Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Steden. Voor elke week van het jaar is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht deze week (17)
Centrum van Den Helder
Den Helder is de noordelijkste gemeente op het vasteland van de Nederlandse provincieNoord-Holland. De regio waar Den Helder in ligt noemt men de Kop van Noord-Holland of Noordkop. De gemeente telt ongeveer 60.000 inwoners.
De meeste inwoners van de gemeente Den Helder wonen in de gelijknamige stad, globaal genomen ong. 44.000. Den Helder heette voorheen ook 'Nieuwediep', en de inwoners zijn nog steeds bekend als 'Nieuwediepers'. Helder en rest van de gemeente behoorde ooit tot het gewest Texla van de toenmalige zelfstandige regio West-Friesland.
In de Franse tijd werd begonnen met de aanleg van een marinehaven. Ook na het vertrek van de Fransen in 1815 bleef de marine in Den Helder, die het uitbouwde tot haar belangrijkste steunpunt. Later nog kwam Julianadorp erbij. Al met al kun je zeggen dat Den Helder dus een vrij nieuwe gemeente met een oud karakter is.
Den Helder is bekend als de thuisbasis van de Koninklijke Marine, die een belangrijke werkgever voor de stad en de omgeving is. De meeste marine activiteiten zijn dan ook in of nabij de stad geconcentreerd: de meeste schepen hebben er hun thuishaven, daarnaast is er een (onderhouds-) werf, zijn er diverse werkplaatsen en opleidingen (o.a. het K.I.M.) en zijn nabij de stad nog een marine-vliegveld (De Kooy) en een marinierskazerne (de Joost Dourleinkazerne op Texel).
De vuurtoren van Den Helder heet de Lange Jaap en staat bij Huisduinen. Deze vuurtoren is de langste gietijzeren vuurtoren van Europa (63,45m). De 16-zijdige toren is gebouwd in 1877. Het licht kon op 1 april1878 ontstoken worden.
Op 1 juni2005 telde de gemeente Amsterdam 738.434 inwoners. De gemeente is onderverdeeld in verschillende stadsdelen. De stedelijke regio (Amsterdam, samenwerkende gemeenten (zie ROA), Almere, en anderen) telt ongeveer 1,5 miljoen inwoners.
In de 13e eeuw werd de dam (op de plek van het plein dat nu de Dam heet) aangelegd, waar Amsterdam zijn naam aan ontleent. Het stukje rivier buitenwaarts, het Damrak, was het begin van de Amsterdamse haven. De eerste stadsrechten komen rond 1300 en spoedig daarna komt de tol op bier. De contacten rond de bierhandel met Hamburg waren de springplank voor de handel met het Oostzeegebied, het begin van Amsterdam als handelsstad en in de 15e eeuw was Amsterdam gegroeid tot de belangrijkste handelsstad van Holland. De stad kreeg al snel een traditie van burgerlijk bestuur, met een belangrijke rol voor de vroedschap: een college van vooraanstaande burgers die de meeste bestuurders benoemden.
Pas omstreeks 1850 begon Amsterdam zich uit te breiden buiten de 17e eeuwse Singelgracht. Toen brak de industriële revolutie door en begon een nieuwe periode van expansie. Vernieuwing van de handel (Noordzeekanaal), nieuwe industrie en een bevolkingsexplosie die opgevangen werd in de 19e-eeuwse-gordel. De bevolking groeide van ca. 250.000 omstreeks 1850 tot 510.000 in 1900.
Aan het einde van de twintigste eeuw kreeg dat Amsterdam nieuwe impuls met bouwen aan 'de compacte stad' en kwam Amsterdam in een nieuwe periode van bloei: centrum van tolerantie en emancipatie, van nieuwe media en kenniseconomie, van diversiteit (cultureel, economisch, etnisch).
Maastricht (Mestreech in het Limburgs) is de hoofdstad van de NederlandseprovincieLimburg. Maastricht is gelegen in het zuiden van Limburg, aan weerszijden van de Maas. Maastricht was ooit een havenstad, later werd het bisschopsstad, pelgrimsstad, handelsstad, vestingstad, nijverheidsstad en universiteitsstad. Maastricht telde per 1 juni 2005 122.620 inwoners. Maastricht ligt in het uiterste zuidoosten van Nederland. De stad ligt op een wat bredere plaats in het Maasdal, tussen het plateau van Margraten en de Haspengouw. Door de stad stromen de Maas en de Jeker.
Maastricht werd rond het begin van de jaartelling bewoond door de Romeinen, bij een doorwaadbare plaats over de Maas. De naam Mosa Trajectum (of Trajectum ad Mosam) betekent doorgang over de Maas. In eerste instantie bestond het uit Maastricht op de westoever en Wyck op de oostoever, verbonden door de Romeinse brug, die gelegen was tegenover de huidige Eksterstraat. Nadat deze brug was ingestort, is deze in de 13e eeuw vervangen door de Sint Servaasbrug. Reeds sinds lange tijd is Wyck een stadsdeel van Maastricht op dezelfde plek.
In 1992 werd door de vertegenwoordigers van twaalf Europese landen in Maastricht het Verdrag van Maastricht getekend. Daarmee werd een begin gemaakt met de Europese Unie, en werd de basis gelegd voor de euro.
Groningen is de hoofdstad van de provincie Groningen. De stad geldt als de metropool van het Noorden. De stad heeft 180.487 inwoners (2005). Het is een stad met veel gevarieerde handel en industrie. Groningen is ook een studentenstad. De Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen hebben samen ruim 40.000 studenten. Groningen is dan ook een 'jonge' stad. De stad is als woonplek in trek bij studenten en jonge, kinderrijke gezinnen.
Tot ver in de omtrek wordt Groningen "Stad" genoemd. In de bus laat je je strippenkaart zien en zegt: "Stad" en de chauffeur stempelt af tot Groningen. Of zoals de stad-Groningers zeggen: "D'r is mor ain stad en dat is Stad". Zelf noemen ze zich "Stadjer" of "Stadjeder". Stadjers noemen Groningen ook wel liefkozend: "Groot Loug", dat wil zeggen "Groot Dorp". Zelf hebben de stad-Groningers als bijnaam: mollebonen.
Groningen ontstond op de noordelijkste uitloper van de Hondsrug. De oudst bekende vermelding dateert uit 1040. Dat jaar wordt aangehouden als ontstaansdatum. Het aanvankelijke Drentse esdorp werd in de middeleeuwen een belangrijke handelsplaats. Om haar gezag te tonen bouwden de stadjers in de dertiende eeuw op eigen gezag een omwalling. De stad trad in die periode ook toe tot de Hanze. De invloed van de stad op de Ommelanden was dusdanig dat daar de omgangstaal van Fries veranderde in Gronings.
De stad is steeds een belangrijke handelsstad gebleven en is tegenwoordig ook een centrum voor de voedingsmiddelenindustrie (suiker, tabak, koffie). Met twee suikerfabrieken binnen de gemeentegrenzen geldt Groningen als de grootste suikerstad van Europa.
Grote markt met de Sint-Quintinuskathedraal op de achtergrond
Hasselt is de hoofdplaats van de Belgische provincie Limburg en telt meer dan 69.500 inwoners. Hasselt is gelegen aan het Albertkanaal en de Demer, tussen de Kempen en Haspengouw, midden in de Euregio. Hasselt heeft partnersteden in Japan (Itami) en Duitsland (Detmold). De stad heeft als bijnaam "Hoofdstad van de smaak".
Hasselt ontstond rond de 7e eeuw aan de Helbeek, een bijriviertje van de Demer. De naam Hasselt zou afgeleid zijn van ‘Hasaluth’ hetgeen hazelarenbos betekent. Het was een van de Goede steden van het vroegere graafschap Loon, waarvan de grenzen ongeveer samenvielen met de huidige provincie Limburg. Hasselt werd voor het eerst vernoemd in 1165 en kreeg kort daarna de felbegeerde stadsrechten. In 1232 werd deze status bevestigd door graaf Arnold IV.
Alhoewel de stad Borgloon officieel hoofdplaats was van dit kleine vorstendom zou Hasselt toch uitgroeien tot de belangrijkste stad dankzij de gunstige geografische ligging en dankzij de nabijheid van de grafelijke burcht en de abdij van Herkenrode in Kuringen. In 1366 werd het graafschap Loon ingelijfd bij het prinsbisdom Luik. Om zijn Loonsgezindheid te bewijzen nam Hasselt het voortouw door in 1424 het Luikse perron op zijn wapen te vervangen door het Loonse gefaasd schild. Toch bleef de situatie onveranderd tot bij de aanhechting aan Frankrijk in 1794. Maastricht werd hoofdplaats van het gebied dat toen het Departement van de Nedermaas heette. Na de nederlaag van Napoleon en de vereniging met Nederland werd de naam ‘Limburg’ gekozen. Ook toen België onafhankelijk werd bleef deze naam behouden en werd ‘Loon’ vergeten. In 1839 werd Hasselt hoofdplaats van de Belgische provincie Limburg.
Tegenwoordig is de stad vooral een handels- en dienstencentrum en trekt Hasselt hightech bedrijven aan, zeker met de nieuwe researchcampus.
De gemeente Zaanstad ligt van oorsprong in het oude gewest Waterland van West-Friesland, maar het kent ook een Hollandse geschiedenis, waar het onder Kennemerland viel. Tegenwoordig valt het onder de regio Zaanstreek.
Alhoewel Zaanstad zelf een jonge gemeente is, gaat de historie van de streek terug tot de late Middeleeuwen. Zo is beschreven hoe in 1150 de Friezen het dorpje Oud-Zaanden belegerden wat gelegen was daar waar de Zaan in het IJ uitmondde. Deze nederzetting werd vanwege wateroverlast later verlaten. Na 1300 kwamen de lintdorpen op die karakteristiek zijn voor de veenwinning. Deze lintdorpen werden Krommenie, Westzaan en Assendelft. In deze periode werd aan de monding van de Zaan een dam gelegd. Daar ontstond de nederzetting Zaandam toen mensen zich gingen vestigen rond deze dam. Vanaf 1500 kwam stroomopwaarts langs de zaanoever ook bebouwing. In deze periode splitste de nederzetting zich in Westzaandam en Oostzaandam.
In 1630 waren er aan de Zaan 53 houtzaagmolens in gebruik. Door deze ontwikkeling kan Zaanstreek worden beschouwd als het oudste industriegebied van Europa. Halverwege de 19e eeuw verruilden de Zaankanters hun molens, waarmee ze ondertussen ook cacao, mosterd, verf en papier mee verwerkten, langzaamaan door stoommachines. In het gebied ontstonden grote multinationals zoals Verkade, Ahold, Bruynzeel, Honig en Duyvis en tot de dag van vandaag zijn deze bedrijven in de gemeente Zaanstad te vinden.
De gemeente Zaanstad is een stedelijke gemeente, dit betekent dat de gemeente als geheel als stad werkt en zo bij bepaalde instellingen staat geregistreerd, en neemt het deel aan bijvoorbeeld de Grote Stedenbeleid.
