Lijst van kerken in Friesland

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Lijst van kerken in Fryslân)
Sint-Martinuskerk in Bozum

De Lijst van kerken in de Nederlandse provincie Friesland telt honderden kerkgebouwen,[1] waaronder meer dan 130 middeleeuwse kerken[2] die de tand des tijds geheel of gedeeltelijk hebben doorstaan.

De provincie was in de middeleeuwen relatief dichtbevolkt. De bevolking woonde met name in en rond de Friese elf steden en meer dan honderd dorpen. Centraal in stad en dorp stond de kerk. Daarnaast werd het platteland gedomineerd door de talloze kloosters in Friesland. Van de kloosters is weinig overgebleven, maar van de kerken des te meer.

Friesland maakte tot 1559 vrijwel in zijn geheel deel uit van het bisdom Utrecht, enkel het gebied van de huidige gemeente Achtkarspelen behoorde tot het bisdom Münster. Tijdens de Beeldenstorm in Friesland gingen de meeste kerken over van de Rooms-Katholieke Kerk naar het Protestantisme. Hierbij ging veel van het kerkmeubilair verloren en werden de kerkgebouwen soberder ingericht.

Door de ontkerkelijking en het samengaan van hervormde en gereformeerde kerken werd in de 20e en 21e eeuw een groot aantal kerkgebouwen overbodig. De Stichting Alde Fryske Tsjerken heeft meer dan 40 kerken in Friesland overgenomen, alle erkend als rijksmonument.

Kerken[bewerken | brontekst bewerken]

Plaats Naam Patroon stichtingsjaar Bijzonderheden Afbeelding
Aalsum Sint-Catharinakerk Catharina eind 12e eeuw
Abbega Gertrudiskerk Gertrudis middeleeuwse kern
Achlum Gertrudiskerk Gertrudis begin 12e eeuw
Aegum Kerktoren van Aegum 13e eeuw
Akkrum Terptsjerke 1759
Akkrum Doopsgezinde kerk 1835
Allingawier Hervormde kerk 1635
Anjum Sint-Michaëlkerk Michaël 12e eeuw
Appelscha Hervormde kerk 1869
Arum Lambertuskerk Lambertus 13e eeuw
Arum Gereformeerde kerk 1910
Augsbuurt Hervormde kerk 1782
Augustinusga Augustinuskerk Augustinus 15e eeuw, toren 13e eeuw
Baard Hervormde kerk 1876
Baijum Hervormde kerk 1876
Bakkeveen Hervormde kerk 1856
Bakhuizen Sint-Odulphuskerk Odulfus 1914
Balk Sint-Ludgeruskerk Liudger 1883
Balk It Breahûs 1728
Ballum Hervormde kerk 1832
Beetgum Sint-Martinuskerk Martinus 1669, toren 16e eeuw
Beetgumermolen Gereformeerde kerk 1925
Beers Mariakerk Maria 13e eeuw
Beetsterzwaag Dorpskerk 1804
Bergum Kruiskerk Martinus begin 12e eeuw
Berlikum Koepelkerk 1779
Berlikum Doopsgezinde kerk 1841
Birdaard Hervormde kerk Dionysius 1851
Birdaard Gereformeerde kerk 1893
Blauwhuis Sint-Vituskerk Vitus 1869
Blesdijke Hervormde kerk 1843
Blessum Mariakerk Maria 14e eeuw
Blija Sint-Nicolaaskerk Nicolaas begin 16e eeuw, toren 13e eeuw
Bozum Sint-Martinuskerk Martinus 12e eeuw, toren 13e eeuw
Boer Mariakerk Dionysius begin 12e eeuw, koor en toren 15e of 16e eeuw
Boijl Dorpskerk Martinus, patroonheilige van voorganger 1617
