Molkwerum
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Zicht op het dorp | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | Friesland | ||
| Gemeente | Nijefurd | ||
| Coördinaten | 52° 54′ NB, 05° 24′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
360[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8722 | ||
| Netnummer | 0514 | ||
| Woonplaatscode | 1967 | ||
| Foto's | |||
| |||
| De Sint-Lebuïnuskerk | |||
| |||
| Het wapen van Molkwerum met de zwaan boven de ingang van de kerk | |||
| |||
| Windmotor Molkwerum | |||
| |||
| Station Koudum-Molkwerum | |||
| |||
Molkwerum (Fries: Molkwar) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Molkwerum ligt tussen Stavoren en Koudum, bij het IJsselmeer.
Langs de Dijkvaart ligt een vakantiepark en ten zuiden van Molkwerum liggen een bungalowperk en een jachthaven. In 2021 telde het dorp 360 inwoners.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
In 1320 wordt het dorp als Molkemannahusen voor het eerst vermeld.[2] In 1398 werd de plaats vermeld als Molkenhuzen. In 1400 werd vermeld dat jonker Walraven van Brederode met veel krijgsvolk uit Stavoren, dat toen in de macht van de Hollanders was, optrok tegen de Friezen, die zich verschanst hadden bij het blokhuis te Molckenhuys bij Stavoren, dat nu Molcwere heet. In 1412 werd de plaatsnaam vermeld als Molkwerum, in 1421 als Molkenweer en Molkweer, in 1505 als Molcquerum en in 1664 als Molquerren'.
De naam wijst op een nederzetting van Molke, Molle of Melle. Een andere verklaring duidt op een plek bij de percelen (were) van de melkkoeien, of daar waar werd gemolken.
Molkwerum was in de 16e en 17e eeuw een belangrijke vissersplaats met een sluis en een zeehaven in de Zuiderzee. In deze bloeiperiode had Molkwerum een kantoor in Amsterdam om het dorp te vertegenwoordigen.
In Molkwerum werd een dialect gesproken dat, met het dialect van Hindeloopen, beschouwd werd als het ‘echte’ Fries. Beide dialecten vertoonden kenmerken van het oud-Fries. Er zijn beschrijvingen van buitenlanders, onder andere van Cosimo III de' Medici, die onder andere om de taal te horen en de opvallende klederdracht te zien, reizen maakten naar Hindeloopen en Molkwerum.
In de tweede helft van de 18e eeuw en gedurende de 19e eeuw daalde het inwonertal. Veel karakteristieke huizen werden gesloopt en sloten gedempt, maar de onregelmatige dorpsplanning is nog steeds zichtbaar. Molkwerum werd door die wonderlijke plaatsing van huizen vroeger het ‘Friesche doolhof’ genoemd. Daarnaast was Molkwerum beroemd om z'n handel in zwanen-pekelvlees, wat terug te vinden is in het dorpswapen, een witte zwaan.
Het dorp was gebouwd op acht pôllen, door water van elkaar gescheiden. Deze eilandjes hadden de namen: Sorke Pol, Katte Pol, Hoeunde Pol, Wester-Ich, Eester-Ich, Grims Pol/Arjens Pol, De Pol/, ook wel Wiebren Hantjes Pol of De Tooenen genoemd en de Jaaxme Fonne Pol.
Via bruggetjes en planken onderhielden de dorpsbewoners hun onderlinge contacten. Door zijn vele kanaaltjes en de 27 bruggen in het dorp werd Molkwerum het Venetië van het Noorden genoemd.
Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Molkwerum deel uit van de gemeente Hemelumer Oldeferd. In dat jaar werd een groot deel van deze gemeente met de steden Hindeloopen, Stavoren en Workum opgenomen in de nieuwe gemeente Nijefurd. Per 1 januari 2011 werd Molkwerum ingedeeld bij de gemeente Súdwest-Fryslân.
Kerk[bewerken | brontekst bewerken]
De kerk van het dorp is de Sint-Lebuïnuskerk. De kerk dateert uit 1850 en was gebouwd als vervanger van een kerk uit 1799. De ongelede zadeldaktoren van de kerk zou kunnen duiden uit die tijd maar het zou ook nog ouder zijn, uit de 17e eeuw. De kerktoren is aangewezen als een rijksmonument.
Adrianus van Veldhuizen is nog predikant geweest in de kerk. Op het kerkhof van de kerk ligt het Erehof Molkwerum, met een graf voor de tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen RAF-piloot Tom McCrorie.
Museum[bewerken | brontekst bewerken]
In Molkwerum is een Elvis Presley Museum gevestigd met allerlei memorabilia van de acteur en zanger Elvis Presley. Het museum is gevestigd in een antiekboerderij, met onder meer verwante artikelen als originele Amerikaanse jukeboxen van het merk Wurlitzer, popcornmachines en benzinepompjes.
Molen[bewerken | brontekst bewerken]
Net voor de grens met Koudum staat de Windmotor Molkwerum. Deze poldermolen is een maalvaardige Amerikaanse windmotor uit 1925. De molen staat aan het Jan Broerskanaal En werd gebouwd als vervanger traditionele poldermolen uit 1854 voor de bemaling van het westelijke deel van de polder de Groote Wester Gersloot.
Treinstation[bewerken | brontekst bewerken]
Molkwerum deelt samen met het naburige Koudum het station Koudum-Molkwerum aan de spoorlijn Leeuwarden-Stavoren.
Sport[bewerken | brontekst bewerken]
Het dorp heeft een volleybalvereniging, VC Molkwar geheten.
Geboren in Molkwerum[bewerken | brontekst bewerken]
- Haye Mensonides (1814-1881), politicus
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
