Station Den Haag HS
| Den Haag HS | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
De voorzijde van het station met het Stationsplein
| |||||||||||||||||
| Algemeen | |||||||||||||||||
| Stationscode | Gv | ||||||||||||||||
| Aantal reizigers | 33.612 (2018)[1] | ||||||||||||||||
| Geschiedenis | |||||||||||||||||
| Opening | 6 december 1843 | ||||||||||||||||
| Stationsbouw | |||||||||||||||||
| Architect(en) | Dirk Margadant | ||||||||||||||||
| Perrons | 3 | ||||||||||||||||
| Perronsporen | 5 (Sporenschema) | ||||||||||||||||
| Spoorlijn(en) | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Spoorlijn(en) | Oude Lijn | ||||||||||||||||
| Treindienst(en) | |||||||||||||||||
| Treinvervoerder |  & 
| ||||||||||||||||
| Overig openbaarvervoer | |||||||||||||||||
| Vervoerders | |||||||||||||||||
| - Tramvervoerder | 
| ||||||||||||||||
| - Busvervoerder |
| ||||||||||||||||
| Tramlijn(en) | 1 9 11 12 15 16 17 | ||||||||||||||||
| Stadsbus(sen) | 22 | 26 | 27 | 29 | ||||||||||||||||
| Nachtbus(sen) | N3 | N5 | ||||||||||||||||
| Ligging | |||||||||||||||||
| Land |  Nederland
| ||||||||||||||||
| Plaats | Den Haag | ||||||||||||||||
| Coördinaten | 52° 4′ NB, 4° 19′ OL | ||||||||||||||||
  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Station Den Haag HS (Station Hollands Spoor) is het oudste station van Den Haag. De naam van het station is ontleend aan de vroegere Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). Het is het tweede hoofdstation van Den Haag en is in tegenstelling tot Station Den Haag Centraal geen kopstation. Alle treinen naar en van Rotterdam en verder stoppen er.
Geschiedenis
Het station werd geopend in 1843 toen de Oude Lijn van de HIJSM vanuit Amsterdam van Leiden naar Den Haag werd doorgetrokken. In 1847 werd de lijn verlengd naar Rotterdam. Het station ligt in de Stationsbuurt, welke wijk zijn naam te danken heeft aan het station evenals het Stationsplein, dat dus niet bij het grotere Den Haag Centraal ligt. Met de term Hollands Spoor wordt dit station bedoeld, niet zozeer de spoorlijn of de voormalige spoorwegmaatschappij.
In 1870 opende de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij een tweede station voor de verbinding van Den Haag naar Gouda en Utrecht. Dit station kwam aan een andere zijde van het centrum te liggen.
Sindsdien bestaat de situatie dat Den Haag twee hoofdstations heeft: Hollands Spoor en Rhijnspoor (later Staatsspoor, thans Den Haag Centraal). De treinen van Amsterdam naar Rotterdam en verder, stoppen nog steeds op Den Haag HS en niet op Den Haag Centraal, omdat ze daar zouden moeten kopmaken. Dat deden alleen de nachttreinen. Deze stoppen sinds de dienstregeling van 2009 weer op station Den Haag HS, in plaats van de stop op station Den Haag Centraal.
Het station werd buiten de bebouwde kom aangelegd. Daardoor kwam het station Hollands Spoor te liggen op het grondgebied van Rijswijk. Een paar jaar later werd dit Haags grondgebied.
Het oorspronkelijke stationsgebouw uit 1843 werd in 1891 vervangen door een nieuw gebouw naar een ontwerp van architect Dirk Margadant, dat nog steeds in gebruik is. Tevens kwam de spoorbaan op een verhoogd niveau te liggen.
Sinds 1893 heeft het station een koninklijke wachtkamer (met beeldhouwwerk van Atelier Van den Bossche en Crevels), die niet meer in gebruik is. Deze typisch 19e-eeuwse wachtkamer heeft een eigen luifel links van de hoofdingang.