Boksum Sint-Margaretakerk Margaretha 12e eeuw, toren herbouwd in 1843
Bolsward Broerekerk begin 14e eeuw
Bolsward Martinikerk Martinus 15e eeuw
Bolsward Doopsgezinde kerk 1784
Bolsward Gasthuiskerk 1929
Bolsward Sint-Franciscusbasiliek Franciscus 1933
Boornbergum Hervormde kerk 1871
Bornwird Mariakerk Maria begin 13e eeuw, toren 1898
Brantgum Hervormde kerk 12e eeuw
Britsum Johanneskerk Johannes de Doper eind 12e eeuw
Britswerd Sint-Joriskerk Joris 12e eeuw, toren 1883
Buitenpost Mariakerk Maria 15e eeuw, toren begin 13e eeuw
Burgwerd Johanneskerk Johannes begin 13e eeuw, toren 12e eeuw
Burum Hervormde kerk 1784
Cornjum Hervormde kerk 1873
Cornwerd Bonifatiuskerk Bonifatius 13e eeuw
Damwoude Sint-Benedictuskerk Benedictus eind 12e eeuw
Damwoude Sint-Bonifatiuskerk Bonifatius begin 13e eeuw
Damwoude De Ikker 1850
Damwoude Doopsgezinde kerk 1767
De Knipe Nij Brongergea Tsjerke 1661
Deersum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw
Dedgum Hervormde kerk 1889
Deinum Sint-Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw, toren 16e eeuw
Dokkum Grote of Sint-Martinuskerk Martinus 16e eeuw
Dokkum Sint-Bonifatiuskerk Martinus en Bonifatius en Gezellen 1871
Dokkum Bonifatiuskapel Bonifatius 1934
Dongjum Hervormde kerk 1777
Donkerbroek Hervormde kerk Laurentius, patroonheilige van voorganger 1714
Drachten Grote Kerk 1743
Drachten Zuiderkerk 1925
Drachten Doopsgezinde kerk 1790
Drachten Goddelijke Verlosserkerk 1963
Drachten De Fontein 1965
Driesum Hervormde kerk 1713
Drogeham Walburgakerk Walburga 1876, toren 13e eeuw
Dronrijp Salviuskerk Salvius 16e eeuw met restanten uit 12e eeuw
Dronrijp Maria Geboortekerk 1839
Ee Hervormde kerk Gangulfus 13e eeuw
Eernewoude Hervormde kerk 1794
Eernewoude Gereformeerde kerk 1906
Eestrum Sint-Petruskerk Petrus 13e eeuw
Edens Hervormde kerk 13e eeuw
Echten Sint-Laurentiuskerk Laurentius 13e eeuw
Elahuizen Hervormde kerk 1865
Elsloo Dorpskerk 1913
Engelum Hervormde kerk 1773


Engwierum Hervormde kerk 1746 toren 13e eeuw
Exmorra Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw
Ferwerd Sint-Martinuskerk Martinus 15e eeuw
Ferwoude Hervormde kerk Pancratius en Stefanus, patroonheiligen voorganger 1767
Feyteburen (Westhem) Bartholomeüskerk Bartolomeüs 1708, toren 13e eeuw of 14 eeuw
Finkum Sint-Vituskerk Vitus 13e eeuw
Firdgum Kerktoren van Firdgum Nicolaas 13e eeuw
Folsgare Laurentiuskerk Laurentius 1875, toren mogelijk 13e-eeuws
Foudgum Mariakerk Maria 1808, middeleeuwse toren
Franeker Martinikerk Martinus 15e eeuw Enige middeleeuwse kerk in Friesland met een kooromgang
Franeker Sint-Franciscuskerk Franciscus 1963
Friens Hervormde kerk 1795
Gaast Hervormde kerk 14e eeuw
Gaastmeer Pieltsjerke 19e eeuw
Garijp Petruskerk Petrus 1838
Gauw Hervormde kerk Nicolaas 19e eeuw, toren 13e eeuw