Panden aan de oevers van de Leie in het historische centrum
Gent (Frans: Gand) is de hoofdstad van de Vlaamse provincieOost-Vlaanderen en van het Arrondissement Gent. Gent telt bijna 231.000 inwoners en heeft een oppervlakte van 156,18 km². De stad ligt aan de samenvloeiing van de Schelde en de Leie en wordt ook wel de fiere stede genoemd.
Reeds in de Gallische (of Keltische) tijd waren er meerdere woonkernen in de streek. De rivieren stroomden en kronkelden in een gebied waar veel gronden periodiek onder water liepen (de meersen) en die dus niet ideaal waren voor landbouw maar beter geschikt voor schapenteelt. Gent zou eeuwenlang de belangrijkste stad van de Nederlanden zijn voor laken (gemaakt van wol), vlas (met in de 19e eeuw de grootste vlasfabriek van West-Europa) en katoen (de eerste geïndustrialiseerde stad van het vasteland, ook het Manchester van het vasteland genoemd). Gent had vanaf de zevende eeuw twee grote abdijen (Sint-Baafs 625-650 en Sint-Pieters, na 650) die mee de stad hielpen vormen. De stad moet rond 800 belangrijk genoeg geweest zijn opdat Lodewijk de Vrome, zoon vanKarel de Grote, Einhard tot abt van beide abdijen benoemt. Einhard was de biograaf van Karel de Grote.
De naam Den Haag (oorspronkelijk Die Haghe) is de oudste en de officiële benaming. De deftigere variant 's-Gravenhage, die in de twintigste eeuw nog als officiële benaming gold, wordt sinds 1639 gebruikt naar analogie van bijvoorbeeld 's-Hertogenbosch, alias Den Bosch.
Den Haag bestaat sinds 1230, toen graaf Floris IV van Holland op de plek waar reeds een hofstede stond van Vrouwe Meilindis van Wassenaer, een bescheiden kasteel bouwde. In 1248, liet graaf Willem II van Holland, tevens Rooms Koning geworden, een meer passend kasteel bouwen aan het duinmeer, de huidige Hofvijver. Zijn zoon Floris V zorgde er na Willems voortijdige dood voor dat de Ridderzaal voltooid werd. De Ridderzaal was voorzien van verguld (!) dak en torenspitsen.
De Ridderzaal, het Binnenhof, werd versterkt, maar het dorp eromheen kreeg nooit stadsrechten, al bleef Den Haag residentie van de graven van Holland en hun opvolgers. Den Haag kon groeien als compromis tussen de Hollandse steden, maar diezelfde steden zorgden ervoor dat Den Haag geen vestingstad werd.
In de 20e eeuw heeft Den Haag gebieden geannexeerd wegens ruimtegebrek. De voormalige gemeente Loosduinen werd in 1923 als eerste samengevoegd met Den Haag. Met ingang van 1 januari2002 zijn de nieuwbouwwijken Leidschenveen en Ypenburg als gevolg van grenscorrecties toegewezen aan Den Haag, ten koste van Leidschendam, Pijnacker, Rijswijk en Voorburg.
In 963 bouwde graaf Siegfried een kasteel met een eenvoudige verdedigingsmuur op de Bock-rots. Hieruit is de stad Luxemburg ontstaan. In de loop der eeuwen werden er aan de westzijde nog twee verdedigingsgordels aangelegd. Verschillende ingenieurs, waaronder Vauban, bouwden de stad uit tot een van de sterkste vestingen van Europa. Hierdoor kreeg Luxemburg de bijnaam Gibraltar van het Noorden.
Tijdens het congres van Londen in 1867 werd Luxemburg neutraal verklaard en moesten de vestingwerken ontmanteld worden. Slechts 10% van de vesting is hierdoor bewaard gebleven.
Luxemburg is een van de rijkste steden van Europa. De stad is een belangrijke stad voor de internationale bankwereld. Tegelijkertijd is de stad samen met Brussel en Straatsburg een van de belangrijkste vestigingsplaatsen van Europese instituties.
Enschede (Nedersaksisch: Eanske) is een stad en gemeente in Twente, in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Overijssel, vlak bij Hengelo. De gemeente telt 161.741 inwoners (1 januari 2024). Enschede is daarmee de grootste stad van Overijssel en de dertiende stad naar grootte van Nederland. De gemeente Enschede maakt deel uit van het kaderwetgebiedRegio Twente.
Enschede ontstond als nederzetting bij een adellijke sterkte. Omstreeks 1300 kreeg Enschede stadsrechten, die in 1325 door de bisschop van Utrecht werden bevestigd. De stad bleef echter relatief onbetekenend tot in de 18e eeuw toen de textielnijverheid tot ontwikkeling kwam. Na de onafhankelijkheid van België in 1830 werd de textielindustrie in Twente sterk gestimuleerd door het Rijk, Enschede ontwikkelde zich tot hoofdplaats van deze nijverheid. De stadsbrand van 1862, waarbij nagenoeg de hele stad werd verwoest, zorgde ervoor dat deze ontwikkeling in een stroomversnelling terechtkwam. Enschede groeide uit tot het belangrijkste centrum van textielproductie in Nederland. Textielfamilies als Van Heek,
De meeste van de grote fabriekscomplexen zijn in de jaren '70 en '80 gesloopt, enkele zijn gerenoveerd en kregen een nieuwe bestemming. Zo werden in de voormalige fabrieken van Jannink en van Van Heek woningen gerealiseerd. Daarnaast werd een deel van het Jannink-complex tot museum omgebouwd. Na het verdwijnen van de textielindustrie in de jaren '60 en '70 ontwikkelde Enschede zich tot dienstencentrum. Er is een aantal belangrijke zorginstellingen gevestigd, onder meer het Medisch Spectrum Twente (MST) en revalidatiecentrum het Roessingh. De binnenstad werd vanaf de jaren '80 gerevitaliseerd door de aanleg van een autovrij stadserf en het invullen van vrijgekomen industrieterreinen met woningen, winkelcentra en kantoren.
De binnenstad, of historische kern, is eivormig en ongeveer 430 hectare groot. De volledige gemeente heeft een oppervlakte van ruim 13.840 hectare, waaronder 193,7 hectare in zee bij Zeebrugge. De stad telt meer dan 117.000 inwoners. Ongeveer 20.000 daarvan wonen in het historische centrum.
Soms wordt naar Brugge verwezen als het Venetië van het Noorden, verwijzend de vele kanaaltjes en bruggen. Deze kanaaltjes worden ook reien genoemd, naar de rivier de Reie die door Brugge stroomde. De Reie is nu volledig gekanaliseerd.
De bijnaam van de Bruggelingen is Brugse zotten. Deze bijnaam danken ze aan volgende legende: nadat ze Maximiliaan I van Oostenrijk voor een tijd gevangen hadden genomen, verbood deze het houden van een jaarmarkt en andere festiviteiten. In een poging om hem te sussen, hield Brugge voor hem een groot feest en vroeg daarna voor de toelating opnieuw een jaarmarkt te houden, belastingen te mogen innen én ... het bouwen van een nieuw zothuis. Hij antwoordde: Sluit alle poorten van Brugge en je hebt een zothuis!.
Brugge is om meerdere redenen een toeristische voltreffer. De stad heeft weinig te lijden gehad van de industriële revolutie en de middeleeuwse uitstraling is gaaf gebleven. Zijn waterwegen, zijn rijke geschiedenis, de archeologische vondsten, maar ook de winkelstraten lokken dagelijks heel wat mensen naar deze stad. De stad heeft zeer vele restaurants en cafés en lijkt te drijven op het toerisme.
Het autoverkeer wordt zo veel mogelijk uit het centrum van de stad geweerd: de snelheidsbeperking (30 km per uur), een ambitieus lussenplan, veel éénrichtingsverkeer (twee richtingen voor fietsers) en randparkings maken van Brugge een aangename wandel- en winkelstad.
Emmen is een gemeente in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Drenthe en heeft een oppervlakte van 350 km², waarmee het een van de grootste van het land is. Op 1 juni 2005 telde het 108.434 inwoners, waarvan ruim 51.500 in de plaats Emmen.
Het dorp Emmen ontstond op de zuidoostpunt van de Hondsrug. Het werd voor het eerst genoemd in 1137 en werd eind 12e eeuw een zelfstandige parochie. Het bij Emmen gelegen grote hoogveengebied het Boertangermoor werd eerst gebruikt om boekweit te telen; dorpen als Erica zijn als zogeheten boekweitkolonies ontstaan. In de 19e eeuw werd uit het veen massaal turf gewonnen, waarvoor meerdere kanalen zijn gegraven. Het belangrijkste restant van het veengebied in de gemeente bevindt zich in het natuurreservaat het Bargerveen.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het economische zwakke zuidoosten van Drenthe aangemerkt als ontwikkelingsgebied, waarna er onder meer textiel- en metaalfabrieken werden gevestigd. Hun komst maakte nieuwbouwwijken noodzakelijk. Sommige hiervan werden op relatief grote afstand van de bestaande kern gebouwd, dit om landschappelijk waardevolle gebieden als het bos Emmerdennen te behouden.
Een van de weinige echt oude gebouwen in Emmen is de Hervormde Kerk, waarvan de Romaanse toren uit de 12e eeuw stamt, toen de kerk nog aan Maria was gewijd. Opmerkelijk zijn verder de synagoge en het kantongerecht. In Emmen bevindt zich een van Nederlands grootste dierentuinen, Dierenpark Emmen. Rond Emmen liggen acht hunebedden.
Emmen heeft een grote loopbrug, de zogenaamde Traverse. Deze loopbrug strekt zich van het nieuwe gedeelte van het dierenpark naar het oude gedeelte. Ook komt de Emmense club Eerste divisieclubFC Emmen uit deze stad.
Charleroi (Waals: Tchålerwè, Nederlands: Karelskoning) is een grote industriestad in de Belgische provincie Henegouwen, die het resultaat is van de fusie van de eerder kleine kernstad, met veertien voorsteden, waarmee ze vergroeid is. De stad telt meer dan 201.000 inwoners op een oppervlakte van 102 km², en is daarmee naar inwoners, de grootste stad van Wallonië, en vooral groter dan rivaal Luik. In het stedelijke gebied rond Charleroi wonen meer dan 650.000 mensen.
Charleroi ligt aan de rivier de Samber. Oorspronkelijk heette het Charnoy. De Spanjaarden maakten van dit dorpje een belangrijke vesting en hernoemden het in 1666 tot Charleroi, naar koning Karel II. Charleroi heeft een Nederlandse naam, Karelskoning, deze wordt echter zeer zelden gebruikt, en het is onduidelijk of dit een oude naam is die vergeten is, of dat dit een nieuwe naam is.
