Gebruiker:Wobuzowatsj/Wobuzowatsj's Werkplaats

Dumplings

Dumplings is een uitgebreide klasse van gerechten vervaardigd uit stukken gekookt, geroosterd, gebakken, gefrituurd, of gestoomd deeg, vervaardigd met een variëteit aan zetmeelbronnen, veelal gewikkeld rondom een vlees-, groente, vis, zaad, tofoe, of kaasvulling. Verschillende soorten deeg kunnen worden gebruikt. Deeg op basis van: rijstmeel, bloem, meel, brooddeeg, boekweit, aardappelen, etc. komen frequent voor. Dumplingvarianten kunnen worden gevonden in alle wereldkeukens. Het is onmogelijk om één alomvattende definitie te geven voor een dumpling, dit komt door de grote variatie per kookcultuur. Heel basaal kan het volgende worden gesteld: een dumpling is een deegbal met een vulling.

Voorbeelden van dumplings overal ter wereld

Afrika

Ethiopië

• Tigrayregio - Tihlo is een dumpling die wordt gemaakt met geroosterde gerstmeel.

West-Afrika

• Banku worden gevormd met gefermenteerd maïsmeel. Banku dienen continu gekneed te worden voordat ze worden gekookt.
• kenkey worden gevormd met gefermenteerd maïsmeel. Kenkey worden deels gekookt en daarna gestoomd in maïs- of bananenbladeren.

Zuid-Afrika

• Souskluitjies zijn gestoomde zoete dumplings gemaakt met bloem en soms met gedroogde vruchten toegevoegd. Vaak worden ze geserveerd met kaneelsiroop of custardsaus.
• Melkkos worden gemaakt door een melk op een theelepel in droge bloem te steken. De bloem bindt zich aan de melk en vormt hierdoor dumplings, die daarna worden gekookt in een mix van melk en boter. Ze worden heet geserveerd, besprenkeld met kaneelsuiker.
• Dombolo, ook wel ujeqe of stoombrood genoemd, is gestoomd deeg en wordt vaak geconsumeerd met verschillende bijgerechten zoals kippen-, rund-, ossenstaart-, of lamsstoofpot.

Centraal-Azië

Centraal-Azië

• Mantı is een gestoomde dumpling, gemaakt met lams- of rundergehakt, gekruid met zwarte peper. Ze worden geserveerd met boter, yoghurt, zure room, of uiensaus. Deze dumplings worden veel gegeten in: Afghanistan, Kazachstan, Kirgizië, Pakistan, Tajikistan, Oezbekistan, en de Xinjiang-regio in China.

Oezbekistan en Tajikistan

• Joshpara of Chuchvara zijn kleine gekookte dumplings gemaakt van ongezuurde deegvierkanten gevuld met vlees. De dumplings zijn vergelijkbaar met de Russische pelmeni en de Chinese wantan, maar vanwege de Islamitische dieetrestricties zijn deze dumplings zonder varkensvlees. Deze dumplings worden los geserveerd of in soep, soms met azijn of een saus gebaseerd op fijngehakte groentes, tomaten en chilipepers. De dumplings worden ook vaak geserveerd met hangop, qatiq (gefermenteerde Turkse yoghurt), of met smetana.

Oost-Azië

Volksrepubliek China

Er bestaat geen alomvattende term voor 'dumpling' in het Chinees. De gerechten beschreven als 'dumplings' in het Nederlands en het Engels worden in China beschouwd als verschillende gerechten.

• 餃子 Jiǎozi is een veel gemaakte dumpling in heel China. De dumpling bevat een mix van gehakt en fijngehakte groentes. Veel gebruikte vullingen zijn: varkens-, runder-, of kippengehakt met chinese kool en bieslook; ook vullingen met garnalen of vis worden veel gemaakt.
• Wantan is een dumpling die wordt gekookt in bouillon of soep. Wantan worden ook frequent gestoomd. De vulling wordt gemaakt met vlees of met garnalen. Wantan zijn vooral populair in het zuiden van China, in Guangdong, Hongkong, en Shanghai.
• 包子 Bāozi is een soort met gist gerezen broodje. De broodjes kunnen zijn gevuld met alle denkbare vullingen. Chaa siew paauw en Shengjian mantou zijn veel voorkomende varianten. Bapao is een variant van dit type dumpling die ook veel wordt gegeten in Nederland en België; de naam bapao komt uit het Minnanyu, een Min-variant, gesproken in Zuid-Oost China en op Taiwan.
• 湯包 Tangbao is een type dumpling dat wordt gestoomd in een stoommandje bovenop een pan soep. Ze worden beschouwd als dimsum en worden traditioneel gedoopt in een mix van zwarte rijstazijn en fijne reepjes gember en worden geserveerd met een lichte ongebonden soep.
• 粽子 Zòngzi is een type dumpling waarvan de vellen zijn gemaakt met rijstdeeg. De dumplings zijn driehoekige kegelvorm, ze zijn gevuld met rodebonenpasta, rode dadels, of gezouten vlees; dit is afhankelijk van de regio. Zòngzi worden vaak gegeten tijdens het Drakenbootfeest.
• 湯圓 Tāngyuán is een desertdumpling gemaakt van deeg op basis van rijstmeel die worden geserveerd in hete bouillon of siroop. Tāngyuán wordt traditioneel gegeten tijdens het Lantaarnfeest. Omdat de naam homofoon is met 團圓 tuányuán en de concepten 'compleetheid' en 'eenheid' symboliseren worden deze dumplings ook vaak geserveerd op huwelijksceremonies, familiebijeenkomsten, het Chinees Nieuwjaar, en Dongzhi (Winterfeest).
• 蝦餃 Xiā jiǎo in Nederland en België bekend als: haa kaauw, afgeleid van de naam in het Kantonees. Is een dumpling vervaardigd uit garnalengehakt omwikkeld met een deegblad dat gemaakt is met bloem en water. De dumplings worden gestoomd en direct na het stomen geserveerd.
• 燒賣 shāomài in Nederland en België bekend als: siew maai, afgeleid van de naam in het Kantonees. Is een dumpling gevuld met een mix van: paddenstoelen, varkensvlees, en garnalen. De vulling is omwikkeld met een deeg gemaakt van meel en water. De dumplings worden gestoomd en direct na het stomen geserveerd.