Genum Hervormde kerk 12e eeuw
Gerkesklooster Hervormde kerk 15e eeuw Oorspronkelijk de brouwerij van het klooster Jeruzalem te Gerkesklooster
Giekerk Martinuskerk Martinus 12e eeuw
Goënga Hervormde kerk 1758
Goingarijp Hervormde kerk 1770
Gorredijk Hervormde kerk 1683, gesloopt in 1987
Gorredijk (Kortezwaag) Hervormde kerk 1797
Goutum Agneskerk Agnes 12e eeuw, toren 15e eeuw
Grouw Sint-Pieterkerk Petrus 13e eeuw
Hallum Grote of Sint-Maartenkerk Martinus 13e eeuw
Hallum De Hoeksteen 1912
Hantum Nicolaaskerk Nicolaas 12e eeuw
Hantumhuizen Sint-Annakerk Anna 13e eeuw
Harich Hervormde kerk 1663
Harlingen Grote Kerk 1775, toren middeleeuws
Harlingen Sint-Michaëlkerk Michaël 1881
Harlingen Evangelisch-Lutherse kerk 1879
Harlingen Doopsgezinde kerk 1611
Haskerdijken De Kapelle 1818
Haskerhorne Hervormde kerk 18e eeuw
Heeg Haghakerk Christoffel 1840
Heeg Sint-Jozefkerk Jozef 1876
Heeg Ichthuskerk 1891
Heerenveen Doopsgezinde Kerk 1762
Heerenveen Kerk aan de Fok 1867
Heerenveen Kruiskerk 1921
Heerenveen Heilige Geestkerk Heilige Geest 1933
Heerenveen Europalaankerk 1933
Hemelum Nicolaaskerk Nicolaas 1668
Hempens Martinuskerk Martinus, patroonheilige voorganger 1806, toren 1872
Hemrik Witte Kerk Andreas, patroonheilige voorganger 1739
Herbaijum Hervormde kerk Nicolaas 13e eeuw, ingrijpende herbouw in 1872
Hiaure Hervormde kerk 1869
Hichtum Hervormde kerk begin 13e eeuw
Hidaard Hervormde kerk 1873
Hieslum Hervormde kerk 1874
Hijum Nicolaaskerk Nicolaas 12e eeuw
Hijlaard Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 15e eeuw, toren 13e eeuw
Hindeloopen Grote Kerk Gertrudis, patroonheilige voorganger 1632
Hitzum Hervormde kerk 1883
Hogebeintum Hervormde kerk 11e of begin 12e eeuw Kerk bevindt zich op de hoogste terp van Friesland
Hollum Sint-Magnuskerk Magnus 15e eeuw De toren is geïnspireerd op de torens van de Martinikerk te Bolsward en de Sint-Vituskerk te Stiens
Holwerd Sint-Willibrorduskerk Willibrord 1775, toren begin 17e eeuw
Holwerd Doopsgezinde kerk 1850
Hommerts Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1876
Hoorn Sint Janskerk Johannes de Doper 13e eeuw
Hoornsterzwaag Hervormde kerk 1621
Huins Hervormde kerk Nicolaas 13e eeuw
Idaard Gertrudiskerk Gertrudis 1774, toren 15e eeuw
Idsegahuizum Hervormde kerk 1874
IJsbrechtum Hervormde kerk Martinus, patroonheilige voorganger 1865
IJlst Mauritiuskerk Mauritius, patroonheilige voorganger 1830
IJlst Doopsgezinde kerk 1857
IJlst Stadslaankerk 1911
Irnsum Mauritiuskerk Mauritius 1877
Itens Martinikerk Martinus 1806, toren 1842
Janum Hervormde kerk 13e eeuw
Jellum Theaterkerk Mammemahuis 1895
Jelsum Hervormde kerk 12e eeuw, toren 13e eeuw
Jislum Catharinakerk Catharina, patroonheilige voorganger 1886
Jorwerd Sint-Radboudkerk Radboud 12e eeuw, toren 1954
