Lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1944
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Slag in de Golf van Leyte, grootste zeeslag ooit, maar uitgevochten door vliegtuigen
Dit is een lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog tijdens het jaar 1944.
Opmerking: Bij het opzoeken van gebeurtenissen naar datum gebeurt het soms dat verschillende officiële bronnen elkaar qua datum tegenspreken. Vrijwel altijd zijn deze verschillen zeer klein, meestal één dag verschil. De oorzaak hiervan is te vinden in het feit dat bepaalde militaire acties tijdens de nacht starten en nog doorlopen in de vroege uren van de volgende dag. Ook gebeurt het dat een auteur de situatie beschrijft wanneer de actie volledig afgelopen is, met andere woorden de dag na de overgave, de dag na de vredesonderhandeling, enz. Ook zij opgemerkt dat het einde van een militair offensief of campagne niet steeds eenduidig te bepalen is. De bepaling van de datum is afhankelijk van de referentie die door de auteur werd gebruikt. Er is getracht in deze lijst zo veel mogelijk de exacte referentie van de datum aan te duiden via een omschrijving van wat er gebeurd is of bedoeld werd.
Januari[bewerken | brontekst bewerken]
1 januari
- Veldmaarschalk Erwin Rommel wordt benoemd tot bevelhebber van Heeresgruppe B, met als sector Frankrijk noord van de Loire.
2 januari
- Operatie Michaelmas: De geallieerden landen bij Saldor, Nieuw-Guinea.
3 januari
- Het Amerikaanse 5e Leger begint een offensief tegen de Duitse Gustav-linie in Italië.
4 januari
- Sovjet troepen bereiken de Pools-Russische grens van voor 1939.
8 januari
- In Verona begint het proces tegen zes fascistische leiders die in juli voor de afzetting van Mussolini hebben gestemd, waaronder Galeazzo Ciano en maarschalk Emilio De Bono. Allen worden wegens verraad ter dood veroordeeld, uitgezonderd Tullio Cianetti die 30 jaar gevangenisstraf uitgesproken krijgt.
10 januari
- Minister-president Gerbrandy steunt het Nederlandse verzet met 30 miljoen gulden.
11 januari
- De Duitse steden Maagdenburg en Aschersleben worden zwaar gebombardeerd door de Amerikaanse 8th Air Force.
- Ciano en De Bono worden geëxecuteerd.
- TASS maakt bekend dat de gebieden in Oost-Polen die de Sovjet-Unie in 1939 had veroverd na de oorlog definitief aan de Sovjet-Unie zullen vallen, en niet zullen worden teruggegeven aan Polen. De grens tussen Polen en de Sovjet-Unie zal vallen langs de Curzonlijn. In ruil hiervoor zal Polen gebieden in het oosten van Duitsland krijgen.
- De Russen brengen een grote nederlaag toe aan de Duitsers rond Mazyr, en dwingen ze tot een gehaaste terugtrekking.
13 januari
14 januari
- Het Sovjet leger begint bij Narva (Estland) een offensief tegen de Duitse Heeresgruppe Nord. Ook op andere plaatsen in het noorden gaan de Russen in de aanval. Doel is onder meer het ontzetten van het al 2 1/2 jaar belegerde Leningrad.
15 januari
- Franse troepen veroveren Monte Santa Croce (Italië).
- Bunkerdrama: In kamp Vught worden 74 vrouwen die gezamenlijk protesteerden tegen de bestraffing van 2 van hen gestraft door ze gezamenlijk 14 uur op te sluiten in een cel van slechts 3x3 meter. 10 van hen komen om in de verdrukking.
17 januari
- De Sovjet-Unie weigert met de Poolse regering in ballingschap te onderhandelen over de overname van Oost-Polen.
- Begin van de Slag om Monte Cassino.
18 januari
- Geallieerd offensief in de richting van Garigliano.
- Het Rode Leger weet een corridor naar het belegerde Leningrad te creëren.
19 januari
- De Sovjet-troepen ten zuiden van Leningrad en het afgesneden deel rond Oranienbaum maken contact.
20 januari
22 januari
- Operatie Shingle: Het Amerikaanse 6e Legerkorps landt bij Anzio en Nettuno.
- Duits bombardement op Londen. De meeste bommen missen de stad en vallen zonder grote schade op het platteland.
- Franklin Roosevelt richt het War Refugee Board op, bedoeld om te werken voor redding van de Europese Joden.
- De eerste aanvallen van de Slag om Monte Cassino worden beëindigd. De geallieerden zijn er slechts zeer tijdelijk in geslaagd de Rapido die de frontlijn vormt over te steken.
- Een geallieerd bombardement op Maagdenburg mislukt door de Duitse luchtafweer. 58 vliegtuigen raken verloren, het grootste verlies van de Royal Air Force op 1 dag in de oorlog tot nog toe.
24 januari
25 januari
- De illegaliteit maakt 105 000 persoonsbewijszegels buit in het stadhuis van Tilburg.
- De geallieerden komen tot overeenstemming over Plan Jael, het opzetten van gefingeerde aanvallen op diverse plaatsen in Europa, om zo te verhullen dat de werkelijke landing in Normandië plaatsvindt, en de Duitsers in plaats daarvan in een landing bij Pas-de-Calais te doen geloven.