Charleroi was in de late 17e eeuw en eerste helft van de 18e eeuw een van de vestingsteden die deel uitmaakten van de Nederlandse vestingsbarrière in de Zuidelijke Nederlanden
Charleroi, eens een belangrijk industrieel centrum (koolmijnen en staalindustrie), is nu vooral een stad van vergane glorie, met de bijhorende sociale problemen (torenhoge werkloosheid- en criminaliteitscijfers). Overal zijn er resten (terrils, gebouwen) zichtbaar waardoor Charleroi en de regio nog steeds bekendstaat als Le Pays Noir, en geassocieerd wordt met mijnen.
De mijnbouw is ondertussen voltooid verleden tijd, de staalindustrie nog slechts een schim van vroeger, Acec (elektromechaniek), begin jaren 60 qua omzet nog zo groot als Philips bestaat niet langer. Chemie (Solvay) en Glas (Glaverbel), blijven nog overeind.
Delft heeft een historische binnenstad, ontwikkelde zich in de 19e eeuw tot industriestad en profileert zich tegenwoordig, met de aanwezigheid van een Technische Universiteit en het onderzoeksinstituut TNO, vooral als 'kennisstad'. In de Nederlandse geschiedenis is Delft vooral bekend omdat Willem van Oranje er enige tijd heeft geresideerd en er uiteindelijk in 1584 werd vermoord. De Oranjes worden sindsdien traditioneel in Delft bijgezet.
Ten oosten van de twee grachten, de Oude Delft en Nieuwe Delft, werd de stad in de loop der eeuwen uitgebreid. Aan de Markt, een zeer ruim plein, staat de Nieuwe Kerk, vroeger gewijd aan Sinte Ursula, met hierin het praalgraf van Willem van Oranje en de koninklijke grafkelder. De toren van de kerk is een van de hoogste van Nederland. Tegenover de kerk staat het stadhuis, dat door Hendrick de Keyser in 1618-1620 werd gebouwd rondom het oudste gebouw dat Delft tegenwoordig nog heeft: een toren genaamd het Oude Steen. Op de Markt staat een standbeeld van Hugo de Groot, de rechtsgeleerde die in 1583 in Delft werd geboren.
Andere bezienswaardigheden in de binnenstad zijn de Oostpoort, de enige overgebleven stadspoort; de voormalige Vleeshal (tegenwoordig jongerencentrum 'De Koornbeurs'); een aantal hofjes (maar veel minder dan in Leiden of Haarlem) en vele interessante gevels.
De Beestenmarkt is vooral in de zomer het uitgaanscentrum van Delft, maar ook op andere plekken nabij de Markt bevinden zich volop horecagelegenheden - met name op de route Burgwal, Brabantse Turfmarkt, Kromstraat, Markt, Nieuwstraat.
Eindhoven is een stad in de provincie Noord-Brabant in het zuiden van Nederland. Anno 2005 is het de vijfde stad van Nederland met 208.937 inwoners op een grondgebied van 88,28 km² (gegevens van 1 juni 2005). De gemeente Eindhoven maakt deel uit van het kaderwetgebiedSRE en stedelijk netwerk BrabantStad. Eindhoven behaalde op 15 februari 2000 het inwoneraantal van 200.000.
Eindhoven ontstond op een hoger gelegen terrein tussen de riviertjes de Dommel en de Gender. Het kreeg al in 1232stadsrechten en marktrecht van graaf Hendrik I van Brabant. Op de plaats van het oude kasteel uit de vijftiende eeuw ligt nu klooster Mariënhage. In 1583 werd de omwalling al weer afgebroken. In 1920 is de huidige stad Eindhoven ontstaan toen de kleine stad Eindhoven de gemeenten Woensel, Strijp, Stratum, Tongelre en Gestel annexeerde. Het bevolkingsaantal na de annexatie bedroeg ongeveer 45.000. Ten gevolge van de industriële ontwikkeling trokken rond 1900 de Eindhovense fabrieken steeds meer werknemers aan. Dat waren onder meer de textielfabriekenElias, De Haes, de Bara (afgeleid van Baekers en Raymakers), tabaksverwerkers (Mignot & De Block), Van Abbe en Lurmans, stoomlederfabriek Gebroeders Keunen en lucifersfabriek Mennen & Keunen, sigarenkistmaker Brüning en de gloeilampenfabriek Philips vanaf 1891. De stad had economisch profijt van de fabrieken en fabrikanten. Er was in het Interbellum een groot woningtekort voor de vele arbeiders, ook in de omliggende gemeenten.
Na de Tweede Wereldoorlog hebben de autofabriek DAF en het elektronicaconcern Philips fors bijgedragen aan de expansie. In 2003 gaven ruim 9.500 bedrijven in de regio werk aan bijna 130.000 mensen.
Middelburg is de hoofdstad van de Nederlandse provincie Zeeland en ligt in de regio Walcheren. De gemeente telde volgens cijfers van het CBS per 1 juni 2005 46.671 inwoners en heeft een oppervlakte van 49 km² (CBS, 1997). De stad wordt doorsneden door het Kanaal door Walcheren.
Middelburg is al voor het midden van de 9e eeuw ontstaan, want bij archeologische opgravingen van na de verwoesting van 1940 (zie onder), zijn gebruiksvoorwerpen uit die periode gevonden. Rond die tijd bevond zich er een burcht, die of als verdediging tegen de Vikingen bedoeld was, of juist gebouwd werd door de Viking-koning Harald zelf, die in 841 van keizer Lotharius Walcheren in leen kreeg.
In de Tweede Wereldoorlog heeft Middelburg (en Walcheren als geheel) zeer te lijden gehad. De binnenstad raakte zwaar beschadigd door de gevolgen van het Duitse bombardement op 17 mei1940. In 1944 bombardeerden de geallieerden de stad opnieuw. Veel van de oude gebouwen, zoals ook het stadhuis, zijn na 1945 gerestaureerd.
Namen (Frans: Namur, Waals: Nameur) is een stad in België, gelegen waar de rivier de Samber in de Maas vloeit. Het is de hoofdstad van Wallonië en de hoofdstad van de provincie Namen. De stad telt 110.000 inwoners en ligt op ongeveer 65 km ten zuidoosten van Brussel. Omdat de stad gebouwd is in een vallei, heeft er in de 20ste eeuw een sterke expansie plaatsgevonden op de rechteroever van de Maas, in de gemeente Jambes. Met de gemeentelijke herindeling van 1977 werd Jambes, evenals een aantal andere omliggende gemeenten, bij Namen gevoegd.
Van oudsher is Namen vooral een bestuurlijk en militair centrum geweest, getuige ook de beroemde citadel die de stad domineert en die het grootste Europese verdedigingswerk is. In Namen zetelt de regering en het Waals Parlement. In Jambes liggen belangrijke gebouwen van de région wallone, het gewestbestuur van Wallonië, waaronder ook het Elysette, de ambtswoning van de minister-president van Wallonië en het parlementsgebouw, het Hospice Saint-Gilles. Met een groot aantal onderwijsinstellingen op alle niveaus - inclusief een universiteit, de Facultés Universitaires Nôtre Dame de la Paix - en grote ziekenhuizen vervult Namen een belangrijke verzorgingsfunctie voor de hele Condroz en het Ardense achterland.
Het belangrijkste theater in de stad is het Théatre Royal. Namen telt een Afrika-museum, een museum van de archeologie en een museum gewijd aan de belangrijkste kunstenaar die de stad voortbracht: Félicien Rops.
Den Helder is de noordelijkste gemeente op het vasteland van de Nederlandse provincieNoord-Holland. De regio waar Den Helder in ligt noemt men de Kop van Noord-Holland of Noordkop. De gemeente telt ongeveer 60.000 inwoners.
De meeste inwoners van de gemeente Den Helder wonen in de gelijknamige stad, globaal genomen ong. 44.000. Den Helder heette voorheen ook 'Nieuwediep', en de inwoners zijn nog steeds bekend als 'Nieuwediepers'. Helder en rest van de gemeente behoorde ooit tot het gewest Texla van de toenmalige zelfstandige regio West-Friesland.
In de Franse tijd werd begonnen met de aanleg van een marinehaven. Ook na het vertrek van de Fransen in 1815 bleef de marine in Den Helder, die het uitbouwde tot haar belangrijkste steunpunt. Later nog kwam Julianadorp erbij. Al met al kun je zeggen dat Den Helder dus een vrij nieuwe gemeente met een oud karakter is.
Den Helder is bekend als de thuisbasis van de Koninklijke Marine, die een belangrijke werkgever voor de stad en de omgeving is. De meeste marine activiteiten zijn dan ook in of nabij de stad geconcentreerd: de meeste schepen hebben er hun thuishaven, daarnaast is er een (onderhouds-) werf, zijn er diverse werkplaatsen en opleidingen (o.a. het K.I.M.) en zijn nabij de stad nog een marine-vliegveld (De Kooy) en een marinierskazerne (de Joost Dourleinkazerne op Texel).
De vuurtoren van Den Helder heet de Lange Jaap en staat bij Huisduinen. Deze vuurtoren is de langste gietijzeren vuurtoren van Europa (63,45m). De 16-zijdige toren is gebouwd in 1877. Het licht kon op 1 april1878 ontstoken worden.
Het klein strand en het westerstaketsel - panoramisch zicht
Oostende is een plaats en stad in de Belgische provincie West-Vlaanderen, die ongeveer centraal aan de Belgische kust ligt. Oorspronkelijk lag het op een eiland (Testerep) voor de Vlaamse kust, en was het het meest oostelijke dorp ervan (vandaar de naam). Aan de andere kant lag Westende en in het midden lag Middelkerke.
Door de opkomst van het eendagstoerisme en de toename van de mobiliteit, groeide Oostende na de Tweede Wereldoorlog uit tot een bloeiende moderne badstad met bijna 70.000 inwoners. Tijdens de zomermaanden kan dit aantal tot het tienvoudige oplopen.
In de late jaren negentig besloot het stadsbestuur van Oostende om van de bijnaam Koningin der Badsteden af te stappen en voortaan te kiezen voor Stad aan Zee. Men wilde daarmee vooral zeggen dat Oostende aan de Belgische kust een van de enige 'echte' steden zou zijn. Toeristisch en marketinggewijs dacht men ook dat die titel beter zou verkopen dat de wat oubollig geworden koninginnennaam, hoewel de naam nog altijd vaak wordt gebruikt.
Oostende heeft op het vlak van muziek een paar troeven. De Paulusfeesten zijn een van de bekendste zomerfestivals. Het festival groeide uit van een kleinschalig vissersfeestje tot een volwaardig festival waar mensen uit heel België naartoe komen.
Op de voorgrond de Nederrijn, op de achtergrond de Eusebiuskerk
Arnhem is de hoofdstad van de Nederlandse provincie Gelderland. Arnhem ligt aan de rivier de Nederrijn. Arnhem heeft circa 142.000 inwoners is daarmee een van de 15 grootste steden in Nederland. De gemeente Arnhem maakt deel uit van het kaderwetgebiedKAN. De stad kreeg in 1233stadsrechten van Graaf Otto van Gelre, de graaf van Zutphen. De exacte tekst hiervan bevindt zich in het Duivelshuis dat nu deel uitmaakt van het gemeentehuis.