Joure (Westermeer) Kerktoren van Westermeer Matteüs 14e eeuw, kerk begin 18e eeuw gesloopt
Joure Hobbe van Baerdt Tsjerke 1644
Joure Doopsgezinde kerk 1824
Joure Sint-Mattheüskerk Matteüs, patroonheilige ontleend aan de kerk van Westermeer 1953
Jouswier Petruskerk Petrus, patroonheilige voorganger 1557, toren 1752
Jubbega Gereformeerde kerk 1865
Katlijk Thomaskerk Tomas 1525
Kimswerd Sint-Laurentiuskerk Laurentius 11e, 12e en 13e eeuw, toren 12e eeuw en verhoogd in 1516
Kollum Maartenskerk Martinus 15e eeuw
Kollum Oosterkerk 1925
Kollumerpomp Gereformeerde kerk 1906
Kollumerzwaag Hervormde kerk 12e eeuw
Kootstertille Benedictuskerk Benedictus 1882
Kortehemmen Hervormde kerk begin 14e eeuw
Koudum Martinikerk Martinus 1857
Kubaard Hervormde kerk Victor, al werd door een muurschildering eerst gedacht aan Christoffel waarschijnlijk 13e eeuw, toren 1885
Langezwaag Hervormde kerk Matteüs, patroonheilige voorganger 1781
Langweer Hervormde kerk 1777
Leeuwarden Grote of Jacobijnerkerk 1275
Leeuwarden Galileërkerk 15e eeuw, gesloopt in 1940
Leeuwarden Oldehove of Sint-Vituskerk Vitus 1529, kerk geheel afgebroken in 1595 De toren geldt als het symbool van de stad Leeuwarden
Leeuwarden Westerkerk Bonifatius en Gezellen 16e eeuw Poppodium Romein was van 2006 tot 2015 gevestigd in de Westerkerk
Leeuwarden Sint-Bonifatiuskerk Bonifatius en Gezellen 1882
Leeuwarden Pelikaankerk 1931
Leeuwarden Sint-Dominicuskerk Dominicus 1937
Lekkum Hervormde kerk 1778, toren 1896
Lemmer Hervormde kerk 1716
Lemmer Gereformeerde kerk circa 1873
Lemmer Nieuw Apostolische kerk 1920
Lemmer Sint-Willibrorduskerk Willibrord 1901
Lichtaard Petruskerk Petrus 16e eeuw, toren vernieuwd in 1851
Lioessens Hervormde kerk 13e eeuw
Lioessens Gereformeerde kerk 1927
Lions Catharinakerk Catharina 14e eeuw, toren in 19e eeuw ommetseld
Lippenhuizen Hervormde kerk 1743, herbouwd in 1860
Lollum Hervormde kerk 13e eeuw
Longerhouw Hervormde kerk 1757, toren 13e eeuw
Lutkewierum Gertrudiskerk Gertrudis 1557, toren 15e eeuw
Makkinga Bonifatiuskerk Bonifatius, patroonheilige voorganger 1777
Makkum Doniakerk Martinus, patroonheilige voorganger 1660
Makkum Doopsgezinde kerk 1909
Makkum Sint-Martinuskerk Martinus 1938
Mantgum Mariakerk Maria begin 16e eeuw, ter vervanging van een kerk uit begin 13e eeuw, toren 1868
Marrum Godeharduskerk Godehardus 13e eeuw, toren 1858
Marssum Sint-Pontianuskerk Pontianus 12e eeuw, toren 13e eeuw en in 1848 werd zadeldak vervangen door van spits
Menaldum Hervormde kerk Lambertus, patroonheilige voorganger koor 1855, toren 1866, schip 1874
Metslawier Hervormde kerk 1776
Midlum Nicolaaskerk Nicolaas begin 13e eeuw, consistorie in 1912 aangebouwd
Midsland (Terschelling) Hervormde kerk 1881
Miedum Kerktoren van Miedum 14e eeuw De toren is met een hellingshoek van 4,72 graden de scheefste toren van Nederland