27 januari
- De Russen nemen Ljoeban in. Hiermee is de spoorlijn Moskou-Leningrad weer in Russische handen, en is na 872 de belegering van Leningrad ten einde.
- 948 Nederlandse Joden komen aan van kamp Westerbork in Auschwitz. 689 van hen worden bij aankomst vermoord, de rest wordt in erbarmelijke situatie te werk gesteld.
28 januari
29 januari
- De Amerikaanse 8th Air Force voert zware bombardementen uit op Frankfurt am Main en op Ludwigshafen.
- De Amerikanen bereiden de landing op de Marshalleilanden voor met diverse bombardementen.
30 januari
- Begin van de conferentie van Brazzaville. Tijdens deze conferentie wordt de Franse koloniale politiek vastgesteld.
- 9 dagen na de aanvankelijke landing gaan de geallieerden bij Anzio in de aanval. De Duitsers onders Albert Kesselring hebben zich echter in tussentijd ook versterkt.
31 januari
- Amerikaanse troepen landen op de Marshalleilanden.
Februari[bewerken | brontekst bewerken]
1 februari
- De Russen breken door de Duitse linies in Oekraïne.
2 februari
- De Amerikanen richten een basis op in de Marshalleilanden op het atol Majuro (het was eenvoudig te veroveren omdat de Japanners aldaar geen verdedigers hadden).
- De Amerikanen hebben de eilanden Roi en Namur op het atol Kwajalein in de Marshalleilanden veroverd.
- Het geallieerde offensief bij Anzio wordt afgeblazen. Beide zijden hebben grote verliezen geleden, maar een doorbraak is niet bereikt. De geallieerden bereiden zich voor op een zware verdediging.
- De Sovjets steken de grens met Estland over.
3 februari
4 februari
- Bij Anzio omsingelen de Duitsers het geallieerde bruggenhoofd. Hierin bevinden zich ruim 70.000 man en 18.000 voertuigen.
- De Amerikanen nemen Kwajalein in. De verovering van de Marshalleilanden is een succes met grote Japanse en relatief geringe Amerikaanse verliezen.
- Erich von Manstein start een aanval in de poging contact te herstellen met de omsingelde troepen rond Korsun.
5 februari
7 februari
- De Duitsers hervatten hun aanval op de geallieerde landingstroepen bij Anzio.
8 februari
- De Sovjets veroveren Nikopol, tot nog toe een Duitse vooruitgeschoven positie aan het front.
9 februari
10 februari
- De Duitsers ondernemen een hevige tegenaanval op de geallieerde troepen in Anzio.
12 februari
13 februari
- De Nazi's stemmen in met de oprichting van Lietuvos vietinė rinktinė (Litauische Sonderverbände), een Litouws vrijwilligersleger dat samen met de Nazi's tegen de Sovjets strijdt.
14 februari
- De Verenigde Staten verklaren zich neutraal in de strijd tussen Polen en de Sovjetunie betreffende hun na-oorlogse grens.
15 februari
- De geallieerden bombarderen het klooster in Monte Cassino, waarna de Duitsers zich in de ruïnes verschansen, hoewel ze voor het bombardement het klooster hebben ontzien, en zich enkel in de omgeving rond het klooster hadden bevonden. Hoewel
- Zware luchtaanval op Berlijn.
16 februari
17 februari
17-18 februari
- Operatie Hailstorm: Grootschalige Amerikaanse vloot- en luchtaanval op de Japanse vloot bij Truk, en brengt deze grote schade toe.
18 februari
- Het Rode Leger trekt Staraja Roessa binnen, dat enkele dagen eerder door de Duitsers verlaten was.
20 februari
- In Den Haag worden twintig Nederlanders gedood.
- Noorse verzetsstrijders brengen het schip tot zinken dat zwaar water naar Duitsland vervoert.
- De Waalse collaborateur Léon Degrelle ontvangt het Ridderkruis van het IJzeren Kruis voor de inzet van het door hem geleide Waals Legioen aan het Oostfront.
21 februari
22 februari
23 februari
- Het Rode Leger neemt Kryvy Rih in.
- De Amerikanen hebben het atol Enewetak geheel in handen.
- Eerste Amerikaanse aanval op de Marianen. Meerdere schepen worden tot zinken gebracht en vliegtuigen buiten gebruik gesteld.
- De NKVD begint met de grootschalige deportatie van Tsjetsjenen en Ingoesjen naar Centraal-Azië. Wie niet wil of kan worden gedeporteerd, wordt koelbloedig vermoord.
26 februari
- Het Rode leger verovert Porchov.
- Een Duits bombardement, gericht op de haven van Londen, treft in plaats daarvan voornamelijk Colchester, waar het een enorme brand veroorzaakt.
- Meer dan de helft van de stad Augsburg wordt vernietigd in een geallieerd bombardement.
26-28 februari
- De Roemeense leider Ion Antonescu bezoekt Adolf Hitler. Ionescu wil de Roemeense divisies in de Krim terugtrekken zodat ze kunnen helpen te verdedigen tegen een eventuele Russische aanval op Roemenië zelf. Hitler weigert.
28 februari
- Adolf Hitler besluit troepen naar Hongarije te zenden, de actie camouflerend als een verplaatsing via Hongarije naar het Oostfront, voor het geval het land met de geallieerden heeft afgesproken de oorlog te verlaten.
29 februari
- De Amerikanen landen op Los Negros.
