è-ve-rıst) dan die van de man naar wie de berg vernoemd is, George Everest ('ie-vrıst of 'iev-rıst)? ... de inspiratie voor het lied Mississippi van Pussycat van een andere hit kwam, namelijk Massachusetts van de Bee Gees? ... een baby tegenwoordig ook drie biologische ouders kan hebben? ... de cicaden uit het geslacht Magicicada een 13- of 17-jarige levenscyclus hebben, waarin ze grotendeels als nimf ondergronds leven?
8 juli ... Texel en Wieringen mogelijk tot de Allerheiligenvloed van 1170 deel waren van het vasteland? ... in de zin How I want a drink, alcoholic of course, after the heavy lectures involving quantum mechanics! de opeenvolgende woorden qua aantal letters overeenkomen met de eerste vijftien cijfers van π: 3,141 592 653 589 79? ... de Britse folkrockgroep Jethro Tull genoemd is naar een 18e-eeuwse landbouwpionier? ... de overgeleverde teksten van Flavius Josephus, een Joodse historicus, melding maken van Jezus Christus? ... Sinn Féin niets met de Paasopstand in Dublin te maken had – het initiatief en de leiding lagen bij de Irish Republican Brotherhood – maar er wel groot door is geworden?	28 juli ... het Spaanse Rijk van Karel V (1500-1558) het eerste rijk was waar de zon nooit onderging? ... Oekraïne het grootste land is dat helemaal in Europa ligt? ... de Vlaamse begijnhoven, de Grote Markt van Brussel, de binnenstad van Brugge en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Doornik allemaal op de Werelderfgoedlijst staan? ... de zon op Venus, anders dan op de andere planeten van het zonnestelsel, in het westen opkomt? ... Tijger in een tropische storm (1891) het eerste schilderij van Henri Rousseau was met de jungle als onderwerp, een thematiek waaraan hij zijn grootste bekendheid te danken heeft?

Alle dagen

Januari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Februari	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29
Maart	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
April	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Mei	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Juni	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Juli	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
Augustus	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
September	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
Oktober	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31
November	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30
December	1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31

Zie ook