Arnhem is niet gebouwd op de oevers van de Rijn, maar op het hogergelegen gedeelte bij de St. Jansbeek. Arnhem ontstond op de plek waar de weg tussen Nijmegen en Utrecht/Zutphen zich splitste. Zeven sprengbeken voorzagen de stad van water, en pas toen de loop van de Rijn rond 1500 door de Arnhemmers verlegd werd kwam Arnhem aan de rivier te liggen. De stad groeide en had in de 15e eeuw zo'n 4000 inwoners; er kwamen een muur en torens om de stad te verdedigen.
In het jaar 1820 telde Arnhem nog 9000 inwoners; in 1859 was dit aantal gegroeid tot bijna 24.000. Vooral in de tweede helft van de 19e eeuw, toen er goede spoorwegverbindingen kwamen, werd het gebied rond Arnhem en Nijmegen erg populair onder de gegoede Hollandse burgerij die zijn schaapjes op het droge had. Arnhem heeft na de oorlog met veel energie de binnenstad opnieuw opgebouwd, en is nu een levend centrum van activiteit. De stad breidt nog steeds uit, momenteel wordt onder meer gewerkt aan realisatie van 6.500 woningen in de nieuwbouwwijk Schuytgraaf.
Arnhem heeft als laatste stad in Nederland nog een trolleybus-systeem in het openbaar vervoer.
Heerlen is een gemeente in de Nederlandse provincie Limburg. Op 1 juni 2005 had Heerlen 92.000 inwoners.
Hoewel er sporen zijn van eerdere bewoning, begon de bewoningsgeschiedenis van Heerlen pas met de komst van de Romeinen. Deze stichtten er 2000 jaar geleden een militaire nederzetting, die zij de naam Coriovallum gaven. De nederzetting ontstond aan het kruispunt van twee belangrijke heerwegen: Boulogne sur Mer-Keulen en Xanten-Aken-Trier.
Rond de tiende eeuw komt in heel Europa de landbouw goed tot ontwikkeling en krijgt, door het ontstaan van boerenhoeven en molens langs de dalen van de Caumer-, Schandeler- en Geleenbeek, Heerlen gestalte.
Momenteel herinnert nog maar weinig aan het kolenverleden van de stad. De steenbergen zijn afgegraven en veranderd in woonwijken of parken. De koeltorens en grote schoorstenen zijn verdwenen. Het schachtgebouw van de Oranje Nassau I is nog het meest in het oog springende directe overblijfsel, maar de vele wijken die in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog zijn aangelegd, zijn nog steeds sprekende getuigen van die markante periode uit Heerlens geschiedenis. Op dit moment vormt Heerlen samen met Kerkrade, Landgraaf en Brunssum een sterk verstedelijkt gebied, waarin in totaal ongeveer 250.000 mensen wonen. Heerlen vervult voor deze steden net als vroeger een centrumfunctie.
De massale immigratie in de mijnwerkerstijd heeft ertoe geleid dat de gemeenschap van Heerlen ingrijpend veranderd is. Andere Limburgers merken dit vooral aan de taalsituatie: nergens anders in Nederlands Limburg neemt het plaatselijk dialect zo'n marginale plaats in, al is het Heerlens nog niet verdwenen. Het Nederlands dat er gesproken wordt is echter zeer zwaar door het Limburgs beïnvloed; zie Heerlens Nederlands.
Hoewel uit archeologisch onderzoek is gebleken dat er op de plaats waar de gemeente zich nu bevindt al een paar duizend jaar bewoning is geweest, is de gemeente Hengelo pas ontstaan in 1802. Op dat moment bestond het dorp uit niet meer dan een honderdtal boerderijen en kleine landarbeidershuisjes. De gemeente begon pas te groeien tijdens de Industriële Revolutie van de negentiende eeuw. Aanvankelijk was er ook in Hengelo nog redelijk wat textielindustrie, maar waar deze zich in de loop van de eeuw steeds meer ging concentreren in Enschede, kwam in het Hengelose economisch leven de nadruk steeds meer te liggen op de technische industrie. Bij dit laatste speelde de familie Stork een grote rol. In 1859 vestigde C.T. Stork een fabriek voor Machineonderdelen in Hengelo. Na de komst van dit bedrijf volgde andere grote fabrieken als Hazemijer, Heemaf, Koninklijke Hollandse Zoutindustrie en Hollandse Signaalapparaten. Door deze ontwikkelingen groeide Hengelo bijzonder snel. Het vroegere dorp kreeg zelfs een stedelijk aanzien. In de Tweede Wereldoorlog werd Hengelo, vooral vanwege de strategische industrie die er gevestigd was, regelmatig gebombardeerd. Daarbij werd het centrum van de stad op 6 en 7 october 1944 zo goed als geheel vernietigd. Na de oorlog kreeg Hengelo het aanzien van een typische wederopbouwgemeente. Een van de opvallendste bouwwerken die de oorlog overleefde is de Rooms-katholiekebasiliek uit 1890, gewijd aan de H. Lambertus.
Brussel (Frans: Bruxelles, Duits: Brüssel), is de hoofdstad van het Koninkrijk België en daarnaast van de Vlaamse en Franse Gemeenschappen en van het Vlaams Gewest. De stad is tevens het bestuurlijk centrum van de Europese Unie en wordt daarom vaak als de hoofdstad van Europa beschouwd. Het is een van de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gemeente Brussel telt bijna 145.000 inwoners. Algemeen wordt het volledige stadsgewest als de stad Brussel beschouwd en niet enkel de gemeente Brussel. Inbegrepen de 19 gemeenten van het Hoofdstedelijk Gewest is Brussel de grootste stad van België met ruim 1.018.000 inwoners.
Dankzij het internationaal karakter van deze instellingen en het grote aantal buitenlanders en bewoners uit Vlaanderen en Wallonië zijn er nog maar weinig echte Brusselaars te vinden. Ze kregen zelfs een speciale benaming. Zo is een Ketje een oorspronkelijk inwoner van Brussel die er samen met zijn beide ouders geboren en getogen is. Een Zinneke is er eveneens geboren, doch heeft slechts één ouder die zich Ketje mag noemen. Kenmerkend is hun taalgebruik.
Het oorspronkelijke Brussels is een Brabantse dialect. Het kenmerkt zich taalkundig gezien door de vele leenwoorden uit het Frans en door Franse uitspraak van Nederlandstalige woorden. Het evolueerde uit de lokale variante van het Diets (voorloper van het Nederlands) dat er in de Middeleeuwen gesproken werd.
Er bestaat ook een Brusselse variante van het Frans. Daarin vindt men vele leenwoorden uit het Nederlands en een Franstalige beïnvloeding van de uitspraak. In het artikel over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is meer informatie te vinden over het gebruik van de beide officiële talen in Brussel.
Van oorsprong waren de IJsselmeerpolders vooral of zelfs uitsluitend bedoeld als landbouwgrond. Na de Tweede Wereldoorlog kwam men tot het inzicht dat de snel groeiende bevolking van met name Amsterdam voor een deel elders gehuisvest zou moeten worden. Zo ontwierp men twee steden in de polders Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. De stad in Oostelijk Flevoland werd Lelystad, de stad in zuidelijk Flevoland werd op de eerste schetsen nog Zuidweststad genoemd, maar kreeg in de jaren zeventig de naam Almere, naar de vroeg-Middeleeuwse naam van de Zuiderzee.
De eerste woningen in Almere werden opgeleverd in november1976. De stad werd toen nog direct bestuurd door het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (Z.IJ.P.), met een landdrost aan het hoofd. In 1984 werd wat er nog over was van het OL ZIJP opgedeeld in de gemeenten Almere en Zeewolde. De gemeente Almere beschouwt zich als de rechtsopvolger van het Openbaar Lichaam en voert ook hetzelfde wapen. Tot 1986, de oprichting van de provincie Flevoland, nam het Ministerie van Binnenlandse Zaken de provincietaken waar.
Oorspronkelijk was Almere opgezet als meerkernige stad. Dit beleid is losgelaten, zodat bijvoorbeeld een wijk als Tussen de Vaarten kon worden gebouwd. Via deze wijk zijn Almere Buiten en Almere Stad inmiddels aan elkaar gegroeid. Het centrum van Almere Stad, het grootste stadsdeel, is sterk aan het uitbreiden. In 2006 is het eerste deel van het nieuw gebouwde stadscentrum opgeleverd. Er zijn afspraken over de groei van Almere tot een stad van 350.000 inwoners in 2030. In de periode tussen 2010 en 2030 zullen er 60.000 woningen bijgebouwd gaan worden. Daarmee wordt Almere de vijfde stad van Nederland qua bevolkingsomvang. Almere is over de streep gehaald omdat het rijk heeft toegezegd de wegen rond Almere en Amsterdam aan te pakken.
Genk is een stad in Belgisch-Limburg. De stad telt ruim 64.000 inwoners en is een van de belangrijkste industriële steden van Vlaanderen. Dit, in het verleden met name door de aanwezigheid van drie steenkoolmijnen en tegenwoordig door haar ligging aan de autosnelweg E314 en het Albertkanaal. Genk verwierf pas in het jaar 2000 de titel van stad.
Genk is ontstaan uit een Keltische nederzetting. Dit is afgeleid uit de vondsten van verschillende gebruiksvoorwerpen. Het dorp werd gekerstend in de vroege Middeleeuwen. Uit deze tijd werd een houten zaalkerkje teruggevonden. De naam Genk wordt voor het eerst vermeld in een schenkingsakte van 13 december1108 ("Geneche"). Genk bleef bijna 800 jaar lang een landelijk gehucht of dorpje (in het Latijn: "vicus") met om en bij de 200 à 500 inwoners, pas begin 20e eeuw begon de massale immigratie van buitenaf (en buitenland) op gang te komen. De rust en het onaangeroerde landschap zorgden ervoor dat verschillende kunstenaars, vooral landschapschilders, naar het dorpje afzakten. Ook de Nederlandse schrijfster Neel Doff vond een onderdak in de gemeente (de villa lag op een heuvel in de Nieuwstraat, ze werd intussen afgebroken).
Op 20 mei1901 ontdekte de Leuvense professor André Dumont in het buurdorp As een steenkoollaag, een gebeurtenis die een immense invloed zou hebben op het slaperige dorpje. In 1902 vond men ook in Genk steenkool. In 1914 werd de eerste steenkool bovengehaald. Niet lang daarna opende de mijn van Winterslag en even later de mijnen van Waterschei en Zwartberg. In 1930 telde de gemeente reeds 24.574 inwoners, vooral ingeweken mijnarbeiders. De jaren zestig waren crisisjaren voor de steenkoolnijverheid. In 1966 werd de mijn van Zwartberg gesloten. Dankzij de gunstige ligging, tegen Hasselt, en langs het Albertkanaal vestigden enkele grote bedrijven zich in de gemeente, zoals de autoconstructeur Ford. In de jaren '80 sloten ook de twee overgebleven mijnen.
