Spoorlijn 19

Spoorlijn 19 Mol - Hamont grens
Totale lengte	31,7 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Grand Central Belge
Geopend	2 juni 1879
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	2021
Aantal sporen	1
Baanvaksnelheid Mol - Neerpelt: 120 Neerpelt - Hamont grens: 70
Treindienst door	NMBS / B-Cargo
Traject
Legenda lijn 15 van Y Drabstraat 0,0 Mol industrieaansluiting Donk opgebroken lijn 15 naar Y Zonhoven N71 2,9 Gompel Kanaal Dessel-Kwaadmechelen aansluiting Glasfabriek opgebroken 4,7 Balen-Wezel aansluiting Stevensvennen opgebroken Kanaal naar Beverlo grens Antwerpen - Limburg aansluiting Zinkfabriek Wezel 8,7 Balen-Werkplaatsen industrieaansluiting opgebroken lijn 273 naar Lommel-Maatheide 10,7 Lommel-Werkplaatsen lijn 273 van Lommel-Maatheide opgebroken 13,8 Lommel Nyrstar opgebroken 18,6 Overpelt-Werkplaatsen N74 21,5 Overpelt lijn 18 uit Winterslag opgebroken 22,8 Neerpelt Kanaal Bocholt-Herentals lijn 18 naar Eindhoven opgebroken 27,4 Sint-Huibrechts-Lille 30,9 Hamont 31,7 grens België - Nederland lijn naar Vlodrop

Spoorlijn 19 is het Belgische gedeelte van de IJzeren Rijn. Deze spoorlijn verbindt Mol met Neerpelt en zo verder via Hamont met de Nederlandse grens richting Weert.

Geschiedenis

De 31,7 km lange spoorlijn werd geopend op 5 juni 1879 door de spoorwegmaatschappij Grand Central Belge. In 1948 werd de lijn op enkelspoor gebracht. Treinen kunnen kruisen in Balen-Werkplaatsen en Neerpelt.

Op 4 oktober 1953 werd de lijn gesloten voor reizigersverkeer. Enkel op het baanvak Neerpelt - Hamont bleef een treinenpaar per dag rijden (verbinding Hamont - Neerpelt - Hasselt vv.) tot 2 juni 1957. Op 28 mei 1978 werd het baanvak Mol - Neerpelt weer geopend voor reizigersverkeer (treindienst Antwerpen - Neerpelt vv.).

Goederentreinen rijden amper over deze spoorlijn naar Nederland, enkel de dagelijkse zinkertstrein vanuit de Haven van Antwerpen rijdt tot de zinkfabriek in Budel.

In 2007 heeft het baanvak tussen Hamont en Weert een opknapbeurt gehad van infrastructuurbeheerder ProRail. Het werd officieel opengesteld voor goederentreinen op 15 maart 2007. De eerste goederentrein over dit traject was die dag een trein van B-Cargo. Ook operator DLC laat nu wekelijks (op maandag) een trein rijden over het pas opgeknapte baanvak.

Op het baanvak Mol - Neerpelt is de maximumsnelheid 120 km/u, verderop tot Nederland 70 km/u. Het baanvak Mol-Neerpelt is uitgerust met tegenspoorseinen.

In 2009 werd bekendgemaakt dat het enkelsporig gedeelte tussen Balen-Werkplaatsen en Neerpelt zou uitgebouwd worden tot dubbelspoor tegen 2016.

In 2009 maakte de NMBS bij het presenteren van haar toekomstplannen tevens bekend dat zij de trein naar Neerpelt weer door wil laten rijden naar Hamont, en op lange termijn naar Weert. De verlenging naar Hamont werd op 6 april 2014 in dienst gesteld.

Ontwikkelingen

De reizigersdienst is met ingang van april 2014 verlengd tot Hamont. Hiervoor is de spoorlijn tot Hamont verbouwd en is de maximumsnelheid tussen Neerpelt en Hamont verhoogd.

In 2018 is begonnen met de elektrificatie van de lijn. Bij de start van de werken was het de bedoeling dat de werken in 2020 klaar zouden zijn. Als gevolg van de Coronacrisis is de einddatum opgeschoven naar de zomer van 2021.

Op 10 juni 2021 reed de eerste elektrische trein tussen Mol en Neerpelt, vanaf 14 juni 2021 werd er ook tot Hamont elektrisch gereden. Wegens de vertraagde levering van de nieuwe M7 rijtuigen is er niet voldoende elektrisch materieel beschikbaar om deze lijn volledig elektrisch te exploiteren en worden sommige diensten nog met MW41 dieseltreinen uitgevoerd.

In juni 2022 maakte infrastructuurbeheerder Infrabel bekend de lijn tussen Balen en Neerpelt terug van dubbelspoor te willen voorzien. De werken zouden uitgevoerd worden tussen januari 2024 en december 2026 en kosten 50 miljoen euro. Het traject is in totaal 13,3 kilometer lang.

Treindiensten

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, Piekuur- en ICT-treinen.

Treintype	Verbinding	Opmerkingen
IC-10	Hamont - Mol - Antwerpen-Centraal	Dagelijks: 1x/uur
P	Neerpelt - Mol - Mechelen - Brussel-Zuid	Rijdt enkel tijdens de spits
P	Hamont - Leuven - Heverlee	2x op Zondagavond tijdens het academiejaar
ICT	Hamont - Mechelen - Blankenberge	Tijdens de zomervakantie 1x/dag

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Mol

Spoorlijn 15 tussen Y Drabstraat en Y Zonhoven

Balen-Werkplaatsen

Spoorlijn 273 tussen Balen-Werkplaatsen en Lommel-Maatheide

Neerpelt

Spoorlijn 18 tussen Winterslag en Eindhoven

Hamont

Spoorlijn tussen Budel en Vlodrop

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België

Bronnen, noten en/of referenties

• Lijn 19
• L.19 Mol - Hamont grens
• http://www.belrail.be
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1961): Topografische kaart 17/1-2 Retie - Mol
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1960): Topografische kaart 17/3-4 Lommel - Overpelt
• Dr B.C. de Pater, Drs B. Schoenmaker e.a. (2005): Grote Atlas van Nederland 1930 - 1950, Asia Maior/Atlas Maior ; KNAG ; Nederlands Instituut voor Militaire Historie. ISBN 9074861253.

referenties:

· ·

Lijst van Belgische spoorlijnen