Mildam Hervormde kerk 1726
Minnertsga Meinardskerk Martinus 16e eeuw met delen uit 13e eeuw, toren 1505
Molkwerum Lebuïnuskerk Lebuïnus, patroonheilige voorganger 1850, toren 17e eeuw
Morra Sint-Johanneskerk Johannes 13e eeuw
Munnekeburen Hervormde kerk 1806
Nes (Dongeradeel) Sint-Johanneskerk Johannes 12e eeuw, koor 13e eeuw
Nes (Ameland) Klokkentoren van Nes 1664
Nes (Ameland) Sint-Clemenskerk Clemens 1878
Nes (Ameland) Hervormde kerk 1824
Niawier Hervormde kerk 1678, gebouwd met de kloostermoppen van de voorganger
Nieuwehorne Hervormde kerk 1778
Nieuweschoot Hervormde kerk 15e eeuw of gebouwd met hergebruikte kloostermoppen in 17e eeuw
Nijega Hervormde kerk 16e eeuw en vermoedelijk eerder, ingrijpende verbouwingen in 1850 en 1894
Nijeholtpade Nicolaaskerk Nicolaas 1525
Nijemirdum Kerktoren van Nijemirdum tweede helft 14e eeuw en verhoogd begin 16e eeuw, kerk gesloopt in 19e eeuw
Nijhuizum Hervormde kerk 19e eeuw
Nijland Nicolaaskerk Nicolaas 16e eeuw, toren 13e eeuw
Noordwolde Protestantse kerk 1640, geveltoren uit 1874
Oenkerk Mariakerk Maria 12e eeuw, schip 13e eeuw, toren 14e eeuw
Offingawier Hervormde kerk 1335, in 1882 ommetseld naar plannen van Albert Breunissen Troost, toren 19e eeuw
Oldeberkoop Bonifatiuskerk Bonifatius, al werd in een document uit 1553 gesproken over de kerk van Sint-Vitus 12e eeuw
Oldeboorn Doelhofkerk Pancratius 1753
Oldeboorn Gereformeerde kerk 1738
Oldeholtpade Stephanuskerk Stefanus 1545, toren 1608
Oldelamer Hervormde kerk 1794, toren 1869
Olterterp Sint-Hippolytuskerk Hippolytus 15e eeuw, toren 1744
Oosterbierum Sint-Joriskerk Joris begin 13e eeuw, schip verlengde in 14e eeuw, kerk verhoogd in 16e eeuw, consistorie werd tegen de kerk aangebouwd in 1709
Oosterend Martinikerk Martinus 14e eeuw, toren 17e eeuw
Oosterlittens Margarethakerk Margaretha 12e eeuw


Oosternijkerk Sint-Ceciliakerk Cecilia 15e of 16e eeuw, toren 13e eeuw
Oostermeer) Oude Kerk 13e eeuw
Oostermeer) Nieuwe Kerk 1868
Oosterwierum Kerktoren van Oosterwierum Nicolaas 14e eeuw
Oosterwierum Sint-Wirokerk Wiro 1925
Oosterwolde Dorpskerk 1735
Oosterzee Hervormde kerk Agatha 1860
Oosthem Johanneskerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1860
Oostrum Sint-Nicolaaskerk Nicolaas waarschijnlijk 16e eeuw, toren 13e eeuw In de kerk bevinden zich vijf muurschildering van andere kerkgebouwen, waarschijnlijk uit 1582. Het is niet duidelijk welke gebouwen het betreft, al vertoont een afbeelding veel gelijkenissen met de abdijtoren van Dokkum.
Oost-Vlieland Nicolaaskerk Nicolaas 1605, verbouw tot kruiskerk in 1647 Deze kerk wordt ook wel de 'Historische zeemanskerk' genoemd. Zo is in de preekstoel een kastdeur uit een scheepswrak verwerkt, fungeren enkele scheepsmasten als pilaren en zijn een aantal banken van juttershout gemaakt.