- De Japanners vluchten van Truk uit angst voor een Amerikaanse aanval, en vernietigen hun stellingen.
februari
- Binnen het Poolse verzet breekt een soort burgeroorlog uit tussen de diverse groepen langs zowel etnische als politieke (pro- of anti-Soviet) lijnen.
Maart[bewerken | brontekst bewerken]
1 maart
- In het door Duitsland bezette deel van Italië begint een staking van 1 week. De Duitsers arresteren 2000 stakers en zenden velen van hen naar concentratiekampen.
- Harold MacMichael, hoog commissaris van Palestina, verklaart dat het bestaande quota van 25.000 Joodse immigranten niet verhoogd zal worden. Dit betekent dat er na 31 maart geen Joodse immigratie meer zal plaatsvinden.
2 maart
- Heinrich Himmler beveelt dat alle ontsnapte en opnieuw gevangen krijgsgevangenen naar Mauthausen moeten worden gebracht om daar te worden vermoord.
3 maart
- De geallieerden voeren hevige bombardementen uit op Rome. Deze actie wordt op de tiende en veertiende herhaald.
- Na diverse mislukte aanvallen schakelen de Duitsers rond het bruggenhoofd bij Anzio over op de verdediging.
- Stalin verwerpt onderhandelingen over de toekomstige Sovjet-Poolse grens.
- Stalin ontbindt de Tsjetsjeens-Ingoesjetische Autonome Socialistische Sovjetrepubliek. Het gebied wordt een normale oblast, slechts bewoond door Russen en Oekraïners nadat de etnische bevolking massaal is gedeporteerd naar Centraal-Azië dan wel vermoord.
4 maart
- Het Rode leger begint een offensief in de Karpaten.
5 maart
- Operatie Thursday: Britse troepen landen achter de vijandelijke linie in Burma.
6 maart
- Het Rode leger lanceert een offensief in Oekraïne.
8 maart
- De Japanners beginnen een tegenaanval tegen het geallieerde bruggenhoofd op Bougainville.
- Begin van Operatie U-Go, een Japanse aanval op Brits India vanuit Burma. De intentie is om via Imphal op te rukken naar Dimapur. Om de verdediging te verzwakken wordt begonnen met een afleidingsaanval nabij Tedim.
9 maart
10 maart
11 maart
- Pierre Pucheu, oud-minister van Binnenlandse Zaken van het Vichy-regime, wordt ter dood veroordeeld.
- Eberhard von Breitenbuch tracht een aanslag te plegen op Adolf Hitler tijdens een bijeenkomst in Berchtesgaden, maar wordt niet tot de bijeenkomst toegelaten omdat deze alleen voor militairen van hogere rang dan von Breitenbuch bestemd is.
12 maart
- Het Verenigd Koninkrijk verbiedt alle verkeer van en naar Ierland. Dit vanwege angst dat informatie over de aanstaande invasie via Ierland naar buiten wordt gesmokkeld, nadat Ierland een Amerikaans verzoek heeft geweigerd om alle diplomaten van de Asmogendheden uit te zetten.
13 maart
- De Sovjet-Unie erkent de nieuwe Italiaanse regering onder leiding van Pietro Badoglio.
14 maart
- Hevige geallieerde bombardementen op Rome.
15 maart
- De strijd om Monte Cassino wordt hervat met een luchtbombardement en artilleriebombardement op de stad Cassino. Het bombardement is weinig precies, en plaatsen ver van de beoogde doelen, waaronder posities van geallieerde soldaten, worden getroffen, en de veroorzaakte destructie maakt het moeilijk de stad binnen te komen.
16 maart
17 maart
- De Sovjets bereiken de Dnjestr in Jampol.
- Finland verwerpt de door de Sovjet-Unie gestelde voorwaarden voor een wapenstilstand, maar toont zich bereid tot verdere onderhandelingen.
18 maart
- Adolf Hitler ontvangt Miklós Horthy, hopende tot een 'vrijwillige' bezetting van Hongarije door Duitsland te komen, zodat een militaire actie onnodig is. Hórthy weigert aanvankelijk, maar stemt later in.
19 maart
- De Wehrmacht valt Hongarije binnen.
- Adolf Eichmann en Siegfried Seidl komen aan in Hongarije om de onderdrukking en deportatie van Joden in het land te regelen.
20 maart
- De Tsjechoslowaakse regering in ballingschap roept op tot een algemene opstand tegen de Duitse bezetters in Slowakije.
- Het Rode Leger neemt Mohyliv-Podilsky en Vinnytsja in.
22 maart
- De geallieerden beëindigen hun offensief op Monte Cassino zonder succes.
- De Nazi's voeren verdergaande anti-Joodse maatregelen in in Hongarije, waaronder het verplichte dragen van de Davidsster en het sluiten van alle Joodse bedrijven.
23 maart
- Döme Sztojay vormt een nieuwe regering in Hongarije.
- Het Duitse garnizoen in Ternopil raakt geïsoleerd en omsingeld door de Russische aanvallen.
- Laatste (opnieuw mislukte) aanval van de Japanners op Bougainville.
- Bij een bomaanslag in Rome door de communistische verzetsbeweging Gruppi di Azione Patriottica op een politie-eenheid vallen 33 doden; 9 anderen overlijden later aan hun verwondingen.