Haarlem behoort tot de middelgrote steden in de Randstad. Tot de gemeente Haarlem behoren de stad Haarlem en het westelijke deel van het dorp Spaarndam. De gemeente telt 167.763 inwoners en is daarmee na Amsterdam de tweede stad van Noord-Holland en de dertiende gemeente van Nederland. De grootstedelijke agglomeratie Haarlem (Haarlem, Heemstede en Bloemendaal) telt omstreeks 200.000 inwoners en het stadsgewest Haarlem (Zuid-Kennemerland en IJmond) ruim 400.000 inwoners.
Haarlem wordt voor het eerst genoemd in een document uit de 10e eeuw. In 1245 kreeg het stadsrechten van Willem II van Holland. Aan het eind van de middeleeuwen was Haarlem een van de belangrijkste steden van Holland geworden. In de vroegmoderne tijd ontwikkelde de stad zich op industrieel gebied als textielstad en op cultureel gebied als schildersstad. De plaatsnaam Haarlem is waarschijnlijk een verbastering van Haarloheim. Het in het Nederlands verouderde heim hangt samen met heem, dat "woonplaats" betekent. De naam als geheel betekent waarschijnlijk "woonplaats gelegen op een hoge zandgrond (haar) in het bos (lo)". Of dit de precieze oorsprong van de naam is echter niet helemaal duidelijk. Dit komt doordat het woord haar destijds veel verschillende betekenissen had.
Breda (uitspraakⓘ) (West-Brabants: Bredao) is een Nederlandse stad in het westen van de provincie Noord-Brabant. De stad telt 173. 299 inwoners en kent een rijk en bewogen verleden.
In de Bredase binnenstad, die in 2009 tot beste binnenstad in de categorie grote steden werd gekroond, bevinden zich onder meer de gotische Onze-Lieve-Vrouwekerk, het Begijnhof, het Spanjaardsgat, het Oude Stadhuis en de Prinsenkade. Door haar veelal goedbewaarde architectuur wordt Breda ook wel de Parel van het Zuiden genoemd. De aanwezigheid van de Heren van Breda, maar de Kamer van koophandel, Rechtbank en het Bisdom hebben ervoor gezorgd dat Breda zowel traditioneel als heden ten dage het politieke, administratieve en religieuze hart van West-Brabant vormt.
Rosa van Lima is de patrones van Sittard. Deze kapel die ook het begin van het Limburgse heuvelland markeert, is aan haar opgedragen
Sittard-Geleen is de gemeente waarin de stedenSittard en Geleen samengevoegd zijn, in het overgangsgebied tussen Midden-Limburg en het Zuid-Limburgse heuvelland, daar waar Nederland op zijn smalst is. De gemeente bestaat sinds 2001, waarin de in de voormalige Westelijke Mijnstreek gelegen steden en een aantal kleinere plaatsen, waaronder Born samengegaan zijn. De fusiegemeente heeft (anno 2007) 96.000 inwoners en is daarmee in dit opzicht de tweede gemeente van Nederlands Limburg.
Sittard is een stad in het zuiden van Nederlands Limburg. Door deze fusie is de gemeente Sittard-Geleen qua inwonertal de tweede stad van de provincie geworden. Daarmee heeft Sittard iets van zijn historische betekenis teruggekregen. Het is een van de oudste plaatsen in Nederland en de op een na oudste stad van Limburg. Geleen is een stad en een voormalige gemeente waar bijna 33.000 mensen wonen. Zij dankt haar naam (oorspronkelijk "Op-geleen") aan haar ligging bij het riviertje de Geleen (ook wel de Geleenbeek genoemd), dat de oostgrens van de gemeente vormde. De stad omvat de vroegere dorpskernenOud-Geleen, Lutterade, Krawinkel, Spaans Neerbeek en Daniken, en daar omheen de in de laatste eeuw ontstane wijken.
In het gebied van de huidige gemeente Sittard-Geleen bevonden zich ooit de oudste dorpen van Nederland. 5000 jaar geleden vestigden zich hier de bandkeramiekers. Deze woonden in kleine nederzettingen met zo'n 50 tot 150 inwoners, in 5 tot 15 vrij grote huizen. Hun woningen lagen op de lössgronden nabij de Geleenbeek. Na zo'n 400 jaar hebben deze eerste, van de landbouw levende, bewoners deze regio weer verlaten.
De stad Sittard kreeg in 1243stadsrechten. Geleen werd met onder andere de dorpen Oud-Geleen (of Op-Geleen), Lutterade, Krawinkel en Spaans Neerbeek in 1654 verheven tot graafschap. Limbricht was een vrije rijksheerlijkheid en had daarmee een aparte status. Met de komst van de Franse troepen in 1794 vervielen de aparte posities van de diverse plaatsen. Vanaf 1815, toen dit gebied onderdeel ging uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden, is alleen nog sprake van gemeenten.
De gemeente Alkmaar telt 112.311 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) op een grondgebied van circa 30 km². Alkmaar is daarmee na Amsterdam en Haarlem de derde stad van Noord-Holland in inwoneraantal. De gemeente ligt in de samenwerkingsregio Kennemerland, en deels in West-Friesland en beschikt over twee spoorwegstations: Station Alkmaar en Station Alkmaar Noord. Een inwoner van Alkmaar heet een Alkmaarder, maar wordt in het bargoens ook wel Kaaskop genoemd. Alkmaar heeft een historisch centrum met 399 rijks- en 700 gemeentelijke monumenten. De stad staat bekend als kaasstad. Van begin april tot begin september wordt nog steeds wekelijks een traditionele kaasmarkt gehouden.
Alkmaar beschikt over voor deze stad karakteristieke oude grachten, cafés, restaurants en winkels. Alkmaar is alom bekend om zijn vele hofjes, onder andere het 16e eeuwse hofje van Sonoy en het Wildemanshofje. De stad kent vele grachten met huizen uit de 16e tot de 19e eeuw. Alkmaar telt 399 inschrijvingen in het rijksmonumentenregister.
Na de drooglegging van de Haarlemmermeer werd in 1853 besloten om twee dorpen te stichten. De twee dorpen: Kruisdorp en Venneperdorp waren in het midden van de polder gesitueerd. Op 11 juli1855 werd de Haarlemmermeer een zelfstandige gemeente met Mr. M.S.P. Pabst als burgemeester. In de gemeenteraadsvergadering van 12 november1868 werd besloten het toenmalige Kruisdorp voortaan Hoofddorp te noemen. Er bestond namelijk al een Kruisdorp in Zeeland. In hetzelfde jaar werd Venneperdorp omgedoopt in Nieuw-Vennep. De ontwikkeling van Hoofddorp verliep voorspoediger dan die van Nieuw-Vennep. Het werd dan ook al spoedig het belangrijkste dorp van de gemeente, al had Badhoevedorp (ook in de Haarlemmermeer) lange tijd meer inwoners. De economische en bestuurlijke functie die het dorp had waren hier debet aan. Zo was in Hoofddorp het Polderhuis gevestigd, waar vanaf 1914 het college van hoofdingelanden bijeen kwamen om te vergaderen. Ook had het dorp een gunstige ligging - precies in het midden van de Haarlemmermeer.
In 1950 telde Hoofddorp vijfduizend inwoners. De werkgelegenheid betrof vooral landbouw met daarnaast wat veeteelt en tuinbouw. Ook het vliegveld Schiphol (in 1917 begonnen als militair vliegveld) zorgde voor werkgelegenheid. Het was tijdens de Tweede Wereldoorlog geheel verwoest en werd na de herbouw in 1958 omgezet van een gemeentelijke dienst naar de N.V. Luchthaven Schiphol, waarin het Rijk en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam aandelen hadden. De luchthaven werd steeds belangrijker en zorgde voor meer en meer werkgelegenheid, het inwoneraantal van Hoofddorp nam rond 1960 toe. In de jaren zestig werden de eerste nieuwbouwwijken gebouwd: Plan Eyke (1964), Kalorama (1967) en Graan voor Visch (rond 1970). Al deze wijken werden genoemd naar voormalige boerderijen of de boer die eens eigenaar was van de grond.
In de jaren zeventig werd de Haarlemmermeer en vooral Hoofddorp aangewezen als groeikern. Ten westen en ten zuiden van Hoofddorp verrijzen grote woonwijken als Pax, Bornholm, Overbos en Toolenburg. Hoofddorp is in weerwil van de naam een stad geworden. Dit heeft zich in een zeer korte periode afgespeeld: in 1970 woonden er nog zo'n 9000 mensen, in 2006 al bijna 68.000 en in de toekomst zal het aantal inwoners nog verder toenemen.
Tilburg is een gemeente en stad in Noord-Brabant. Op 1 juli 2006 had de stad 179.917 inwoners. De stad is hiermee zesde stad van Nederland. Tilburg maakt deel uit van stedelijk netwerk BrabantStad.
Tilburg is ontstaan uit gehuchten en kleine dorpen, zogenaamde herdgangen, die met elkaar in verbinding stonden. De oude dorpskernen zijn nog steeds terug te vinden in de namen van verschillende oude wijken zoals de Heuvel, 't Heike, Korvel, Veldhoven, Broekhoven, Oerle, Hasselt en 't Goirke. Pas in 1809 krijgt Tilburg stadsrechten. De stad is eind negentiende eeuw groot geworden door de textielindustrie die zich vestigde tussen de herdgangen in. Na het verdwijnen van deze tak van industrie in de jaren zestig vestigde moderne industrie zich op industrieterreinen aan de rand van de stad. Vanaf de jaren tachtig worden de lege plekken in de stad, waar voorheen de textielfabrieken stonden, opgevuld met woonwijken.
In de volksmond werden Tilburgers altijd Kruikenzeikers genoemd. (De carnavalsnaam van Tilburg, Kruikenstad, is hiervan afgeleid). Dit omdat de inwoners vroeger in kruiken urineerden. De kruiken met urine werden verkocht aan de zeventiende-eeuwse textielindustrie, die de urine nodig had voor het wassen van wol. Sinds de negentiende eeuw worden chemicaliën ingezet voor de bewerking van textiel. Het "Kruikenzeiken" duurde echter voort tot diep in de 19e eeuw.
Koning Willem II verbleef graag in Tilburg. Over de plaats merkte hij eens op: "Hier adem ik frank en vrij." In zijn opdracht werd een paleis gebouwd in het centrum van de stad. Hij heeft er echter zelf nooit in kunnen verblijven omdat hij stierf voor de voltooiing ervan. Het paleis werd door de koninklijke familie overgedragen aan de gemeente op voorwaarde dat er een Hogere Burger School (HBS) in gevestigd zou worden. Deze "Rijks HBS Koning Willem II" bestaat nog steeds als Willem II College, echter in een ander gebouw. De bekendste leerling van deze HBS is Vincent van Gogh, die de school bezocht in de periode 1866-1868. Het paleis maakt tegenwoordig deel uit van het gemeentehuis.