Japan

• Dango is een dumpling gemaakt met rijstmeel. De dumplings zijn verwand aan mochi, maar hebben geen vulling en worden kort gekookt. Dango worden per 4 bolletjes op een satéprikker geregen en worden overgoten met een topping, die zoet of hartig is, zoals: gesuikerde sojasaus; rodebonenpasta; sesampasta; of matcha. Ze worden per drie satéprikkers geserveerd. Dango worden zowel koud als warm geserveerd.
• ギョーザ / 餃子 Gyoza is de Japanse variant van de Chinese jiǎozi, het grote verschil is de rijkere knoflooksmaak in gyoza. Tevens gebruiken veel Japanse restaurants kant-en-klare deegvellen, waardoor deze vellen dunner zijn dan de vellen die worden gebruikt in de Chinese tegenhangers. Gyoza worden traditioneel gebakken aan een zijde, zodat een deel van de dumpling enigszins taai is en de andere zijde is enigszins krokant.

Noord- en Zuid-Korea

• 만두 Mandu is de algemene term voor 'dumpling' in het Koreaans. Mandu zijn onderverdeeld in subtypes zoals: 교자 gyoja (vergelijkbaar met Chinese jiǎozi), 호빵 hoppang (vergelijkbaar met Chinese bāozi). De eerste mandu zijn beschreven in de kronieken: Goryeosa. Het is beschreven dat een genaturaliseerde Kitan de eerste mandu heeft gemaakt ten tijde van de heerschappij van koning Myeongjong (1170-1197) van de Goryeodynastie. Mandu worden gevuld met een mix van ingrediënten, waaronder: gehakt, kimchi, galbi, bulgogi, groente, of glasmie. Mandu kunnen worden gestoomd, gefrituurd, of gekookt. De dumplings kunnen ook worden gebruikt om een soep genaamd 만두국 mandu-guk (letterlijk: dumplingsoep) te maken.

Mongolië

• Бууз Buuz is is een gestoomde dumpling, gemaakt uit deegballen met een vulling van rundergehakt en schapengehakt, en fijngehakte knoflook. Van origine werden deze dumplings gegeten tijdens het Mongoolse Nieuw Maanjaar, maar tegenwoordig wordt de dumpling het hele jaar door gegeten.
• Хуушууp chuus-chuur is de gefrituurde variant van buuz, deze worden gewoonlijk gegeten tijdens het Naadam-festival.
• Банш Bansh is een kleinere variant van buuz en kunnen worden gestoomd, gefrituurd, of worden gekookt in melk, thee of soep.

Zuid-Azië

India

• Ada, Ela ada, of Elai kozhukattai is een in bananenbladeren gestoomde zoete dumpling uit Kerala, Zuid-India. De dumpling is een rijstdeegenvelop gemaakt met kokos en jaggery (een vorm van suiker). De dumplings worden gevuld met een zoete vulling van kokos en banaan. De dumpling wordt frequent gegeten als tussendoortje of als ontbijt. Het wordt gemaakt tijdens Onam, een Hindoefestival om de rijstoogst te vieren.
• Fara is een Noord-Indiase dumpling gemaakt met een regulier brooddeeg gevuld met een pasta van linzen, spliterwten, gember, knoflook, komijn en koriander.
• Gujia, Gughara, Pedakiya, Kajjikayalu, of Karanji is een zoete dumpling gemaakt met maida, een type bloem. De vulling kan bestaan uit: khoya (vergelijkbaar met wrongel), kardemom, amandelen, cashewnoten, rozijnen, kokos en suiker.
• Kachori, Kachauri, Kachodi, of Katchuri is een platte ronde zoete gefrituurde dumpling, gevuld met een mix van gele linzen of geplette tuinbonen, samen met zwarte peper, chilipoeder, zout en specerijen die per recept erg kunnen verschillen.
• Nevryo is een Indiase zoete dumpling die voornamelijk wordt gemaakt in de districten Dakshina Kannada en Udupi in de Indiase deelstaat Karnataka
• Pidi is een Zuid-Indiase rijstdeegdumpling uit Kerala die meestal wordt gegeten met pittige curry op basis van kippenvlees of schapenvlees. Varianten van pidi worden gemaakt met kokos, knoflook, en komijn.
• Pitha is een zoete rijstdeegdumpling gevuld met een vulling van geroosterd en gemalen lijnzaad of khoya (vergelijkbaar met wrongel), samen met jaggery. Vaak worden er nog kokos toegevoegd, samen met specerijen toegevoegd die uiteenlopen in soorten en hoeveelheden per recept.
• Samosa is een gefrituurde Indiase dumpling vervaardigd met filodeeg of bladerdeeg, gevuld met een mengsel van aardappelen, ui, erwten, koriander en kikkererwten of kippenvlees.