24 maart
- De Russen aan het Narvafront (bij de Russisch-Estseg grens) geven hun offensief op en gaan over tot de verdediging.
- Moordpartij in de Ardeatijnse grotten: Als represaille voor de bomaanslag van de voorgaande dag worden 335 Italianen vermoord door SS'ers Erich Priebke en Karl Hass, gevangenen en Joden geselecteerd voor deportatie, maar ook willekeurige burgers.
25 maart
- SS-troepen vermoorden meer dan 800 inwoners van de Dalmatische dorpen Dorfer Otok, Cornji, Ruda en Dolac Delnji, de voorgaande dag ingenomen, en plunderen de dorpen.
- The Great Escape: 76 krijgsgevangenen ontsnappen uit het kamp Stalag Luft III, hoewel uiteindelijk slechts drie van hen daadwerkelijk uit handen van de vijand wisten te blijven.
26 maart
- 15 Amerikaans commando's, krijgsgevangen genomen bij een poging tunnels op te blazen nabij Rome, worden door de Duitsers vermoord.
27 maart
- De Sovjettroepen bereiken de Boekovina.
- Razzia in het getto van Kovno. 1700 kinderen en ouderen van niet-werkende leeftijd worden buiten het getto gebracht en vermoord. De volgende dag volgen nog eens 800 slachtoffers.
28 maart
- Het Rode Leger bevrijdt Mykolajiv.
April[bewerken | brontekst bewerken]
1 april
- In Villeneuve-d'Ascq, nabij Rijsel, worden 86 burgers als represaille voor een sabotage-actie vermoord.
- Het Duitse slagschip Tirpitz is in het Altenfjord in Noorwegen door vliegtuigen van de Britse vliegdekschepen HMS Victorious en HMS Furious beschadigd. De Tirpitz is 14 keer geraakt en voor enkele maanden uitgeschakeld.
2 april
4 april
8 april
- Het Rode Leger bereikt de grens van Tsjecho-Slowakije.
- Het Rode Leger begint zijn aanval op De Krim.
9 april
- De Asmogendheden op De Krim trekken zich terug tot het zuidelijke uiteinde van de Landengte van Perekop.
10 april
- Odessa wordt door het Rode Leger veroverd.
- De Sovjets trekken De Krim zelf binnen. De Duitsers voeren de eerste fase van hun terugtrekking uit, de evacuatie van Kertsj.
- De Amerikanen beginnen bombardementen op de kustverdediger in zowel Normandië als Pas-de-Calais, als voorbereiding van Operatie Overlord en als afleidingsmanoeuvre, respectievelijk.
11 april
- De RAF voert met zes Mosquito-jachtbommenwerpers een precisiebombardement uit op het Centraal Bevolkingsregister in gebouw Kleykamp te Den Haag, dat hierbij volledig wordt verwoest.
- De Duitsers op De Krim trekken zich terug naar de Gneisenau-linie, ter hoogte van Simferopol.
12 april
- Troonsafstand van Victor Emanuel III.
- De Finse regering wijst de eis van de Sovjet-Unie om de oorlog te beëindigen van de hand.
- De Russen nemen Tiraspol in.
- Alle leden van het Spaanse 'blauwe legioen' die met de Asmogendheden aan het Oostfront vochten, zijn teruggekeerd in Spanje.
13 april
- Het Rode Leger bevrijdt Feodosija en Simferopol.
14 april
- Alle Duitse troepen hebben zich teruggetrokken tot voorbij de Dnjestr.
16 april
- Het sinds 31 maart omsingelde Duitse garnizoen in Tarnopol tracht uit te breken. Slechts 53 van de oorspronkelijk 5000 man weten daadwerkelijk bevriende troepen te bereiken.
- De Asmogendheden op De Krim trekken zich terug naar hun laatste verdedigingslinie, rond Sebastopol.
- De Russen bevrijden Jalta.
17 april
- Begin van Operatie Ichi-Go, een grootschalig Japans offensief in China, het grootste Japanse offensief ooit, met het Keikan-offensief alias de Slag om Centraal Henan. Doel is de verovering van het resterende deel van de spoorlijn Peking-Hankou en de stad Luoyang. Al de eerste dag van de aanval weten de Japanners de Gele Rivier over te steken.
- Japan start met aanvallen op Amerikaanse luchtmachtbases in Oost-China.
18 april
- Het Rode Leger neemt Balaklava in en begint de strijd om Sebastopol zelf, het laatste deel van de Krim dat nog in Duitse handen is.
20 april
- De Japanners geven het beleg van Kohima op.
- Turkije beëindigt de export van chroom naar Nazi-Duitsland.
21 april
- Ontslag van Henri Giraud.
- Geallieerde luchtaanval op Parijs.
22 april
- Begin van Operatie Reckless en Operatie Persecution: Geallieerde landingen op de noordkust van Nieuw-Guinea, bij Hollandia en Aitape.
23 april
- De Amerikanen nemen Hollandia in.
24 april
- De Australiërs nemen Madang in.
27 april
- Exercise Tiger, een geallieerde oefening voor de landing in Normandië bij Slapton Sands, loopt uit op een ramp als op de eerste dag honderden gedood worden door 'friendly fire', en op de tweede dag door aanvallen van Duitse Schnellboten.
28 april
- Begin van Operatie End Run, een opmars van Merrill's Marauders door de Burmese jungle naar Myitkyina.