In 1907 kwam aan de noordzijde een uitbreiding tot stand voor de treinen van de in 1908 geopende Hofpleinlijn naar Rotterdam Hofplein en Scheveningen: twee kopsporen (spoor 7 en 8) en een overkapping met toegang vanaf de straat. In 1975 werd het eindpunt van deze lijn verplaatst naar het nieuwe Centraal Station. Spoor 8 werd al voor 1975 opgebroken, spoor 7 daarna. Midden jaren negentig werd tijdens de renovatie van het station ook de perronoverkapping boven de voormalige ZHESM-sporen gesloopt.
Elektrische treinen kwamen in Den Haag HS vanaf 1908, toen de ZHESM-dienst naar Rotterdam Hofplein van start ging. In 1927 werd de treindienst op de Oude Lijn naar Leiden en Rotterdam elektrisch.
Op het Stationsplein aan de voorzijde ligt een tramstation en aan de achterzijde in de Waldorpstraat zijn de bushaltes gesitueerd.
In de nacht van 14 op 15 oktober 1989, kort na een restauratie, werd door een inbreker brand gesticht in de stationsrestauratie. De brand verwoestte het perrongebouw en een deel van de perronkap[2]. Het gebouw werd later in historische staat hersteld.
In 2010 heeft een grondige renovatie van het monumentale perrongebouw plaatsgevonden.
Tramhaltes en stationsomgeving
Van oudsher is het station een tramknooppunt. De HIJSM wilde een eigen spoorverbinding met Scheveningen hebben en in 1886 werd een stoomtramlijn geopend, de latere tramlijn 11. Deze stoomtram had een eigen overdekt kopeindpunt naast het station. Deze stoomtram en latere elektrische tram had een aansluiting op de treinsporen voor het goederenverkeer. Op het Stationsplein voor het station hebben altijd al vele tramlijnen gereden.
In 2000 is de tramtunnel onder de treinsporen geopend waardoor nu veel tramlijnen rechtstreeks het station kunnen bedienen. De vroegere tramsporen in de Parallelweg zijn verplaatst naar een viaduct naast de spoorweg. De trams naar HS die niet van de tramtunnel komen worden kruisingvrij boven tramtunnelaansluitsporen geleid. Op het Stationsplein zijn in verband met de tramtunnel de tramperrons heringericht. De twee halteperrons richting tunnel en voorstad (lijn 9) liggen aan de rechterkant van de hoofdingang terwijl de twee halteperrons in de stadsrichting aan de linkerkant van de hoofdingang gelegen zijn. De tramlijnen 11 en 12 hebben een eigen keerlus met een wacht- en vertrekhalte op het Rijswijkseplein en een halte Station Hollands Spoor op het Stationsplein naast het station.
De gemeente heeft een herinrichtingsplan[3] goedgekeurd voor een "tophalte" op het Stationsplein. De Parallelweg heeft eenrichtingsverkeer gekregen en de enige buslijn, buslijn 18 aan het Stationsplein, is verplaatst naar de achterkant van het station, bij buslijn 26, aan de Waldorpstraat. De wijk aan de stadskant van het station is de laatste tijd verloederd en de gemeente wil de hele wijk een opfrisbeurt geven. De onaantrekkelijke looproute naar de binnenstad is reeds verbeterd.
Aan de andere kant van het station zijn er ruimtelijk ontwikkelingen: De Haagse Hogeschool, MegaStores, kantoorgebouwen, diverse horecagelegenheden met terras en een aantrekkelijk ingericht plein met waterpartijen. Bij het vroegere postsorteercentrum (die zijn eigen sporen en laadperron had) is een sport- en winkelcentrum gekomen met klimmuur en duikopleidingfaciliteiten. Deze nieuwe wijk is vanaf de Waldorpstraat verbonden met het Stationsplein via een voetgangers- en fietserstunnel onder de treinsporen, die rechtstreeks toegang geeft via trappen naar de treinperrons. De oorspronkelijke voetgangerstunnel vanaf de hoofdingang naar de treinperrons, wordt doorgetrokken naar de Waldorpstraat, waar eveneens een stationsentree is gepland.