In Tilburg is vanaf 1993 een duidelijk hoogbouwbeleid ontwikkeld. Daaruit zijn drie hoge gebouwen voortgekomen die naar Nederlandse begrippen als wolkenkrabbers kunnen worden beschouwd, te weten het hoofdkantoor van Interpolis en de torenflat Westpoint. Het laatste gebouw is 143,1 meter hoog en was daarmee korte tijd de hoogste woontoren van Nederland, een titel die inmiddels is overgenomen door het RotterdamseMontevideo.
In 1258 werd het nonnenkloosterSancta Maria de Campe of Mariënkamp verplaatst van Coevorden naar een dekzandrug op de plek waar nu het centrum van Assen ligt. Het grootste deel van de toen gegraven singels is later gedempt, maar de huidige straatnamen (Gedempte Singel, Noordersingel, Oostersingel en Zuidersingel) herinneren er nog aan. Het klooster werd in 1602 opgeheven, waarna het hoofdgebouw in gebruik werd genomen als vergaderplaats voor onder meer het College van Gedeputeerden. Later in de 17e eeuw ontstond er een echte nederzetting binnen de singels, ongeveer een cirkel met een doorsnede van 300 m. Pas laat in de 18e eeuw werd Assen uitgebreid tot buiten dit gebied. Het voorheen vrij onaanzienlijke Assen werd pas rond die tijd een aantrekkelijke woonplaats voor de welgestelden in de provincie. Voorbeelden van opmerkelijke woonhuizen zijn Huize Overcingel en het Witte Huis.
In opdracht van Lodewijk Napoleon, die Assen als zomerresidentie koos, werd het in 1807 een zelfstandige gemeente en in 1809 een stad. Waarmee het de jongste gemeente van Nederland met stadsrechten is. Het grootse stedenbouwkundige plan dat hij liet maken bleef nagenoeg onuitgevoerd. In 1814 werd Assen hoofdstad van Drenthe. Rond 1918 en na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal grote woonwijken gebouwd. Even ten zuiden van Assen ligt het bekende TT-circuit.
Eupen (Frans: Néau) is een stad in Oost-België,
in het oosten van de provincie Luik (arrondissement Verviers),
nabij de Duitse grens. De stad telt meer dan 18.000 inwoners. Eupen is een Duitstalige stad en is de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap.
De Duitstalige Gemeenschap is de kleinste van de drie gemeenschappen in de federale staatsstructuur van België. Ze wordt ook vaak als "Duitstalige Gemeenschap van België" omschreven (Duits: 'Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens'), vooral in contacten met het buitenland.
De Duitstalige Gemeenschap is bevoegd in de 9 Duitstalige gemeenten, die samen het Duitse taalgebied in België vormen. Er wonen ca. 71.300 inwoners, voor de overgrote meerderheid Duitstalig.
Zowel de raad als de regering van de Duitstalige Gemeenschap zijn gevestigd in Eupen. Eupen bestaat uit een boven- en een benedenstad. De benedenstad ligt aan de Vesder. Het station van Eupen ligt in de bovenstad en is het eindpunt van een intercityverbinding met Oostende, via onder meer Brussel. In 1977 werd Kettenis bij Eupen gevoegd. De stad Eupen kent 5 kerken en heeft tevens een Stadhuis in classicistische stijl.
Echternach (Luxemburgs: Iechternach) is de oudste stad in Luxemburg, gelegen aan de Sûre of Sauer aan de oostgrens van het groothertogdom. De stad werd in 698 gesticht door Willibrordus. Echternach is nu een belangrijke toeristische trekpleiser maar telt toch maar 4500 inwoners.
Centraal in de stad ligt het historische stadhuis in gotische stijl uit de 15e eeuw. In Tweede Wereldoorlog werd Echternach zwaar gebombardeerd waardoor een groot deel van de stad werd verwoest.
In Echternach is ook de abdij van Willibrordus te vinden met daarin het het graf van deze heilige. De Iersemonnik Willibrordus kwam naar Echternach vanuit Nederland en België en bouwde in het stadje een grote abdij. In het klooster zijn nu een school en kantoren te vinden.
Sinds de Middeleeuwen vindt op dinsdag na Pinksteren jaarlijks een processie plaats ter ere van Willibrordus. De deelnemers van deze processie van Echternach, ook we de springprocessie genoemd, zijn aan elkaar vastgemaakt met witte zakdoeken en doen al springend vijf stappen vooruit en drie stappen achteruit. De heilige Willibrordus gold als een genezer van de Saint-Guy-kwaal: epilepsie.
Van Groningen zijn geen geschreven stadsrechten bekend. Door zijn relatief geïsoleerde ligging, ten opzichte van de opeenvolgende feitelijke machtscentra (Utrecht, Brussel en Den Haag), was de stad historisch gezien vooral op zichzelf en de directe omgeving aangewezen. Als Hanzestad maakte Groningen deel uit van het Noord-Duitse handelsnetwerk. Later werd de stad vooral een regionaal marktcentrum. De stad ontwikkelde zich en was de facto een stadstaat.
Sinds de Republiek hoorde Groningen nominaal bij Nederland, maar tot aan de Franse tijd bleef Groningen feitelijk een autonome stad, die heer was in het grootste deel van de provincie. De stad werd tijdens de Tweede Wereldoorlog ernstig gehavend: niet alleen verloor Groningen 3300, voornamelijk Joodse, burgers, bij de bevrijding in 1945, ging een groot deel van de binnenstad in vlammen op.
Tegenwoordig is Groningen een stad met veel gevarieerde handel en industrie. Groningen is daarnaast vooral een studentenstad met ruim 50.000 studenten, van wie ruim 30.000 in de stad wonen.
Met 130.181 inwoners is Leiden, naar inwoneraantal gemeten, na Rotterdam, Den Haag, Zoetermeer en Dordrecht de vijfde gemeente van Zuid-Holland. Maar het aan elkaar vast gebouwde stedelijk gebied, de directe agglomeratie Leiden met de randgemeenten Leiderdorp, Oegstgeest, Katwijk, Voorschoten en Zoeterwoude, telt ruim 254.000 inwoners. Daarmee is Leiden in Zuid-Holland na Rotterdam en Den Haag de grootste stedelijke agglomeratie en de zesde van Nederland. Het ruimere stadsgewest Leiden (Leidse agglomeratie en Bollenstreek) telt ca. 330.000 inwoners.
De Sleutelstad, zoals de bijnaam van de stad luidt, heeft de oudste universiteit van Nederland. Daarnaast is de stad bekend om de rijke geschiedenis en de oude binnenstad, met grachten, monumentale bouwwerken en hofjes.
Een populaire verklaring voor de naam Leiden is dat deze is afgeleid van de Romeinse nederzetting Lugdunum Batavorum. In werkelijkheid lag die nederzetting niet ter hoogte van Leiden, maar bij Katwijk. Een andere verklaring is dat de naam zou teruggaan op een waternaam: lagiþon, dat samenhangt met een Germaanse stam lag-, dat op water duidt. Ten slotte is er ook nog de theorie dat de naam is afgeleid van het riviertje de 'Leyte', dat afwaterde in de Rijn (waar nu de Oude Rijn en Nieuwe Rijn samenkomen). Een gebruikelijke bijnaam voor de stad is "de Sleutelstad", wat verwijst naar de twee sleutels in het stadswapen.
Door zijn ligging aan de spoorlijn (Amsterdam-) Rotterdam-Antwerpen (-Brussel-Parijs) vervult Roosendaal een belangrijke internationale logistieke functie. Roosendaal is het laatste station op Nederlands grondgebied voor de grens met België. Als de HSL-Zuid eenmaal in bedrijf is genomen zal deze functie voor een groot deel worden overgenomen door Breda, dat ook voor het autoverkeer (A16/E19) al een belangrijke grensfunctie vervult.
Door de spelling onderscheidt de naam zich van Rozendaal bij Arnhem, al werd ook Roosendaal in het verleden wel eens zo gespeld. Rozendaal (Frans: Rosendaël) was daarnaast ook een dorp bij de Franse stad Duinkerke en vormt daar thans een wijk van. Ten slotte bestaat nog het Vlaams-Brabantse Roosdaal.
In het centrum bevindt zich het overdekte winkelcentrum de Roselaar. Er zijn winkels is o.a. de Dokter Brabersstraat, Nieuwe Markt, Oostplein, Roselaar, Roselaarplein.
De naam Bergen op Zoom kent een aantal verklaringen, waaronder die van bergen als haven, en het woord Zoom als zijnde de rand van de Brabantse Wal, dan wel afkomstig van het woord soma, dat moeras betekent. Met het -later gegraven- vaartje de Zoom heeft de naam niets te maken.
Tussen 1198 en 1212 kreeg Bergen op Zoom stadsrechten. Wanneer de stad deze precies heeft verworven, is onduidelijk omdat de stadsarchieven bij een grote stadsbrand in 1397 verloren zijn gegaan. Omdat de oudste (indirecte) verwijzing naar Bergen op Zoom als stad uit 1213 stamt bestaat het vermoeden dat stadsrechten al aan het begin van de 13de eeuw verkregen zijn. De stadsbrand van 1397 verwoestte bijna de hele stad.
In 2010 ontdekte een inwoner tijdens het graven in zijn tuin bij toeval een gedeelte van het onderaards gangenstelsel dat deel uitmaakte van het Ravelijn "Antwerpen". De gang is, voor zover bekend, het enige gangenstelsel naar een ontwerp van Menno van Coehoorn in Nederland dat nog intact is.
Doornik vanuit de luchtDoornik (Frans: Tournai) is een stad en gemeente in het westen van de Belgische provincie Henegouwen aan de Schelde met ruim 67.500 inwoners. De stad is na Tongeren) de oudste stad van België en heeft cultuurhistorisch een grote rol gespeeld.
Doornik bestond al in de Romeinse tijd en kwam rond 432 in Frankische handen. Onder de Salische FrankenChilderik en Clovis was Doornik de hoofdstad van het Frankische rijk (tot 486). Het graf van Childerik werd in 1653 bij toeval ontdekt.
Clovis verplaatste het Frankische machtscentrum naar Parijs, maar maakte de stad bij zijn vertrek tot bisschopszetel, die heel Vlaanderen bestreek. Onder Karel de Kale, de eerste koning van westelijk Frankrijk, ontstond rond 850 het graafschap Vlaanderen, dat een leen bleef van de Franse koning. De stad trekt welvarende kooplieden aan en hun streven naar onafhankelijkheid leidt ertoe dat Doornik vanaf 1187 rechtstreeks onder de Franse kroon komt te vallen. Tot 1513 zal de stad Frans blijven.
In de vijftiende eeuw kende de stad een bloeiende lakenhandel en was het een voorname leverancier van wandtapijten. In 1513 veroverde de Engelse koning Hendrik VIII Doornik. Het is daarmee de enige stad in België die ooit Engels was. Keizer Karel V voegde in 1521 de stad bij zijn Nederlandse erflanden, waarop een periode van godsdiensttwisten en economisch verval volgde. In de tijd van de godsdiensttwisten was Doornik een calvinistisch bolwerk. In 1581 werd het echter door de Spaanse stadhouder, de hertog van Parma, veroverd na een langdurig beleg.