Mei[bewerken | brontekst bewerken]
1 mei
- In de nacht van 1 op 2 mei 1944 mislukt een overval op het Huis van Bewaring aan de Weteringschans, onder leiding van Gerrit van der Veen.
2 mei
- Spanje zet zijn leveringen wolfram aan Duitsland stop. Hierdoor wordt het Amerikaanse olie-embargo tegen het land opgeheven.
- Het Rode Leger gaat in de aanval bij Târgu Frumos. De Duits-Roemeense linies worden op meerdere plaatsen doorbroken, maar de Russen boeken groot verlies aan materieel.
3 mei
- Na een onsuccesvolle tweede dag wordt de Russische aanval bij Târgu Frumos stopgezet.
7 mei
- De Duitsers beginnen de evacuatie van Sebastopol, zich realiserende dat de stad spoedig zal vallen.
8 mei
- Rudolf Höss neemt weer tijdelijk de leiding van Auschwitz op zich. Hij gaat aldaar de vernietiging van de Hongaarse Joden organiseren.
9 mei
- Het Rode Leger verovert Sebastopol. Hiermee is de hele Krim weer in handen van de Sovjet-Unie.
10 mei
- De Sovjets nemen Sebastopol in.
11 mei
- Begin van Operation Diadem, een hernieuwde geallieerde poging de Gustavlinie te doorbreken en Monte Cassino in te nemen, en daarna hopelijk op te rukken naar Rome.
13 mei
- Franse Noord-Afrikaanse troepen veroveren Monte Majo, daarmee de eerste echte doorbraak van de Gustavlinie bereikend.
- De Krim is volledig bevrijd.
- De Japanners beginnen de aanval op Luoyang.
14 mei
- Algerijns-Franse troepen nemen Castelforte in.
- De Japanners hebben Luoyang volledig omsingeld.
15 mei
- Begin van grootschalige deportaties van Hongaarse Joden naar Auschwitz.
17 mei
- Bij een overval (op klaarlichte dag) op drukkerij Hoitsema in de Tuinbouwdwarsstraat te Groningen worden 133 450 distributiebonkaarten (‘zegeltjes’) buitgemaakt. Dit was de grootste 'vangst' bij een dergelijke overval tijdens de bezetting.
- Merrill's Marauders nemen na een mars door het oerwoud het vliegveld van Myitkyina in.
18 mei
- De geallieerden bezetten Monte Cassino.
- De Admiraliteitseilanden zijn volledig in geallieerde handen.
20 mei
21 mei
- Pico valt in geallieerde handen.
- De geallieerden beginnen een systematische serie van bombardementen om het spoorverkeer in West-Europa uit te schakelen.
23 mei
- Canadese troepen breken door de Adolf Hitlerlinie heen en nemen Pontecorvo in.
- De geallieerde troepen rond Anzio breken uit hun omsingeling.
24 mei
- De geallieerden nemen Terracina in.
25 mei
- Het Duitse Tiende Leger moet zich op de Caesarlinie in Italië terugtrekken.
- De Japanners veroveren Luoyang.
26 mei
- Begin van het Japanse Shokei-offensief. Vanuit noordelijke richting vallen ze Hunan binnen richting Changsha.
27 mei
- Amerikaanse landing op Biak (Nederlands Nieuw-Guinea).
28 mei
- De Canadezen nemen Ceprano in.
29 mei
- Een Japanse tegenaanval zorgt dat de Amerikanen slechts ter nauwernood hun bruggehoofd op Biak in stand kunnen houden.
30 mei
- De Britten bevrijden Arce.
31 mei
Juni[bewerken | brontekst bewerken]
2 juni
- Begin van Operatie Frantic: Amerikaanse vliegtuigen stijgen op van Groot-Brittannië of Italië, voeren bombardementen uit in Duitsland of Oost-Europa en landen in de Oekraïne, waarna ze op de terugweg een tweede ronde bombardementen uitvoeren.
3 juni
- De CFLN verandert de naam in Voorlopige Regering van de Franse Republiek (Gouvernement provisoire de la République française (GPRF)).
- De Duitsers verklaren Rome een open stad.
- De geallieerden nemen Abano en Anagni in.
4 juni
- Rome wordt bevrijd door de geallieerden.
6 juni
- D-Day: De geallieerde invasie in Frankrijk vindt plaats onder de codenaam Operatie Overlord. Het is een van de grootste landingsoperaties uit de militaire geschiedenis. Verder worden Operatie Neptune en Operatie Ceronimo uitgevoerd; de eerste is de operatie waarbij alle oorlogsschepen zich verzamelen bij Portsmouth; de tweede is de nachtelijke luchtlandingsoperatie boven Normandië.
7 juni
- Bayeux wordt, als eerste Franse stad op het vasteland van Europa, bevrijd.
9 juni
- Begin van Sovjet-offensief in Karelië.
- In Tulle worden door de Duitsers 97 mannen vermoord.
10 juni
- Gerrit van der Veen wordt in Overveen terechtgesteld, samen met o.a. Frans Duwaer (gearresteerd op 8 juni 1944), de drukker van zijn persoonsbewijzen.
- Massamoord in Oradour-sur-Glane.
11 juni
- In Arnhem worden 56 mensen uit het Huis van Bewaring bevrijd.