Nepal

• Momo is een gestoomde dumpling gemaakt van bloemdeeg, soms is bakpoeder of gist toegevoegd om een steviger deeg te maken. De dumpling wordt vooral gegeten in Nepal en Tibet. Talloze vullingen zijn mogelijk: vlees (rundvlees, jak, kip, kalkoen, varken, of waterbuffel), aardappel, Tibetaanse kaas, en soms snoeprepen zoals: Snickers of Mars; deze laatste worden meestal alleen geserveerd in toeristische gebieden in Nepal. De vullingen worden vaak gecombineerd met ui, sjalot, knoflook en koriander). Soms wordt tomaat toegevoegd.
• 𑐫𑑀𑐩𑐵𑐬𑐷 Yomari of 𑐫𑑅𑐩𑐵𑐬𑐷 Yamari is een gestoomde dumpling met zoete vullingen zoals chaku (mengsel van suikerrietsap, jaggery, ghee, en noten) of gezoete khoya (vergelijkbaar met wrongel).

Zuidoost-Azië

Indonesië

De Indonesische keuken bevat diverse gerechten die kunnen worden gecategoriseerd als Chinees en Portugees geïnspireerde dumplings.

• Jalankote is een dumpling uit Zuid-Sulawesi die wordt gefrituurd en qua vorm veel weg heeft van de empanada. Deze dumplings zijn gevuld met een mix van groentes, aardappelen en eieren. Deze dumplings worden gedoopt in een zoetzure saus voordat ze worden gegeten.
• Pastel is een dumpling die is gevormd als een empanada. De naam is afgeleid van het Portugese pastel. De dumpling is gevuld met ragoût dat is gemaakt van kip, groentes, en eieren.
• Panada is een dumpling uit Noord-Sulawesi die wordt vervaardigd met brooddeeg, overeenkomt met empanada's en is gevuld met pittige tonijn.
• Pangsit is een dumpling die overeenkomt met de Chinese wantan. Deze dumplings worden gekookt, gefrituurd en wordt vaak als een bijgerecht gegeten bij bami of noedels.
• Siomai is een dumpling gevuld met een visvulling die wordt gestoomd en wordt geserveerd in pindasaus. In andere delen van Indonesië, zoals in Soerabaja, wordt siomai gestoomd en wordt het geserveerd met bakso gehaktballensoep, bakso is een Indonesische gehaktbal gemaakt van een vleesvispasta, zoals: rundvlees en surimi.

Europa

Frankrijk

Raviole du Dauphiné is een Franse dumpling, een type ravioli, afkomstig uit Dauphiné, Zuid-Frankrijk. De dumpling bestaat uit twee lagen pasta, gemaakt met: bloem, eieren en water. Tussen de twee lagen zit een vulling van: comté (Zwitserse emmental-kaas) of hüttenkäse, met boter en peterselie. Deze dumpling wordt vooral vervaardigd in Romans-sur-Isère, in het departement Drôme, van de regio Auvergne-Rhône-Alpes.

Centraal-Europa en Oost-Europa

Pierogi is een dumpling die veel wordt gegeten in Polen, Wit-Rusland, Rusland, Oekraïne, en in de Baltische landen. De dumpling wordt tevens veel gegeten in landen alwaar sprake is van een Poolse diaspora. Deze dumplings worden gemaakt met bloem worden frequent gevuld met kwark, gehakt, spek, aardappelen, wittekool (of bloemkool), uien, champignons of witte boerenkaas. Ook worden verschillende fruitsoorten als aardbeien, bessen en appels gebruikt.

Duitsland

Knoedel in het Duits Knödel of Kloß genoemd. In Zuid Duitsland en Oostenrijk vaak Knödel, Nockerl of Knöpfle genoemd. Knoedels zijn een type dumplings die worden vervaardigd uit een variëteit aan ingrediënten zoals onder andere: pastadeeg, aardappeldeeg, brooddeeg of een mengeling van de deegsoorten. De knoedels komen in veel verschillende smaken. Hartige knoedels kunnen onder andere gevuld zijn met: gehakt, lever, rundvlees, spek, etc. Zoete knoedels zijn vaak gevuld met abrikozen of pruimen.

Noord-Amerika

Bronnen, noten en/of referenties