Opeinde Hervormde kerk 1908
Oppenhuizen Johanneskerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1695 en naar het oosten verlengd in 1839, toren 1817
Oudebildtzijl Julianakerk 1806, in 1909 werd de kerk uitgebreid door de ervoor gelegen pastorie bij de kerk te trekken
Oudega (De Friese Meren) Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1850
Oudega (Smallingerland) Sint-Agathakerk Agatha 12e eeuw, muren verhoogd in 1875
Oudega (Súdwest-Fryslân) Ankertsjerke 1755
Oudehaske Hervormde kerk 1906
Oudemirdum De Fontein 1790, gebouwd op de fundamenten van een voorganger uit de 13e eeuw, een tweede beuk werd aan de noordzijde aangebouwd in 1926
Oudeschoot Skoattertsjerke 1752
Oudeschoot Sionskerk Zion 1965
Oudkerk Pauluskerk Paulus 12e en 13e eeuw
Oudwoude Hervormde kerk 15e eeuw
Ouwsterhaule Hervormde kerk 14e eeuw, ommanteling in 1877
Paesens Sint-Antoniuskerk Antonius begin 13e eeuw, toren werd in 1792 afgebroken en met de vrijgekomen stenen werd de kerk verlengd
Parrega Sint-Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e of 14e eeuw
Peins Sint-Gertrudiskerk Gertrudis begin 14e eeuw
Peperga Pieter Stuyvesantkerk Nicolaas middeleeuws, herbouw schip in 1810 na brand, toren verhoogd in 1537
Piaam Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw
Pietersbierum Hervormde kerk Petrus, patroonheilige voorganger 1845
Pingjum Victoriuskerk Victor 15e eeuw, toren 13e eeuw
Pingjum Doopsgezinde kerk 1600 De kerk was een schuilkerk en werd gebouwd achter een onopvallende kosterswoning. Het kerkgebouw wordt ook wel 'Menno's Fermanje' genoemd, naar Menno Simons uit het naburige Witmarsum. Hij was de grondlegger van het mennonisme.
Poppingawier Hervormde kerk Nicolaas, patroonheilige voorganger 1860
Raard Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 13e eeuw, in 1787 of 1807 werden de muren verlaagd en werd de toren gebouwd
Raard Marthakerk Marta 1918
Rauwerd Laurentiuskerk Laurentius, patroonheilige voorganger 1815
Reitsum Hervormde kerk 1738, toren 1874
Ried Hervormde kerk 1653, toren 1625
Rijperkerk Hervormde kerk 1757
Rinsumageast Alexanderkerk Alexander 12e eeuw
Roodkerk Roodkerkje Martinus 12e eeuw, nieuwe westgevel met toren in 18e eeuw
Roodhuis Sint-Martinuskerk Martinus 1892
Roordahuizum Vincentiuskerk Vincentius 15e eeuw, toren 1878
Rottevalle Hervormde kerk 1724
Rottevalle Doopsgezinde kerk 1838
Rottevalle Gereformeerde kerk 1937
Sandfirden Hervormde kerk 1732, in 1869 werd de kerk naar het oosten verlengd
Schalsum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw met kap en gewelf uit 16e eeuw, toren 14e eeuw
Scharnegoutum Martenskerk Martinus 1861
Scharsterbrug Hervormde kerk 1914
Scherpenzeel Protestantse kerk 1788, in 1860 werd er aan de noordzijde een dwarsarm aangebouwd, toren 1879
Schettens Protestantse kerk 1865, toren 1877
Schiermonnikoog Grote Kerk of Got Tjark 1866
Schiermonnikoog Sint-Egbertuskapel Egbert 1915
Schillaard Kerktoren van Schillaard 1567, kerk afgebroken in 1880
Schraard Hervormde kerk 13e eeuw, toren 12e eeuw
Sexbierum Sixtuskerk Sixtus 13e eeuw, kerk bepleisterd in 1772 en toren ommanteld in 1904
Sexbierum Gereformeerde kerk 1928