12 juni
- De eerste vliegende bommen (V1) komen neer in Engeland.
14 juni
15 juni
- De Amerikanen landen op de Marianen, vanwaar de B-29 Superfortress bommenwerpers zullen opstijgen die Tokyo bombarderen.
- Koning Leopold III van België wordt overgebracht naar Duitsland.
17 juni
19 juni
- De Sovjettroepen doorbreken de Mannerheim-linie.
22 juni
- De Russische Operatie Bagration, die zowat heel de Duitse Legergroep Midden zal vernietigen, gaat van start.
23 juni
- Op vrijdag 23 juni 1944, precies één jaar na de vier succesvolle overvallen op één dag, werd een mislukte overval op een distributiekantoor in Haarlem gepleegd in opdracht van Johannes Post. Jan Wildschut wordt hierbij opgepakt en komt niet meer vrij.
24 juni
- In Kopenhagen vernielen verzetsmannen de belangrijkste wapenfabrieken van Denemarken.
- Het Rode Leger valt aan in Wit-Rusland.
25 juni
- Start Operatie Martlet als voorbereiding op Operatie Epsom in de Slag om Caen.
26 juni
- Start Operatie Epsom als onderdeel van de Slag om Caen.
27 juni
- Cherbourg wordt door de geallieerden veroverd.
28 juni
- Philippe Henriot, minister van Voorlichting van het Vichy-regime, wordt door de Maquis vermoord.
Juli[bewerken | brontekst bewerken]
1 juli
- De conferentie van Bretton Woods in New Hampshire gaat van start.
5 juli
- Het Rode Leger herovert Minsk.
8 juli
- De Franse politicus Georges Mandel wordt door collaborateurs ter dood gebracht.
- Japan trekt zich terug uit Imphal.
11 juli
13 juli
- Duitse represailles tegen de burgerbevolking van Vercors.
14 juli
- In de nacht van 14 op 15 juli 1944 wordt een mislukte overval op de Weteringschans uitgevoerd onder leiding van Johannes Post.
16 juli
- Op zondag 16 juli worden de verzetsstrijders Johannes Post, Jan Niklaas Veldman, Willem Frederik Smit, Arie Stramrood, Jacques Stil, Hilbert van Dijk, Cor ten Hoope, J. Balder, Frits Boverhuis, Nico Jonk, Ernst Klijzing, Ferdinand Ploeger, R. Prins en Koen Rozendaal in de duinen bij Overveen geëxecuteerd
- Het Rode Leger herovert Vilnius.
17 juli
- Veldmaarschalk Rommel raakt gewond bij een geallieerde luchtaanval. Hij wordt vervangen door veldmaarschalk Günther von Kluge.
18 juli
- Caen wordt door Britse en Canadese troepen bevrijd.
- De Amerikanen bevrijden Saint-Lô.
- De Japanse premier Hideki Tojo treedt af vanwege de verslechterde militaire situatie. Hij wordt opgevolgd door Kuniaki Koiso.
20 juli
- Er wordt een aanslag op Hitler gepleegd in zijn hoofdkwartier Wolfsschanze nabij Rastenburg. De aanslag mislukte. Enkele stafofficieren kwamen om het leven, maar Hitler raakte slechts lichtgewond.
21 juli
- Amerikaanse landing op Guam.
- Begin razzia's in Amsterdam voor de Arbeitseinsatz.
23 juli
- In Lublin wordt met medewerking van de Sovjet-Unie het Pools Comité van Nationale Bevrijding gevormd.
- Pisa wordt door de Amerikanen bevrijd.
24 juli
- Het vernietigingskamp Majdanek wordt door het Rode Leger bevrijd.
25 juli
- De start van Operatie Cobra.
28 juli
- Sovjettroepen veroveren Brest.
29 juli
30 juli
- De Amerikanen bevrijden Avranches.
31 juli
- De Franse piloot-schrijver Antoine de Saint-Exupéry wordt tijdens een verkenningsvlucht boven de Middellandse Zee neergeschoten en komt om het leven.
Augustus[bewerken | brontekst bewerken]
1 augustus
- Begin van de opstand in Warschau.
3 augustus
- De Amerikanen bevrijden Rennes.
4 augustus
- Anne Frank en haar familie worden gevangengenomen door de nazi's.
8 augustus
9 augustus
- Amerikaanse landing op Timor.
11 augustus
12 augustus
- De Fransen bevrijden Alençon.
15 augustus
- Amerikaanse troepen onder generaal Patch en Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny voeren landingen in de Zuid-Frankrijk. Operatie Dragoon wordt een geallieerd succes.
16 augustus
- De geallieerden bevrijden Orléans.
17 augustus
- De geallieerden veroveren Falaise.
18 augustus
- De Vrije Fransen bevrijden Haute-Savoie.
- Laval, gevangengenomen door de Duitsers, wordt overgebracht naar Belfort.
- Het Rode Leger lanceert een succesvol offensief in Roemenië.
19 augustus
- Begin van de opstand in Parijs.
20 augustus
- In Vichy-Frankrijk wordt Pétain gearresteerd en overgebracht naar Belfort.
- Bloedbad in Saint-Genis-Laval.
23 augustus
24 augustus
- Geallieerde troepen steken de Seine over.
25 augustus
- Generaal Dietrich von Choltitz, Wehrmachtsbefehlshaber von Groß-Paris, geeft Parijs ongeschonden over aan Franse troepen.