Onder de Franse koning Lodewijk XIV kwam de stad weer in Frans bezit (Verdrag van Aken, 1668). De Fransen moesten echter aan het eind van de Spaanse Successieoorlog (Vrede van Utrecht, 1713) aanvaarden dat de voormalige Spaanse Nederlanden Oostenrijks werden. In 1815 ging Doornik deel uitmaken van de Nederlandse provincie Henegouwen die in 1830 Belgisch werd. In 1940 leed de stad aanzienlijke schade door toedoen van de Duitse bezetters.
De stad ligt in het stedelijk gebied de Randstad en is in inwonertal de 48e gemeente van Nederland en de 12e gemeente van Zuid-Holland. De gemeente telt 75.763 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) op een grondgebied van 16,92 km². Gouda heeft een regiofunctie binnen het Groene Hart, waar het qua inwoners de op één na grootste gemeente is (na Alphen aan den Rijn, dat als afzonderlijke stad overigens iets kleiner is).
Gouda ligt bij de samenvloeiing van de rivieren de Gouwe en Hollandse IJssel. Mede dankzij de binnenvaart over deze rivieren groeide Gouda in de middeleeuwen uit tot een belangrijke stad. In 1272 kreeg de stad stadsrechten en aan het eind van de middeleeuwen was Gouda uitgegroeid tot de vijfde stad van Holland.
In de binnenstad is nog altijd een groot aantal historische en monumentale gebouwen te vinden, waarvan het Stadhuis en de Sint-Janskerk waarschijnlijk de beroemdste zijn. De stad staat daarnaast bekend om zijn Goudse kaas, die in de zomer nog steeds verhandeld wordt op de donderdagse toeristische kaasmarkt. Ten slotte geniet Gouda bekendheid door de fabricage van kaarsen, pijpen en stroopwafels en de jaarlijkse Kaarsjesavond.
Vianden (Luxemburgs: Veianen, uitspraak: Veinen) is een stad in het gelijknamige kanton Vianden in het noordoosten van Luxemburg. De plaats Vianden ligt onmiddellijk aan de grens met Duitsland, en wel met de deelstaatRijnland-Palts, aan beide zijden van de rivier de Our. Vianden is een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Luxemburg.
Reeds in de Romeinse tijd was Vianden een castellum. Later werd Vianden de zetel van de graven van Vianden, die troonden in de burcht hoog boven het stadje. Vianden kreeg in de 11e eeuw stadsrechten naar het model van Trier.
In 1815 kwam een groot deel van het Graafschap Vianden bij Pruisen. Het overblijvende deel werd opgedeeld in een aantal kantons. Dat is de reden waarom het kanton Vianden tegenwoordig het kleinste kanton van Luxemburg is.
Zwolle is in de Middeleeuwen ontstaan op een uitloper van een Veluwse Stuwwal, tussen de IJssel en de Overijsselse Vecht aan het riviertje de Aa. Dit was een hoger gelegen plek in het verder moerassige landschap. Zo'n plek werd destijds een 'suolle' genoemd, hetgeen later verbasterde tot Zwolle.
De keizer van het Heilige Roomse Rijk bevestigde in 1448 de stadsrechten van Zwolle door de stad op te nemen onder de steden van het Duitse Rijk. Zwolle trad als handelsstad toe tot de Hanze en was in de vijftiende eeuw, de bloeitijd van de stad, het centrum van de Moderne devotie, een religieuze beweging die zich op initiatief van Geert Grote, aanvankelijk vanuit Deventer, maar later vanuit Zwolle over een groot deel van Europa uitbreidde.
Tijdens de tijd van de Republiek had Overijssel geen echte hoofdstad, de staten bestond uit afgevaardigde van Deventer, Kampen, Zwolle en het Overijsselse Ridderschap. De vergaderingen vonden afwisselend plaats in een van de drie steden. Pas in de Franse tijd kreeg Zwolle de status van hoofdstad, eerst van het Departement van de Oude IJssel, daarna van het Departement Overijssel en na de annexatie door het Eerste Franse Keizerrijk, van het Departement Monden van de IJssel of Bouches-de-l'Yssel. Na het vertrek van de Fransen werd Zwolle hoofdstad van de provincie Overijssel.
Terneuzen (uitspraakⓘ) (Zeeuws: Terneuzen of Neuzen) is een stad in de gelijknamige gemeenteTerneuzen, waarvan het de hoofdplaats is. Terneuzen is een van de laatste plaatsen die stadsrechten heeft verkregen. Terneuzen telt 24.845 inwoners (2009).
De Zeeland Seaports, waartoe zowel de haven van Terneuzen als van Vlissingen behoort, worden gezien als de derde haven van Nederland na Rotterdam en Amsterdam.
De belangrijkste watervoorziening voor recreatieve doeleinden is de Otheensche Kreek. Ten westen van het kanaal ligt de voornaamste vestiging van Dow Chemical in Europa. Deze chemiereus is de grootste werkgever in de provincie Zeeland.
Terneuzen is internationaal bekend om zijn twee coffeeshops. De bekendste shop werd veel bezocht door Fransen en Belgen; de grens is immers dichtbij. In Frankrijk zijn enkele websites gewijd aan de mogelijkheid om in Terneuzen aan softdrugs te komen, zelfs voorzien van routeplanners. Mede door deze informatie is de stroom van het drugstoerisme sinds het jaar 2000 explosief gestegen.
De eerste bewoners kwamen op 28 september1967 en op 1 januari1980 werd Lelystad een gemeente. De stad telt 84.091 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS). Tot aan de instelling van de provincie Flevoland op 9 januari 1986 was Lelystad niet provinciaal ingedeeld.
Lelystad is vernoemd naar Cornelis Lely, de geestelijk vader van de Zuiderzeewerken. De huidige naam stond echter niet van het begin aan vast. Toen in de jaren na de Tweede Wereldoorlog duidelijk werd dat de nog droog te leggen polders ook een bevolkings- en verzorgingscentrum zouden krijgen, werd her en der in de media gesuggereerd dat die plaats Flevostad zou gaan heten. Dit zinde echter niet iedereen. Eind 1950 verscheen een artikel waarin Kornelis Jansma en Sjoerd Groenman, voorzitter resp. secretaris van het Genootschap 'Flevo' (een onderzoeksfonds annex denktank rondom de Zuiderzeewerken) deze naam op historische gronden afkeurden en voorstelden om Lely de eer te geven. Zij noemden het vanzelfsprekend 'dat naar hem genoemd moet worden de aanzienlijkste plaats in het nieuwe gebied, dat voornamelijk door zijn toedoen aan Nederland wordt toegevoegd' en hun conclusie was dat 'Lelystad' de juiste naam zou zijn.
Samen met de gemeente Dronten en een klein stukje van de gemeente Zeewolde vormt Lelystad de polder Oostelijk Flevoland. Deze polder maakt deel uit van de Zuiderzeewerken, viel droog op 29 juni 1957 en ligt 4,8 meter onder de zeespiegel.
Hilversum (uitspraakⓘ) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland en de belangrijkste plaats in de landstreekhet Gooi. Hilversum huisvest veel landelijke omroepbedrijven en wordt ook wel aangeduid als de 'mediastad'.
De gemeente Hilversum heeft 94.426 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) op een oppervlakte van 46,19 km² (waarvan 0,21 km² water). De gemeente daalde in de 20ste eeuw sterk in inwonertal, van 100.000 in 1958 tot minder dan 80.000 in 1999 (bron: CBS). De gemeente duidt zichzelf wel aan als tuinstad vanwege de vele tuinen en parken of, vanwege het relatief grote aantal villa's, als 'villadorp', hoewel die laatste omschrijving tegenwoordig meer van toepassing is op Laren en Blaricum.
De naam Hilversum moet volgens taalkundigen worden verklaard als Hilvertshem, wat "heem (huizen) tussen de heuvels" betekent (met metathese of verschuiving van de medeklinkers vl), zoals het nabijgelegen Bussum op Boshem teruggaat.
De stad Nijmegen ligt grotendeels op de linkeroever van de Waal, aan de voet van een stuwwal. Een deel van de gemeente ligt aan de overzijde van de rivier. Het betreft hier de zogenaamde Waalsprong, een recent geannexeerd gebied, waarin zich het dorp Lent en een deel van Oosterhout bevinden. Samen met Arnhem en 18 andere gemeenten in de omgeving vormt Nijmegen de Stadsregio Arnhem Nijmegen (KAN).
Nijmegen maakt samen met vele andere gemeentes in de omgeving zoals Wijchen en Beuningen deel uit van het Rijk van Nijmegen.
De latijnse naam Noviomagus kan worden teruggevoerd op de Keltische woorden magos ('vlakte' of 'markt') en novio ('nieuw'). De Romeinen latiniseerden dit vervolgens tot Noviomagus. In de tijd van Karel de Grote heette de stad Numaga, dat door de tijd in Nieumeghen of Nimmegen veranderde.
Leuven (Frans: Louvain, Duits: Löwen) is een stad en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. Ze is de centraal gelegen hoofdstad van deze provincie en tevens de hoofdplaats van het bestuurlijke en gerechtelijke arrondissement Leuven. Leuven heeft een oppervlakte van 5663 ha, telt ruim 95.000 inwoners en ligt aan de Dijle.
Vanwege de eeuwenlange aanwezigheid van zowel de brouwerij Artois als het studentenleven wordt Leuven ook wel de bierhoofdstad van Vlaanderen/België genoemd.
Het toponiemLeuven wordt voor het eerst teruggevonden in het jaar 884 als Luvanium in de Annales Vedastini. De naam klimt op tot de prehistorische taal die in de regio gesproken werd vóór de germanisering (2e eeuw v.Chr.). In aansluiting bij Caesar mag men deze taal 'Belgisch' noemen. In het 'Belgisch' werden nederzettingsnamen doorgaans met behulp van het suffix -iom, afgeleid van persoonsnamen. Leuven is daarvan een mooi voorbeeld. De naam klimt op tot Lubaniom, hetgeen afgeleid is van de persoonsnaam Lubanios die betekent "de geliefde". Deze is op zijn beurt afgeleid van de indo-europese wortel leubh-, "liefhebben". Een andere bron zegt echter dat Leuven nederzetting bij het lieflijke water betekent.
Apeldoorn ontwikkelde zich pas in de laatste honderd jaar tot een van de grootste steden van het land. Apeldoorn staat tegenwoordig bekend om haar prachtige stadsparken en haar groene karakter. Kenmerkend is de Apeldoornse huisjes-structuur, met veel monumentale en vrijstaande woningen en relatief weinig hoogbouw. Door de bouw van de nieuwbouwwijken Zonnehoeve en Zuidbroek, zal het inwoneraantal in de komende jaren stijgen naar ongeveer 164.000 inwoners.