Siegerswoude (Opsterland) Hervormde kerk Jakobus de Meerdere 1949. Tweede vervanger van middeleeuwse kerk uit 13e eeuw
Sijbrandaburen Sint Maartenskerk 1872
Sijbrandahuis Kloosterkapel begin 14e eeuw
Sint Annaparochie Van Harenskerk 1683
Sint Jacobiparochie Groate Kerk 1844
Sint Nicolaasga Protestantse kerk 1721
Sint Nicolaasga Sint-Nicolaaskerk Nicolaas 1887
Slappeterp Hervormde kerk 1926
Sloten Hervormde kerk Johannes de Doper, patroonheilige voorganger 1647, dakruiter vernieuwd in 1843
Sloten Sint-Fredericuskerk Fredericus 1933
Sneek Grote of Martinikerk Martinus 11 eeuw
Sneek Kleine Kerk Martinus voor 1390, gesloopt in 1845
Sneek Fredehiem 1813
Sneek Doopsgezinde kerk 1842
Sneek Sint-Martinuskerk Martinus 1872
Sneek Noorderkerk 1881
Sneek Zuiderkerk 1889
Sneek Witte Kerkje 1907
Sneek Kerk Baptisten Gemeente rond 1920
Sneek Nieuw-Apostolische kerk (Johan Willem Frisostraat) 1931
Sneek Oosterkerk 1955
Sneek Ichthuskerk 1959
Sneek Nieuw-Apostolische kerk (Middelzeelaan) 1974
Sneek HEMkerk 2010
Sondel Hervormde kerk 1870
Spannum Hervormde kerk Remigius begin 16e eeuw, kerk beklampt in 19e eeuw, toren 15e eeuw
Stavoren Nicolaaskerk Nicolaas, patroonheilige voorganger 1861
Steggerda Protestantse kerk 1739
Stiens Sint-Vituskerk Vitus en Anna 12e eeuw, wijzigingen in koor in 13e en 19e eeuw
Suameer Dorpskerk 1769
Suawoude Sint-Georgiuskerk Joris 12e eeuw, herstel van de kerk rond 1580 en in 1632, toren 1888


Surhuisterveen Dorpskerk 1685
Surhuisterveen Doopsgezinde kerk 1804
Surhuizum Antoniuskerk Antonius, patroonheilige voorganger 1614, toren begin 13e eeuw
Swichum Nicolaaskerk Nicolaas 13e eeuw, toren beklampt in 1883
Ter Idzard Bonifatiuskerk Bonifatius 16e eeuw, westgevel met toren 1903
Terband Rotondekerk 1845
Terhorne Hervormde kerk 1874
Ternaard Grote Kerk midden 16e eeuw, toren 1871
Terwispel Hervormde kerk 1864
Terzool Hervormde kerk 15e eeuw, toren 14e eeuw
Tietjerk Sint-Vituskerk Vitus, patroonheilige voorganger 1720-1726, uitbreiding tot kruiskerk in 1892, toren 1905
Tijnje Gereformeerde kerk 1921
Tirns Hervormde kerk Lambertus, patroonheilige voorganger 1699, westgevel met toren 1827
Tjalleberd Aengwirder Tsjerke 1742
Tjalhuizum Kerktoren van Tjalhuizum herbouw van toren in 1871 na afbraak van kerk in 1823
Tjerkgaast Hervormde kerk 1703, toren 1759
Tjerkwerd Sint-Petruskerk Petrus mogelijk 14e eeuw, ingekort in 1641, toren 1888
Twijzel Sint-Petruskerk Petrus 1692, toren 13e eeuw
Tzum Johanneskerk Johannes de Doper 12e eeuw, toren 16e eeuw
Tzummarum Sint-Martinuskerk Martinus 1876, toren 16e eeuw
Uitwellingerga Hermeskerk Hermes, patroonheilige voorganger 1690, toren 1873
Ureterp Sint-Petruskerk Petrus 13e eeuw
Veenwouden Johanneskerk Johannes de Doper 1648
Veenwouden Doopsgezinde kerk 1865
Vrouwenparochie Hervormde kerk 1670
Waaksens Hervormde kerk 13e eeuw, toren 1880
Waaxens Sint-Thomaskerk Tomas 12e eeuw, 15e eeuw verbouwing
Wanswerd Petruskerk Petrus 16e eeuw, nieuw kap in 18e eeuw
Warga Sint-Martinuskerk Martinus 1862
Warga Theaterkerk De Bidler 1872 en vergroot in 1878
Warns Johannes de Doperkerk Johannes de Doper 1682, toren 12e eeuw
Warns Gereformeerde kerk 1892 Sinds 2002 vervult het gebouw de rol van dorps- en cultuurhuis 'De Spylder'.