- Bloedbad in Maillé.
26 augustus
- Toulon wordt door Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny bevrijd.
29 augustus
- Marseille wordt door Franse troepen onder generaal de Lattre de Tassigny bevrijd.
30 augustus
31 augustus
September[bewerken | brontekst bewerken]
1 september
- Het Amerikaanse Derde Leger onder generaal George Patton bevrijdt Verdun. Daarnaast worden ook de steden Dieppe en Tours bevrijd.
2 september
- Finland verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Duitsland en eist de terugtocht van Duitse troepen van zijn grondgebied.
- De geallieerden trekken België binnen.
- De Britten doorbreken de Gotenstellung in Italië.
3 september
- Brussel wordt bevrijd door het Britse Tweede Leger.
- Begin spoorsabotage in Nederland.
4 september
5 september
- Dolle Dinsdag: Vanwege een foute melding, dat de Britten in Breda zouden zijn ontstond er een grote chaos door vluchtende Duitsers en NSB'ers, en feestvierende Nederlanders.
- De Sovjet-Unie verklaart de oorlog aan Bulgarije en valt dit land binnen.
6 september
- Installatie in Parijs van het voorlopige Franse bewind (GPRF) onder leiding van De Gaulle.
8 september
- De voorzitter van de Belgische Ministerraad, Pierlot, keert in Brussel terug.
9 september
- De Britten steken het Albertkanaal over.
- De Amerikanen passeren de Moezel.
10 september
- De stad Luxemburg wordt bevrijd.
11 september
- Breskens wordt getroffen door een geallieerd bombardement als onderdeel van Operatie Switchback, gericht op het vrij maken van de monding van de Schelde. Ongeveer 200 mensen verliezen hierbij het leven
12 september
- Le Havre door de Canadezen bevrijd.
- De Amerikanen passeren in Zuid-Limburg de Nederlandse grens.
13 september
- Bij Dijon maken de noordelijke en zuidelijke geallieerde troepen contact met elkaar.
14 september
- Maastricht wordt als eerste Nederlandse stad bevrijd.
15 september
- Nancy wordt bevrijd.
- De Joegoslavische troepen onder leiding van Tito en het Rode Leger maken contact bij de Joegoslavische-Roemeense grens.
- De Amerikanen landen op de Paula-eilanden en de Molukken.
16 september
- Eisenhower en Gerd von Rundstedt nemen beide het opperbevel over de Amerikaanse respectievelijk Duitse troepen aan het westfront op zich.
17 september
- Operatie Market Garden: Amerikaanse, Britse en later Poolse parachutisten worden gedropt nabij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem. Het Britse Tweede Leger begint een grondoffensief in Zuid-Nederland.
18 september
- De Junyo Maru wordt getorpedeerd.
- De stad Eindhoven wordt bevrijd door de geallieerden.
- De Bulgaarse hoofdstad Sofia wordt veroverd door het Rode Leger.
19 september
- De Luftwaffe bombardeert Eindhoven. Het dodental ligt op 227.
- De Sovjet-Unie en Finland sluiten een wapenstilstand.
- Begin van de Slag om het Hürtgenwald
20 september
- De Waalbruggen bij Nijmegen worden veroverd.
21 september
- De Duitsers beginnen met het vernielen van de Amsterdamse haven.
- Oprichting van stoottroepen in het bevrijde deel van Nederland.
22 september
- De Sovjets bezetten Tallinn.
23 september
- Op last van de Wehrmacht begint de evacuatie van Arnhem en omgeving.
- De Duitsers beginnen met het vernielen van de Rotterdamse haven.
- Zware Duitse aanvallen op geallieerde troepen in Arnhem.
24 september
- De generaals van het Britse 30e Legerkorps beslissen op de Conferentie van Valburg dat Operatie Market Garden moet worden opgegeven. Hiermee eindigt de Slag om Arnhem.
25 september
- De 2400 geallieerde troepen in Arnhem maken zich gereed om zich terug te trekken.
26 september
- In de nacht weten 2163 geallieerde militairen de Rijn over te steken. De overige 250 man moeten zich overgeven aan de Duitsers.
29 september
- Begin van de Slachting van Marzabotto en duurde tot 5 oktober. Het was de ergste massamoord op burgers die tijdens de oorlog door de Waffen-SS in Italië is gepleegd.
30 september
- In de nacht van 30 september op 1 oktober wordt een mislukte aanslag op Rauter gepleegd.
Oktober[bewerken | brontekst bewerken]
1 oktober
3 oktober
- De bevrijding van Walcheren (Zeeland) begint door het bombarderen van de zeedijk bij Westkapelle door geallieerde bommenwerpers met 1270 ton bommen. Hierbij komen 152 Westkappelse mensen om het leven.
4 oktober
- Britse landingen in Griekenland.
6 oktober
7 oktober
- De dijken west en oost van Vlissingen worden gebombardeerd en breken door.
11 oktober
12 oktober
- Overloon wordt na zware gevechten door Britse troepen bevrijd.
13 oktober
14 oktober
- Maarschalk Rommel wordt tot zelfmoord gedwongen wegens verdenking van betrokkenheid bij de aanslag op Hitler op 20 juli.
18 oktober
- Het Sovjetleger trekt Tsjecho-Slowakije binnen.