Treinen
Het station wordt in de dienstregeling 2020 door de volgende treinseries bediend:
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 1100 | Intercity (NS) | Den Haag Centraal – Den Haag HS – Delft – Rotterdam Centraal – Breda – Tilburg – Eindhoven Centraal | Stopt niet in Schiedam Centrum en Rotterdam Blaak; via HSL. |
| 1400 | Intercity (NS) | Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Den Haag HS – Rotterdam Centraal | Nachtnet. De treinserie 21400 voor de trajectverlengingen Rotterdam Centraal – Eindhoven Centraal en Utrecht Centraal – Eindhoven rijden uitsluitend in de nachten volgend op vrijdag en zaterdag. In het eerste deel van de nachten volgend op woensdag en donderdag stopt de trein in Gouda in plaats van Delft. Daarnaast worden bussen ingezet op het traject Rotterdam Centraal – Delft – Den Haag HS. |
| 2200 | Intercity (NS) | Amsterdam Centraal – Amsterdam Sloterdijk – Haarlem – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht – Roosendaal – Vlissingen | Rijdt op weekdagen overdag 1x/uur en vormt op weekdagen overdag een scheve halfuursdienst met serie 6100. Op weekdagen overdag vormt tussen Amsterdam Centraal en Roosendaal een halfuursdienst met serie 2300. 's Avonds en in het weekend rijdt deze serie 2x/uur. |
| 2400 | Intercity (NS) | (Lelystad Centrum – Almere Buiten – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – )Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht | Rijdt alleen tijdens de spits van maandag t/m donderdag tussen Schiphol Airport en Lelystad Centrum v.v. Tussen de spitsen en vrijdag de gehele dag tot 20:00 is deze serie gekoppeld te Schiphol Airport aan de 3500. Rijdt niet na 20:00 en in het weekend. |
| 3700 | Intercity (NS) | Dordrecht – Rotterdam Centraal – Schiedam Centrum – Delft – Den Haag HS – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo | Rijdt van maandag t/m donderdag enkel in de avonduren en rijdt van vrijdag t/m zondag vrijwel de hele dag en vervangt dan series 2400 en 3500. Rijdt in de late avond alleen tussen Schiphol Airport en Utrecht Centraal v.v. |
| 5000 | Sprinter (NS) | Den Haag Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Rotterdam Blaak – Rotterdam Lombardijen – Dordrecht | Rijdt niet na 20:00 en in het weekend. |
| 5100 | Sprinter (NS) | Den Haag Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Rotterdam Blaak – Rotterdam Lombardijen – Dordrecht | |
| 9200 IC 35 | Intercity direct, Beneluxtrein (NS International) | Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Noorderkempen – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid | Via HSL, tussen Schiphol en Rotterdam is bij een reis binnen Nederland een toeslag verschuldigd. |
Sinds 11 december 2011 dient men voor reizen naar o.a. Den Haag Mariahoeve op station Den Haag Laan van NOI over te stappen.
Tram-/Buslijnen
De volgende tram-/buslijnen van HTM (Stadsdienst Den Haag) stoppen op station Hollands Spoor: A/B en C/D zijn eilandperrons waarbij bij de B en D aan de linkerzijde van de trams wordt in- en uitgestapt (tweerichtingstrams).
Externe links
- Station Hollands Spoor
- Station Den Haag HS op Stationsweb
- 360/360 panoramafoto van het stationsplein voor Den Haag HS
- Informatie over rijksmonumentnummer 407956
- ↑ Grootste, kleinste en snelst groeiende stations ns.nl
- ↑ Brand in Den Haag HS op website Nico Spilt
- ↑ website gemeente
· 
· 
· ·