De geschiedenis van Apeldoorn begint ongeveer in 792, toen het als "villa ut marca Appoldro" werd genoemd in een schenkingsacte. In die tijd was het nog niet meer dan een paar huizen. Aan het eind van de 16e eeuw kwam de productie van papier op gang en groeide Apeldoorn snel. Aan de Grift (een beekje dat tegenwoordig ook weer door het centrum kabbelt) werden de eerste papiermolens neergezet.
In 1684 kocht Stadhouder Willem III huis Het Loo, omdat het centraal in een groot jachtgebied lag. In vervolg op andere paleizen, en met name die van Versailles, wilde hij echter ook in Apeldoorn een paleis van formaat en de fonteinen moesten ook hoger spuiten dan die van Versailles, wat ook gelukt is. Ook Koningin Wilhelmina heeft nog gewoond op Paleis het Loo.
In de jaren zestig vestigden zich de rijksdiensten in Apeldoorn en daarmee ook vele andere bedrijven. Het aantal inwoners groeide weer snel, hele nieuwbouwwijken moesten uit de grond worden gestampt. Zo zijn in de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw de wijken Maten (35.000 inwoners) en Zevenhuizen gebouwd. Zevenhuizen bezit de eerste echte hoogbouwwoningen van Apeldoorn.
Utrecht is de hoofdstad van de gelijknamige provincie en de vierde stad van Nederland. De agglomeratie Utrecht is een stedelijk, vrijwel aaneengesloten gebied in Midden-Nederland. Het gebied ligt in zijn geheel in de gelijknamige provincie Utrecht en de agglomeratie is onderdeel van de Randstad. Samen met het Gooi en de omgeving van Amersfoort behoort het tot de oostflank van de Randstad. De agglomeratie kent een totaal aantal inwoners van 566.500 (2001-2003), waarvan er 275.000 in de gemeente Utrecht wonen.
Utrecht ligt centraal in Nederland en in de provincie Utrecht. De stad is ontstaan aan de Rijn, toen de hoofdarm van die rivier de loop van de huidige Kromme Rijn en Oude Rijn volgde. Op de plek van het huidige Domplein lag een Romeins castellum. Tegenwoordig stroomt een bescheiden Kromme Rijn in het oosten Utrecht binnen om de stadsgrachten als Vecht (noordelijk) en Leidse Rijn (westelijk) te verlaten.
Utrecht is bijna 2000 jaar oud en is ontstaan als Romeinse legerplaats aanvankelijk Traiectum geheten, na 870 soms Ultra Traiectum. Toen was het een grenspost bij een doorwaadbare plaats (Trecht), benedenstrooms (Uut) gelegen. Daarmee kon de handelsweg tussen Keulen en Engeland beschermd worden.
De stad is zeer centraal gelegen op een knooppunt van weg-, spoor- en waterwegen, waardoor het een toonaangevende beurzen- en conferentiestad is. De stad huisvest de grootste universiteit van Nederland en het hoofdkantoor van de Nederlandse Spoorwegen. Utrecht is de zetel van een oud-katholieke en van een rooms-katholieke aartsbisschop (zie aartsbisdom Utrecht). Het is een van de oudste steden van Nederland met een belangrijk historisch centrum. Vanwege de Domtoren, beeldmerk van de stad en met 112,30 meter de hoogste kerktoren van Nederland, wordt de stad ook wel de Domstad genoemd.
Heerenveen (Fries: It Hearrenfean) is de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Heerenveen. De plaats Heerenveen ligt in Centraal-Zuid-Friesland, aan de snelwegenA7 en A32 en telt ongeveer 29.750 inwoners (de gemeente Heerenveen telt ongeveer 41000 inwoners).
Heerenveen is het oudste veenkanaaldorp van Nederland. De plaats is in 1551 ontstaan op het kruispunt van De Schoterlandse Compagnonsvaart met de verbindingsweg Zwolle-Leeuwarden. Kanaaldorpen worden gekenmerd door lintbebouwing en dit heeft als gevolg gehad dat Heerenveen is samengegroeid met vele buurtdorpen en een totale lengte van meer dan acht kilometer heeft (langs de spoorweg; ongeveer noord-zuid), maar de breedte is beperkt tot enkele kilometers en is op veel plaatsen minder dan één kilometer.
Heerenveen (Fries: It Hearrenfean) is tevens een gemeente in de provincie Friesland. De gemeente Heerenveen telt (per 1 juni 2005) 42.590 inwoners, waarvan ongeveer 29.000 in de hoofdplaats de plaats Heerenveen. De gemeente is in 1934 gevormd door de fusie met de voormalige gemeenten (grietenijen) Aengwirden, Schoterland en een deel van Haskerland.
De gemeente Heerenveen telt zestien officiële kernen, waarvan de plaats Heerenveen verreweg de grootste is. De Nederlandse namen zijn de officiële, alleen de naam van het dorp De Knijpe is officieel verfriest tot De Knipe.
Heerenveen staat bekend om het lokale ijsstadion, Thialf, de belangrijkste overdekte schaatsbaan van Nederland. In dit stadion worden talloze WK's en EK's schaatsen gehouden. Verder heeft de stad bekendheid vanwege de voetbalclub SC Heerenveen, die in de Eredivisie uitkomt en vaak Europees voetbal speelt. Deze club speelt in het Abe Lenstra Stadion.
Antwerpen is de tweede stad van België en de grootste van het Vlaams Gewest. De stad heeft 162.087 (2005) inwoners, de gemeente 455.713 (2005) en de totale agglomeratie circa 800.000. Het is de hoofdstad van de provincie Antwerpen en de belangrijkste plaats in de gemeente Antwerpen. De stad ligt grotendeels op de rechteroever van de Schelde en is bekend om zijn uitgestrekt havengebied met internationaal vrachtvervoer.
Antwerpen staat wel bekend als 'het Jeruzalem van het Westen' vanwege de grote joodse gemeenschap, waarvan velen erg orthodox zijn. Antwerpen is het hart van de diamantindustrie, zowel op het gebied van handel als van slijpen. Vanaf de jaren 1990 staat de stad ook bekend vanwege modeontwerp, door enkele succesvolle studenten van de Mode-Academie.
Antwerpen staat ook bekend om zijn dierentuin, die een van de oudste ter wereld is. De Antwerpse 'Zoo' bevindt zich midden in de stad en huisvest meer dan 4000 dieren. De Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde houdt het welzijn van talloze dieren in de gaten en helpt al meer dan 100 jaar bedreigde diersoorten te beschermen.
Rotterdam (ook wel Rotjeknor) is een gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Rotterdam is, met een kleine 600.000 inwoners (596.068 per 1 januari 2005), de grootste stad in de provincie Zuid-Holland. In de agglomeratie Rotterdam (Stadsregio Rotterdam), wonen circa 1,2 miljoen mensen.
Rotterdam ontstaat aan het begin van de 13e eeuw als er een dijk wordt aangelegd om het Schieland en Delfland te beschermen tegen de zee, die hier in de monding van de Maas vrij spel heeft. Deze dijk volgt het tracé Oostzeedijk - Hoogstraat - Schiedamsedijk - Westzeedijk. In de Rotte wordt een dam gelegd op de plek waar de Hoogstraat de Rotte kruist. Rond deze dam ontstaat een nederzetting waar men in eerste instantie leeft van visserij. Al snel wordt het ook een handelsplaats, en ontstaan de eerste havens, zoals de Oude Haven en de Haringvliet.
Na het openstellen van de Nieuwe Waterweg in 1872 begint de onstuimige groei van de stad, waarin het zich ontwikkelt tot de tweede stad van Nederland, met de grootste haven ter wereld.
De havenactiviteiten groeien zo snel dat de Rotterdamse haven in 1962 het predicaat 'grootste ter wereld' krijgt. Vanaf 1968 begint de aanleg van de metro. Rotterdam ligt centraal ten opzichte van het achterland en heeft zich mede daardoor kunnen ontwikkelen tot de grootste-havenstad van Europa op het gebied van overslag van massagoederen, ook wel bulkoverslag genoemd. Aardolie neemt daarbij de eerste plaats in. Verder is Rotterdam met afstand de belangrijkste containerhaven van Europa.
Rotterdam is zijn positie als grootste-havenstad ter wereld sinds 2004 kwijt. De explosief groeiende economie van China bracht Sjanghai op nummer één en Singapore op nummer twee.
De stad ligt aan de Maas, ongeveer 30 km stroomopwaarts van Maastricht. Halverwege de 20e eeuw was Luik het centrum van de mijnbouw en staalindustrie, die Wallonië tot welvaart brachten. De problemen die er later in de eeuw tot vermindering van het belang van de mijnbouw en staalindustrie leidden hebben hun effect op de omgeving van Luik niet nagelaten.
Vele eeuwen lang, tot 1795, werd Luik geregeerd door prins-bisschoppen. Het prinsbisdom Luik strekte zich uit over het grootste deel van de huidige provincie Luik en de zuidelijke helft van de huidige provincie Namen. Bovendien verwierven de bisschoppen van Luik in 1366 ook het graafschap Loon, dat grotendeels samenvalt met de huidige Belgische provincie Limburg. De stad Luik was de voornaamste van de 23 Goede Steden van het prinsdom. De geschiedenis van Luik wordt gekenmerkt door talloze conflicten tussen de stad Luik en zijn bisschoppen, waarbij het er soms heet aan toe ging.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog probeerden de bisschoppen van Luik neutraal te blijven tussen de twee strijdende partijen. Luik had zich ontwikkeld tot een belangrijk centrum van metaalindustrie en ook van de wapenindustrie. In 1795 hebben burgers van de stad Luik, die verbolgen waren over het autoritaire optreden van hun bisschop, zodra de stad door de Franse revolutie-legers was veroverd, de gothische Sint-Lambrechtskathedraal gesloopt. De lege plaats daarvan vormt de huidige Place Saint-Lambert.
Roermond ligt aan de samenvloeiing van de Roer in de Maas. De stad heeft een rijk verleden: zij was in de late middeleeuwen een Hanzestad, en een van de vier hoofdsteden van het oude Hertogdom Gelre, tweede in omvang en grootste qua handel.
Hoewel de naam doet vermoeden dat zij naar de monding van de Roer verwijst, is dat niet zo. Het tweede woorddeel komt mogelijk van monte ("landschappelijke verhoging"), een hoogte die wellicht versterkt was. Anderen leiden het terug op het Keltisch-Germaanse monde, wat "brug" betekende. De rivier de Roer is genoemd naar Rura, een oude Keltisch-Germaanse godin die met water in verband werd gebracht. De naam Roermond zou dan "brug van Rura" kunnen betekenen. De betekenis "monding" moet echter worden uitgesloten. Aan de monding van de Roer lag de plaats oorspronkelijk niet. Pas in 14e eeuw (1338 tot 1342) werd de Maas kunstmatig ongeveer 7 km oostelijk naar de stad toe verlegd.
De beschrijving van het oude wapen van Roermond is
"Doorsneden, boven (I) in azuur een dubbelstaartige, klimmende leeuw van goud, getongd en genageld van keel, gekroond van goud, onder (II) in zilver een lelie van keel."