Warstiens Hervormde kerk 1882
Wartena Hervormde kerk 1780
Weidum Johanneskerk Johannes 13e eeuw, toren 12e eeuw
Welsrijp Ursulakerk Ursula begin 13e eeuw, toren 1892
Westergeest Hervormde kerk Martinus 13e eeuw
West-Terschelling (Terschelling) Westerkerk 1663
Wetsens Sint-Vituskerk Vitus 12e eeuw, nieuwe kap 16e eeuw, toren ingestort in 1842, sindsdien in het bezit van een hangende klokkenstoel
Wier Ioannis Theaterkerk Wier 12e eeuw, toren 1881
Wierum Mariakerk Maria 1912, toren 12e eeuw
Wieuwerd Nicolaaskerk Nicolaas 12 eeuw, toren 1888 De kerk is vooral bekend om de gemummificeerde lijken die in 1765 aangetroffen werden in de grafkelder
Wijckel Vaste Burchtkerk 1671 of 1695, toren 15e eeuw
Wijnaldum Andreaskerk Andreas 15e eeuw, toren 1904
Wijnjewoude (Duurswoude) Hervormde kerk Johannes, patroonheilige voorganger 15e eeuw
Wijnjewoude (Wijnjeterp) Hervormde kerk 1779
Wijns Sint-Vituskerk Vitus begin 13e eeuw
Winsum Mariakerk Maria 16e eeuw, kerk ommetseld in 1880, toren 1880
Wirdum Sint-Martinuskerk Martinus 12e eeuw, verbouwd in 13e eeuw, toren 14e eeuw
Witmarsum Koepelkerk 1633, schip kreeg driezijdige sluiting na afbraak van toren in 1819
Wolsum Pancratiuskerk Pancratius rond 1870
Wolvega Kerk op de Hoogte Maria Magdalena, patroonheilige voorganger 1646, toren 1894
Wolvega Sint-Franciscuskerk Franciscus 1939
Wommels Jacobikerk Jakobus de Meerdere 13e eeuw, hersteld in 1508, toren 1862
Wons Hervormde kerk 1728, toren 1776, consistorie aangebouwd in 1961-'62
Workum Grote of Sint-Gertrudiskerk Gertrudis 15e en 16e eeuw
Workum Sint-Werenfriduskerk Werenfried van Elst 1877
Workum Doopsgezinde kerk 1694
Woudsend Sint-Michaëlkerk Michaël 1792, bouw toren en verlenging van schip in 1933
Woudsend De Karmel 1837
Woudsend Gereformeerde kerk 1912 Sinds 2000 in gebruik als woonhuis
Wouterswoude Hervormde kerk 1805, toren 17e eeuw
Wouterswoude Gereformeerde kerk Martinus 1922
Zurich Hervormde kerk 1864
Zweins Reginakerk Regina, patroonheilige voorganger 1783

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]