- Griekse regering keert terug in Athene.
- Algemene volksbewapening van Duitsland.
20 oktober
- De partizanen van Tito en het Rode Leger trekken Belgrado binnen.
- De Amerikanen landen op het eiland Leyte (Filipijnen).
21 oktober
- Einde van de slag om Aken. De slag is in een Amerikaanse zege geëindigd.
23 oktober
- Begin van de grote zeeslag in de Golf van Leyte.
25 oktober
- De aanslag op Fake Krist vindt plaats.
26 oktober
- Tien mannen (Todeskandidaten) worden te Haarlem geëxecuteerd naar aanleiding van de aanslag op Fake Krist.
- Einde van de zeeslag in de Golf van Leyte.
27 oktober
- Achtmaal wordt bevrijd door het 315de regiment van de Amerikaanse 104de Infanterie divisie, bijgenaamd de Timberwolf divisie, gedurende operatie "Pheasant" (fazant) onder de codenaam "Suitcase". Deze divisie die hier haar "baptism of fire" heeft, gaat de geschiedenis in als nachtvechters, hun generaal is Terry Allen "Terrible Terry".
28 oktober
- Wapenstilstand tussen de Sovjet-Unie en Bulgarije.
30 oktober
- De Duitsers ontruimen Saloniki
November[bewerken | brontekst bewerken]
1 november
- Canadese troepen landen op Walcheren.
3 november
- Vlissingen wordt bevrijd.
5 november
- In Heusden vallen 134 doden als de Duitsers het stadhuis opblazen.
6 november
- Griekenland is door de Britten geheel bevrijd.
7 november
- Roosevelt wordt in de Verenigde Staten herkozen als president.
8 november
- Walcheren is bevrijd.
10-11 november
- Razzia's in Rotterdam. Er worden ca. 50.000 mannen gedeporteerd.
12 november
- Het Duitse slagschip de Tirpitz wordt in de Noorse fjorden door de RAF tot zinken gebracht.
13 november
- De Sovjets trekken over de Donau in het zuiden van Hongarije.
14 november
- Sluis Panheel wordt door Britse troepen heroverd. De gemeenten Heel en Panheel worden bevrijd.
15 november
- Razzia's in Amsterdam.
- Bij een overval door de knokploeg van Almelo op een kantoor van De Nederlandsche Bank in Almelo wordt 46 miljoen gulden buitgemaakt.[1]
17 november
- Razzia's in de Noordoostpolder.
18 november
- De Duitsers ontruimen Tirana.
19 november
- Het Eerste Franse Leger bereikt de Rijn bij Rosenau.
- Metz wordt bevrijd.
20 november
21 november
- Mulhouse wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.
22 november
- Belfort wordt bevrijd door eenheden van het Eerste Franse Leger.
23 november
- Straatsburg wordt bevrijd door het Eerste Franse Leger.
26 november
- De SD-gebouwen in de Amsterdamse Euterpestraat worden gebombardeerd. 24 Hawker Typhoons van de Engelse RAF voerden een aanval in duikvlucht uit.
26 november
- De Amerikaanse luchtmacht bombardeert Tokyo.
29 november
- Tweede bombardement van Tokyo in korte tijd.
30 november
- Derde bombardement van Tokyo in korte tijd.
December[bewerken | brontekst bewerken]
1 december
- De geallieerden vorderen snel in Birma.
3 december
- Blerick wordt bevrijd door eenheden van de 15e (Schotse) Infanteriedivisie.
4 december
- De eerste voedseltransporten ter bestrijding van de Hongerwinter worden uitgevoerd door Centrale Rederij voor de Voedselvoorziening.
5 december
8 december
- Gevangeniskraak te Leeuwarden: 51 personen bevrijd.
10 december
- Bondgenootschapsverdrag tussen Frankrijk en de Sovjet-Unie.
16 december
- Hitler laat zijn opperbevelhebber Gerd von Rundstedt het Ardennenoffensief beginnen. Dit is de laatste grote aanval van Duitse kant.
24 december
- Tijdens kerstavond wordt het Belgische troepenschip Léopoldville vlak bij Cherbourg getorpedeerd door de U-486. Circa 515 Amerikaanse soldaten van de 66e Infanterie Divisie komen hierbij om het leven, alsook vijf bemanningsleden, waaronder kapitein Charles Limbor.
- De Duitse opmars bereikt in Celles, België het verste punt tijdens het Ardennenoffensief.
- In Bande, België worden 34 jongens en mannen door de Sicherheitsdienst geëxecuteerd als vergelding op de moord op drie Duitse soldaten.
26 december
31 december
- Het Comité van Lublin roept zich uit tot voorlopige regering van de Poolse republiek.
Referenties[bewerken | brontekst bewerken]
- Grootboek van de Tweede Wereldoorlog deel I: Van München tot Pearl Harbor, The Reader Diggest, ISBN 9064070113
- Enigma, the battle for the code, Hugh Sebag-Montefiore, ISBN 0-75381-130-8
- The Chronological Atlas of World War II, Barrie and Frances Pitt, ISBN 0-333-44881-2
- The Second World War, John Keegan, ISBN 0-7126-7348-2
- World War Two, YouTube-kanaal, https://www.youtube.com/channel/UCP1AejCL4DA7jYkZAELRhHQ
| Bronnen, noten en/of referenties |